Lögrétta - 19.06.1909, Blaðsíða 1

Aígreiðslu- og innheimlum.:
ARINBJ. SVEINBJARNARSON,
Laugavetí 41.
Talsími 74.
LOGRJETTA
Ritstjórií
ÞORSTEINN GISLASON,
Pingholtsstræti 17.
Talsimi 178.
M 31.
Reykjavík 19. jtiní 1909.
IV". árg.
Augnlækning ókeypis i. og 3. þrd. í mán-
kl. 2—3 á pítalanum
Lækning ók. í læknask. þrd. og fsd. 12—1.
Tannlækning ók. (í Pólthússtr. 14) 1. og 3.
md. í mán. II—f.
Landakotsspítali opinn f. sjúkravitj. 10V2
—12 og 4-5.
Hlutabankinn opinn 10—21/. og 5V2—7.
Landsbankinn io'þ—21/.. Bnkstj. við 12—1.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. í
mán. 7—8 e. m.
Landsbókasafnið opið hv. virkan dag kl.
i—3 og 5—8.
jrfctfS•Mag
H-ThAThDMSEN ^v5>
HAFNARSTR' 1718 19-20 21 ii-KOLAJ l í-LÆkJAKT-1-2
• REYKJAVIK*
Lárus Fjeldsted,
TflprjettarmálafærslumaOur.
Lækjargata 2.
Heima kl. 10TA— 1 2'A og 4—5.
Bóka- og pappírsverslun
irintij. Sveinbjarnarsonar
Luuga vcg 41.
Talsími 74.
erra ler itan.
Hann kvað ætla utan á þriðju-
daginn kemur, ráðherrann okkar,
með lagafrumvörp alþingis, til
»yfirþjóðar við Eyrarsund«, eins
og hann komst svo oft að orði
áður í ísaf. sinni.
Það er sagt, að hann leggi á
stað með skelk i brjósti og ætli
að hafa tvo menn með sjer til
ráða og fulltingis, þá Björn alþm.
Kristjánsson og Svein son sinn.
Björn kvað eiga að hjálpa hon-
um með gufuskipasamninginn, en
Sveinn á líklega að passa hann
fyrir dönsknm blaðamönnum.
Ekki veit Lögr. livort fylgdarmenn
þessir eru kostaðir af »hjáleigu«-
búinu, eða hans hágöfgi launar
þá sjálfur.
En skelkurinn stafar af ýmsu,
sem gerst hefur hjer á »hjáleig-
unni« og ráðherra hyggur að
»dönsku mömmu« á »höfuðból-
inu« kunni að líka illa.
Fyrst er nú sambandslagafrum-
varpið. Það var sett í byggingar-
brjef hans, þegar hann fjekk á-
búð á »hjáleigunni« í vetur, að
það, sem í frumvarpinu stendur,
væri ófáanlegt og honum tjáð rök
lyrir því, að það samband, sem
frumvarpið fer fram á, væri talið
ógerlegt með öllu. En nú kem-
ur hann', »sjálfur húsbóndinn«,
hann, sem orðlagður er fyrlr hjúa-
agann í þinghúsinu í vetur, —
hann kemur til »yfirboóaranna«
(þeirra, sem hann hefur sjálfur
nefnt svo) og verður að segja
þeim, að hann hafi verið rekinn
á stað með þetta af »húskörlum«
sínum og biðja fyrirgefningar á
framkomu þess, því áður hefur
hann skriílega samið um, aðhalda
þessu ekki fram. Er þá ekki
eðlilegt, að þeir, sem hann hefur
samið við, hug'si sem svo: Þessi
maður er enginn lnisbóndi á sínu
heimili. Hann er ekki íær um
að stjórna. Eða þá: Þessi maður
er óheill, kennir fjarverandi »hús-
körlum« sínum það, sem hann ef
til vili er sjálfur sök í. Hann er
óábyggilegur í samningum og við
getum ekki átt við hann á þann
hátt lengur. Á þennan veg ann-
an hvorn liljóta þeir að hugsa.
Því það er hrein og bein fjarstæða,
hreinn og beinn fíflaleikur, sem
B. J. hefur tekist á hendur,
þar sem hann ætlar að koma
fram, þótt ekki sje nema að yíir-
skyni, eins og flytjandi þeirra
krafa, sem hann fyrir nokkrum
vikum hefur skriílega samið við
forsætisráðherrann um, að láta
liggja niðri, og þá líka, að gera
sitt til að reyna að kæfa niður.
Annað er bannlagafrumvarpið,
og hafa menn þótst finna á ráð-
herra einhverjar vöflur í þvímálí,
eftir að það var samþ. af þinginu.
Þá eru »konsúlarnir«, sem Dan-
ir kalla svo, eða Hamborgar- og
Lundúna - »fyrirlestramennirnir«.
Dönskum blöðum er illa við þá,
og þau vilja ekki trúa skeytasendli
ráðherra hjer til þess, að þetta
eigi að vera meinlausir verslunar-
fulltrúar og annað ekki. »Poli-
liken« mótmælir því nýlega, um
leið og hún flytur skeyti, sem
slcýrir svo frá, sent af »stjórnmála-
manni í stjórnarflokknum« hjer.
Danir setja þetta mál án efa í
samband við þau ummæli ísaf.
í fyrra, að fyrsta verlc nýrrar
stjórnar hlyti að verða það, að
leita hófanna hjá öðrum ríkjum
um stuðning í stjórnmáladeilunni
við Dani. En þetta kölluðu dönsk
blöð, eins og margir muna, »drott-
insvik«, og töldu þann mann ó-
hæfan með öllu til að verða ráð-
herra, er þau hefði látið frá sjer
fara. En B. J. mun í vetur hafa
fært þessi ummæli á syndaregist-
ur »fautans« í ísaf., eða yflr þau
flaut liann þá að minsta kosti
einhvern veginn. Og þó hann sje
vafalaust »afbragðs Danavinur«
nú orðið, eins og hann hefur
sjálfur sagt, og hafi passað mæta
vel upp á ísaf. sína síðan hann
varð ráðherra, þá sjer hann af
dönskum blöðum, að einhver
grunsemdarsnefill muni enn óupp-
rættur hjá »þeim þarna við Eyr-
arsundið« og gerir það förina ó-
ljúfari.
Loks er botnvörpungasektarfjeð,
er »Fálkinn« aflai\hjer með strand-
gæslu sinni og Danir og íslend-
ingar hafa nú síðustu árin skift
á milli sín, en alþing ákvað í
vetur, að íslendingar skyldu einir
eiga. Ráðherra hjelt hrókaræðu
um það í veislu úti á »Fálkan-
| um«, um það leyti sem hann var
að fá völdin, að sjer þætti leiðin-
legt, að »iitli bróðir«, því svo
orðaði hann það, gæti engu laun-
að »stóra bróður« þá meiri liátt-
ar vörn, sem hannljeti »hjálpar-
þurfalingnum« í tje hjer á fiski-
| miðunum. En fáum dögum síðar
I mælti B. J. með því í þinginu,
að »litli bróðir« tæki undir sig
! þannhluta botnvörpungasektanna,
I sem »stóri bróðir« hafði áður haft.
Honum fanst það víst ekki nema
J sjálfsagt þá, að hann mætli liata
, aðra skoðun og tala með annari
I tungu, þegar hann mælti á dönsku
• í varðskipinu sjálfu lengst úti á
I höfn, heldur en þegar hann mælti
, á íslensku innan um þjóðræðis-
I og landvarnarmenn uppi í þing-
sal. En nú kvað hann halda,
að þegar hann í ríkisráðinu »allra
lotningarlylst« fer að skýra »stóra
bróður* frá þessu uppátæki »litla
bróður«, að taka til sín allar sekt-
irnar, þá kunni »stóra bróður« að
þykja það að minsta kosti undar-
legt og ekki í samræmi við »Fálka-
ræðuna, og þvi er þetta eitt af
: þvi, sem skelkinum veldur.
Svo er það, að einhver »fauti«
hefur verið að hampa bláfánan-
um á ísaf. -prentsmiðju stundum,
og það er komið í dönsk blöð,
og eí til vill eitthvað fleira smá-
vægilegra.
En tungan er mjúk, þegar hann
mælir á dönsku, og hálsliðirnir og
mjaðmaliðirnir hjólliðugir, þegar
hann kemur í sólskinið og kvenna-
dálætið, sem hann sjálfur lætur
svo mikið af, á »höfuðbólinu
við Eyrarsund«, svo að vel má
vera, að alt þetta fari betur ená
horfist.
Samt kvað vera einhver ónota-
skelkur í honum við utanförina.
íslandsbeltið
flytst til Reykjavíkur.
17. þ. m. fór fram glímumót á
Akureyri um „íslandsbeltið". 13
menn keptu um það, Akureyringar,
úr Grettisfjelaginu þar, Mývetningar
og 2 Reykvíkingar, úr Áimannsfje-
laginu hjer, Guðmundur Stefánsson
og Sigurjón Pjetursson. Hallgrímur
Benediktsson gat ekki fengið lausn
frá störfum til fararinnar. Glíman
fór svo, að Reykvíkingarnir 2 feldu
alla, sem við þá glímdu, höfðu 11
vinninga hvor um sig. En þegar
þeir reyndu með sjer, fór svo, að
Guðmundur feldi Sigurjón og fjekk
þar með 12 vinninga. Hlaut Guð-
mundur því beltið. Akureyringar
láta mjög vel af glímunni, segja
hana miklu betri en fyrri kappglím-
ur þar, og kvað nú engin óeining
hafa af henni hlotist, eins og síðast.
Beltið er af einhverjum ástæðum nú
sem stendur hjer í Rvík og tekur
Guðmundur hjer við þvf, er hann
kemur að norðan, en þeir Sigurjón
hjeldu heimleiðis frá Akureyri í gær.
Ármannsfjelaginu hjer er mikill
sómi að framkomu þeirra Guðm. og
Sigurj. fyrir norðan.
Prestaskólinn.
Stjóruarbollalegging ura 2.
kennaraembættið þar.
Annað kennaraembættið þar er
laust og hefur því verið slegið upp.
Umsækjendur eru: síra Bjarni Hjalte-
sted, kand. theol. Bjarni Jónsson
á IsafTrði, síra Hafsteinn Pjetursson í
Khöfn og síra Sigurður Sivertsen á
Hofi. Umsóknarfrestur var úti 5.
þ. m.
Það hefur verið talið sjálfsagt, að
síra Sigurður á Hofi fengi embættið
og mun enginn annað segja, en að
þá væri vel fyrir því sjeð.
En það er óveitt enn. Og sög-
urnar segja, að engum af umsækj-
endunum sje ætlað það, heldur sje
það nú hugsun ráðherra, að skifta
embættinu milli þeirra síra Haraldar
Níelssonar og Guðm. Finnbogasonar
mag., sem nú er erlendis.
Þetta spyrst illa fyrir.
V" atnsveitan.
Vatni var nú í vikunni hleypt í píp-
urnar til og fráum bæinn, úr Elliðaán-
um. Ekki hafa neinir gallar á leiðs!-
unni komið í ljós við þá tilraun, En
svo mikið af frjóefnum ber vatnið
í Elliðaánum með ,sjer, að síurnar,
sem hreinsa vatnið, aður það fer í
pípurnar, fyltust bratt og tók það
fyrir vatnsrenslið. Nú er verið að
setja þar nýjan útbúnað og kemur
þá vatnið aftur. En meira hefur
borið á þessum frjóefnum nú en
ella, vegna þess, að verið er að
JNlýleriduvörudeildin
EDINBORG
13ýður alla velkomna!
Flestar nauðsynjavörm’ seldar
með lseg-sta verði, t. d.
Hveiti . . . pr. pd. 0,14 Kurennur . . pr. pd. 0,35
Rúsfnur . . — — 0,28 Skinke. . . — — 0,75
do. (Sultana) steinalausar 0,35 MySUOStur. . — — 0,25
Ostar, margar tegundir, verð frá . 0,35 —1,50
Öll niðursuðuvara, Chocolade og Tóbak er
best og ódýrast í
Versl. EDINBORG, Reykjavík.
hleypa vatni af Elliðavatnsengjunum.
Annars sýnir þetta, að Elliðaárnar
hefðu ekki gefist vel, ef þar hefði
átt að ‘vera vatnslindin, og að J.
Þorl. verkfr. hefur vel ráðið, þar sem
hann kaus heldur Gvendarbrunnana.
Nú er með miklu kappi unnið að
skurðgreftinum frá ánutn uppíbrunna,
og sagt, að um 100 manns sje þar
í vinnu.
Island erlendis.
Próf. Porvaldur Tliorcddsen er
kjörinn fjelagi kgl. vísindafjelaginu
danska, í náttúrufræðisdeildinni.
Lögtræðispróf hefur tekið við
háskólann í Khöfn Jón Kristjánsson
(dómstjóra) með 1. eink.
Skipstjórapróf við sjómannaskól-
ann í Rönni á Borgundarhólmi hefur
Guðbrandur jónatansson af Snæfells-
nesi nýlega tekið.
• Heimspekispróf við háskólann í
Khöfn hafa nýlega tekið: Ásm. Guð-
mundsson frá Reykholti, Jakob Jó-
hannesson frá Kvennabrekku og
Skúli Thoroddsen úr Rvík, allir með
ág. eink.
»Halla,« skáldsaga Jóns Trausta,
er að koma út í danskri þýðingu
hjá Hagerups bókaverslun í Khöfn.
Nýtt blað íslenskt er farið að
koma út í Winnipeg og heitir „20.
öldin", vikublað á stærð við „þjóð-
ólf". Hingað eru aðeins komin 4
fyrstu tbl. Blaðið er fjörlega ritað.
Ritstjórinn er S. B. Benidiktsson.
Yestanblöðin, „Heimskr." og
„Baldur", hafa nú fengið rjettan
skilning á því, hver maður nýi ráð-
herran okkar hjer sje, og taka ó-
mjúklega ofan í við hann.
Haukur Gíslason kand. theol.
er orðinn aðstoðaprestur í Álaborg
á Jótlandi.
Trúlofuð eru í Khöfn Sigvaldi
Stefánsson læknir og frk. Margarethe
Mengel-Thomsen, dönsk hjúkrunar-
kona.
Eiríkur Magnússon meistari í
Cambridge á Englandi hefur nýlega
sagt af sjer bókavarðarembættinu.
Lœknir slasast.
Sú frjett berst úr Rangárvalla-
sýslu, að hinn setti læknir þar,
Ólafur Óskar Lárusson, liafi ný-
lega dottið af hestsbaki og fót-
brotnað, brotnað báðar pípurnar
1 öðrum fætinum. Landlæknir
var þarna á ferð, þegar þetta vildi
til, svo að fljótlega náðist til hans,
og batt hann um meiðslið.
I
Hll(
Merkileg uppfynding.
Tveir sænskir verkfræðingar,
Egnér og Holmström, hafa fund-
ið upp verkfæri, er gerir símtal
mögulegt um miklu lengrileiðen
áður. Þetta hefur verið reynt við
samtal milli Stokkhólms og Ber-
línar og lcvað það liafa heyrst engu
miður en samtal áður milli Stokk-
hólms og Málmeyjar.
Grasstöðin.
í bæjarstjórnarfrjettum hjer í
blaðinu er skýrt frá því, að nú
er samþykt að koma hjer upp
gasstöð og fje fengið til þess. Mun
verða byrjað á verkinu nú bráð-
lega. Th. Krabbe verklræðingur,
sem umsjónina á að hafa á hendi,
er nú sem stendur á Yestfjörðum,
en væntanlegur heim innan fárra
daga. Ráðgert er að gasstöðin
verði inn við Rauðarárlækinn, á
landspildu, sem »Iðunn« á þar,
austan við Elsumýrarblett, og nái
ef til vill yfir eitthvað af honum
lika, því töluvert rúm þarf stöðin.
Laxdrbrúin í Hornafirði.
Þorgrímur læknir í Keflavik var
hjer staddur fyrir fáum dögum
og mintist á við ritstj. Lögr., að
mjög væri orðum aukið, það sem
segir í 29. tbl. um hina væntan-
legu Laxárbrú í Hornafirði. Laxá
væri miklu verra vatnsfall en þar
væri látið, og það væru nágrann-
ar Hólabóndans, en ekki sjálfur
hann, sem tíðförult ættn með fje
yfir ána á vetrum. Segist Þor-
grímur læknir hafa jafnan haft
hest heima við, meðan hann var
á Borgum, til þess að ferðafólk
þyrfti ekki að fara úr plöggum
og vaða ána í kuldum, en hún
er breið og í þjettbygðri sveit.
1
Loftskip Zeppelins ferst.
Rjett fyrir næstl. mánaðaim
lagði Zeppelin greifi upp á lof
fari sínu, »Zeppelin II.«, frá Bc
denvatni og ætlaði til Berlína
En ferðin mishepnaðist. Han
sneri aftur, lileypti niður ekl
langt frá Weimar, og þar rak
loftbelgurinn í trje og rifnaði al
ur. — Zeppelín er leiður mjc
yflr þessu slysi, og Þjóðverj;
með honum.