Lögrétta - 12.02.1908, Page 3

L0GRJETTA.
23
og ástandið þar innanlands hefur ver-
ið mjög bágt nú síðustu árin, jafn-
vel hungur og hallæri.
Síðan þetta var skritað, hefur kom-
ið sú frtgn, að sættir sjeu komnar á
°S samningar gerðir milli Banda-
manna og Japana; hafi Japanar látið
undan kröfum þeirra og heitið, að
hefta með öllu útflutning frá sjer til
Bandaríkjanna. Samskonar samn-
>ng kvað og Kanada hafa gert við
Japan.
Sistihus í taugarðalnnm.
Það eru mikil líkindi til, að straumur
útlendra ferðamanna fari óðum vax-
andi hjer til landsins, og má þó bú-
ast við, að hann yxi enn meir, ef við
gerðum dálítið meira til að taka vel
á móti þeim.
011 lönd, sem eiga því láni að
fagna, að hýsa útlenda íerðamenn,
kosta ærnu fje til að gera þeim dvöl-
ina hjá sjer þægilega, því reynslan
hefur sýnt þeim, að þær fá þann
kostnað margendurgoldinn.
Aftur gerum vjer harla lítið til að
hæna gesti að garði vorum, og þeir
nienn, sem bera skyn á þá hluti,
vita, að útlendum skemtiferðamönnum
er Btt mögulegt að dvelja hjer á
landi að staðaldri nema í einstöku
kaupstöðum, en þar vildu þeir kann-
ske síst eiga viðdvöl, ef þeir ættu
nnnars kost. Það er því augljóst,
hverjum hugsandi manni, að ef vjer
ekki eigum að fara á mis við þann
hagnað, sem leiðir af því að hýsa
útlenda ferðamenn, verðum vjer að
gera meira til að hæna þá að oss,
°g koma upp öðrum híbýlum til að
bjóða þeim inn í en misjalnlega hrein-
um bóndabæjum.
Vjer verðum að koma upp almenni-
legum gistihúsum þar sem náttúran
og samgöngurnar hafa búið best í
haginn fyrir þau. Vjer eigum nóg af
hremu og heilnæmu loíti, og það
hefur oft verið viðurkent í útlendum
ntum, að frjálsi íslenski fjallablærii
væri hreinn og heilsustyrkjandi, og ;
þeh, sem mættu njóta hans í næí
þyrttu ekki að kvíða ýmsum þei
kvillum, sem algengir eru í hinu kv«
aða mollulofti í flötu löndunum, ei
1 óheilnæmu reykjarlofti borganna.
Vjer þurfum líka stundum sjálfir
heilnæmu lofti að halda, til að styrk
heilsu vora, og er leiðinlegt fyrir os
að þurfa að sækja það suður á J(
land eða annað vegna þess, að vj
höfum ekki tilfæringar til að hagný
vort eigið andrúmsloft, sem þó
miklu heilnæmara. Suðurgöngur sjú
hnga mundu þá miklu fátíðari,
vjer hefðum sjálfir viðunanleg heils
hæli í heilnæmustu sveitum vorum.
kað hefur áður verið bent á Lau
ardalinn sem jjjnn stag fy
verulegt ferðamannahótel, þar se
enn, útlendir og innlendir, gæ
dvahð .11. .
bótar. Þaa , ' ,.h,reSSlnSar °g heils
• , , . uer öllum saman um, se
?C t :I,' að eaugardalurinn aje brr
byrasta bygði„ hjer sunnan|a;d ,
þar sen, hann nu einmit, „ mj,
vel við að oðru levri • f ,
• . ytl> virðist sá stað
emmttt sjalfkjörinn til athugunar
þessU augnamiði. Hann g
alþjóðbraut allra skemtiferðamanr
m.ðja vega milli Geysis og Þingval
Par eru fossandi ár og freyðandi læk
hair hamragarðar og hrikaleg fjc
sem eru hinar bestu sjónarhæðir,
gróðursæl engi og grænar skógarhlíð-
ar með bjarkilm og blíðu fuglakvaki,
silfurskær vötn og sjóðandi hverir.
Vötn og ár og hver pyttur er þar
fullur af silungi. Með öðrum orðum:
Þar er flest það saman komið, sem
sveit má prýða, og öll þau þægindi,
sem menn annars geta fengið að
njóta í skauti íslenskrar náttúru; að-
eins vantar gott gistihús og laglegan
seglbát á vatnið til þess, að þar sje
hinn ákjósanlegasti dvalarstaður fyrir
þá menn, sem langar til að hressa
hugann og stæla kraftana í heilnæmu
lofti við hugljúfa náttúru.
Þaðhefurtilmargs lakaraverið stofn-
að, og margt heimskulegra hefur verið
hafið, en þó einhverjir framfaramenn,
helst þó bændurí Laugardalnum reyndu
að stofna hlutafjelag í þeim tilgangi,
að koma upp slíku húsi og starfrækja
það. Nú er akfær vegur kominn
næstum alla leið og því naumast
það til fyrirstöðu lengur.
Væri húsið látið standa nærri
hverum, t. d. á Laugarvatni, mætti
að líkindum beisla einhvern þeirra
og nota fyrir miðstöðvarofn til að
hita og hafa í böð og til þvotta, en
til þess þyrfti útbúnað, sem yrði sjálf-
sagt nokkuð dýr, og því vafasmál,
hvort því yrði komið við. En þrátt
fyrir það yrði bæði gagn og ánægja
að hverunum, og sjálfsagt er íslenskt
hveravatn engu óheilnæmara en vatnið
í mörgum þeim heilsubrunnum í út-
löndum, sem fólk streymir að hvað-
anæfa.
Búast má við, að veruleg aðsókn
yrði elcki að gistihúsi þessu nema á
sumrin, en þá mætti nota það á vet-
urna bæði fyrir skólahús og sam-
komuhús; eru slík hús nauðsynleg al-
staðar í sveitum, því ekkert verulegt
fjelagslíf getur þrifist án þeirra.
Vjer Islendingar erum ótrúlega
gjarnir á að halda að við getum
ekkert af eigin ramleik, að alt veru-
legt verði að framkvæmast af útlend-
ingum, að vjer náum aldrei tak.i á
öllum vorum geisisterku náttúruöflum,
nema með aðstoð útlendinga, eða
getum hagnýtt oss frjósemi dala vorra.
En þetta er ein sú skaðlegasta hugsun,
sem vjer getum alið í huga vorum,
því hún stendur í vegi fyrir öllum
verulegum framförum. Ef vjer eigum
nokkurntíma að byggja landið og
klæða, verðum vjer fyrst og fremst
að sætta oss við þá hugsun, að vjer
sjeum þess megnugir, því það, sem
vjer viljum, það getum vjer.
Vjer ættum sem fyrst að sýna það
í verkinu, að vjer viðurkennum orð
skáldsins:
Tign býr í tindum,
traust í björgum,
fegurð í fjalldölum,
en í fossum afl.
Indriði ilbreidur.
Fyrsta sporið.
Nýja bæjarstjórnin er tekin til starfa.
Einu sinni í vikunni sem leið mæltu
þeir sjer mót fulltrúarnir, nokkru eftir
dagsetur, til að undirbúa nefndarkosn-
ingar og velja karlmenn til að fylgja
konunum heim á kveldin.
Sænski konsúllinn hlaut þann heiður
og ánægju, að fylgja þeirri, sem var tal-
in sjálfsögð í þrifnaðarnefnd.
Og svo fóru þau á leiðinni að gæta að
læknum; og lækurinn haíði fylt sig af
fögnuði, þegar hann heyrði, að hann
ætti að fá fríða konu til að þjóna sjer
framvegis; og konsúllinn gekk á bakk-
anum og konan húsamegin; og það get-
ur verið, að hún hafi verið að hugsa um
þrifnaðinn; og það getur verið, að hún
hafi vaggað ögn í ganginum, eins og
konum er títt; og það getur verið, að
myrkrið kring um ljóskerin hafi verið
óvenju svart — hver veit hvað — fátt
segir af tveimur — en einhvern veginn
vildi það nú svona til, að alt í einu
hrapaði hann í lækinn og hún stóð ein
eftir á'.bakkanum.'
En (konan er skörungur; hún hreif
konsúlinn óðarúr heljargreipum lækjarins;
og það er sagt, að hún muni vafalaust
fá medalíu frá konginum í Svíþjóð; og
það er sagt, að þá muni allar konur
bæjarstjórnarinnar fara að leita að meda-
líum í læknum, og það er sagt, að bæj-
arstjórnin ætli að setja í lögreglusam-
þyktina ákvæði um, að sekta hvern sem
fer fram á, að meina mönnum með girð-
ingu að detta í Iækinn, eða láta aðra
detta 1 hann.
Ekki veit jeg hvort þetta er satt, en
uppástungan er ágæt; það segi jeg.
Jeg vil að mjer sje frjálst að detta, þar
sem mjer sýnist, því að jeg er sjálf-
stæður maður og
einn af peim óháðu.
Eftirmæli.
Nýlega (27. f. m.) er dáin á Akur-
eyri húsfrú María Þorvaldsdóttir. Hún
var ættuð úr Eyjafirði og mun hafa
verið liðlega sjötug að aldri. Hún var
tvígift, átti fyrst Grönvold, verslunar-
stjóra á Vopnafirði, og með honum
nokkur börn, þar á meðal C. J. Grön-
vold, verslunarstjóra á Siglufirði (-þ
1903); síðan átti hún Vigfús Sigfús-
son, hótelhaldara á Akureyri. Af
börnum þeirra er Jóhann konsúll á
Akureyri dáinn (1905), en á lífi
eru 4 dætur, tvær giftar, Odd-
ný, kona Ingólfs læknis Gíslason-
ar á Vopnafirði, og Maren, kona
Einars kaupmanns Gunnarssonar á
Akureyri, hinar tvær ógiftar. — Frú
María sál. var mjög vel gefin kona,
skemtileg og prúð í allri framgöngu,
trúföst og trygglynd, og hin mesta
sæmdarkona í hvívetna. Hún var mjög
farin að heilsu hin síðustu árin, enda
hafði orðið á þeim að sjá á bak
tveimur fullorðnum sonum, og auk
þess orðið fyrir öðru mótlæti. En alt
þetta bar hún með þeirri ró og still-
ingu, sem er einkenni göfugrar sálar.
K.
ctrfmur nokkur hefur upp mikinn
harmagrát fyrir Indriða Einarsson í
síðasta Ingólfi út af dómi um »Nýárs-
nóttina« í janúarbl. Óðins.
Aðrir munu þó eigi geta betur sjeð, en
að Indriði megi vel við unaritdóminn i
Óðni. Hann er scm sje altof vægur. Þar
er t. d. ekkert getið um málviilurnar,
sem Grímur hefur skilið eftir í leik-
ritinu, svo sem »píska« (fyrir lemja) og
par fram eftir götunum. En Grímur
»kve« hafa lesið yfir leikritið wmálsins
vegna«. Og yfir pessari hluttöku sinni í
tilorðning »listaverksins« hefur Grimur
verið svo hróðugur og hjartaglaður, —
pangaö til að ritstj. Óðins gerðist svo
»illviljaður«, aðspilla þeirri gleði lians.
Um það er ekki að fást, pótt Grímur
sjái ekki jafnaugljósa galla á leiknum
og pá, sem Óðinn benti á. Hann getur
sjálfsagt elckert að því gert. Indriði
hefur liklega licillað hann og lagt á
hann blindu og skilningsleysi. Annars
er grimdin í Grimi°svo mikil, að næst
er að ætla, að Indriðíhafi lika sett á hann
hundshaus, eins og á Gvend snemm-
bæra. í vissum ílokki manna hjer í
bænum svipar Grími að mörgu leyti
til Gvendar í leiknum. Og báðir eru
peir jafnófærir til pess að verða for-
göngumenn nýs tímabils.
Sveinn Jjörnsson
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Kirkjustrœli 10.
Cggert Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima kl. 10—II
og 4—5. Talslmi 16.
ísland erlendis.
Eiríkur Magnússon M. A. bóka-
vörður í Chambridge á Englandi varð
75 ára i. þ. m. í minningu þess
var honum sent skrautritað ávarp
hjeðan frá Reykjavík með fjölda und-
irskrifta. Ávarpið er svo hljóðandi:
»Eiríkur Magnússon,
Yður hetur auðnast að vinna ættjörð-
inni og oss öllum það gagn og þann
sóma, sem aðeins fáum löndum yðar
hlotnast að fara fram úr eða jafnastvið.
Þettahefuryður unnist með því, að vera
langa ævi af alúð og öllum mætti yðar
jafnan þar á verði, sem landi og þjóð
gat orðið að liði. Þjer hafið bæði í ræðu
og riti stutt málefni vor og rjett lands
og tungu gagnvart öðrum þjóðum, og
þjer hafið rninst ættjarðar yðar vel og
drengilega, þegar hún var í nauðum
stödd. Þjer voruð frumkvöðull og aðal-
framkvæmdarmaður hinnar miklu hjálp-
ar við Austurland eftir öskufallið mikla
1875 og síðan hinna miklu bjargráða við
alt landið hörmungaárið 1882 og lögðuð
yður í hvorttveggja sinn í hið mesta erf-
iði og jatnvel í háska. Þjer studduð og
hagsmuni vora í fjársölumálinu með dug
og dáð, og í þessu öllu og víðar hafið
þjer sýnt svo mikla ættjarðarást og rækt-
arsemi við landa yðar og gert það með
svo miklum drengskap, að oss er heið-
ur að eiga yður fyrir bróðir og Islandi
að eiga yður að syni, auk þess, sem þjer
hafið unnið þjóð og tungu sæmd með
vísindastörfum yðar og ritverkum.
Fyrir alt þetta vottum vjer yður nú á
þessu 75. afmæli yðar innilegt þakklæti
og einlæga virðingu vora og biðjum
hamingjuna að geyma yður og gefa yð-
ur fagurt kvöld eftir frlðan og merki-
legan dag«.
Frá Khöfn er skrifað 31. f. m.:
„Páll Egilsson og Skúli Bogason hafa
tekið emb.próf í læknisfræði, báðir
með hárri 1. eink., en Lárus Fjeld-
sted fyrri hluta lagaprófs með 2. eink.
íslendingafjelag er talið frá. Erfitt
að fá menn í stjórn. Er það leiðin-
legt um svo gott og skemtilegt fje-
lag, en óskilvísi sumra landa með
borganir gerir fjelagsskap hjer í ný-
lendunni miklu erfiðari en þyrfti að
vera“.
Keykjavík.
Nýtt kirkjublað. Á því hefur orðið
sú breyting nú um áramótin, að síra
Jón Helgason hefur gengið úr rit-
stjórninni, en Þórh. Bjarnarson pró-
fessor tekið blaðið að sjer að öllu
leyti.
I fyrsta blaðinu er meðal annars
æfiminning síra Zophoníasar Hall-
dórssonar, eftir ritstjórann, óg kaflar
úr gömlum brjefum síra Z. H. til
hans. Þeir eru ritaðir af frjálslyndi
og að ýmsu leyti merkilegir.
Síðar eiga að koma út í Kbl. út-
drættir úr frægu ensku guðfræðisriti
nýju, eftir R. J. Campbell, „The New
Theology" (Nýja guðfræðin).
Matth. I órðarson skipstjóri var
15. f. m. sæmdur heiðursmerki danne-
brogsmanna fyrir tilhlutun flotamála-
ráðaneytisins danska. Hann hefur,
sem kunnugt er, lengi undanfarið
verið leiðsögumaður varðskipanna hjer
við land.