Lögrétta - 20.02.1909, Qupperneq 3

L0GR JETTA.
31
son að sjer að útvega iundarstjóra,
og kvaðst ætla að setja fundinn, en
það fól hann síðar Gísla Þorbjarnar-
syni. Tillagan í vatnsmálinu var
samin á 7 manna fundi sunnudag-
inn 31. f. m. og voru þar menn
úr báðum pólitisku flokkunum. Van-
traustsyfirlýsingin var samin eftir
beiðni minni á borgarafundinum af
búfræðing Gísla Þorbjarnarsyni, mági
yðar. Er hann þessi heimastjórnar-
höfðingi, sem þjer segið, að hafi sent
mig út af örkinni ? Gísli er sá eini
maður, sem leynt og ljóst hefur ver-
ið málsvari yðar af öllum þeim mönn-
um, sem þekt hafa yður til Iengdar.
En með greininni, sem hjer er um
að ræða, ráðist þjer á hann opin-
berlega til að rýra álit hans og lítil-
lækka hann í augum manna.
Það er auðsjeð, að skólanámið hjá
nágrannakonu yðar, ísafold, hefur al-
ið jöfnum höndum í yður art til
vandamannanna og ást til sannleik-
ans. Getið þjer nú ekki blygðast
yðar, þegar yður er sagður sannleik-
urinn og þjer sjáið og finnið, hvað
þjer hafið ljótan hugsunarhatt og
munnsölnuð ?
Haldið þjer, að tunga yðar hefði
sortnað, þó þjer hefðuð sagt það eitt
satt, að það hefði verið Guðm. Björns-
son, sem átti mestan þátt í því, að
vantraustsyfirlýsingunni var frestað?
Ekki mun það hafa verið persónuleg
óvild, sem smeygði sjer inn í huga
yðar og útrýmdi þarna sannleikan-
um? Þá talið þjer um æsingafundi
og alþýðuvinskapar-fleðulæti. Munið
þjer ekkert eftir sjálfum yður á svöl-
unum við Hótel Reykjavík 6. sept-
ember í haust ? Þá strukuð þjer al-
þýðunni eins og hárið lá á henni,
hælduð henni og skjölluðuð hana
fyrir hyggindi, staðfestu og ráðdeild,
sögðuð, að ráðin ættu að vera hjá
henni einni og framkvæmdarvaldið
ætti að vera verkfæri í hennar hendi.
Hún ljet ginnast á yður og varð
eitt kjördæmi til þess að trúa yður.
Heyrist því nú ekki annað hljóð í
strokknum ?
Þegar þjer á áminstum fundi 1
haust mintust á mótstöðumenn yðar,
urðuð þjer sótrauður af vonsku, börð-
uð sjálfan yður utan, fóruð með ofsa-
fengin æsinga- og tilfinningaorð, og
illyrði um mótstöðumennina; miðaði
alt til þess að hafa augnabliks áhrif
á lýðinn; yðar flokki til stundarhags-
muna höfðuð þjer' tekið dýrasta vel-
ferðarmál þjóðarinnar yður í aðra
hönd. Og þetta varð ábyrgðarminsta
meðferðin. Von er, þó þjer vandið
um við aðral
Hver á nú frekar skilið nafnið lýð-
skrumari, en þjer? Þjer skrumið um
öll þau mál, sem þjóðin hefur á dag-
skrá sinni, og þjer hafið valið yður
það fyrir lífsstarf, að seljaskrum yðar
fyrir peninga.
Jeg ræð yður til að humma fram
af yður næsta borgarafund, sem við
alþýðumenn kynnum að boða til, ef
rjettur vor yrði enn fyrir borð bor-
FráAkranesi er skrifað 13. þ. m.
(þingsetningardaginn):
»Traustsyfirlýsing margra helstu
kjósenda hjer til ráðherra, H. Haf-
steins, og Heimastjórnarflokksins í
heilsinni.verðurþinginu send hjeðan«.
inn.
Rvík 11. febr. IQ09.
Sigurður Jónsson,
Fjöllum.
erariir Dana.
Það var kosin nefnd í sambands-
lagafrumvarpið í neðri deild í gær,
og til þeirrar nefndar var vísað frum-
varpi stjórnarinnar um breytingar á
stjórnarskránni. í nefndina voru kosn-
ir með hlutf.k.: Jóh. Jóhannesson,
Jón Magnússon, Jón Ólafsson, Bjarni
Jónsson, Björn Jónsson, Jón Þorkels-
son, Ólafur Briem, Sig. Gunnarsson
og Skúli Thoroddsen.
Umræður urðu uin málin á undan
kosningunni, og þar skaust það með-
al annars upp úr Birni gamla, að
hann ætlaðist ekki til neinna breyt-
inga á stjórnarskránni, að minsta
kosti ekki 8—10 árin næstu. Hans
eina áhugamál er það, að fella og
drepa alt, sem valdið geti þingrofi
og nýjum kosningum. Nú eru, að
hans hyggju, engar þær breytingar
á stjórnarskránni orðnar nauðsynleg-
ar, sem klifað hefur verið á árum
saman. Líkur mun vera hugsunar-
hátturinn hjá Skúla og fleirum, sem
þó töldu stjórnarskrárbreytingar á síð-
asta þingi bráðnauðsynlegar. Einn
maður úr þeirra flokki, Björn Sigfús-
son, hafði þó haft orð á því, að „ó-
vinsælt” mundi það reynast hjá þjóð-
inni, ef drepnar yrðu þær breyting-
ar á stjórnarskránni, sem mjög al-
ment hefði verið æskt eftir.
En leikararnir með rauðu grfm-
urnar, þeir, sem ráðnir hafa verið í
því lengi, að svíkja sjálfstæðismál
landsins fyrir stundarhagnað sjálfra
sín, — þeir hugsa meira um hann
en svo, að hræðsla við óvinsældir á
ókomnum tíma geti aftrað þeim.
Sambandslagafrumvarpið var lagt
fram í danska þinginu sama daginn
og hjer.
Frá Khöfn var símað 12. þ. m.:
Landvarnarlög vöru lögð jram
í dag á þingi Dana.
Til sjávarvirkja eru œtlaðar 11
miljónir kr., til landvirkja við
Kjögeftóa, Furesöen og Vedbæk 10
milj. kr. (þau virki, sem nú eru
þar, teggist niðurj. Til strandvirkja
eru œtlaðar 7 milj., lil vopnaút-
búnaðar 3 milj., til tundurbáta
og neðansjávarbáta 8 milj.
Aukinn árskostnaður er áœtlað-
ur 2 miljónir.
Það eru þá 39 milj. kr. alls,
sem danska stjórnin fer fram á,
að lagðar verði fram til aukning-
ar hervörnum, auk þess sem ár-
leg framlög eiga að hækka um 2
milj., en þau hafa áður verið 22
milj.
í landvarnarlaganefndarálitinu
' mikla, sem fram kom í sumar,
lögðu sljórnarflokksmenn og miðl-
unarmenn til, að 31'/2 milj. væri
lögð fram einu sinni fyrir alt, og
að árleg framlög væru hækkuð
um 1 milj. og 700 þús. kr. En
hægrimenn vildu leggja fram 53
milj. einu sinni fyrir alt og hækka
árleg framlög um rúml. 5'/4 milj.
Nú segir í símskeyti frá Khöfn
í gærkvöld:
»J. C. Christensen og meiri hluti
»reform«-flokksins er á móti
landvirkjafrumv. stjórnarinnar«.
Seyðisjjarðarkosningin.
Þegar kosning dr. V. G hafði
verið ónýtt í sani.þng. á þriðjud. var,
þá var nefndinni, sem hana hafði
haft til ransóknar, falið, að íhuga,
hvort þingið ætti að taka kosninga-
ómakið af Seyðfirðingum og kjósa
síra Björn Þorláksson fyrir þá í skarð-
ið, eða ekki. Sumir þingmenn meiri-
,Hlín‘ nr. 33: Fundur mánud.
22 þ. m. Meðl. fjölmenni. Þorsteinn
Bj'órnsson kand. theol. talar um vín-
nautn á d'ógum Biblíuunar.
hlutans vildu láta gera þetta þegar
í stað, en þó varð það úr, að mál-
inu var vísað til nefndarinnar.
Hún kom fram með álit sitt á
kvöldfundi í sam. þng. f fyrradag
og var tvíklofin, eins og áður. Meiri
hlutinn, J. Magn., Kr. J. og L. H.
B., taldi það lögleysu ef þingið færi
að kjósa fyrir Seyðfirðinga, en minni
hlutinn, B. J. og Sk. Th., vildi kjósa
síra B Þorl. inn á þingið.
Umræður um málið urðu heitar.
J Magn. var framsögumaður meiri
hlutans og sýndi með ljósum rök-
um fram á, hver Iögleysa og fjar-
stæða það væri, ef þingið gerði síra
B. Þ. að þingmanni, og sömul. talaði
Kr J. langt erindi á móti því. En
Skúli varði lögleysis-uppástunguna
með miklum hita og Bjarni dinglaði
aftan í honum,
Það fór þó svo, að tillaga meiri
hluta nefndarinnar var samþykt með
30 atkv. gegn 8, og er sagt, að
Skúla hafi þótt snubbótt að verða
svo fámennur. En það var slíkt ger-
ræði gegn kosningarrjettinum, sem
þessir 8 menn vildu láta þingið beita,
að þeir verðskulda að nöfn þeirra
sjeu nefnd. Þeir voru, auk Skúla og
Bjarna: Ben. Sveinsson, Björn Sig-
fússon, Hanties Þorsteinsson, Jens
Pálsson, Jón Þorkelsson og Sigurður
Hjörleifsson.
Nú fer kosning án efa fram á Seyð-
isfirði aftur innan skams. Dr. V. G.
fór hjeðan með »Ceres« á miðviku-
daginn, en hún átti að koma á Seyð-
istjörð, og frjettir hann þar þá, að
kosning fari fram að nýju, og býð-
ur sig að líkindum aftur fram. Síra \
B. Þor). er hjer nú staddur, kom að
austan með þingmönnum um daginn,
og virðist sjálfsagt, að hann bjóði
sig aftur fram líka, til þess að sanna
fylgi við sig í kjördæminu.
Meirihlutamenn (dr. J. Þ. o. fl.) eru
nú með frv. um að leggja niður Seyð-
istjarðarkjördæmi, og er ekki ólík-
legt, að Seyðfirðingar minnist þeirrar
tillögu við kosningarnar, sem í hönd
fara.
Ófriðarliorfur
eru enn á Balkanskaganum. Frá
Khöfn er símað í gær:
Krónprinsinn i Serbíu vill haja
strið, og þjóðin vill eins.
Austurríki vígbýst.
Hjer með auglýsist, að fram-
kvæmdanefnd ungl stúk. Æskunnar
nr. 1 hjer í bænum hefur samþykt
að leggja niður
Aurasjód
þann, er staðið hefur undir umsjón
hennar allmörg ár. Ástæðan fyrir
samþykt þessari er sú, að nú er búið
að talca upp aðra nýrri og betri fjár-
söfnunaraðferð hjer í bænum, þar sem
eru skólasparimerkin; en á stofnun-
arárum Aurasjóðsins voru hjer eigi
aðrar aðferðir kunnar en sú, er hann
hefur haft.
Þeir, sem inni eiga í nefndum sjóði,
gefi sig fram með viðskiftabækur sín-
ar á fundurn stúkunnar kl. 4 síðd. á
sunnudögum. Það fje, sem óhirt verð-
ur, þegar liðnar eru 8 vikur frá birt-
ingu auglýsingar þessarar, rennur til
stúkunnar.
Reykjavík, 20. febrúar 1909.
Framkvænidanefndin.
Öllum þeim, er sýndu okkur hluttekningu
i hinni miklu sorg við fráfall okkar kæru
móður og tengdamóður, Ragnhildar Einars-
dóttur, og heiðruðu útför hennar, vottum við
innilegt þakklæti.
Rvik 20. febr. 1909.
ión E. Jónsson. Sigurveig Guðmundsdóttir.
Haiti. Þar hefur verið órólegt
lengi. Nú rétt fyrir áramótin
urðu þar. forsetaskifti. Nord Al-
exis fór frá og hjelt um leið burtu
þaðan. Hann ætlar að eyða því,
sem eftir er æfmnar, í París, og
kvað koma þangað með mikinn
auð. Eftirmaður hans heitir An-
toine Simon og er herforingi.
Welhaven. 22. des. síðastl. var
afhjúpað minnismerki af honum
í Kristjaníu. Upphaflega var ætl-
ast til, að þetta yrði gert á 100
ára afmæli hans 1907.
Stór verslunarhringur. Það var
sagt í útlendum blöðum nú um
áramótin, að Ameriku-auðmaður-
inn Piermont-Morgan væri að
mynda nýjan verslunarhring, sem
ælti að ná yfir allan heim og taka
undir sig alla verslun með stál,
timbur, pappir og oliu, og að
hann hefði þegar fengið fjölda
auðmanna í Ameriku, Englandi
og Þýskalandi í fjelag með sjer.
Þjóðhiifðingjaniót. í simskeyti
frá Iíhöfn segir: »Játvarður Engla-
konungur heimsækir Vilhjálm
keisara í Berlín i friðarerindum«.
Tyrkneska þingið. Frá Khöfn
er símað 17. þ. m.: »Ungtyrkir
16 13
»Það er ekki ein báran stök«, sagði
Siðrikur. »Ekki vantaði núannað, en
honum væri rænt líka og að hann
yrði gerður að fííli hjá einhverjum
Normanninum. Annars erum við allir
rjettnefnd fífl, sem lúlum valdi þeirra,
og verðskuldum þvi fremur háð þeirra
og hlátra sem við erum þó ekki allir
fæddir hálfvitar. — En hefnt skal þessa
verða!« sagði hann, spratt upp, þreif
spjót sitt og var nú mjög reiður. »Jeg
kæri ránið fyrir rikisráðinu, og jeg á
bæði vini og fylgismenn! Jeg segi
Normönnum strið á hendur! Látum
þá koma svo járnvarða sem þeir vilja
og með öllum þeim útbúnaði, sem
ragmenskunni er nauðsynlegur. Jeg hef
skotið öðru eins spjóti og þessu gegnum
ferfalt sterkari verjur en skildi þeirra.
Þeir halda, að jeg sje nú orðinn gamall.
En þó það sje rjett, og þó jeg sje einn
mins liðs og barnlaus, þá skulu þeir
finna, að blóð Hervarðs rennur í æð-
um minum. — ívar, ívar!« sagði hann
og lækkaði róminn. »Ef þú hefðir
kunnað að stýra betur skapsmunum
þínum, þá hefði faðir þinn nú ekki stað-
ið einmana í ellinni«. Þessi hugsun
virtist blíðka geð hans, svo að hann
setti spjótið aftur frá sjer við stólinn,
fleygði sjer niður í hann og sat þar
niðurlútur og hugsandi.
Litlu siðar heyrðist blásið í horn úti
fyrir hliðinu. Hundarnir þutu upp með
gelti, bæði þeir, sem í höllinni voru,
og aðrir, sem annarstaðar höfðust við.
Þeir voru eigi færri en um þrjátíu.
»Út i hliðið, piltar!« kallaði Siðríkur
hvatlega, »og segið mjer hvað um er
að vera. Liklega er verið að boða
herverk og ránskap á jörðum minum«.
Menn gengu út, og brátt kom einn
af sveinum Siðriks inn aftur og sagði,
að Ymir ábóti í Jörfa væri kominn og
með honum riddari, er Brjánn nefnd-
ist og væri einn af höfðingjum Must-
erisriddaranna, og beiddust þeir gist-
ingar með íylgdarliði sínu; þeir væru
á leið til burtreiðanna við Ásbæ, en
þær áttu að fara fram á öðrum degi
þar frá.
»Ýmir ábóti og riddari, sem Brjánn
heitir«, tautaði Siðrikur. »Þeir eru
Normenn báðir. En þó svo sje, þá
skal gestrisnin ráða í Rauðuskógum.
Þeir eru velkomnir, úr því að þeir
hafa valið sjer hjer náttstað, en samt
hefði jeg heldur kosið, að þeir hefðu
riðið hjer hjá. — Farðu út, Handbjart-
ur«, sagði hann og sneri sjer að bryta
sínum, er stóð bak við hann með
hvítan staf í hendi, »taktu með þjer
sex menn og fylgdu aðkomumönnun-
um inn í gestaherbergin. Sjáðu svo um
hesta þeirra og láttu hvorki þá nje gest-
ina neitt skorta. Láttu þá fá þur föt
til skifta, ef þeir þarfnast þeirra, þvotta-
vatn og öl og vin. Segðu matsveinun-
um, að bæta við kvöldverðinn, svo vel
sem hann geti, og hafa það til undir
eins og gestirnir eru viðbúnir að borða.
En segðu gestunum, aðjeg hefði kom-
ið fram sjálfur og boðið þá velkomna,
ef jeg hefði eigi heitstrengt, að ganga
aldrei meira en þrjú skref frá háborð-
inu í höll minni móti nokkrum manni,
náði hann sjer fijótt. Hann spurði nú
fyrst leiðsögumanninn, hver hann væri.
»Jeg er pilagrímur«, svaraði hann,
»og er nýlega kominn heim hingað
frá landinu helga«.
sRjettara hefði verið afþjer, að vera
þar áfram og berjast þar þangað til
gröfin helga er unnin«, sagði Muster-
isriddarinn.
»Yera má að svo sje, göfugi riddari«,
svaraði pilagrimurinn og ávarpaði
riddarann eins og hann væri honum
nákunnugur. »En úr því að þeir, sem
með eiði hafa skuldbundið sig til að
vinna hina heilögu borg, láta sjá sig í
ferðalögum svo langt frá þeim stað,
sem skyldan býður þeim að vera á,
þá getur engan furðað á þvi, þó frið-
samur bóndamaður, eins og jeg, taki
ekki að sjer verk, sem þeir hafa runn-
ið frá«.
Það kom þykkjusvipur á riddarann
og hann ætlaði að svara, en ábótinn
varð fyrri til og kvaðst dást að þvi,
hve vel leiðsögumaðurinn hefði ratað
um skógarstigina eftir jafnlanga burtu-
veru.
»Jeg er fæddur og upp alinn i þessu
hjeraði«, sagði ókunni maðurinn, og
voru þeir þá komnir heim að húsum
Siðriks. Þau vorn, eins og þegar er
sagt, lágreist, en tóku yfir stórt svæði
og stóðu i smáþyrpingum. Auðsjeð var,
að þetta var ríkismanns-setur, og var
þó byggingarstillinn allur annar en á
húsum og höllum Normanna-aðalsins.
Höfðingjasetur hans voru með víg-
veggjum og háum turnum, og var
þetta, þegar hjer var komið timunum,
orðið almennasti byggingastillinn í
öllu Englandi.
Rauðuskógar voru lika viggirtir. —
Slíkt var nauðsynlegt í þá daga til
þess að verjast ránum. Djúp varnar-
gröf var alt í kring um svæðið, sem
húsin stóðu á, og var hún fylt með
vatni úr á, sem rann þar skamt frá.
Báðumegin grafarinnar voru staura-
girðingar, gerðar úr bjálkum úr skóg-
unum i kring. Hlið var á girðingun-
utn mót vestri og var þar fellibrú á
gröfinni. Við hliðið á innri staura-
girðingunni voru vígveggir, sinn hvoru
megin, og gengu fram að gröfinni. Þeir
voru ætlaðir skotmönnum, ef verja
þyrfti brúna. Utan við þetta hlið bljes
Musterisriddarinn hátt í horn sitt, því
nú var komin hellirigning.
III.
Siðrikur Engilsaxi bjóst til að ganga
til kvöldvetðar í höll sinni. Þar var
mjög vitt á milli veggja og rúmgott,
en lágt undir loft. Kvöldverðurinn var
settur fram á langt eikarborð úr lítt
hefluðum viði. f rjáfrinu voru berir
bjálkar og sperrur, en þar vfir var
þakið með hálmi. Tvö stór eldstæði
voru í höllinni, silt i hvorum enda, en
reykháfar voru þar svo ófullkomnir,
að eigi fór rneira af reyknum út um
þá en eftir varð inni i höllinni, og sið-
an leitaði út um stromp, sem á henni
var, enda var þykk húð af sóti áloft-
bjálkum öllum og langböndum. A
hallarvegg junum hjengu vopn og veið-