Ingólfur - 24.01.1912, Blaðsíða 1

4. blað
X. árg.
P nn nr^rn r
iKraóLFUR
kemur út einu sinni í viku að minsta
kosti; venjulega á þriðjudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in við áramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn-
ar Egilsson Laugaveg nr. 38. —
Má finna á afgreiðslunni frá kl.
11-12.
Afgreiðsla og innheimta í Kirkju-
stræti 12 kl. 11—12 og 4—5 hjá
P. E. J. Halldórssyni, lækni.
±
±
±
í
I
±
l
Bæ j ar stj órnarkosningm..
Ætli þeim yrði ekki stirt um svör
pölitísku flokkunum hérna, Heima-
stjórnar- og Sjálfstæðismönnum, ef þeir
væri spurðir í alvöru að því, hví þeir
ætli sér að gera bæjarstjórnarkosning-
una að stórpólitísku máli? — Eins og
allir vita, játa báðir flokkarnir að nú
skifti þeim ekki annað en sambands-
málið, sem nú er raunar dautt og grafið.
Eu þó svo væri ekki, þá væri gaman
að fá gerða grein fyrir því hversvegna
og hvernig afstaSa manna til þess máls
eigi að hafa, eða geti haft áhrif á bæjar-
stjórnarkosningar i Reykjavík. — Mér
skilst að um þær skifti það mestu, að
fá menn í bæjarstjórn, er sé verulega
hæflr til þesa að stjórna málefnum
bæjarins, duglega, sjálfstæða og þrosk-
aða, avo og akyfdurækna og óhlutdræga.
En þegar athugaðir eru listar flokkanna,
aést fljótt, að ekki hafa þeir haít þetta
fyrir augum, og er auðgerð grein fyrir
því.
Sjálfatæðismenn setja efat á listann
ungan mann og óreyndan, sem almenn-
ingi er ókunnugt um að hafi nokkra þá
kosti sérstakl., er slíkir menn verða að
hafa. Hann er að víau vel að sér og lög-
fræðingur að auk, en í bæjarstjórninni
er gnægð slíkra manna. Og er hann
allra manna hagskygnastnr á sinn hag.
En ekki er það einhlítt. Menn í bæjar-
stjórn þurfa, ef unt er, að vera skygn-
astir á hag bæjarfélagsins. — Aftur er
flokksmarkið greinilegt á honum, og það
er auðvitað nóg fyrir augum sjálfstæðis-
manna; Sveinn er einhver illvigasti
hersir í þeirra liði, og að öllum Iíkind-
um væntanlegur höfuðpaur, þegar gamla
manninn þrýtur. Þessi er sá kosturinn,
eem á að koma, og kemur honum sjálf-
sagt „upp á þing og inn í salinn“.
Næstur honum er Hannes Hafliðason á
listanum. — Hann er sagður allnýtur
maður, en „dauðans daufur“ hafði hann
þótt í bæjarstjórn hér áður, en slíkir
menn eru ónógir innan um aðra eins
Völsunga,' eins og sumir eru í bæjar-
stjórninni.
Þá vík ég að „Fram“-listanum. Þar
er nú efstur orðinn Kuud Zimsen verkfr.,
fyrir það að Thor Jensen þáði ekki
tignina. — Zimsen hefur.verið íbæjar-
stjórn að undanförnu, og hafa afarmis-
Reykjavík, miðvikudagiuu 24. jauúar 1912.
jafnir dómar orðið um starfsemi hans
þar. Ekki skal ég þá sök meta, en
það veit ég, að andróður móti houum
hér i bænum er afar mikill, og Heima-
stjórnarmenn sjálfir hafa hver aföðrum
sagt við mig að þeir dragist stórnauð-
ugir með Knút, en „við megum ekki
kasta honum, hann er svo helvíti góður
flokksmaður“. Þó veit ég að einstaka
Heimastjórnarmaður ætlar ekki að kjósa
„Fram“-listann fyrir bragðið, en starfa
á móti honum eftir megni. — Eins hefi
ég heyrt Sjálfstæðismenn segja: „efsta
nafnið á listanum okkar, bætir ekki
fyrir honum“, „en það varð nú svo að
vera“. Það er ekki ógeðslegur hugs-
unarháttur að tarna, og ber glöggan
vott um þann „móral“, sem ræður í
flokkunum. Næstur á „Fram“-listanum
er Jón Olafsson skipstjóri. Hann mun
vera duglegur maður, en lítt þektur og
óreyndur að öðru leyti.
Um aðra, sem á þessum listum eru,
þýðir ekki að fara orðum sérstak-
lega, en þeir hafa allir sama kostinn
fyrir augum sinna manna; þeir eru allir
forhertir flokkamQnn, nema Pétur Hjalte-
sted, hanu fékk heldur ekki æðra sæti
en það þriðja. Og svo er öllu dótinu
raðað eftir stigum; þeir forhertu eru
settir neðstir, þeir forhertari um miðj-
una — að Pétri undanteknum — og
þeir forhertustu efstir. Nafn Sveins
Björnssonar efst á lista Sjálfstæðismanna
er hrein og bein lögeggjan til Heima-
stjórnarmanna um að etja verulega
tryltum berserk úr sínum hóp á móti.
Að þeir hafa ekki gert það, getur bæði
stafað af skyldum þeirra við Kuút, e‘ða
þá því, að þeir þykist hafa slikan vík-
ing í bæjarstjórninui fyrir.
Satt er það, að vel getur verið gaman
að horfa á Turnimentjinilli hatursfullra
og grimmra mótflokksmanna, og vel er
alt þetta fallið til þess að halda við
eldum flokkahatursins, því auðvitað
mega þeir ekki deyja milli þing-
kosniuganna, sem alt af geta að borið;
6R hitt er annað mál, hvort ekki fylgi
slíku gamni meiri alvara en margur
hyggur, og eru þesiar línur ritaðar til
þess að vekja athygli kjósenda hér í
bænum á því, ekki síst alþýðu og leik-
manna, því það mun sannast að sárast
mun þeim svíða yflrleitt af gerðum
bæjarstjórnarinnar, ef hún fer á glap-
stigu.
Nú á bæjarstjórnin að fara að koma
í framkvæmd og stjórna stórkostlegasta
fyrirtæki, sem bærinn hefur ráðist í,
hafnargerðinni. Hverir halda kjósendur
í bænum að líklegri sé til þess að ráða
því máli vel til lykta, reyndir sam-
viskusamir og duglegir menn, sem
standa utan við flokkaæsingarnar og
verða ekki þangað gintir, og sem eru
boðnir og búnir til þess að vinna að
þessu máli og öðrum friðsamlega, með
hverjum sem er, eða hatursfullir flokka-
féndur, sem koma saman, ákveðnir fyrir-
fram til þess að eiga enga friðsamlega
samvinnu um neitt, og jafnframt þess
að reyna að gera hvor öðrum alt til
bölvunar og skammar, sem þeir geta?
Þetta ættu reykvískir kjósendur að
athuga rækilega fram að laugardegi,
en þeir þurfa að gera það sjálfir, en
láta ekki flokkaforingjana gera það
fyrir sig.
Hafnargerðin er stórkostlegt mál, og
veltur ekki á litlu fyrir bæinn hvernig
því verður stjórnað; má og segja það
um margt fleira, og nóg er fyrir hendi.
Ég skal játa að það er alt að því
fyrirgefanlegt, þó hvorugur þessiflokk-
ur, sem hér hefur nefndur verið, hafi
geð í sér til þess að kjósa menn úr
binum flokknum; en það er með öllu
ófyrirgefanlegt, að þeir hvor um sig
skuli ekki reyna að taka bestu menn-
ina úr sínum flokki, eða, ef þeir hafa
enga boðlega menn, að þeir skuli þá
ekki taka nýta menn, sem standa fyrir
utan flokkana, og svo er hamingjunni
fyrir að þakka, að hér í bæuum eru
til margir slíkir menn.
Fiokkunum getur ekki gengi) gott
til að láta hvorttveggja þetta ógert, því
varla má gera ráð fyrir, að einfeldni
ein ráði gerðum svo margra manna; en
þó getur maður oft látið sér detta í
hug að flokkarnir „viti ekki hvað þeir
gera“.
Þetta er alvarlegt mál, og þung er
ábyrgð leiðandi manna í flokkunum fyrir
þessa stjórn á liðinu, en ábyrgð liðs-
mannanna er mikil einnig, því hér er
ekki um herskyldu að ræða. Menn eru
ekki skyldir að elta pólitísku flokka-
foringjana út í hverja ófæru, það
skyldu allir muna. Aftur hafa kjós-
endur bæjarins, hverrar stéttar sem eru,
skyldu bæði gagnvart sér sjálfum og
öllum bæjarbúum, til þess að athuga
sjálfir rækilega og frá öllum hliðum,
hvað þeir eru að gera, þegar þeir ganga
að kjörborðinu, og hvernig þeír geri
það best og réttast.
Ég fer ekki fleirum orðum um þetta,
en enda þessar línur með þeirri ósk og
von að kjósendur utan flokka hér í
bænum taki sig nú til, þó seint sé, og
komi fram með lista, er ásé menn duglegir
og samviskusamir, reyndir, ráðsettir og
óhlutdrægir, og umfram alt, að þeir sé
ekki merktir hinu blóðuga og hrotta-
lega marki pölitísku flokkanna.
Ritað 22. jau. 1912.
Árni Árnason.
Nýr spáinaður.
Margt skrautið hrýtur Islendingum í
skaut á þessum aíðustu drottinsdögum.
Vér höfum t. d. eignast prófeisora í
hrönnum. Menn líta nú ekki avo út
um gluggann, að þeir reki ekki augun
í eiuhvern prófessorinn, hlaðinn byrði
af lestri og álnarþykkum lærdómi.
Forsjónin hefur og geflð oss góð ráð —
etazráð, justizráð — og er mikil auðnu-
von af slíkum ráðum. Og ofan á öll
þesii fríðindi á að bæta dönskum land-
stjóra, sem þeir fóstbræður og félagar,
Valtýr Guðmundsson og Knud Berlin,
ætla að sögn að sæma oss á næstu
þingum. En meira virði en allt þetta
er þó það, að ois hafa hlotnast spá-
menn á seinasta ári, guðspjallamenn,
er lýst geta þjóð vorri sem eldstólpar
á leið hennar til fyrirheitna iandsins.
Bogi Th. Meliteð er seinasti spámaður-
inn, sem gæfan hefur ient íslandi.
Hann sendir „kærum löndum sinum“
spámannleg áminningarorð um áramótin
í Lögréttu. Það færi illa á því, ef
jafnmerkilegrar greinar yrði ekki minst
að neinu.
Þessi ágætis-vísindamaður og rit-
snillingur á að því leyti sammerkt við
ýms mikilmenni, að honum hefur ekki
hlotnast mikið lof fyrir störf sín í lif-
anda lífi, enn sem komið er. Það leikur
enginn efi á því, að sagan mun seinna
veita honum fulla uppreist, — og það
veit enginn eins vel og hr. Bogi Th.
Melsteð sjálfur. Fáir íslendingar hafa
t. d. ritað um eins margbreytileg efni
og hann — og Ieggja sumir mikils
háttar íslendingar þó flest á gerva hönd.
Hann hefur skrifað um Georg Brandes
og Simon Dalaskáld, skáldskap ogsalt-
ket, ættjarðarást og rutlupylsur, frelsi
og slátur, sauðagarnir og siðfræði,
skólamál og skilvindur, að ógleymdri
íslendingasögu og ýmsum hugleiðingum
um brýr og vegabætur, — og um allt
þetta ritar hann með jafnmiklu viti og
þekkingu. Eu spámaðurinn hatar
„fantareið“ og „strákareið" (smbr. Lög-
réttuguðspjall hans), enda erhanneng-
inn reiðfantur. Hann fer hægt yfir allt,
en allra hægast yfir sögunasína. Þetta
mislikar angurgöpum og æsingamönnum.
Þeim hefur því miður tekist að koma
inn hjá þjóðinni rammskakkri skoðun á
ritsmíðam hans. Mörgum greindum
mönnum meira að segja þykir meistar-
inn blaðplága, og lestur rita hans álíka
líkams- og sálarkvöl og ljóslausar and-
vökunætur eru sjóveikum mönnum.
Sumir hafa og hent gaman að hinni
föðurlegu prédikun hans í Lögréttu.
Mörgum þykir meistarinn heldur óspá-
mannlega vaxinn. En „enginn veit,
að hverju barni gagn verður“. Einn
velunnari hans sagðist hafa minst
atviks úr lifl sinu, er hann las, að Bogi
ávítaði Island fyrir heimsku. Hann
kvaðit hafa verið á ferð með dauða-
drukknum manni, er láta varð á bak og
af baki. Þá er hann einhverju sinni
var að bisaat við að koma fyrgreindum
félaga upp í hnakkinn, fór hann allt í
einu að fást um, hve annar maður hefði
verið fullur, sem hann hafði nýmætt,
og þótti slíkt heldur ófagurt.
Menn virðast ekki hafa veitt því
eftirtekt, hve frumlegar hugsanir og
merkilegar spásagnir felast í grein hans.
Það ætti ekki að þurfa nema bénda á
þær, og sjá þá allir, hvílíkur spámaður
er risinn upp vor á meðal, þar sem
Bogi er.
Hann skrifar í guðspjallinu, að ísland
muni „ekki fá annan betri“ konung en
Friðrik 8. — Tveim skóladúxum varð
eitt sinnn sundurorða. Þeir virtu hvorn
annan mikils, sem jafntignum merkis-
mönnum sómdi. Úr ágreiningsefninu
var skorið á þann hátt, að annar dúx-
inn segir við hinn: „Þetta hlýtur að
vera rétt, úr því að þú segir það“.
Líkt má segja hér: Þétta hlýtur að
vera rétt, úr því að spámaðurinn Bogi
skrifar það. En fæstir munu samt
skilja, hvernig hann hefur aflað sér