Lögrétta - 19.06.1909, Blaðsíða 3

L0GRJETTA.
123
Lögrjetta kemur út á liverjum mið-
vikudegi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 4 kr. árg.
á íslandi, erlendis 5 kr. Gjalddagi 1. júli.
breiða yfir eða dylja að svo sje;
samanburðurinn á ilokksforingj-
unum Hannesi Hafsfein og Birni
Jónssyni sýnir ofur Ijóslega til hvers
refarnir eru skornir.
Hásæti nýja ráðherrans leikur á
reiðiskjálfi og er að ganga af göfl-
unum. ísafold liygst nú að geta
ldofið aðflutningsbannsfylkinguna
niðuv í smáfleyga til að reka í
gaflstuðla ráðherrasætisins svo að
það ekki liðist í sundur undir karl-
inum.
Það er til hamingju varla hætta
á því að ísafoldarmönnum takist
greiðfega viðarhöggið, því þeir hafa
sem betur fer ekki nema axarsköft-
in að vopnum. Þeir geta ómögu-
lega hugsað sjer að um fleiri sje
að velja en Hannes eða Björn í önd-
vegi landsins, og álykta því sem svo:
hefðu frumvarpsmenn verið í meiri
hluta í vetur í sjálfstæðismálinu,
en Hannes lagt niður völdin vegna
áfengisbannsins, mundi það mál
hafa fallið um koll, því enginn úr
meiri hlutanum hefði þorað að bera
ábyrgð á slíkum lögum!!!
Mjer er nú spurn: er enginn sá
maður í sjálfstæðisflokknum, sem
með glöðu geði mundi taka þá á-
byrgð á sig, að undirskrifa með
konungi synjan eða afnám bann-
laganna, þó B. J. reyndist ófáan-
legur til þess, eins og blað hans
gefur í skyn?
Jeg þykist nú hafa sýnt fram á
óheilindin í framkomu ísafoldar-
manna gagnvart áfengisbanninu og
vonast til að allir menn, sem ekki
eru starblindir af flokksfylgi við
þá, sjái án frekari skýringa, hvar
fiskur liggur undir steini. Hug-
myndin, að gera áfengisbannsmálið
að pólilísku flokksmáli, er máske
ekki svo vitlaus frá sjónarmiði ísa-
foldar og ráðherrans, ef hún er
skoðuð með flokkspólitískum aug-
um, því kunnugir menn hafa sagt,
að stór hagur mundi vera fyrir
pólitíska meiri hlutann að liafa
skifti á andbanningum síns flokks
fyrir bannlagamenn úr heimastjórn-
arffokknum, og það er fjarri mjer
að efa að þetta sje satt.
Jeg vona að þessi fáu orð mín
verði til þess, að afstaða vor bann-
lagavina til stjórnmálanna, einkum
sjálfstæðismálsins, verði mönnum
ljósari en áður, og jeg vildi óska
þess, að stórstúka Góðtemplara ljeti
til sín heyra í tíma, áður en ísa-
fold tekst að veikja starf hennar
með sprengifleygum og Loka-
brögðum.
Heimcistjórnar- og banniaga-vinur.
Ffá íjátiÉni til iimiík
Mývatnssveit 22. maí 1909: „Síð-
an um sumarmál hefur verið stöðug
austanátt og köld tíð, að undantekn-
um fjórum dögum, 5—8 þ. m., þá
vorbllða og mikill hiti, eins og um
Jónsmessu. Kálfasnjór í gærmorgun
og tók ekki fyr en í dag til heið-
arinnar. — Nú loks logn og blíða;
sólin bræðir snjóinn, fjöllin spegla
sig í vatninu, fuglarnir syngja fagn-
aðarljóð, jörðin fríkkar og fjörgast
við vætuna. Bara það komi ekki
frost aftur; en skýin eru enn hvít og
kuldaleg.
Sauðburðurinn stendur nú sem hæst
og hefur gengið vel. En stríðsamt
er það, að hafa alt inni, og mikið
gengur á heyin, því víða eru ær tví-
lembdar og stöku ær þrílembd, og er
það óvanalegt til sveita. Gott er nú
að búa að góða sumrinu næstl., ann-
ars veit jeg ekki hvernig hefði farið.
Þó er nú að vísu auð jörð, en hún
var orðin sem útdauð í kuldanum.
Nú er fullur mánuður af sumri, og
vorið er raunar ekki komið ennþá.
Það er tilfinnanlegt, að tapa svona
miklu af því í hendur vetrinum eða
vorkuldunum, og geta ekkert unnið
af nauðsynlegum störfum og þörfum.
Heilbrigði má heita góð. Læknir-
inn okkar nýi, Sigurmundur Sigurðs-
son, reynist vel, fær gott orð og álit.
Þinginu höfum við heyrt að væri
slitið. En lítið vitum við um gerðir
þess á hinum síðustu dögum, því að
blöð höfum við engin fengið frá
Reykjavík síðan póstur fór þaðan
hinn 8. f. m. Má vera, að þau hafi
verið send með skipunum, en þá taka
óskilin vanalega verst við fyrir okkur
upp til sveitanna, því blöðin fá að
liggja þar sem þau eru komin. Nú
hefði það verið þægilegt, að fá helsta
ágrip af þingfrjettunum og þingstörf-
unum áður en vorið og sumarið
gengur að með sínar annir. Það er
annars eitt, sem snýst við, eins og
fleira á þessum tímum, að í staðinn
fyrir að þingmenn einir eyddu sumr-
inu áður á þinginu, þá verður nú al-
þýða að eyða meira eða minna at
sumartíma sínum, til þess aðá lesa
yfir gerðir þingsins og rekja þær
krókaleiðir, sem málin þar með sínum
breytingartillögum hafa orðið að fara,
því farið verður það að deyfast og
fyrnast, ef alt á að geymast til vetrar.
Öskufall halda sumir að hafi borist
í austanroki hinn 4. þ. m., en full
vissa mun eigi enn fyrir því.
Ráin er nýlega frú Sigrígur Jóns-
dóttir, kona Kristjáns Jónssonar í
Gunnólfsvík á Langanesströndum, er
lengi var áður veitingamaður á
Seyðisfirði.
Gagnfræðaskólanutn á Akureyri
var sagt upp 28. maí. 23. nemend-
ur útskrifuðust. Voru þeir prestarnir
síra Stefán Kristinsson á Völlum og
Björn Björnsson í Laufási prófdóm-
endur, skipaðir af stjórnarráðinu. 68
nemendur höfðu gengið inn í skól-
ann á árinu, langt um fleiri en nokkru
sinni fyr, og nú hafa milli 30 og 40
sótt um skólann næsta ár. Utlit fyrir
að skifta verði tveim bekkjum í tvær
deildir hvorum. í vetur voru 94
nemendur á skólanum, en fleiri verða
að vetri, ef allir koma, er sótt hafa
um inngöngu.
Ráin er nýlega á Seyðisfirði frú
Sigfríð, kona Sigurðar Jónssonar
verslunarstjóra, en dóttir M. Hansens
konsúls, er andaðist á Seyðisfirði
fyrir fáum árum.
Reykj avík.
Bæjarstjórnin. Fundur 5. þ. m.
Samþ. að breyta megi 1254 feráln-
um af Melkotstúni í byggingarlóð og
afsalað forkaupsrjetti, en eigendur
hafa selt fyrv. ráðherra tf. Hafstein
lóð þessa fyrir kr. 1,50 feralin.
Borgarstjóra og slökkviliðsstjóra
falið, eftir tillögum eldsvoðanefndar,
að kaupa 4 slökkvislöngur, er hæfi
brunahönunum.
Samþykt að bærinn taki, að fengnu
samþykki stjórnarráðsins, reikningslán
í öðrum hvorum bankanum, alt að
100 þús kr., til að fullgera vatnsveit-
una, og borgarstjóra falið að taka
lánið og undirskrifa skuldabrjef fyrir
því fyrir hönd bæjarstjórnarinnar.
Borgarstjóra falið að innheimta, ef
þörf gerist með málsókn, ógreitt ár-
gjald fjelagsins „Málms" fyrir árið
1908, og honum veitt umboð til að
mæta í væntanlegu máli fyrir bæjar-
ins hönd.
Þessar brunabótav. samþ.: Hús
Bjarna Jónssonar við Frakkast. 3307
kr.; Guðna Símonarsonar 10,417 kr.;
E. Jónssonar við Laugaveg 4695;
Timburv. Bakkabúð 4196 kr.; annað
hús sömu verslunar 4175 kr.; Br.
Bjarnasonar við Aðalstræti ásamt
geymsluhúsi 16,097.
Fundur 17. þ. m. Tilboð um
fje til gasstöðvanna lá fyrir frá C.
Franke og frá Landsbankanum.
Eftir allangar umræður var geng-
ið til atkvæða um tilboð C. Frankes
og það felt. Tillaga um, að fresta
atkvæðagr. um tilboð Landsbank-
ans einnig feld.
Tillaga um að taka tilboði Lands-
bankans um lántöku í því skyni
að kaupa af C. Franke gasstöð
samkvæmt tilboði hans, er bæjar-
stjórn samþykti á fundi 17. des.
1908, var samþykt með 9 atkv.
gegn 7. Já sögðu: Katrín Magn-
ússon, Jón Jensson, Þórunn Jón-
assen, Sveinn Jónsson, Kn. Zimsen,
Bríet Bjarnhjeðinsdóttir, Kr. Jóns-
son, Halldór Jónsson og Páll Ein-
arsson.
Nei sögðu: Klemens Jónsson,
Magnús Blöndahl, L. H. Bjarnason,
Þórður Thoroddsen, Kr. Þorgríms-
son, Guðrún Björnsdóttir og Sighv.
Bjarnason.
Bæjarstjórn veitti gas- og raf-
magnsnefndinni umboð til þess að
ákveða, hvar gasstöðin skuli standa,
til þess að kaupa grunn undir hana,
eða hafa makaskifti á grunnum,
og ennfremur til þess að undirbúa
alt, er þarf, undir útskurð verk-
fræðings Th. Krabbes og endanleg-
an samning byggingarsamningsins.
Loks samþykti bæjarstjórn, að veita
borgarstjóra heimild til að taka í
íslandsbanka þau bráðabyrgðalán
til gasstöðvarinnar, er nauðsynleg
verða uns veðdeildarlán Lands-
bankans fæst úlborgað.
Samþykt frumv. erfðafestunefnd-
arinnar til nýrra erfðafestuskilmála
með dálitlum breytingum.
Þessum mönnum veitt erfðafestu-
land: 1. Brynjólfi Jónssyni 60 X 15
faðma spildu austur af erfðafestu-
landi lians norðan Laugarvegar, en
ekki nær veginum en í 25 faðma
fjarðlægð. 2. Vilhjálmi Bjarnar-
syni alt að 4 dagsl. í mýrinni aust-
an nýnefndrar spildu Br. J., en
einnig í 25 fðm. fjarlægð frá veg-
inum. Bæði þessi lönd skulu rækt-
uð að fullu áður 3 ár eru liðin
frá útmælingu. 3. Pjetri Hjalte-
sted þríhyrnan, er liggur sunnan-
vert við tún hans sjálfs, að frá-
skilinni hæfilega breiðri spildu
undir svo nefndan Sigurlaugarstíg.
Synjað var beiðni um erfðafestu-
land frá Hjálpræðishernum, í Vatns-
mýri, frá Helga Hannessyni, í Skóla-
vörðuholli, og frá Páli Bergssyni,
í Fossvogi, en beiðni Páls Hall-
dórssonar um erfðafestuland í
Kleppslandi var frestað.
Ólafi Overaas synjað um lifrar-
bræðslu í Effersey.
Brunab.v. samþ. á húseign »Völ-
undar« 23115 kr.
Leiðrjetting. í greininni „Um
gas- og rafmagn" í síðasta blaði
hefur í öðrum dálki 2. 1. a. o. mis-
prentast 17 lampar 16 kerta, á að
vera 37 (lampar 16 kerta).
Heilsuliælið. Kristján þorgríms-
son konsúll hefur gefið 100 krónur
til heilsuhælisins á Vífilstöðum. y ,
Leikhúsið. Þar hafa þau frk.
Guðrún Indriðadóttir, frú Stefanía
Guðmundsdóttir, Arni Eiríksson og
Jens Waage leikið tvo smáleika út-
lenda; Malarahonan fagra heitir
annar, en hinn Lygasvipir.
SöngskemtunnGunars Matthías-
SOnar á laugardagskvöldið var vel
sótt og henni vel tekið. Hann hefur
veikarödd, en þýðaog vel æfða. Frk.
Elín, systir hans, söng og þarna tvö
lög, en frk. Kristrún Hallgrímsson
ljek á hljóðfæri.
Mislingar bárust hingað með
„Lauru" 29. f. m. Skúli stúdent
Thoroddsen, sonur Sk. Th. alþm.,
kom með skipinu og veiktist skömmu
eftir heimkomuna, en er nú kominn
á fætur aftur. Mislingarnir hafa
ekkert breiðst út.
Læknasjóður. Námsmenn í lækna-
skólanum hjer hafa nýlega stofnað
vísi tii sjóðs, sem ætlað er að styrkja
lækna til að afla sjer sjerþekkingar
í ýmsum greinum læknisfræðinnar.
Ur sjóðnum verður þó enginn
styrkur veittur fyr en ársvextir nema
2000 kr. Námsmenn læknaskólans
eiga að efla sjóðinn með föstum árs-
tillögum, og auk þess er vænst eftir
að læknar styrki hann með gjöfum.
„Óðmn£4. Síðast hefur verið get-
ið hjer í blaðinu um innihald janúar-
blaðsins. En febrúarblaðið flutti mynd
af Hallgr. Sveinssyni fyrv. biskupi;
Tröllasögur (úr ferðasögu) eftir dr.
Helga Pjeturss; grein um Lundúna-
för ísl. glímumannanna eftir Hallgr.
Benediktsson, og fylgja þeirri grein
9 myndir, teknar af þeim í Englandi.
Ennfremur 6 kvæði eftir Sigurjón Frið-
jónsson, kvæði eftir Þ. e. b. og annað
eftir Valtam.
Marsblaðið flutti mynd af síra Har-
aldi Níelssyni; mynd af landshöfð-
ingjafrú Olufu Finsen og grein um
hana eftir frk. Þóru Friðriksson; mynd-
ir af Hans baróni og Ástu barónessu
von Jaden og grein um þau eftir I. C.
Poestion; ferðakvæðaflokk, I5kvæði,
eftir Sigurð Vilhjálmsson.
74 75
ef einhver þeirra sá elskhuga sinn,
bróður sinn eða ungan eiginmann, falla
úr söðlinum. En á hinu bar niiklu
meira, að kvenfólkið eggjaði riddarana,
veifaði með vasaklútum sínum og and-
litsblæjum til þess að örva bardagann
og kallaði hrópyrði til þeirra, sem best
gengu þar fram.
Þar sem hluttekning kvenfólksins var
svo mikil, er hægra að skilja kapp
karlmannanna. En svo mikil var hlut-
tekningin alt i kring á áhorfendasvæð-
inu, að það var engu líkara en að
höggin, sem veitt voru niðri á leiksvið-
inu, kæmu engu síður niður þar úti í
mannþyrpingunni en á þeim sem fyrir
urðu inni á sviðinu. Eí nokkurt lilje
varð á viðureigninni, æptu kalíarnir:
»Berjist lengur, hraustu riddarar! Mað-
urinn deyr, en orðstírinn liíir! Berj-
ist lengur! Dauði er betri en ósigur!
Berjist lengur, hraustu riddarar, því
fögur augu líta á afreksverk ykkar!«
Allir höfðu stöðugt nánar gætur á
þvi, hvað foringjum llokkanna liði. En
þeir voru altaf, hvor um sig, þar sem
þörfin var mest, og hvöttu menn sína
bæði með orðum og eptirdæmi. Þeir
unnu mörg hreystiverk hvor um sig,
og hvorugur hitti fyrir sjer sinn jafn-
ingja í mótstöðuílokknum. Þeirhöfðu
hvað eftir annað reynt að ná saman
i einvígi, því það var beggja ósk, og
þeir sáu hvor um sig, að ef annarhvor
þeirra fjelli, þá mundi llokkur hans
um leið talinn sigraður. En samt hafði
þeim ekki tekist þetta enn; svo mikil
voru þrengslin á leiksviðinu og glund-
roðinn.
En smátt og smátt rýmdist þar til,
því margir urðu að játa sig sigraða
og drógust þá burt úr þvögunni, eða
var bjargað burt, og loks náðu for-
ingjarnir saman. Þar var heiftin auð-
sæ á báðar hliðar, eti jafnframt var
vígfimi beggja svo yfirgnæfandi, að alt
áheyrendasviðið ómaði af fagnaðaróp-
um meðan þeir áttust við.
En bardaganum hallaði þó yfirleitt
á flokk arflausa riddarans. Reginvald-
ur uxaskalli sótti hart fram í öðrum
fylkingararmi Brjáns, en í hinum Að-
alsteinn frá Stóruborg, og feldu þeir
hvern mann, sem kom í návígi við þá.
Pað var eins og þeim dytti undir eins
háðum hið sama í hug, en það var,
að ná nú fullkomnum sigri fyrir flokk
sinn með því að konia foringja sínum
til hjálpar og íella foringja hinna að
velli. Þeir riðu því báðir þar að, sem
Arflaus riddari var fyrir, sinn frá hvorri
hlið. Artlaus riddari hefði alls eigi
getað staðist þá atlögu, ef hann hefði
eigi verið aðvaraður af áhorfendunum.
Þeir sáu, hver hætta honum var bú-
inn, og æpti hver sem best mátti til
að vara hann við.
»Gættu að þjer! Gættu að þjer, Arf-
laus riddari!« kvað við alt í kring um
leiksviðið, svo að hann sá hættuna í
tíma. Hann gerði þá í fyrslu harða
atlögu að Brjáni, en ldpti svo hesti
sinum snögglega aftur á hak, til þess
að lorðast áreið þeirra Reginvalds og
Aðalsteins. En við það lentu þeir báð-
ir, þegar til kom, á milli þeirra Arf-
lauss riddara og Bijáns, og lá við sjálft
að þeir riðu hvor á annan. Þó urðu
þar engin slys, og sneru þeir þá hest-
um sínum við og sóttu allir þrír að
Arflausi riddara. En það bjargaði hon-
um, að hestur lians var bæði sterkur
og lipur. Aftur á móti var hestur
Brjáns sár, og hestar þeirra Reginvalds
og Aðalsteins voru báðir orðnir þreytt-
ir og þvældir, því mennirnir vor báðir
afarþungir í öllum hertýgjum. Arf-
laus riddari varðist þeim því öllum
þremur nokkra stund, og þótti áhorf-
endum hann sýna í þeirri vörn svo
mikinn vaskleik, að íagnaðarópin og
hrósyrðin urðu meiri en nokkru sinni
áðui’.
En sarnt var það sýnilegt, að hann
hlyti að vei’ða yfirunninn, svo að að-
alsmennirnir, sem næstir voru Jóhanni
prinsi, háðu hann einróma að kasta
staf sínum til jarðar og frelsa með því
þennan hrausta riddara frá því, að
falla í svo ójöfnum leik.
»Nei, því fer fjarx’i, að jeggeriþað!«
sagði prinsinn. »Þessi angurgapi, sem
dylur nafn sitt og neitar veislu hjá
rnjei’, hefur þegar unnið ein verðlaun
og vei’ður nú að gei’a sjer að góðu,
þótt aðrir vinni líka«. En í’jett í þvi að
prinsinn mælti þetta, varð óvæntur at-
burður til þess að breyta sigurhorf-
unum.
í llokki Arflauss riddara var maður
í svörtunx herklæðum og reið brúnum
hesti. Maðurinn var stór og sterkleg-
ur og eins hestui’inn. Á skildi þessa
í’iddara var ekkert merki og hann hafði
ekki gengið fast franx í bardaganum.
Hann hafði hi’akið frá sjer þá, sem á
hann höfðu leitað, en ekkert far gert
sjer um að fella þá, og eigi heldur
riðið á neinn að fyrra bi’agði. Hann
liafði, í stuttu máli, fremur verið áhorí-
andi við leikinn en hluttakandi í hon-
um. Þess vegna höfðu áhorfendurnir
skírt hann: »svarta slæpingjann«.
En nú sýndist þessi í’iddari alt í einxx
vakna af dvala, er liann sá foiingja
ílokks síns í hættu staddan. Hann
setti sporana í hest sinn, reið fram og
ln’ópaði nxeð þrumandi í’ödd: »Arílaus!
Jeg kemt« Hestur hans var með öllu
ólúinn. Þegar liann bar þangað að,
sem þeir áttust við, hafði Arflaus ridd-
ari riðið fast á Brján frá Bósagiljum,
en Reginvaldur var kominn fast að
Ai’flausi frá annai’i hlið með reiddu
sverði. En áður Reginvaldur ljet högg-
ið í’íða, laust svarti riddaiinn hann í
liöfuðið. Höggið konx á hjálminn, en
sverðið rann út af honum og kom
höggið með fullu afli á hnakka hests-
ins, en það var svo mikið, að bæði
Reginvaldur og hesturinn fjellu til
jarðai’. Svai’ti riddarinn sneri þá hesti
sínum gegn Aðalsteini frá Stóruboi’g.
Aðalsteinn veifaði sti’íðsöxi mikilli, en
svai’ti í’iddai’inn þreif um skaftið og
snei’i hana af honum, því sverð sitt
hafði hann brotið í viðureigninni við
Reginvald. Nú laust hann Aðalstein
með hans eigin exi svo fast i höfuðið,
að hann fjell meðvitundarlaus til jarð-