Ingólfur - 18.11.1909, Qupperneq 1

Veltusund 3 B.
INGÖLFUR
VII. árg.
Reykjavík fimtudaginn 18. nóvember 1909.
43. blað.
d
H
<
9
H
“h
a
9
í
i
§
o-
H
í
i
<1
9
æ
hIhHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHÍÍH
IKTGÓXjFITR t
vikublað, kemur út hvern fimtudag J
að minsta kosti. $
Árgangurinn kostar 3 |kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in við áramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Eigandi: h/f „Sjálfstjórn11.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Konráð Stefánsson.
Afgreiðslumaður oggjaldkeri: Ben.
^ S. Þórarinsson Laugaveg 7.
hShhhhhhhhhhh+hhhhhhhhhhhh^h
±
±
±
±
i
I
T
T
▼
Gjalddagi Ingólfs
var 1. júlí.

iuglýsGndur!
Bezta auglýsingablað í höfuð-
Btaðnum er óefað Ingólfur,
og ber margt til þe»».
IngÓlfur heflr meiri
útbreiðslu hér í bænum en nokkurt
annað blað (700).
Ingólf leaa allir þeir mörgu,
aem andstæðir eru bannlögunum, og
Ingólf leaa templarar bæði
leynt og ljó»t með meiri græðgi en nokk-
urt annað blað, og
IngÓlfur byður hér
eftir auglýsendum mun betri kjör en
nókkurt annað Uað.
Semjið! auglýsið!
Bannlögin — þrælalög.
0»s hefur »kili»t »vo, að opinberi til-
gangur þeirra manna, »em barið bafa
í gegn bannlögunum, »é »á, að koma í veg
fyrir að fólk á í»landi drekki áfengi.
Hvort bannmönnum hafl gengið eitthvað
annað til, akal látið óaagt, enda gjörir
það ekkert til, því að fyrir allra aug-
um og eyrum munu þeir játa, að það
sé aðaltilgangur og eini tilgangur lag-
anna að koma í veg fyrir áfengia-
drykkju.
Frá sjónarmiði löggjafarinnarerverkn-
aðurinn: að drekka áfengi »á þjóðar-
löstur, galli eða glæpur, er hefta beri
með lögum, þótt eigi hafi hún hagað
sér um setning laganna eina og annars
er venja.
Það geta nú auðvitað verið og eru
akiftar akoðanir um það, hvort hér á
Iandi aéu svo mikil brögð að drykkju-
»kap, að nauðayn beri til að löggjöfln
taki þar í taumana. En þó að það
væri réttmætt og nauðaynlegt, erengin
ástæða til að haga löggjöflnni um á'
fengi»nautn öðru vísi en um hvert ann-
að vítavert framferði, sem bannað er
með lögum.
Áfengialöggjöfin, eina og hún er nú hjá
oaa, er gjörsamlega ólík annari löggjöf.
Þegar hún ætlar að fara að aetja skorð-
ur við áfengisdrykkju, »nýr hún aér
ekki beint að „glæpnum11, bannar mönn-
um ekki með beinum orðum að drekka
áfengi. Það er eins og löggjafarnir hafl
kynokað aér við því að ganga beint
að verkinu og í vandræðum grípa þeir
avo til þesa óyndisúrræðis að banna
verknað (innflutning og tilbúning áfeng-
ia), aem í sjálfu aér er alla ekki víta-
verður, en þó »vo nákominn „glæpnum",
að óhjákvæmilegt er að fremja hann
tii þe«s að geta „drýgt glæpinn".
Þeas vegna eru lög um aðflutnings-
bann á áfengi aett. Þegar þeim lögum
er fulinægt að öllu, og þau hafa ataðið
um nokkurt árabil, er ætlaat til að það,
aem í raun og veru er verið að banna,
komi eins og 8f »já]fu sér. Þá á út-
koman að verða sú, að enginn geti
drýgt glæpinn, enginn geti drukkið á-
fengi, og þá fyrat hafa lögin náð sínum
rétta tilgaagi.
Þótt lögin frá aíðasta þingi aéu stiluð
avo, að eftir orðanna hljóðun aé þar
eingöngu bann gegn aðflutningi áfengra
drykkja, getur engum manni duliit,
að ekki getur það verið sjálfur aðflutn-
ingurinn »em alíkur, er löggjöfin telur
nauðaynlégt að heftð, enda mundi hún
þá ekki hafa heimilað eftir lögunum
sjálfum einatökum mönnum að flytja
inn áfengi. Væri aðflutningshmmö að-
alatriðið í lögunum, mundu þau ekki
veita einum öðrum fremur undanþágu frá
þvi/þvi að annara væri sú algilda regla
brotin, að allir skuli jafnháir fyrir lög-
unum.
Aðflutningabannið er því auka-atriði,
»em sett er í lögin vegna aðalatriðisins,
er að eins meðal |til að koma í veg
fyrir að brotið só móti aðalhugsjón lag-
anna, líkt og »ett er í Iög um friðun
æðarfugl* . bann gegn því að hirða dauð-
ar kollur, sem verða kunna á vegi
manna, og dettur víst engum í hug að
það út af fyrir aig aé hegningarvert
að hirða dauðan fuglaræfll.
Vér akulum nú virða fyrir oas þrjá
glæpi, sem löggjöfin gjörir”»ér far um
að koma í veg fyrir að drýgðir séu:
1. glæpurinn að stela.
2. glæpurinn að myrða mann.
3. glæpurinn að drekka áfengi.
Tveir fyratu glæpirnir eru taldirein-
hverjir hinir veratu, sem til eru, enda
fyrir löngu aett atröng lög tii þeaa að
koma í veg fyrir að þeir aéu drýgðir.
Þesai lög, um þjófnað og morð, aegja
í stuttu máii: Þú skalt ekki stela og
þú skalt ekki mann myrða, og er lögð
þung refsing við, ef lögin eru brotin.
Ekki er þó neitt það ákvæði í þessum
lögum, sem gjöri mönnum ómögulegt að
órjóta þau. Það er aem aé hverjum
manni „frjálst“ að atela og myrða, en
e/ hann gjörir það, á hann á hættn
að fyrirgjöra Iifi »ínu eða að minsta
kosti að verða ófrjála maður um lengri
eða skemri tima,
Þriðji glæpurinn, að drekka áfengi,
heflr hingað til ekki verið talinn verri
en hinir fyrtöldu, en eftir löggjöflnni að
dæma verður hann hér eftir verstur
allra glæpa á íslandi.
Ef lögunum um þennan glæp hefði
verið hagað líkt og um þjófnað og morð,
ættu þau að vera á þesaa leið: Þú
skalt ekki drekka áfengi meira en svo
eða svo, en gjörirðu þaS samt, færðu
refaingu; þá hefði hverjum manni verið
jafn„frjálst“ að drekka, sem að stela
og myrða, og þá hefði að lögum ekki
verið verra verk að drekka eitt staup
en myrða alaaklauaan, góðan meðbróður
sinn.
En löggjafarnir hafa litið öðru vísi
á. Þeim hefir ekki þótt samikonar á-
kvæði og sett eru um verstu glæpi nógu
hörð eða veigamikil, þegar um áfengia-
drykkju er að ræða. Þar þurfti meira
til, enda hafa þeir með aðflutningabann-
inu sett inn í áfengislöggjöfina ákvæði,
sem gjörir mönnum ómögulegt að drýgja
ajálfan glæpinn; í staðinn fyrir „þú
skalt ekki“ hafa þeir sett „þú skalt
ekki geta“.
Slíkt boð í lögum þýðir auðvitað
ekkert annað en það, að allir þeir »em
lögin ná til, skuli sviftir athafnalrelsi
sínu og hljóðuðu lögin um þjófnað á sama
hátt og um áfengisdrykkju, gæti lög-
reglan ekki fullnægt þeim með öðru
móti en að setja alla menn í gæzlu-
varðhald jafnakjótt og þeir gætu atolið
og halda þeim inni þangað til þeir gætu
ekki lengur fullnægt þeirri áatríðu.
Þesaa aðferð munu nú samt flestir
telja óframkvæmanlega um þjófnað og
því hafa okkar vísu feður ekki tekið
sama ráð og áfengislöggjafarnir frá 1909,
sein áttu og miklu hægra aðstöðu þar
sem þeir höfðu aðeina einn hlut til með-
ferðar af þeim óteljandi mörgu aem menn
geta „forgripið“ aig á, og þá enginn
vandinn annar, en að gjöra alt landið
að einu atóru gæzluvarðhaldi og banna
að flytja corpua delicti (áfengið) inn í
fangelaið.
Er það nú ekki aðdáanlegt? Vér
„smáþjóðin á hjara veraldar“ höfumþá
unnið það atórvirki, að atofnsetja hið
atærsta gæzluvarðhald, aem til er i heim-
inum, og njótum eflaust heiðursins ó-
akerts af öðrum um aldur og æfi. Auk
þesa að komast sjálfir prýðilega vel fyr-
ir í þessari atofnun, getum vér og hæg-
lega tekið á móti öllum þeim meðbræðr-
um vorum frá útlöndum, sem þar álít-
ast ekki færir um að fara með völdin
yfir sjálfum sér, að því er áfengi snert-
ir, enda hefir því verið floygt, að þeir
muni ætla að nota sér það, og því vis-
ast, að hingað beinist innan akamms
atraumar útlendinga, ekki ferðamanna,
sem „bara koma og fara*, heldur dvai-
armanna, aem verða látnir „sitja“ hér,
og margir ef til vill æfllangt.
0»a er ókunnugt um það, hvort bann-
menn munu telja það akerðing á persónu
legu frelai sínu, þegar þeir eru teknir og
aettir í gæzluvarðhald, því að það frelsia-
hugtak kvað þeim vera óijóst; en það
vitum vér, að allur almenningur þekkir,
hvað það þýðir, að ráða að fullu öllum
ráðura sínum og telur aig ekki athafna-
frjálsan, úr því hann á að fara að lúta
lögum, sem aegja að hann skuli ekki
geta gjört þetta eða hitt. Það er aitt
hvað iög, sem banna mönnum að gjöra
eitthvað eða láta eitthvað ógjört að
viðlagðri refaingu — og lög, sem ræna
mann réttinum til þesa að velja og
hafna sf frjálsum vilja.
Það er hvorttveggja, áð lög sem hin
aíðaatnefndu gefast ekki hjá neinum
menningarþjóðum, enda bera þau þe»s
órækau vott, að þau eru ekki ætluð
frjálaum mönnum, heldur þrælum og
þýjum. Og sé þjóðin ekki, þrældóma-
ástandi, þegar lög þau eru sett, skal
hún vissuiega komaat í ástandið „með
laganna hjálp.“
Nýjar bækur.
Jónas Chiðlaugsson: Daga-
brún. Söngvar og kvæði. Sig.
Kristjánsson. Rvík. 1909.
Motto:
Gorgeir er ei bresta beztur
barlómurinn þð er verstur.
(St. Gr. Stephansson).
Nafnið Dagsbrún bendir fram á ó-
komna tímann. Dagurinn er enn ekki
kominn, það vottar að eins fyrir hon-
um. En enginn efaat um, að þegar
dagsbrúnin sést er dagurinn í nánd,
þó að misjafnlega fagur geti hann orð-
ið, og stundum bregðist öðruvís en út
ieit. Myndin af höfundinum staðfestir
nafnið. Húu er af ungum manni, lík-
iega um tvítugaaldurinn. „Blótaðu ekki
aeyði smáu, fleygðu þér heldur maður
minn“ dettur manni ósjálfrátt í hug
eftir þennan inngang. Þó að mörgu
sé ábótavant, þá má ekki taka á því
með of óvægnum höndum, því að það er
að eina fyrirrennari, sem er að segja
fólkinu að akáldið sé á leiðinni. Það
má ekki dæma tréð eftir ársgamalli
plöntunni. 10 ára gamall aveinn getur
verið fullvaskur eftir aldri, þó að hann
atandiit eigi aamanburð við fullorðinn
mann.
Allt þetta aýnist mæla með því, að
hér verði að fella milda dóma. En er
nú áatæða til þeas, þegar betur er að-
gætt ? Höfundurinn er, þótt ungur aé
hann að aldri, eldri en tvævetur í skáld-
akaparliatinni. Það eru nú eigi allfá
ár síðan hann gaf út „Vorblóm“, þá
„Tvístirni“, þá „Valinn“ með fjölda af
kvæðum eftir sig o. ». frv. 0g sá
þekkir illa skap Jónaaar Guðlaugaaonar,
aem heldur að hann þykiat þurfa vægðar.
En hvað segir þá bókin sjálf um öll
þeaai boðorð?
Ef vér lítum yfir fyrsta kvæðaflokk-
inn í bókinni, sem höfundurinn nefnir
„Dægurljóð", og ýma önnur kvæði
hingað og þangað um bókina, þá liggur
oas við að uudrast, að höf. skyldi velja
bókinni nafnið „Dagsbrún“. Kvæði
þessi sýnast miklu fremur bera vitni
um langa og bitra lífareynalu, heldur
én æakufjör og fagrar draumsjónir þeas,