Lögrétta - 06.04.1910, Blaðsíða 2

66
L0GRJETTA
Lögrjetta kemur út á hverjum miö-
vikudegi og auk þess aukablöð við og viö,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 4 kr. árg.
á íslandi, erlendis 5 kr. Gjalddagi 1. júli.
Fyrst eftir að Albertí fór í fang-
elsið, hafði hann lagt af. En að
síðustu hafði hann fullkomlega náð
sjer aftur, og er jafnvel sagt, að
þegar rannsókninni lauk muni hann
hafa verið enn þyngri en þegar hann
fór inn í fangelsið. Hann hefur haft
bestu matarlyst og sofið vel. Systir
hans, frk. Sophie Alberti, hefur stöð-
ugt sent honum miðdegisverð. Að
öðru leyti hefur hann lifað við venju-
lega fangafæðu. Eitt franskt blað
hefur honum verið leyft að halda í
fangelsinu, „Le Matin". Heiinsókn-
ir hefur hann nær engar haft, enda
sjálfur kosið, að vera laus við þær.
Svianðlitaður ráðherra.
„íslenski ráðherrann hefur tvö and-
lit. Það, sem snýr að Danmörku, er
eintómt bros. En það, sem snýr að
íslendingum, segirviðþá: þið skuluð
láta ykkur einu gilda, hvað jeg segi
þeim þarna í Danmörku!" Svo sagði
Schack kapteinn f Fólksþinginu danska
18. f. m. Þar næst skorar hann á
stjórnina, að kalla B. J. til Danmerkur
og láta hann standa þar til reikn-
ingsskapar fyrir orð sín hjer, en það
eru ummæli ráðherra okkar um botn-
vörpusektirnar á flokksfundum stjórn*
armanna 6. — 8. febr., þegar hann
brá fyrir sig ósannindunum alræmdu.
Þeir J. C. Christensen og Zahle yfir-
ráðherra lýstu þá og yfir því í þing-
inu, að frásögn B. J. um leynisamn-
ing milli H. Hafsteins og dönsku
stjórnarinnar um botnvörpusektirnar
væri tilhæfulaus, eins og áður segir
í símfregn frá Khöfn til Lögr. „Samn-
ingurinn var lagður fyrir íslenska
alþingið og er samþyktur af því“,
sagði J. C. Christensen.
Hvort kallað hefur verið á B. J.
til Danmerkur, veit Lögr. ekki. En
þegar síðustu skip fóru, lagðist hann
í rúmið, en Sveinn sonur hans fór út.
Þingeyingar mótmæia
stjórninni,
Krefjast aukaþings.
Síðastl. laugardag var fundur
haldinn á Ljósavatni í Suðurþing-
eyjarsýslu til þess að ræða um fram-
ferði landstjórnarinnar í banka-
málinu o. íl. og um aukaþings-
kröfur. Það var fulltrúafundur og
voru þeir 31, sem fundinn sóttu,
kosnir með hlutfallskosningum í
hreppunum.
Aukaþingskrafa var samþykt
þar með 27 atkv. gegn 4.
Annars hetur Lögr. ekki fengið
nánar fregnir af fundinum.
Menelik Abessyníukeisari
dáinn.
Hann hefur legið veikur nú undan-
farandi alllengi, en er nú sagður dá-
inn, 66 ára gamall, og hefur verið
við völd rúm 20 ár. Hann náði
völdum með uppreisn, er hann gerði
gegn fyrirrennara sínum, og drap
Menelik hann. Nokkrum árum eftir
að Menelik tók við völdum, átti hann
í ófriði við ítali. Þótti honum þeir
of ágengir heima fyrir hjá sjer, hrakti
þá af sjer og bar hærra hlut í þeim
viðskiftum. Hann var talinn dug-
andi stjórnari að ýmsu leyti, en við-
sjáll maður og grimmur.
Meðan Menelik var sjúkur, hafði
keisaradrotningin Taitu gripið stjórn-
artaumana; en það varð óvinsælt, svo
að við óeirðum lá, og hafa stjórnarráð-
stafanir hennar verið ónyttar og hún
hrakin burt úr keisarahöllinni, en
höfðingjar landsins hafa svarið nýj-
um keisara hollustueiða.
A fmælisvísur
til
Jóns Ólafssonar.
Þeim, sem hár sín lýsa lætur
lífsins meinhægt „grín“,
mundi sýnast svartar nætur
sextíu árin þín.
Víða fórstu’ á hálum hellum,
hljópst þó vel þitt skeið.
Fanst þjer ei á sumum svellum
svalt á þinni leið?
Margir að þjer glottu Glámar,
gláptu á þín kjör.
Ennþá geta gaspur-Sámar
gelt að'þinni för.
Snemma í þjer Heklu-hjarta
heyrði ísland slá
og frelsis-ástar-blysið bjarta
brenna hjá þjer sá.
Yndislega orðadjarfur
alla varstu tíð,
og á mörgu þingi þarfur,
það er kunnugt lýð.
Þó að garmar æ þig elti,
er það vissa bein:
að hærra öllu hundagelti
hefur Sagan ein.
Hún mun þakka þjer af hjarta
þitt hið langa stríð,
— snjalla hljóma, hugsjón bjarta,
harðleg orð og þýð.
Jalcob Thorarensen.
Jarðræktarfjelag Reykjavíkur.
Aðalfundur þess haldinn 30 f. m.
Nokkrum utantjelagsmönnum var boð-
ið á fundinn til að hlýða á erindi
Einars Helgasonar garðyrkjumanns,
er hann flutti þar um kartöflurækt;
urðu um það talsverðar umræður.
Einar hvatti menn til að mynda
smá-fjelög í þeim tilgangi að taka
land til kartöfluræktar, annað hvort
í landi bæjarins eða hjer í grend.
Besta kartöfluland hjer nærlendis
taldi hann vera fram á Seltjarnar-
nesi, ennfremur hjer í nálægum eyj-
um og upp í Mosfellssveit. Áburð-
arspursmálið væri það fyrsta, er at-
huga bæri, er velja skyldi land í
þessu augnamiði. í sundurliðaðri á-
ætlun, er Einar gerði um arðsvon at
kartöflurækt gerði hann hreinan á-
góða af hektara 365 kr.; hafði hann
þá dregið frá verði uppskerunnar
borgun fyrir alla vinnu við ræktun-
ina. Þegar vjer færum að venjast
kartöflurækt í stórum stíl, mundi
kostnaðurinn við hana verða miklu
minni en hann er nú, enda þyrfti
svo að verða, og sú hækkun kostn-
aðarins mundi nema miklu meiru en
sú lækkun á kartöfluverðinu, er lík-
lega mundi leiði af aukinni fram-
leiðslu. Væntanlega kemur fyrirlest-
urinn á prent innan skams.
Jarðræktarfjelagið er aftur að færa
sig í aukana með jarðabætur. Dags-
verk fjelagsmanna voru á 18. hundr-
að árið sem leið, en árið 1908 voru
þau nær því helmingi færri.
ísland erlendís.
Dáinn er 3. f. m. Gunnsteinn Eyj-
ólfsson, íslenskur bóndi og póstaf-
greiðslumaður í Nýja-íslandi í Canada,
sem kunnur er af ýmsu, er hann rit-
aði í blöð og tímarit Vestur-íslend-
inga, og ekki slst fyrir nokkrar lag-
legar smásögur, er hann samdi.
Einnig fjekst hann við sönglagagerð,
og eru nokkur lög til prentuð eftir
hann. Hafði hann verið sjerlega vel
að sjer í söngfræði.
Gunnsteinn fluttist á barnsaldri
hjeðan að heiman og vestur, en var
fæddur á Unaósi f Fljótsdalshjeraði
1. apríl 1866. Foreldrar hans voru
Eyjólfur Magnússon og Vilborg Jóns-
dóttir, og er hún enn á lífi. Gunn-
steinn lætur eftir sig ekkju, Guðfinnu
Eirfksdóttur, og 9 börn.
Brjef úr Stykkishólmi,
St.hólmi 26. mars 1910.
Kæra Lögrjettal
Nú er vetur svo liðinn, að hægt erað
sjá nokkurn veginn yfir hann.
Óhætt er að segja, að vorið þarf að
vera gott, ef menn hjer í næstu sveitum
eigi missa af skepnum sínum, sumir
hverjir. Það vantar annan Jósef Jakobs-
son til þess að fara um landið og að-
vara landslýðinn, Oft hefur mjer ógnað,
hvað bændur ( nágrenni kauptúnanna
eyða tímanum á sumrin með kaupstað-
arferðum. Og það er gefið, að það eru
þó aðeins þeir, sem fátækastir eru. Hin-
ir þykjast eigi mega missa neina stund
frá heyvinnunni. — Hjer 1 Hólminum
hefur verið kyrlátt í vetur. Lítill dauði,
en talsverðar fæðingar. Hjer er fjöldinn
allur af börnum og því mikil þörf á
fræðslu barna. En hún er hjer ekki á-
vaxtarsöm. Það er ekki skólunum að
kenna, nema þá að sumu leyti; að því
leyti, sem skólinn ætti að hafa áhrif á
heimili barnanna. Heimili barnanna eru
hryggilega snauð af andiegum áhrifum.
Snauð af öllu því, sem börnin hefja
upp til menningar og hugsjóna. Börnin
læra ekkert heima, nema siðleysi og
fíflaskap. Þau börn, sem eru undanskil-
in þessum áhrifum, eru frá alt öðrum
heimilum, og þau eru of fá. Börn frá
slíkum heimilum læra alstaðar og á
hvaða skóla sem er. Menn eru svo
fljótir til að kenna kennurunum um, ef
börnin ekki læra svo og svo mikið hjá
þeim, en gæta ekkert að því, að áhrif
heimilanna er aðalskilyrðið. Og börnin
vitna um heimilin. — Hjer er verkefni
framtíðarinnar.
Hjer vantar unglingaskóla, sem tæki
við af barnaskólanum. Þá mundu ung-
ir menn hjer fá tækifæri til að hvarfla
frá búðarstöðum og göturandi á vet-
urna og læra það, að berjast fyrir ein-
hverri hugsjón. — Hjer er gott bóka-
safn, en fjöldinn allur les alt það Ije-
legasta — vill ekki annað. Eldhúsróm-
anar guðvelkomnir.
Hjer eru mörg fjelög í bænum og sum
með fallegum nöfnum. En það eru llka
stundum aðeins nöfnin. Sjómannafje-
lagið „Ægir“ er virðulegt fjelag, en of
sjaldan fundir í því. Það hjelt mjög lag-
lega skemtun í vetur. — Kvenfjelagið
„Hringurinn" er sfarfandi fjelag og mjög
virðulegt. Kvenþjóðin hjer gerir karl-
mönnunum mikla skömm. — Þá er
glímutjelagið „Þór“, sterkt eins oe nafn-
ið, líflegt og sfstarfandi. Kappglíma ný-
afstaðin. Það hefur minnispening handa
kappa sínum, allmerkilegan, sem Hildi-
mundur Björnsson hlaut. Næstur hon-
um stóð Reinhold Richter og var lengi
tvísýnt hvor hafa mundi. — Tvær stúk-
ur eru hjer með fallegum nöfnum. Sú
yngri hefur ekki int hlutverk sitt vel af
hendi í vetur og lítur helst út fyrir, að
hin eldri verði að syngja yfir henni út-
faiarsálminn — ef hún hefur þá rænu
til þess. Stúkullfið er of dauft og þyrfti
St.st. íslands að líta eftir því — því ekki
vantar róðurinn á móti af hálfu þeirra
manna, sem eru andvígir bannlögunum.
Mig minnir, að í einhverju Reykja-
víkurblaðinu væri getið um stofnun
„Framfarafjelags St.hólms". Það fjelag
reið hart úr hlaði og leit út fyrir, að
það mundi hafa góð áhrif á bæjarlífið.
En eftir 1 ár fór stjórnin að fá ónot fyrir,
að hún ekki sinti því sem best, og svo
fór, að ný stjórn var kosin og varð ung-
ur og fjörugur maður formaður þess.
Síðan er liðinn langur tími og, hefur
aldrei síðan verið fundur haldinn og er
fjelagið því annaðtveggja steinsofandi
eða steindautt. Sumir segja, að stjórn
þess sje að leika »Sjö sofendur".
Leikin hafa verið hjer í vetur nokkur
smástykki, þar á meðal »Öskudagurinn«,
og „Piparsveinninn". Piparsveininn ljek
Reinhold Richter með sanri list. Jeg
man ekki eftir að jeg hafi sjeð hjer eins
vel leikið.
Auk þeirra fjelaga, sem um hefurver-
ið getið, eru hjer ýms fleiri fjel., sem jeg
get varla nefnt, því þau eru svo sjaldan
nefnd, t. d. Heilsuhælisfjelag, Jarðyrkju-
fjel. o. s. frv. En eins og skyldleikinn
hefur slæm áhrif á kynið, eins hefur
hann það á fjelögin, sje hann of mikill.
Það er eins og manni geti dottið það í
hug með tilliti til „Framfarafjelagsins-
ins“ og st. „Viljinn", og svo „Heilsuh.-
fjel." og „Jarðræktarfjel.".
Pólitiskt líf er hjer dauft. Engir fund-
ir haldnir og menn vita varla, hverjum
flokki þeir tilheyra. Menn fara eigi af
stað hjer, fyr en á n. stundu og þá með
æði og látum, svo hugsunin verður þá
eftir því.-------- B. B.
Jarðstjarnan Mars.
Arrhenius prófessor í Stokkhólmi,
sá sem Nóbelsverðlaunin fjekk ný-
lega, hefur komið fram með nýja
kenningu um „skurðina" á Mars.
„Skurðirnir" eru ljósar rákir, er stjörnu-
fræðingar sjá í kfkirum og Iiggja í
beltum um hnöttinn. Þær tilgátur
hafa verið uppi, að þetta væri verk
skyni gæddra vera á Mars, og áttu
þá Marsbúar, eftir því, að vera komnir
langt á undan jarðarbúum í verkleg-
um framförum og umbótum á hnetti
sínum. Svo föst var þessi trú hjá
sumum, að þeir voru farnir að hugsa
um að komast í samband við Mars-
búa með einhvers konar táknmáli.
En nú kennir Arrhenius, að þetta
sjeu stórkostlegar sprungur í hnött-
inn, fram komnar af ýmsum ást^pð-
um, en meðal annars af því, að hnatt-
skorpan sje að þykna. Þessar sprung-
ur fyllast svo ijósari efnum, sem
breyta lit, þegar þau vökna, því
rákirnar eru breytilegar. Hann held-
ur því fram, að ekkert þroskað líf
geti átt sjer stað á Mars vegna kulda.
Aldrei geti þar verið minna fróst um
nætur en 8 stig.
Ingóllshvolsverslun hefur aldrei
verið eins fjölskrúðug og nú. Geir
Thorsteinsson, sonur Th. Thorsteins-
sons kaupmanns, er nýlega kominn
heim úr ferð um Frakkland, Þýska-
land, England, Skotland og Dan-
mörku og hefur á þeim ferðum keypt
fjölbreyttar vörur til verslunarinnar
á Ingólfshvoli og til klæðskerastof-
unnar í Hafnarstræti.
nijög góðar,
verð: kr. 1,40—1,90—2,40,
nýkomnar
í Austurstræti 1,
Ásg'. G. Gnmilaiigsson A Co.
ftist i verslun
Sturlu Sónssonar.
Einnmna íisldafii er nú hjer fyrir
Suðurlandi. Nýlega eru komnir inn
hingað 3 ísl. botnvörpungarnir, allir
hlaðnir af fiski, „Snorri Sturluson"
með 36 þús., „íslendingur", með 25
þús. og „Freyr", einnig fullhlaðinn.
Af Suðurnesjum er sagt, að þar sje
fult af fiski. í einni vör þar höfðu
komið á land 10 þús. á einu kvöldi.
Sama er sagt af Eyrarbakka og
Stokkseyri og úr Þorlákshöfn. Fisk-
ur er einnig sagður kominn hingað
inn á Sviðið.
Mikill fjöldi útlendra fiskiveiða-
skipa kvað nú vera hjer við land,
enskra, þýskra og franskra. 60 kvað
hafa legið í einu við Vestmannaeyjar
nú nýlega.
Enskiir bomvörpungur íerst.
Brotinn af öðrum frönskum.
í fyrrinótt kl. U/2 vildi það til
hjer sunnan við landið, norðvestur
af Vestmannaeyjum, að franskur
botnvörpungur, »Nordkaper« að
nafni, rakst á enskan botnvörp-
ung, »Jessie Wetherly« frá Aberdeen,
og braut hann svo, að hann sökk
eftir litla stund. »Jessie Wetherly«
hafði verið með botnvörpu í eftir-
dragi, en hinn laus. Englending-
arnir komust allir í báta sína og
voru svo teknir upp á franska
skipið. Það kom inn hingað með
þá í gær. í dag stendur yfir rjett-
arhald út af árekstrinum, en því
er ekki lokið nú.
Reykj avík.
Björn Sigurðsson bankastjóri
hefur um tíma legið mjög veikur.
Ný prentsmiðja. Hr. D. Östlund
hefur nú sett hjer niður nýja prent-
smiðju, en eldri prentsmiðja hans
eyðilagðist í brunanum hjer í vetur.
Hann hefur keypt af Th. E. Thulin-
iusi Dagfaraprentsmiðjuna frá Eski-
firði, og er byrjað að prenta hjá
honum nú þessa dagana. Nýtt nótna-
letur fær hann innan skams.
Kittillm
eru æfinlega góðar
hjá
c7qs Sjimsan.
Hjólk frá Gunnsteini í Skild-
inganesi er ekki seld lengur i
Tjarnargötu 4.
Flestar tegundir af
fást nú í
Timbur- og kolaversluninni
„Reykjavík“.
Sömuleiðis iiuiuii-. utanhúss-
og ínilliveg'gtjapapiii.
ÞAKJÁKW
kemur í ])essum mánuði,
ijeill jarmnr
af TIMBRI kemur snemma í Maí
og sömuleiðis nokkuð með tveim
næstu ferðum Wathnes-skipa.
bestar hjá
c7qs SZimsen.
kemur @
í stað s
D11
næstu ferð norðan um land
samkvæmt áætlun. En vænt-
anl. í Rvík 16. þ. m.
Pakkalitrnir
margþráðu eru nú
komnir til
Jes Zimsen.
Stigar,
ómissandi eign fyrir hvert hús,
t. d. ef bruna ber að höndum,
fást i
Timbur- og Kolaverslunin
„REYKJA1ÍK“.
Fyrirlestra, kristilegar ræður og
sambænir verða í »Sílóam« við Berg-
staðastíg hvern miðvikudag og föstudag
kl. ö1/^ e. m. fyrst um sinn. Hjörtur
Friðriksson hjúkrunarmaður talar á föstu-
daginn kemur um lífgjafann mikla. Allir
velkomnir! Sigurbjörn Á. Oíslason.
Skilið reg'nfraKkanum, sein
tekinn var úr forstofu í Ingólfsstræti
IO, efri hæð, — ella verður lögregl-
unni gert aðvart um hverjir gengu
um húsið á þeim tíma sem hann
hvarf.
Eigandiim.