Lögrétta - 12.08.1908, Blaðsíða 3

L0GRJETTA.
147
raðir inn á leiksviðinu. Áhorfendur
voru þá orðnir um 40 þúsund.
Formenn forstöðunefndanna gengu
þá fram fyrir konungssætið og tóku
ofan, en Desborough lávarður bað
konung að láta leikana byrja. Kon-
ungur lýsti yfir að svo skyldi vera,
og mælti nokkur orð, svo hátt og
skýrt að heyra mátti um nær alla
áhorfendabekki. Þá var hrópað dynj-
andi húrra, þreialt, en síðan gengu
þjóðflokkarnir eftir stafrófsröð fram
hjá konungssætinu. I þeirri göngu
vöktu Finnar mesta eftirtekt. Þeir
voru nýkomnir inn á sviðið, því
skipið, sem flutti þá, hafði tafist á
leiðinni. í stað fánanna og skjald-
anna var borið fyrir þeim stórt spjald
svartröndótt og stóð ekkert á því
annað en: „Finnland".
Síðan hófust íþróttirnar. Konung-
ur og drotning voru við til kl. 5V2.
Um kvöldið var öllum íþróttamönn-
unum boðið til veislu, er borgarstjór-
inn hjelt".
Næstu daga var regn og aðsóknin |
að leikunum miklu minni en við
hafði verið búist, suma dagana ekki
nema 9—12 þúsund áhorfendur.
Esperantó.
16.—22. þ. m. halda esperantó-
menn alþjóðafund í Dresden. Það er
fjórða samkoman þess kyns, sem þeir
halda. Hin fyrsta var í Boulogne
Zur Mér 1905 og voru þar saman
komnir esperantómenn frá ýmsum
þjóðum. Næsti fundurinn var í Genéve
og hinn þriðji í Chambridge í iyrra.
Hann sóttu 1700 menn frá 35 þjóð-
flokkum. I Dresden er mikill við-
búnaður undir þennan fund og á að
taka á móti dr. Zamenhöf, höfundi
málsins, með mikilli viðhöfn. Við
þetta tækifæri verður leikin „Ifigenía“
eftir Goethe í þýðingu á esperantó.
ItTenfrelsishreyíingar á Englandi.
Kvöldið 13. júní síðastl. var mikið um
að vera í Lundúnaborg. 12 þúsund
konur úr kvenrjettindafjelögunum
ensku, sem heimta jafnrjetti við karl-
menn í stjórnmálum, gengu þá í
fylkingu um götur borgarinnar til
þess að vekja athygli á kröfum sín-
um. Fremst var forstöðukona þessa
fjelagsskapar á Englandi, dr. mrs.
Tawcett, í rauðri doktorskápu, en á
aðra hönd henni gekk lady Balfour,
mágkona Balfours fyrv. ráðaneytisfor-
manns, og margt var þar fleira þjóð-
kunnra merkiskvenna. En sú kona,
sem mest hafði fyrir því gengist, að
koma þessu á stað, var mrs. E. Pank-
hurst, ekkja, sem nú er orðin einna
fremst í flokki í kvenfrelsishreyfing-
unni á Englandi.
Hiti
var svo mikill í austurhluta Banda-
ríkjanna fyrri hluta síðastl. mánaðar,
að menn muna þar ekki annan eins
mörg undanfarin ár. í New-York hefur
hitinn valdið miklum manndauða.
Barnadauði var þar miklu meiri en
venjulegt er, og á hverjum degi fjellu
fleiri eða færri fullorðnir menn dauðir
um koll á götunum af hitanum, en
aðrir voru bornir á sjúkrahús. Vagn-
hestarnir duttu dauðir niður hver um
annan þveran. Einna heitastur var
þriðjudagurinn 7. júlí. Þá voru 38 st.
C. í skugganum.
W. J. Bryan,
forsetaefni Demokrata í Bandaríkj-
unum, er nú þar í kjöri í þriðja sinn.
Hann fjell 1896 og aftur 1900, og
enn er talið víst, að hann muni lalla.
Bryan er maður á besta aldri, fæddur
19. mars 1860 í Salem í Illinois.
Hann er lögfræðingur og var fyrst
eftir að hann tók próf nokkur ár
málaflutningsmaður í Lincoln. Svo
varð hann blaðamaður, tók við út-
gáfu og ritstjórn stórs demókrata-
blaðs í Lincoln, „The Commoner".
Bryan er annálaður mælskumaður
og miklu duglegri sjálfur í kosninga-
róðrinum en Taft, hitt forsetaefnið.
Kappganga
kring um Sjáland var þreytt af tveim-
ur mönnum frá Khöfn nú nýlega.
Annar hafði lifað á jurtafæðu ein-
göngu í mörg ár og vildi sýna ágæti
hennar með því að bjóða kjötætun-
um út í þessa kraftaraun. Þessi mað-
ur er 42 ára gamall og eitthvað ná-
lægt því að vera meðalmaður á þyngd.
En við hann kepti 21 árs gömul kjöt-
æta, grannvaxinn maður og miklu
ljettari enhinn. I fyrstu var jurtamag-
inn á undan; en á miðju skeiði var
kjötmaginn kominn svo langt á undan,
að sigur hans þótti vís; hætti þá
hinn við gönguna, enda var hann
skemdur á fótum. En kjötmaginn
rann alt skeiðið á 5 dögum, og þeg-
ar hann kom heim til Khafna skutu
slátrarar þar saman og gáfu honum
að launum silfurbikar og í honum
digran fjársjóð. En Ijetst hafði hann
á göngunni um nærri 5 pund.
Erindisbrjef
þjóðræðisflokksins.
Frá tilbúningi þess segir Jón Jens-
son svo í síðari ritlingi sínum um
sambandsmálið, sem áður hefur verið
um getið hjer í blaðinu:
»Björn Jónsson vildi, að jeg kæmi a
fund þjóðræðisflokksins vegna málefnis
eins, er þar átti að ræða, en þóttist ekki
geta fengið flokkinn til að kalla mig á
fund, nema annað tilefni væri til nær-
veru minnar á fundi flokksins en það
sama mál. Hann kom þvl þá svo fyrir,
að jeg var kosinn af flokknum ásamt
Skúla Thoroddsen og Valtý Guðmunds-
syni til að semja uppkast að erindisbrjefi
handa nefndarmönnum, og var þá til-
gangurinn, að jeg kæmi þann veg á fund
flokksins, til að ræða uppkastið. Jeg
gerði það af þægð að gegna þessari
kosningu, en jeg tók það fram við þá
Sk. Th. og Valtý, að jeg áliti það al-
veg þýðingarlaust að vera að semja neitt
erindisbrjef. Stefnan væri gefin með blaða-
mannaávarpinu og Þingvallafundinum og
öðrum umræðum um málið, og menn
yrðu aðeins að vanda kosninguna í nefnd-
ina, en eiga að öðru leyti undir þeim
mönnum, er kosnir yrðu, að þeir gerðu
sitt besta, svo sem þeir treystu sjer síðar
að verja það fyrir þjóðinni. Þeir sintu
þessu ekki og jeg ljet þá undan. Þegar
við komum saman uppi hjá Sk. lh.,
höfðum við ekki nema 10—15 mínútur
til að vinna verkið. Jeg ætlaðist til, að
þeir skrifuðu uppkastið, og ætlaði sem
minst að gefa mig að því, en það stóð
þá einhvernveginn svo á fyrir þeim, að
þeir þóttust ekki eiga hægt með að
skrifa. Jeg tók þá pennann og sagði
þeim að stíla. Sjálfur lagði jeg ekki til
nema orð blaðamannaávarpsins eg Þing-
vallafundarins, þau sem þaðan voru tekin.
Svo hirtu þeir þetta uppkast, sem gert
var. Jeg fjekk ekki meira að vita um,
hvað við það var gert, og ekki var jeg
á fundi þjóðræðisflokksins, er það var
þar rætt og samþykt. Mjer hefur síðar skil-
ist, að uppkastið, svo flausturslega sem það
var gert, hafi verið samþykt af flokknum
óbreytt, og skil jeg varla, að jeg hefði
verið með því óbreyttu, ef jeg hefði tekið
þátt í því að leggja síðustu hönd á það.
Jeg vísa því frá mjer allri ábyrgð á því,
hvernig skjalið er úr garði gert, til þeirra,
sem gengu frá því og undirskrifuðu það.
Mjer datt það 1 hug seinna, þegar jeg
var ekki kallaður frekara til af flokknum,
að hjer hetði átt að beita mig brögðum.
Taka fyrir það, með því að láta mig
»skrifa«, að jeg rjeðist síður á það, sem
þjóðræðisflokkurinn gengi að í nefndinni,
og heimtaði meira. Jeg kalla það brögð,
af því að jeg átti ekki kost á að ræða
brjefið til hlítar og ganga frá því til
fullnaðar.«
ísland erlendis.
ísl. hestar í Danmörku. „Poli-
tiken" frá 12. f. m. flytur grein um
þá. Höf. segir þar vanta haganlega
akhesta á húsmannabýlin, sem risið
hafi þar upp nú síðustu árin, og
mönnum hafi dottið í hug íslensku
hestarnir. Þeir hafa helstu kostina,
sem heimtaðir eru, segir hann, en
þeir eru ekki fallegir; þeir eru loðnir,
óálitlegir í vexti og gangur þeirra
undarlegt trítl. Margir húsmenn hafa
því heldur valið litla, rússneska hest-
inn. „Hann líkist meira hesti, en er
þó án efa ekki eins hagkvæmur og
hinn óálitlegi íslendingur", segir höf.
Á sýningu, sem þá stendur til að
haldin verði í Álaborg, segir hann
að verði sjerstök deild fyrir þessa
hesta og hafi „Atlantshafseyjafje-
lagið" komið því á, til þess að mæla
með íslensku hestunum. Fjelagið
kostar flutning hestanna bæði á sýn-
inguna og frá henni og gefur eiganda
besta hestsins verðlaun.
Símskeyti
frá útlöndum.
Khöfn 12. ágúst: Prentaraverk-
fall um alla Danmörku. Jafnaðar-
mannablöðin ein koma út.
Frá fjallatindum til fiskimiða.
Strand. 6. f. m. strandaði norskt
gufuskip, Rolf frá Álasundi, við Skála-
nestanga eystra. Skrokkinn keypti
Sig. Jónsson kaupm. á Seyðisfirði
fyrir 1200 kr., gat komið honum litlu
síðar inn að bryggjum á Seyðisfirði
og ætlar að láta gera þar við hann.
Mannalát. 16. f. m. andaðist á
Akureyri ekkjan Þórdís Jónsdóttir,
móðir Bjarna Einarssonar skipasmiðs,
76 ára.
1. þ. m. andaðist Magnús bóndi
Magnússon á Laugarvatni í Laugar-
dal, 68 ára gamall, faðir Böðvars
hreppstjóra, er þar býr nú.
Gangandi komu hingað norðan af
Akureyri fjórir menn í vikunni sem
leið: Jóhann Sigurjónsson leikrita-
skáld frá Khöfn, L. Rist, Gunnar
Matthíasson og Stefán Björnsson frá
Akureyri. Þeir fóru suður Kjalveg.
Sigurður Eiríksson regluboði
fór í gær af stað vestur í Snæfells-
nessýslu og Dalasýslu og fer í sömu
ferð um Mýra- og Borgarfjarðarsýslu,
til þess að undirbúa atkvæðagreiðsl-
una um aðflutningsbannið. Hann ráð-
gerir að koma heim aftur um miðj-
an september.
Fornleifarannsóknir stunda þeir
í Eyjafirði og víðar í Norðurlandi
um tíma í sumar Finnur Jónsson
prófessor og D. Bruun kapt. frá
Khöfn.
Halldór Briem hefur fengið lausn
frá kennaraembættinu við gagnfræða-
skólann á Akureyri.
Ur Húnvatnssýslu. Þar hafa ný-
lega verið haldnir tveir þingmála-
fundir, annar á Blönduósi 2. þ. m.,
boðaður af frumvarpsandstæðingum.
Umræður höfðu orðið langar og ey
sjerstaklega til þess tekið, hve vel
Þorsteinn kaupm. Bjarnason hafi tal-
að þar fyrir frumvarpinu. Fundar-
stjóri var Árni á Geitaskarði. At-
kvæðagreiðsla lór ekki fram. En
tveir menn lýstu yfir, að þeir ætluðu
að bjóða sig fram til þingmennsku:
Jón bóndi Hannesson á Undirfelli og
Björn Sigfússon á Kornsá; Jón af
hálfu frumvarpsmanna, en Björn hinu-
megin, þó hægt hafi hann farið í
mótmælum gegn frumvarpinu á fund-
um. Hafði Jón Hannesson vikið því
að frumvarpsfjendum, einkum síra
Hafsteini Pjeturssyni, að þeim færist
ekki að láta mikið þarna, þar sem
þeir hefðu staðið orðlausir og rök-
semdalausir frammi fyrir kjósendum
sínum á Sveinsstaðafundinum nýlega.
Hinn fundurinn var haldinn á
Hvammstanga 9. þ. m. og urðu þar
einnig miklar umræður um sambands-
málið, en tveir frambjóðendur bætt-
ust enn við, báðir úr mótflokki frum-
varpsins: síra Háltdán Guðjónsson og
Júlíus læknir Halldórsson. Þing-
mannaefni Húnvetninga eru þá orðin
7. Þó er sagt, að Árni umboðs-
maður í Höfðahólum muni taka fram-,
boð sitt aftur og styðja kosningu
Júlíusar.
Á þessum síðari fundi kvað Hjört-
ur Líndal hafa komið fram með til-
lögu móti frumvarpinu, þegar flest-
allir voru gengnir af fundi, og hafði
fengið með henni 16 atkv. af ná-
lega 150.
Tjón af eldi. Aðfaranóttina 24.
f. m. brann íbúðarhús úr timhri í
Skarfanesi á Landi og varð engu úr
því bjargað, nema nokkru af rúm-
fatnaði, en mannskaði varð ekki. Alt
var óvátrygt og er þetta því mjög
tilfinnanlegt eignatjón fyrir bóndann,
Finnboga Höskuldsson. Húsið var
aðeins tveggja ára gamalt.
Vestmanneyingar undir Jökli.
Fimm vjelarbátum hafa Vestmanney-
ingar haldið úti síðan um Jónsmessu
frá Hjallasandi undir Jökli og aflað
þar vel, 7—10 þúsund af vænum
þorski á hvern bát. En aflann hafa
þeir orðið að sækja langt til hafs, á
80—120 faðma dýpi, en þangað er
of löng leið íyrir róðrarbáta og opna
vjelarbáta, sem heimamenn þar vestra
nota eingöngu til veiða enn.
Purkdagar hata verið síðan um
helgi og komið sjer vel, eftir alllang-
an óþurkakafla.
Reykjavik.
Bæjarstjórnin. Fundur 16. júlí.
Afsalað forkaupsrjetti á erfðafestu-
landi Gísla Einarssonar, Andersens-
túni, er hann selur Gunnari kaupm.
Einarssyni tyrir 21 þús. kr.
Skógræktarfjel. Rvíkur veittur 200
kr. ársstyrkur, eins og að undanförnu.
Samþ. að borga 50 kr. fyrir afnot
laxveiðar fyrir Knútskotslandi yfir-
standandi sumar. Elliðaárnefndinni