Lögrétta - 05.02.1908, Blaðsíða 2

18
L0GRJETTA.
Lögrjetta kemur á út hverjum miö-
vikudegi og auk þess aukablöð við og viö,
minst 60 blöð als á ári. Verö: 3 kr. árg.
á íslandi, erlendis 4 kr. Gjalddagi 1. júlí.
Skrifstofa opin kl. 10*/*—11 árd. og kl.
3—4 síðd. á hverjum virkum degi.
Innheimtu og afgreiðslu annast Arinbj.
Sveinbjarnarson, Laugaveg «.
son bankastjóri, var endurkosin með
lófaklappi. Sömuleiðis endurskoðun-
armenn Halldór bankagjaldkeri og
Br. H. Bjarnason kaupm.
I fundarlok talaði Guðmundur hjer-
aðslæknir Hannesson alllangt mál um
sjúkrahjúkrun og meðalabrúkun, sem
viðstöddum fundarmönnum var mikil
unun á að hlýða, svo fræðandi sem
það var og nýstárlegt í mörgu tilliti.
Fundurinn var prýðilega sóttur, því
sem næst húsfyllir.
sem frá er skýrt í símskeyti hjer í
blaðinu, er endalok rimmu, sem staðið
hefur þar yfir síðan snemma í fyrra.
Þeir Carlos ‘konungur og forsætisráð-
herra hans, J. Francó, rufu þá þingið,
en efndu ekki til nýrra kosninga, oggaf
konungur síðan ný lög út eins og
einvaldur, bæði fjárlög og fleiri lög.
Reyndu þeir á ýmsan hátt að þröngva
frelsi landsmánna, takmörkuðu funda-
frelsi og fjelagafrelsi, gerðu blöð upp-
tæk og bönnuðu útkomu þeirra o. s.
frv. Var þess nokkrum sinnum getið
í símskeytum hjer í blaðinu í haust,
að ástandið í Portúgal væri ískyggi-
legt og að þar horfði til vandræða.
Mótflokkur þeirra konungs og Francós
óx stöðugt og gerði uppreisn gegn
ofríkinu. En þeir konungur voru ó-
sveigjanlegir. I haust ljetu þeir hand-
sama um 300 af mótstöðumönnum
sínum og sendu herskip með þá yfir
til Afríku.
Nú um áramótin var þó sagt, að
lag mundi ætla að fara að komast á
óstandið og væri ráðið, að þingið yrði
kaliað aftur saman á næstkomandi
vori.
Bændaskólinn
við Þjórsárbrú.
Lögr. er skrifað að austan 23. f. m.:
„Skólinn var settur 20. þ. m. af
Sigurði Sigurðssyni búfræðingi, og
hófust svo fyrirlestrar, er síðan hafa
farið fram með mjög miklu fjöri, og
hafa þeir hrifið svo tilheyrendurna,
að þeir munu lengi minnast þeirra
og reyna að geyma þá sem fersk-
asta í minni.
Fyrirlestrarnir fara fram frá kl. 11
til 3. Svo eru samræðufundir frá kl.
5—7, og hafa þeir verið fjörugir og
rætt um framfaramál og fjelagsmál,
en síðast er leikfimi, sem Magnús
Einarsson dýralæknir kennir, og er
það aukakensla, en mönnum þykir
mjög gaman að henni og eru hon-
um þakklátir fyrir. A öðrum tím-
um hefur verið söngur og aðrar
skemtanir.
Yfir höfuð er almenn ánægja með
fyrirkomulagið á þessu skólahaldi og
framkomu kennaranna. Og þótt nú
sje hjer húsfyllir, þá mun aðsóknin
síðar verða hálfu meiri, ef framhald
verður hjer á þessu skólallaldi, en
allir óskum við, að það veröi, því fátt
mun glæða betur hug manna til starfs
og framkvæmda.
Nemandi úr Rangárvallasýslu “.
Frá Vestmannaeyjum.
Vestmannaeyja er fremur sjaldan
getið í frjettablöðum vorum, og þó er
paðan oftar nokkurra frjetta að fá, sem
eðlilegt er, þar sem um framfarahjerað
er að ræða. — Margir þekkja þó Vest-
mannaeyjar, þótt ekki sje nema af af-
spurn, og allir hugsa, að þar sje gott
að vera: allir sjeu þar að minsta kosti
sjálfbjarga, margir vel efnaðir, og þó
nokkrir auðugir, borið saman við ís-
lenska auðlegð.
Það, sem fyrst vekur atliygli vora,
þegar vjer komum til Vestmannaeyja,
eru hinir þverhníptu, háu hamrar með
hinum mikla fuglasæg. Ber Heimakleftur
þar af öllum hömrum, þessi risalega
hamraborg, gefin Eyjunum til skjóls og
prýðis. En þegar á land er komið,
þá er það hinn álitlegi fjöldi vjela-
báta, sem hlýtur að vekja athygli
manna. Þeir eru nú sem stendur aðal-
lífæð Eyjabúa og Ijölgar þeim óðum.
í fyrra vetur gengu hjer c. 17 vjela-
bátar, en nú eru komnir hingað til Eyja
35, og er von á fleirum, svo að ef vel
safnast, ættu að ganga lijer 40 i vetur.
Allir eru bátar þessir með þílfari;
stærðin er 7—8smálestir (tonn); aðeins
2 eru 6 smálestir og 1 smærri. Þeir eru
flestir 33 fet á lcngd og 9 á vídd. —
Það er afarmikið fje, sem liggur í þessum
skipastóli, líklega nær 300,000 krónur,
og Eyjabúar spara ekkert til þess, að
búa þá sem best út í baráttuna við
Ægi, sem oft hefur revnst lijer sem
annarstaðar hörð og tvísýn. Sem eðli-
legt er, er mikið af þessari upphæð i
skuld, og eflaust hefðu Eyjabúar ekki
af eigin ramleik getað kfofið fram úr
þessari upphæð, ef ekki hefði verið
lilaupið undir bagga mcð þeim, en það
hafa kaupmenn hjer gert, þeir konsúll
Gíslí J. Johnsen og etazráð J. P. T.
Bryde. Þeir hafa vonað og treyst því,
að hjer væri um verulegt framfara-
fyrirtæki að ræða, og þess vegna hafa
þeir drengifega stutt þetta fyrirtæki.
Ifafa þessir tveir kaupmenn bæði nálg-
ast flesta bátana og síðan lánað þá með
mjög aðgengilegum kjörum, og hljóta
Eyjabúar að vera þeim þakklátir fyrir.
Samþykt hefur verið hjer á fundi
ekki alls fyrir löngu, að kaupa öfluga
festi, 400 faðma langa, til þess að leggja
vjelabátunum við, og er áætlað, að sá
útbúnaður kosti um 4—5000 kr. Verður
eflaust ánægjusamt að sjá þennan fríða
flota prýða höfnina í tveimur skipu-
legum röðum.
íshús hefur verið hjer, að nafninu til,
sem nú reynist auðvitað óhæfilegt með
öllu. Var því á fundi 8. þ. m. samþykt
að leggja það niður, en byggja í þess
stað stórt og vandað íshús með frysti-
vjelum eftir Overrislings-Modstroms-
systemi. Giskað er á, að húsið með
vjelum kosti 15—lfi þúsundir króna.
Verður það bygt á steinlimdum stólpum,
sem oftar flæðir í kringum. Hver vjel-
arbátur leggur 200 kr. í þetta fyrirtæki,
en síðan tekið lán fyrir þvi, sem á
vantar. Maður verður látinn fara utan
til þess að kynna sjer meðferð vjelanna
og annað, sem lýtur að því að veita
húsinu förstöðu. Ætlasf er til, að húsið
komist upp næsta sumar. I stjórn fje-
lagsins eru: konsúll G. .1. Johnsen (for-
maður), gullsmiður Gísli Lárusson
(varaformaður), verslunarstjóri. Anton
Bjarnesen (gjaldkeri), útvegsbóndi Þor-
steinn Jónsson (ritari) og Jón Einars-
son á Hrauni; ennfremur varanefndar-
maður sýslumaður Magnús Jónsson. —
Menn vænta hins besta af þessu fyrir-
tæki, einkanlega ef sildarútvegur sá
hepnast, sem ætlast er til að rekinn
verði í sambandi við þetta fyrirtæki.
Bryggjur tvær öflugar hafa verið gerðar
hjer á þessu ári. Önnur algert úr steini
og steinlímd að mestu. Er hún gerð á
kostnað sjóðs þess lijer, sem nefndur
hefur verið Lendingarsjóður. Hún er
c. 77 álnir á lengd og 8 álnir á breidd.
Hina hefur látið gera konsúll Gísli ,1.
Johnsen úr steini og steinlimi og trje.
Sú bryggja er c. 155 álnir á lengd og
6 álnir á breidd að framan, en 5_álnir
að ofan, þ. e. það, sem er úr trje.
Húsabyggingar hafa verið með mesta
móti á þessu ári. Hafa mörg snotur og
vönduð hús verið reist hjer. Er sönn
prýði að fögrum og vel gerðum húsum,
en að hinu leytinu dregur það tals-
vert úr ánægjunni, ef húsin eru sett
svo flest, aö þau veki hugmynd um
hrúta, búna til atlögu. Beint er þó ekki
hægt að ásaka menn hjer í þessu efni,
þar sem hver er látinn að mestu sjálf-
ráður og bygginganefnd fyrirfinst ekki
á staðnum — ekki sköpuð enn.
Fiskafli lítill um þessar mundir, svo
sem venja er til hjer um þetta leyti;
þó oftar vart, þegar róið hefur verið;
en það er lítið stundað um þennan
tíma árs, enda ærið að starfa á landi
við útbúning vjelabáta o. m. fl. Þó
flskaði bátur hjer 14 i hlut — þar af
9 af þorski — 14 þ. m. (haf'ði smokk-
fisk til beitu).
Gufuskip rak hjer á land 8. þ. m. og
verður líklega strand úr. Það var »Sea-
gull«, sem margir munu kannast við;
fyrrum eign Þorvaldar á Eyri. Flutti J
skip það kol hingað, átti síðan að flytja j
flsk til Bretlands, en þar á eftir að fara
til Noregs til viðgerðar. — Lítið happ
telja menn lijer í því að fá þetta strand.
Mislingar eru búnir að húsvitja hjer.
Voru þeir allþungir á mörgum, en ekki
skæðir. Eitt barn, á fyrsta ári, dó úr
þeim hjer. — Við höfum verið hepnir
með nýjalækninn okkar; hann ergóður
og skyldurækinn og mjög við alþýðu
skap. Vonum við, að við berum gæfu
til að halda honum hjá okkur.
Berklaheilsuhælis-deild hefur nýlega
verið stofnuð hjer. — Hjelt læknir hjer
fyrst undirbúningsfund, þar sem hann
flutti mjög fróðlegan og skipulegan
fyrirlestur um berklaveikina. Síðar hjelt
læknir annan fund í þvi augnamiði, að
safna fjelagsmönnum, og gerðust þá 68
fjelagsmenn 117 fjelagsgjöldum. Eflaust
fjölgar fjelagsmönnum stórum hjer á
næsta ári, því að öllum stendur ótti af
»livíta dauða«, sem því miður hefur
ekki sneitt hjá þessum cyjum.
Bindindisfjelag Good-Templara starf-
ar hjer á Eyju. Stúkan »Báran« nr. 2
telur nú 127 meðlimi og unglingastúkan
lijer telur 60—90 meðlimi. Sje miðað
við fólksfjölda hjer — scm nú mun vera
940 — þá er tala bindindismanna hjer
álitleg. Og þótt pottur kunni að vera
brotinn í þessum fjelagsskap sem öðr-
um, þá er það engum efa undirorpið,
að bindindishreiflngin hefur hjer sem
annarstaðar mörg blessunarrík áhrif í
för með sjer og mun hjer sem annar-
staðar bjargvættur sumra þeirra, sem
ratað hafa út á ógæfubraut ofdrykkj-
unnar.
Tilflnnanlegur skortur er hjer á hæfl-
legu samkomuhúsi, en til að ráða bót
á því hafa allmargir lijer tekið sig
saman um að koma upp sem fyrst
hæfilegu samkomuhúsi. Er vonandi, að
hús þetta verið komið upp fyrir næsta
vetur og að þar verði þá liægt að veita
mönnum hollar skemtanir, sem dragi
hugi manna frá þvi, sem spillir góðum
siðum.
Nú eru Mormónar horfnir hjeðan úr
Eyju og var tími til þess kominn, enda
er nú búið að kippa Mormóna-athuga-
semd þeirri, sem límd var við Vest-
mannaeyjar, úr nýjustu landfræðis-
bókum vorum. Þar á móti hefur á
þessum siðustu timum orðið vart við
aðeins vott af andatrú svonefndri. Þó
er þaö ekki nema á allra bestu bæjum
og því ekki orð á því gerandi. Flyja-
búar kunna illa þeirri nýju speki, jafn-
rel ver en Valtýskunni lijer um árið.
Ekki eru þcir myrkfælnari en fólk er
flest; þó hafa þeir óbeit á því, að fjölgað
sje lijer tölu drauga í Eyju, en það
hafa þeir heyrt sannorðan mann segja,
sem talinn er, en þó eflaust ranglega,
andatrúar, að þegar miðillinn mikli var
hjer síðast á ferö, þá hafi hann upp-
götvað tvo drauga (fylgjur), lijer áður
með öllu óþekta. Telja Eyjabúar þessa
uppgötvun litla hepni fyrir vísindin,
en öðrum kann að þykja meira um
vert, þvi að sínutn augum lítur hver á
silfrið. Hafa þeir sumir jafnvel í hyggju,
ef hinn mikli miðill skyldi heimsækja
þá oftar, að sleppa honum ekki aftur
fyr en hann hefði komið óvættum
þessum fyrir kattarnef. Finst þeim nóg
um innflutninga í Eyjarnar úr ýmsum
áttum og landþrengsli, sem þvi eru
eðlilega samfara, þó að ekki bætist þar
ofan á slíkir kolapiltar.
16. desember 1907.
Skeggi.
Símskeyti
frá útlöndum.
Khöfn 4. febr.: Konungur Portú-
gals og krónprins skotnir í vagni á
aðalgötu (í Lissabon). Manúel kon-
ungsson særðist (var f vagninum með>
þeim), en tókvið konungdómi. Upp-
reisnin bæld niður. Francó útfægur.
Ofurefli.
Jeg viltist eitt kvöld inn í hús, sem
þeir kalla Bárubúð.
Það átti að fara að syngja.
Efst á söngskránni, sem kölluð er,
stóð »Claver-sóló Kr. Hallgrímsson«.
»Hvaða maður er þessi Claversóló
Hallgrimsson?« spurði jeg sessunaut
minn.
»Hann er ekki maður, hann er stúlka,
karl minn«, var svarað.
»Svo hann er stúlka; en sá næsti?
Jeg sje, að næst kemur »Sóló E. Þor-
kelsson«; er hann líka stúlka?«
»Nei, nei; hann er ekki stúlka; hann
er ekkja, en ekki í bæjarstjórn«, sagði
sessunauturinn.
»En þessi »Þórður Pálsson«; er hann
þá stúlka eða ekkja?«
»Hvorugt, lagsi; hann er inaður, kunn-
ingi, í buxum, tvennum, sjáðu; en meðal
annara orða: Þú munt ekki eiga heima
á Kleppi?«
Jeg skildi sneiðina og hypjaði mig
betur út i hornið.
Svo var farið að syngja og leika á
hljóðfæri.
Mjer þykir gaman að skáldskap og
söng.
En þó varð ánægjan lítil þarna um
kvöldið.
Flest kvæðin voru útlend, dönsk held'
jeg; skildi ekki eitt orð.
Og raddirnar voru eitthvað svo und-
arlegar. Sóló lí. Þorkelsson, ekkjan,
sem ekki er í bæjarstjórn, hal'ði líka
rödd og hljóðpípa úr blikki, sem jeg
aulaðist til að kaupa í fyrra á Eyrinni
handa stráknum mmum. Og maðurinn
á báðum buxunum ljet eins og land-
nyrðingur; mjer var líka sagt, að liann
væri nýkominn að norðan; samt þótti
mjer gaman að heyra hann syngia
Aldamótaljóð Þorsteins Erlingssonar,
og heyrði jeg þó, að liann hefði áður
sungið þau miklu betur en nú. En best
skemti jeg mjer við söng Elinar Matt-
híasdóttur; hún er hvorki sóló eða
son; á söngskránni stóð blátt áfram:
»Elín Matthíasdóttir«. Og hún söiig
meðal annars lag, sem jeg þekki, við
kvæði, sem jeg kann; og það skildi jeg
alt, því það var alt íslenskt; kvæðið
heitir Kirkjuhvoll, ort af Guðm. Guð-
mundssyni, sem er karlmaður, og lagið
er eftir Árna Thorsteinsson — líka karl-
maður; og lílín þessi söng það svo vel,
að mjer fanst jeg vera orðinn ungur
og horfinn upp að Álfhóli.
Hitt var mjer ofurefli; og það er mjer
ofurefli, að vera hjerna lengur. Jeg hef
aldrei áður komið til Reykjavíkur, og
flnn, að jeg botna ekki neitt i neinu,
og verð líklega fluttur inn að Kleppi,
ef jeg flýti mjer ekki heim á leið. Jeg
fer á morgun.
Gamall sveilaskrjóður.