Lögrétta - 15.06.1910, Side 1

Aígreiöslu- og innheimtum.:
ARINBJ. SVEINBJARNARSON
Ijaugaveö: 41.
Talsimi 74.
Ritstjóri
ÞORSTEINN gislason
Pingholtsstræti 17.
Talsími 178.
M 30
Reykjavík 15. júní 1910.
\r. árg.
I. O. O. F. 915279.
Forngripasafnið opið á sunnud., þriðjud. og
fimtud. kl. 12—2.
Lækning ók. í læknask. þrd, og fsd. 12—1.
Tannlækning ók. (í Pólthússtr. 14) 1. og 3.
md. í mán. n—1.
Landakotsspitali opinn f. sjúkravitj. io'/j
—12 og 4-5.
Islands banki opmn 10—2T/a og 5y*—7*
Landsbankinn io'/j—2T/.. Bnkstj. við 12 1.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. í
mán. 7—8 e. m.
Landsbókasafnið opið hv. virkan dag kl.
12—3 og 5—8.
.Cv HThAThomsen- M/
4*
HAFNARSTR 17 1819-20 21-22-KOL&S I 2-LÆKJAKT1-2
• REYKJAVIK •
Lárus Fjeldsted,
YflrrJettarmálafærslumaOur.
Lækjargata 2.
Heima kl. 1 1 — 12 og 4—5.
Rúðugler
og kitti er
best að
kaupa hjá
Bankastr. 14.
Talsími 128.
ytakajringskröjurnar.
Alþingismennirnir Skúli Thor-
oddsen, forseti sameinaðs þings,
og Sigurður Sigurðsson, 2. þm.
irnesinga, telja sjálfsagt, að rúð-
iterra taki þær til greina.
Hr. Skúli Thoroddsen ritar um
aukaþingskröfuna í blað sitt »Þjóðv«,
9. þ. m. Hann segir þar, að þótt
hann hafi leitt hjá sjer að eiga þátt
í áskoruninni um aukaþing, eða hvetja
til hennar í blaði sínu, virðist sjer
þó »rjett og sjálfsagt, að ráðherrann
bregðist vel við áskoruninni*, þar
sem hún sje fram komin og verði
við óskum meiri hluta þingsins, sem
kunnugt sje orðið, að hafi »eigi all-
lítinn þjóðarvilja við að styðjast«.
»Teljum vjer víst, að það yrði
þjóðinni mun betur að skapi en hitt,
að virða áskorunina að vettugi«, segir
hr. Sk. Th.
Þar hefur þá ráðherrann fengið að
vita hans vilja í málinu, og hafa þá
allir forsetar þingsins æskt auka-
þings.
Sigurður Sigurðsson, 2. þm. Ár-
nesinga, hefur áður lýst því yfir op-
inberléga, að hann sje »aukaþings-
haldi hlyntur«. Nú stóð svo á, þeg-
ar forsetar þingsins sendu ráðherra
áskoranir þingmanna, að Sigurður
var á ferðalagi fyrir Búnaðarfjelag
íslands austur í Rangárvallasýslu.
Annars hefði hann vafalaust verið
þar með. Hann kom heim nú fyrir
helgina, en fór austur aftur í gær.
Lögr. átti tal við hann um málið.
Hann sagði, eins og Sk. Th., að
hann teldi það rjett og sjálfsagt, að
ráðherra ætti að verða við áskorun-
inni um aukaþingshald, þar sem
meiri hluti þingsins hefði æskt þess,
»eða þá að rjúfa þingið«, bætti Sig-
urður við.
Þetta sagði hann, að Lögr. mætti
birta eítir sjer um málið, og er ráð-
herra víst ekki ókunnugt um þá
skoðun hans. Ráðherra flýtti sjer
að birta neitunarsvarið til forsetanna
meðal annars af því, að hann vissi,
að Sigurðar var þá von til bæjarins
daginn eflir.
Robort Kocll, hinn frægi þýski
læknir og berklarannsóknari, er ný-
lega dáinn.
HL Carlsterjr Laprö
Carlsberg Pilsner.
r
Ágætis vitnisburður alstaðar
a.
t
Vestur-3slenDingar
mótmæla aðförum stjórnarinnar
hjer heima.
Lögr. hefur verið send eftirfarandi
fundargerð:
Þann 30. marsmánaðar 1910 var
fundur haldinn að Leslie Sask. til
þess að ræða um stjórnmála-ástand
íslands og sjerstaklega um framkomu
núverandi ráðherra Björns Jónssonar
í bankamálinu.
Til fundarstjóra var kosinn dr. Sig.
Júl. Jóhannesson og til skrifara Grím-
ur Laxdal.
Eftir að afstaða þessa máls hafði
verið rædd og skýrð eftir fönguin
fyrir fundarmönnum með tilvitnunum
til laga frá 18. sept 1885 og 9. júlí
1909, sem hvorutveggja virðist benda
til þess, að ráðherra í framkomu
sinni gagnvart fyrverandi bankastjórn
hafi gengið feti tramar en lög leyfa,
var borin upp og samþykt í einu
hljóði eftirfarandi
Yfii’lýsing:
Sökum þess að vjer viljum vera
sannir íslendingar, þótt vjer búum
fjarri ættjörðu vorri, og
Sökum þess að oss hryggir alt
það, sem þjóð vorri og landi voru er
til hneykslis og vansæmdar, og
Sökum þess að vjer lítum svo á,
að Björn Jónsson, núverandi ráðherra
íslands, hafi sýnt það og sannað,
meðal annars með afskiftum sínum
af Landsbankanum og framkomu
sinni gagnvart fyrverandi bankastjórn,
að hann sje alls ekki þeim vanda
vaxinn, sem stöðu hans er samfara,
vottum vjer hjer með innilega sam-
hygð vora þeim mönnum á íslandi
er krefjast þess, að þing verði kallað
saman á komandi sumri og ráðherra-
embættið fengið í hendur færari
manni.
Fundurinn ákvað að senda fundar-
gerð þessa til birtingar í blöðunum
Lögbergi og Heimskringlu í Winni-
peg og Lögrjettu, Norðra og ísafold
á íslandi.
Fundargerð upplesin og samþykt.
Fundi slitið.
Leslie d. u. s.
Sig. Júl. Jóhannessoti
(fundarstjóri).
Grímur Laxdal.
Til suðurheiinskautsins. Skip
Schotts kapteins, „Terra nova“, lagði
á Stað frá Lundúnum í suðurheim-
skautsförina 2. þ. m. Skipstjórinn
heitir Evans. Scott kafteinn fór
ekki með því, en heldur síðar á stað
og nær því á leiðinni. Ráðgert er
að leggja á stað frá nýja Zeelandi í
desember í vetur.
Hákon Noregskonungur.
Þegar Hákon Noregskonungur var
krýndur 1906, fóru fram almenn sam-
skot meðal norsku þjóðarinnar til
krýningargjafar handa honum. Inn
komu 22 þús. kr. og það var afráð-
ið að verja þeim til þess að reisa
skemtibústað handa konungi og fjöl-
skyldu hans. Húsið var reist á Voks-
enkollen rjett hjá Kristjaníu; það
stendur inni í skógi, en þó er ágæt
útsýn þaðan yfir Kristjaníufjörðinn.
20 tunnur lands fylgja, alt skógi
vaxinn listigarður. Húsið var ný-
lega fullgert að öllum útbúnaði og
var þá til sýnis fyrir almenning.
Myndin, sem hjer fylgir, erafHá-
koni konungi, tekin um það leyti,
sem hann varð konungur.
Kappg’líman
um íslandsbeltið.
Sigurjón Pjetursson vann.
Kappglíman um íslandsbelti Grett-
isfjelagsins fór fram, eins og til stóð,
á sunnudaginn var í barnaskólaport-
inu. Þar var pallur lagður í miðju
porti handa glímumönnunum, en
bekkjum raðað í kring. Áhorfendur
voru fjöldamargir, eitthvað um 1000.
Glíman byrjaði kl. 4 og stóð yfir
hátt á annan klt. Logn var og sól-
skin, en þó svalt veður. 9 menn
tóku þátt í glímunni, Norðlending-
arnir þrír, sem nefndir voru í síðasta
blaði, en hinir allir hjeðan úr Reykja-
vík. Einn maður hjeðan, sem skrif-
að hafði sig til þátttöku, kom ekki.
Dómendur voru Jón Jónsson alþm.
frá Múla, Jónatan Þorsteinsson kaup-
maður og Karl Sigurjónsson formað-
ur Grettisfjelagsins.
Hjer á eftir eru taldir vinningarn-
ir, sem hver um sig fjekk:
Sigurjón Pjetursson 8, Hallgr. Bene-
diktsson 7, Guðm. Stefánsson 6, Kári
Arngrímsson 5, Eiður Guðmundsson
4, Sigurður Sigurðsson 3, Jónas Snæ-
björnsson 2, Sigvaldi Sveinbjörns-
son 1, Jón Vigfusson o,
Að lokinni glímunni lýsti formað-
ur Grettisfjelagsins því yfir, að Sig-
urjón Pjetursson hefði unnið íslands-
beltið og væri nú besti glímumaður
íslands. Spenti hann svo beltið á
Sigurjón, og síðan var samkoinunni
slitið með almennu lófaklappi.
Ríkisðómurinn
og ráðaneytaskiftin
í Danmörku.
Þess er áður getið hjer í blaðinu
að Zahle beiddist lausnar fyrir ráða-
neyti sitt fáum dögum eftir kosninga-
ósigurinn. En konungur fjekk hann
til að taka aftur lausnarbeiðnina og
sitja þangað til þing kæmi saman.
En þingið bíður úrslita ríkisdómsins,
er eiga að verða komin fram í lok
þessa mánaðar.
Vitnaleiðslur og yfirheyrslur í rík-
isdóminum stóðu sem hæst nú um
mánaðamótin síðustu og eru ná-
kvæmar skýrslur um þetta í síðustu
blöðunum dönsku, sem hingað eru
komin. Ekkert nýtt hafa þær þó
leitt í ljós. Alt virðist benda á, að
þeir Christensen og Berg verði báðir
sýknaðir, að minsta kosti J. C. Christ-
ensen, og er þá talið víst, að það
verði hann, sem nýja ráðaneytið
myndi.
Konnaraháskólinn í
Khöfn.
Árskenslu í kennaraháskólanum í
Kaupmannahöfn hafa tveir ísl. kenn-
arar fengið næsta ár:
1. kenslukona Anna Rosa Arasen
frá Blönduósi, 400 kr. styrk og 40
kr. til bókakaupa.
2. kennari Lárus Bjarnason úr
Hafnarfirði, í annað sinn 400 kr. styrk
og 50 kr. til bókakaupa.
Kenslu í sumar hefur fengið skóla-
stjóri Ásgrímur Magnússon og 3 kr.
styrk á dag meðan á kenslunni stend-
ur og 100 kr. ferðastyrk, og Þuríður
Jónsson frá Skúlastöðum, 2 kr. styrk
á dag og 30 kr. ferðastyrk.
í vetur hafa fjórir Islendingar haft
ókeypis kenslu á kennaraháskólanum
og hafa tveir þeirra, Lárus Bjarna-
son og Elín Jónsdóttir, haft styrk
úr ríkissjóði.
Þess er eigi vanþörf, að benda ís-
lenskum kennurum á, að á sumrin
er eigi tími til að njóta kenslu nema
í einni eða tveimur námsgreinum;
fer það eftir því hver námsgreinin er.
En það er enn einn af þjóðlöst-
um íslendinga að þeir ætla að þeir
geti lært alt eða mjög margt á fáum
mánuðum eða einum vetri, en svo
læra þeir ekkert til hhtar og eru því
eftirbátar annara í öllum greinum.
13. Th. M.
líoosevell i Englandi.
31. f. m. var Roosevelt sýndur sá
sómi í Lundúnaborg, að hann var
gerður þar að heiðursborgara. —
Þetta gerðist með mikilli við-
höfn í höllinni Guildhall. Roosevelt
flutti þar ræðu og var aðalefni henn-
ar um stjórn Breta á Egyftalandi.
Sagði hann stjórnarástandið þar alt
öðru vísi en vera ætti og minti
Breta alvarlega á, að svo mætti ekki
vera áfram. í því sambandi mintist
hann á, hvernig hann hefði farið
með Filippseyjar meðan hann var
Bandaríkjaforseti, og þótti honum
þar eigi ólíku saman að jafna. —
Ræðan vakti gremju hjá mörgum
og hefur mikið verið um hana skrif-
að í ensku blöðunum. Mörg þeirra
játa þó, að aðfinningar Roosevelts
sjeu á rökum bygðar.
Flug
milla Frakklamls og EnglamU.
Það er nú nálægt ári síðan Bleri-
ot flaug milli Frakklands og Eng-
lands og varð það heimsfrægur við-
burður. En fluginu hefur stórlega
farið fram á síðastliðnu ári.
21. f. m. flaug franskur maður yfir
sundið, frá Frakklandi til Englands.
Hann heitir Lessep, og var 35 mín-
útur á leiðinni. Hann flaug í 500
metra hæð.
2. þ. m. flaug Englendingur, Rolls
að nafni, suður yfir sundið, en lenti
þar ekki, sneri við og flaug norður
aftur. Hann fór á stað kl. 1/2 7 og
var kominn heim aftur um kl. 8.
Hann hafði Wrightsvjel og flaug í
1000 feta hæð. Þykir sú för mjög
frækileg.
Gudmundur G. BdrÖarson,
bóndi á Kjörseyri, er kominn úr
utanför sinni, kom með Sterling síð-
ast og fór hjeðan úr bænum í dag
norður að búi sínu.
Hann dvaldi lengst af í Kaup-
mannahöfn og kynti sjer þar nátt-
úrugripasöfn og hlýddi á fyrirlestra
í jarðfræði við háskólann.
Þá fór hann og til Stokkhólms og
dvaldi þar nokkurn tíma til þess að
kynna sjer „Rigsmusæet", sem hefur
að geyma eitthvert besta safn í
heimi af skeljum frá norðlægum lönd-
um, þar á meðal allmikið frá íslandi.
Meðan Guðmundur dvaldi í Kaup-
mannahöfn gaf hann út í ritum nátt-
úrufræðisfjelagsins þar ritgerð um
rannsóknir sínar hjer á landi undan-
farin ár á sketdýraleyfum og öðrum
fornum sævarmenjum.
Munu rannsóknir þær hafa þótt
allmerkilegar, því að í Stokkhólmi
var hann beðinn að semja yfirlit yfir
þessar rannsóknir sínar til birtingar
í riti því, er gefið verður út í sam-
bandi við alþjóðafund jarðfræðinga,
sem halda á þar á þessu sumri og
ræðir um breytingar þær, er orðið
hafa á loftslagi og sjávarhita til og
frá á jörðinni síðan við lok ísaldar.
Um 40 jarðfræðingar í ýmsum
löndum hafa verið fengnir til að rita
um þetta efni í sambandi við fund-
inn.