Lögrétta - 20.02.1907, Blaðsíða 2

28
L0GRJETTA.
Lögrjetta kemur út á hverjum mið-
vikudegi og auk þess aukablöd við og við,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 3 kr. árg.
á íslandi, erlendis 4 kr. Gjalddagi 1. júli.
Skrifstofa opin kl. 10*/»—11 árd. og kl.
3—4 síðd. á hverjum virkum degi.
Innheimtu og afgreiðslu annast Arinbj.
Sveinbjarnarson, Laugaveg «.
skoðun og trúarkenningum þeirra
fornmanna, og var gerður besti róm-
ur að.
Xonungskoman.
Um hana flytja nú dönsku blöðin
þessar frjettir:
„ . . . Undir eins og skipið „Birma“
kemur úr Austur-Asíuleiðangrinum,
verður því lagt í kví til eftirlits og máln-
ingar. Einnig þarf að gera á því tölu-
verðar breytingar fyrir íslandsferðina.
Meðal annars á að útbúa það með
loftskeyta-tólum og með tækjum til
skrautlýsingar með rafmagni. í þau
herbergi, sem ætluð eru konungi,
verða flutt ýms húsgögn og málverk
úr konungshöllinni.
Konungur hefur með sjer matsvein
sinn og þjónustufólk hans, svo að
hann getur, bæði meðan hann dvelur
á íslandi og líka á leiðinni, haldið
stórar veislur. Ennfremur verður með
„Birma" hljóðfæraflokkur, rakarar og
hárskerar, og einn af vögnum sínum
flytur konungur með sjer, einnig öku-
mann og þjón.
Það er haldið, að Valdemar prins
og Haraldur prins fari með konungi.
Herskipin „Hekla“ og „Geysir" eiga
að fylgja „Birma“.
Dönsku blöðin.
Þau flytja enn öðru hvoru greinar
um íslensk mál, og eins og getið er
um í Khafnar-brjefinu á öðrum stað
hjer í blaðinu, tala nokkur þeirra
meðal annars um þingrofskröfur ís-
lensku blaðanna.
Út af þessum greinum gera nú
sum íslensku blöðin hjer mikið veð-
ur. En þær eru alls ekki þessverð-
ar. Þær eru ekkert annað en berg-
mal af samskonar greinum í blöðum
stjórnar-andstæðinga hjer heima, rit-
aðar eftir innblæstri frá íslendingum
eða þá af íslendingum.
íslenskir stjórnarandstæðingar fræða
dönsku blöðin á því, að meiri hluti
þingsins hjer hafi ekki meiri hluta
þjóðarinnar að baki sjer; óánægjan,
sem nú bryddi á hjá hinni íslensku
þjóð með sambandið við Dani, snú-
ist alls ekki gegn Dönum eða Dana-
stjórn, heldur eigi að eins rót sína að
rekja til vantrausts þjóðarinnar á sínum
eigin fulltrúum, þingmönnum meiri
hlutans, og ótrúar á þeim. Úr því að
dönsku blöðin á annað borð ljá þess-
um sagnaburði rúm, eða eyra, þá þykj-
ast þau ekki heldur geta gengið þegj-
andi framhjá efninu. Þetta er hugs-
unin, sem fram kemur í dönsku blöð-
unum fjórum, sem á þetta minnast.
Annars mun afstaða Dana til ís-
lands mála nú alment vera sú, sem
kemur fram í ritstjórnargrein í stjórn-
arblaðinu »Köbenhavn« 21. f. m. Þar
segir meðal annars:
»í þessu máli á afstaða Danmerk-
ur að vera óhagganlega þessi:
Allir Danir eru sammála um það,
að viðurkenna, að íslenska þjóðin sje
sjálfstætt þjóðfjelag; sjermál þess og
inri stjórnarháttu þess látum við af-
skiftalausa og viðurkennum fyllilega
þjóðlegt jafnrjetti þess.
Hins vegar verður það að vera ó-
raskanlegt, að þessi sjálfstjórnarþjóð
sje áfram einn hluti konungsríkisins,
og hin ytri tákn, er sýna þetta um-
heiminum, mega ekki raskast.
Þetta er afstaða Danmerkur í mál-
inu«.
Á þennan hátt líta frjálslyndir Dan-
ir nú yfirleitt á þetta mál, og virð-
ist það ekki ilt til samkomulags.
Blöð hægri manna eru að tefla
fram tillögu hr. E. B. um, að setja
hingað danskan prins fyrir landstjóra,
og kemur það heim við greinar dr.
Birchs um það efni í sumar sem leið.
Annars eru tillögur og greinar
danskra blaða um íslensk sjermál þýð-
ingarlausar, og alls engin fremd fyr-
ir Islendinga, að koma þar fram mis-
sögnum og rangfærslum um íslensk
mál.
Reykjavíkin strandar.
Nokkru fyrir kl. 1 í nótt rak gufu-
bátinn Reykjavík upp í klettana norðan
í Battaríinu. Stormur var hvass á
hánorðan og hafði verið svo í allan
gærdag. Næturverðirnir vöktu menn
upp, er þeir urðu varir við strandið,
og var skipshöfninni þegar bjargað í
land. En skipið rær þar enn úti í
klettunum og kvað vera svo mikið
brotið að engin von sje um viðgerð.
Það er enskt skip, sem er sök í
strandinu, gufuskipið „Mod“, er liggur
hjer á höfninni, fermt til Edinborgar-
verslunar. Það rakst á Reykjavíkina
á höfninni, sleit frá henni annað akkerið
ogbrautúrhenni stefnið. Varð hún að
láta berast til lands undan veðrinu til
þess að sökkva ekki úti á höfninni.
Umsjónarmaður gufubátsins hjer,
Björn kaupm. Guðmundsson, símaði í
morgun til eigandans, Friðriksens í
Mandal, og skýrði honum frá slysinu.
Býst Björn við að hann sendi hingað,
svo fljótt sem hægt er, annað skip,
til þess að taka við ferðum Reykja-
víkur, samkvæmt samningum.
Reykjavíkin var vátrygð í Þilskipa-
ábyrgðarfjelagi Faxaflóa fyrir 24 þús.,
en annarstaðar ekki.
Símskeylii
til „Lögrjettu“ frá R. 11.
Khöfn 14. febr.: í ræðu sinni
við setningu enska þingsins viður-
kendi Játvarður konungur, að írar
ættu rjett á að fá sjálfstjórn.
Gufuskipið Lechmond frá New-
York rakst á annað skip og sökk við
Rode Island. 182 menn fórust, en
19 varð bjargað.
Khöfn 19. fehr.: Secher, rit-
stjóri blaðsins „Dannebrog", dó í
gærkvöld.
Stofnað er fjelag, sem heitir „Hið
nýja dansk-íslenska verslunarfjelag".
Höfuðstóll 4 milljónir. Aðalstofnarn-
ir í þessu fjelagi eru Tulinius, Örum
& Wulff og Gránufjelagið. Ákveð-
ið var á fundi á laugardaginn, að
aðalstjórn fjelagsins skyldi vera í
Khöfn og var Tulinius kosinn fram-
kvæmdastjóri fyrst um sinn, en full-
trúar á íslandi: Chr. Havsteen, for-
stjóri Gránufjelagsins, og J. Arnesen
konsúll á Eskifirði. Blöðin „Köben-
havn" og „Pólitiken" eru fjelaginu
andvíg.
I New-York fór járnbrautarlest út
af sporinu og fórust 20 menn.
Þýska þingið er sett og hjelt keis-
arinn þá ræðu.
Carducci, (ítalska skáldið, sem No-
bels-verðlaunin fjekk í vetur) er dauð-
ur í Bologna.
íslaiul erlendis.
Khöfn 2. fehr.: „Helstu frjett-
irnar hjeðan eru þær, að stúdenta-
fjelagið okkar hefur gleypt hráa flug-
una, sem Reykjavíkur-stúdentarnir
sendu út, með óskinni um það, að
Danir skuli missa rjett innborinna
manna á íslandi og íslendingar af-
sali sjer þeim rjetti í Danmörku. Til-
lagan var borin upp seint á fundi,
eftir allsnarpar umræður; þá voru
flestir farnir og var hún samþykt með
17 atkv. gegn 3.
í fjelaginu eru alls um 70 manns,
svo það er ómögulegt. að skoða þessa
fundar-samþykt sem yfirlýsing stúd-
enta hjer alment.
í dönskum blöðum af ýmsum flokk-
um, t. d. hægriblöðunum „YortLand"
og „Nationaltidende", vinstrimanna-
blaðinu „Köbenhavn" og blaði jafn-
aðarmanna „Social Demokraten", hafa
upp á síðkastið staðið ýmsar greinar,
sem hvetja ísl. stjórnina til að rjúfa
þing nú þegar og láta kjósa á ný í
vor.— Eru greinarnar bersýnilega inn-
blásnar af anda einhvers íslensks mót-
stöðumanns stjórnarinnar, og líklega
fremur af Landvarnarmanni en Þjóð-
ræðismanni, eftir greininni í „Nat.“
að dæma.
Einar sýslumaður Benediktsson dvel-
ur hjer. Hann hjelt fyrirlestur ný-
lega í íslendingafjefagi um íra á ís-
landi.
í íslendingafjelagi er nú formaður
Andrjes (Stefánsson) Guðmundsson,
verslunarmaður.
Haukur Gíslason hefur tekið em-
bættispróf í guðfræði með betri 2.
einkunn.
Lárus sýslumaður Bjarnarson ætl-
ar að fara hjeðan í marsbyrjun, líkl.
til Þýskalands. Þangað fer líka Sig-
urður skólastjóri á Hólum, sem hefur
dvalið hjer um hríð og ferðast um
Danmörk".
Frá fjallatindum til fiskimiða.
Frá Patreksfirði er skrifað 30. f.
m.: „Versta ótíð í allan velur, sí-
feldir umhleypingar og oft ilt til jarð-
ar, eða haglaust. Frost mikil öðru
hvoru, t. d. í gær 16° C. Bændur
kvarta; heyskapur er víða lítill, en
útigangur góður, svo þetta er ekki
hentugt tíðarfar, enda haglaust stund-
um.
Botnvörpungur, sem hjer kom í gær,
sagði talsverðan íshroða hjer úti fyrir,
og Önundarfjörð, Súgandafjörð og ísa-
fjarðardjúp lokað af ís; væru nokkrir
botnvörpungar inniteptir á ísaf. Lítið
jakastangl kom hjer inn á Flóann, en
hjer er ekki svo mikil hætta á, að
skip þurfi að teppast, eða sigling hing-
að hindrist, því Látraröst og straum-
arnir bera allan ís langt til hafs.
Þetta ætti að vera ein óhrekjandi
sönnun fyrir nauðsyn símans hingað
til Patreksfjarðar, því ekkert gagn
hafa sjómenn af því, þó sími liggi til
ísafjarðar, ef ekki er hægt að kom-
ast þangað fyrir ís, og þó er jafnvel
enn verra að eiga á hættu, að tepp-
ast þar inni um lengri eða skemri
tíma.
23. þ. m. dó maður á fjallinu milli
Patreksfj. og Breiðuvíkur; var að fara
með póst út í Breiðuvík; útsynning-
ur var og hvast, en ekki svo, að
neinn mundi saka. Er því getið til,
að hann hafi orðið bráðkvaddur, enda
var hann á rjettri leið, og hafði bor-
ið yfirhöfn sína á bakinu. Maðurinn
hjet Guðmundur Ólafsson, dugnaðar-
og skerpumaður, og vel látinn af öll-
um; hann var ekkjumaður og átti
tvær dætur uppkomnar".
Lóðaveiða-gufuskip. Jón Árna-
son á Heimaskaga á Akranesi fór ut-
Oli-vier Twist
er heimsfræg skáldsaga, eftir Charles Dickens. Hún
fæst nú í vandaðri ísl. þýðingu hjá bóksölum víðsvegar
um land alt. Góð, hentug og mátulega dýr tækifæris-
gjöf fyrir unga og fullorðna. Menn hafa sagtumNjálu,
að hvað oft sem þeir litu í hana, lærðu þeir eitthvað
af henni. Sama má segja um Oliver Tvist: hversu oft
sem hann er lesinn, finst nóg til íhugunar og þó til
skemtunar um leið.
an nú með Láru til þess að kaupa
gufuskip með lóðaútbúnaði, og áþað
að stunda hjer fiskiveiðar og síldveið-
ar. Skipið verður keypt í Englandi.
Kaupin eru gerð fyrir fjelag, sem
„Nökkvi" heitir, og er nýstofnað, en
þrír menn eru aðaleigendur: Böðvar
Þorvaldsson kaupmaður á Akranesi,
Jón Árnason skipstjóri og Thor Jen-
sem kaupmaður hjer. Hásetar eiga
V4 hlut skipsins. Því verður haldið
út hjeðan frá Reykjavík og stjórnar
Thor Jensen útgerðinni. Þó er búist
við, að verkun aflans fari fram á
Akranesi, enda eru hásetar allir þar
búsettir.
Kjötsalan. Sigurður stórkaupmað-
ur Jóhannson í Khöfn skrifar alþm.
Hermanni Jónassyni, að hann hafi í
þetta sinn fengið til sölu fullar 3000
tn. af íslensku saltkjöti. Yms slæm
mistök kveður Sigurður enn vera á
nokkru af kjötinu, en þó yfirleitt betra
en áður. Alt kjöt, sem var í góðu
lagi, seldi hann á 60—63 kr. tn. (224
pd.). Riis kaupmaður á Borðeyri
sendi Sigurði um 1400 tn., og var
óvanalega góður frágangur á því kjöti
í alla staði. Væntanlega verður nán-
ara skýrt frá þessari sölu í Búnaðar-
ritinu.
Heilsuhælisljelagið. Jón versl-
unarstjóri Laxdal á ísafirði hefur gef-
ið IOO krónur til fjelags þessa.
Reykjavik.
J. Wood, skipstjórinn á „Imperia-
list“, sem nýlega strandaði í Grund-
arfjarðarmynni, kom hingað, ásamt
allri skipshöfn sinni, á fimtudaginn
var, en var þá strax dreginn fyrir
dómara, með því að hann var marg-
kærður og sannur að sök um ólög-
legar veiðar í landhelgi, þótt eigi
hefði hann náðst nje orðið sektaður.
Eitt sinn hafði hann haft búnað til að
varna sýslumanninum í Vestmanna-
eyjum uppgöngu á skip sitt,—En af
því svo illa stóð á fyrir honum nú,
veitti stjórnin honum uppgjöf saka
og slepti honum, en þó með strangfi
áminning. Atti hann þetta þó einna
mest því að þakka, að hann hafði
tvívegis bjargað hjer skipshöfnum,
eins og áður er sagt.
Snjótitlingarnir eiga ósæla daga
nú í illviðrunum og væri fallegt af
mönnum að minnast þeirra með smá-
sendingum út í snjóinn og hríðina.
Gullið. Einhverjir partar af bornum
komu nú hingað með „Ceres", en það
sem á vantar kemur með næstu skipum.
Alt var sent á stað frá verksmiðjunni
og átti að verða samferða hingað, en
mikill hluti sendingarinnar hefur tafist
einhverstaðar á leiðinni.
Hótel ísland hefur talsvert verið
dubbað upp, sjerstaklega stóra veit-
ingastofan að norðanverðu og gamla
»Svfnastíjan«.
Stórir Lux-lampar hafa verið settir
upp í austurstofunum.
»Svínastíjan« hefur breytt bæði
öllu útliti og nafni. Trjególf er sett
í hana, ný borð og bekkir og ait
málað og prýtt. Sá salur heitir nú
„Dagsbrún" og á þar að selja kaffi,
mjólk, smurt brauð o. fl. fyrir lœgra
verð heldur en annarstaðar í veit-
ingahúsinu, og opna þar fyrir kl. 6
á morgnana.