Lögrétta - 13.03.1912, Blaðsíða 3

L0GRJETT A.
40
Suðurheimskautið funðið.
Símað var frá Khöfn 8. þ. m.:
„Roald Amundsen símar frá Nýja-
Sjálandi tii Kristjaníu, að hann hafi
fundið suðurheimskautið 14.- 17. des-
ember. Öllum í förinni iíður vel“.
Síðar sama dag er aftur símað frá
Khöfn, að fararskýrsla Amundsens
sje komin út í enska biaðinu „Daily
Chronicle", að fáni Norðmanna hafi
verið reistur á Suðurheimskautinu og,
að vísindaiegur árangur suðurfarar-
innar sje mjög mikill.
Amundsen lagði á stað í för þessa
frá Noregi sumarið 1910 á skipinu
„Fram", sem þeir Nansen og Sver-
drup höfðu áður haft í norðurförum
sínum. Kvaðst hann þá ætla suður
fyrir Ameríku, norður með henni að
vestan og þar norður í heimskauts-
höfin. En síðan breytti hann þeirri
áætlun og hjelt í leit eftir suðurheim-
skautinu.
Amundsen var áður frægur maður
fyrir leiðangur sinn norður um Ame-
ríku á skipinu „GjÖa" árin 1903 —
1906.
llöí’ii á §t. Tlioma». Þegar
Panamaskurðurinn verður opnaður til
almennrar umferðar, liggur aðal-skipa-
leiðin þangað rjett hjá St. Thomas,
sem er ein af Vesturhafseyjum Dana.
Þetta er auðvitað mjög mikils vert.
Og ef bygð væri góð höfn á St.
Thomas, hyggja Danir, að þar geti
orðið ein af aðalstöðvum skipa þeirra,
er þessa ieið fara, og þá jafníramt
verslunarmiðstöð í stórum stfl.
Seint í janúar í vetur kom fram
írá nokkrum dönskum fjármálamönn-
um beiðni um einkaleyfi til þess að
byggja höfnina. Leyfisbeiðendur eru:
framkvæmdarstjóri Austur-Asíufje-
lagsins, etatsráð H. N. Andersen,
framkvæmdarstjóri Sam. gufuskipa-
fjelagsins, kapteinn Cold, Landmands-
bankastjórinn, etatsráð E. Glúckstadt,
stórkaupmaður Holger Petersen og
Richelieu aðmiráll. Án efa verður
þetta einkaleyfi veitt. En fyrirtækið
er stórfengilegt. Það er gert ráð
fyrir* að kostnaðurinn verði um 20
miljónir króna.
Á 18. öid var höfnin á St. Thomas
miðstöð siglinga og verslunar. Pin
þetta breyttist, er gufuskipin komu
til sögunnar, því þá hófust vöruflutn-
ingar eftir nýjum leiðum.
Itlöns lilint lirapar í »jó.
Möns Klint, krítarklettar á eynni
Mön, sunnan og austan við Sjáland,
sem þykir einhver fegursti staður í
Danmörku, hafa verið að hrapa í
sjó í vetur. Brimið hefur jetið undir-
stöðuna, svo að heil björg hafa hrap-
að niður og myndað nýjar eyjar þar
úti fyrir.
Gaman ví sur.
Athygli karlmannanna
Lögr. hefur fengið nokkrar gamanvísur, sem sungnar hafa verið lijer á undanförnum árum, og birtir eitthvað af þeim viö og viö.
Frú Stefanía Guömundsdóttir söng þessar vísui, sem hjer fara á eítir, einu sinni veturinn 1908. Tileínið var það, að tveir bæjarfulltrúar, karl-
maður og kvenmaður, uröu samferða seint um kvöid af bæjarstjórnarfundi, en mvrkt var á götunum og datt hann ofan i lakinn barmaiiillan
og vnrð holdvotur, en kalt var í veðri.
Koldimt, biksvart næturmyrkur grúíir yfir grund.
Bæjarstjórnin er aö cnda útta tíma fund.
Og með sænskri sjentelmensku Svíakonsúllinn
blómarós, sem B. B. lieitir, býöur armlegg sinn.
»Má jeg«, mælti liann meö svo þýðum hreim,
»fá pá náö, frú mín, að fylgja yður heim?«
»Kæra pökkt« — »Komið pá!« — Konsúll vor og frú
út í kvöldmyrkrið hverfa nú.
Allir vita: Anior hefur ekki lítil völd,
einkum pegar skuggsýnt er og liðið fram á kvöld.
Pá er hann svo prár og kitlar þau, sem leiðast ein,
læsir þessum ljúfa, næma loga’ í hold og bein.
Hjörtun liraðan slá. Illiðar færast nær.
Eitthvað ýtir þeim altaf nær og nær,
alveg ósjálfrátt. —Eins og flestöll við,
kæru konur og menn, kðnnumst við.
Uli var í húminu’ hált, svo hvort hnje öðru að.
Hann er maður, liún er kona. Hvað er að tala’ um þnð!
Haldið þið þau hafi verið að lijala’ um bæjarmál?
Nei, það var eitthvað annað meira efst í beggja sál.
Fast knýr lilið að hlið; hugsun vaknar blíð.
Varla þau vita af vegi, rúmi, tíð.
Lengi svo leiðast þau, lítið segir frá,
hverju þau hafa hvíslast á.
Leiðin eftir Lækjargötu lá til frúar heim.
Þar var orðið ekki lítið ástúðlegt með þeim.
Loksins mátli lítinn heyra laumu-kossa-smell.
í því konsúll alveg flatur o’ní lækinn fjell.
»Æ! æ!« æþti hún, »æ, æ, æ, æ, æ!«
Hljóðin þau há og skær heyrðust vítt ora bæ.
»Æ, æ! Upp, upp, upp! O, ó, ó, ó, ó!
Upp! Upp!« — og hún loks upp hann dró.
Víða reynist vandratað á vegum kærleikans.
Svona enda oft og tíðutn yndisstundir manns:
Kærleiks hál er kæft af lífsins köldu hrönnunum.
— Skelfilega skalf hann allur, skelti tönnunum.
Ástin! — Ástin blind ekki spyr um veg,
ginning seld gönuskeið gerir ýmisleg.
f.ofnar við leynistig lækur margur er.
Oft fcr álíka eins og hjcr.
Frá Lissabon.

Því leitar enginn til hans?
Það mundi þó eflaust gleðja hann,
ef hann fengi eitthvað að gera og
ef hann gæti gert eitthvert gagn í
stöðu sinni.
leiðist að því, að við sendum til
allra 3'/4 mtr. 135 cmtr. breitt, svart,
dökkblátt og grádröfnótt nýtýsku
fínullarefni í falleg og sterk föt fyrir
aðeins 14 kr. 50 au. Fataefnið send-
ist burðargjaldsfrítt með eftirkröfu,
og má skila því aftur, ef það er
ekki að óskum.
Thybo Mölles Klædefabrik,
Köbenhavn.
Oddur Gíslason
yfirrjettarmálaflutningsmaður,
Lanfásveg 22.
Venjul. heima kl. 11—12 og 4—5.
|9" Skrifsíofa bæjar-
verkfræAing»iii» er flutt í
slökkvistööina í Tjarnar-
göfu (uppi). Opin frá kl.
ii—ia.
ferm. lóð við Framnesveg á kr. 3,75
ferm.
Samþ. að kjósa 3ja manna nefnd
til að fhuga skemtigarðsmálið og
koma fram með tillögur um, hvernig
haga skuli bygging austan- og sunn-
an-vert við Tjörnina. í nefndina voru
Myndin bjer fyrir ofan cr frá Lissabon. Á landalundatímunum
mun liún liafa verið mest verslunarborg í Norðurálfu. Þar höfnuðu
sig skipin, sem komu vestan yfir bafið, frá »nýja heiminum«, með
vörur, er síðan voru lluttar þaðan í allar áttir. En síðan hefur öllu
farið hnignandi i Portúgal. Borgin er enn fögur. En framtakssemin
er þar engin á við það, sem áður var. Síðan lýðveldið komst á fót
eru þar sifeldar róstur. Um mánaðamótin jan.— febr. risuþær öldur
svo hált, að stjórnin varð að setja borgina í hervörslu. Ivringurn liús
forsetans og ráðherranna voru settir herverðir og öll umferð um göt-
urnar var bönnuð eftir kl. 9 á kvöldin. Fjöldi manna var settur í
fangelsi. Síðustu fregnir segja þó að kyrð sje komin þar á aftur.
Aðvörun og bending,
Jeg neyðist til að aðvara menn
um að senda mjer brjef um að gera
hitt og þetta fyrir sig, menn, sem
jeg þekki ekkert eða aðeins að nafn-
inu til og hef engin viðskifti við, þvf
að þeim getur komið það illa, að fá
eigi svar. Þótt jeg hafi svarað upp
á öll þess konar brjef um dagana,
nema tvö, get jeg það eigi framvegis.
Þótt jeg vildi helst hjálpa öllum,
get jeg eigi varið öllum tímanum til
snúninga fyrir menn. Jeg hef eigi
heldur ráð á því að launa mann til
þess, enda þótt alþingi hafi veitt
mjer mikinn styrk um æfina, eins
og stundum hefur verið minst á.
Hann er líka allur farinn íslending-
um til hjálpar; já, hamingjunni sje lof.
En mikill munur er þó á því,
hvers beðið er. Að greiða fyrir um
styrk handa ungum, efnilegum mönn-
um, sem leita sjer hjer mentunar,
verklega eða munnlega, met jeg
meira en flest annað. ísland þarf
þess með.
Hins vegar er eigi heldur nein
þörf á því að leita lengur til mín
um ýmislegt, sem menn vanhagar
um. ísland launar nú viðskiftaráða-
naut erlendis til þess að hann verði
landsmönnum að gagni. Hann ætti
því að geta veitt ókeypis hjálp eins
og sumir aðrir. Hann hefur ekkert
að gera, og felur sig í Kristjaníu til
þess að minna beri á því og landar
hans hjer í bæ sjái það eigi.
Veitið honum lið! Leitið til hans.
Kaupmannahöfn 24. febr. 1912.
Bogi Th. Melsteð.
Reykj avík.
Bæjarstjórnin. Samþ. að leigja
Eiðsgranda h/f P. J. Thorsteinsson &
Co. fyrir 350 kr. árlegt gjald í 20 ár.
Samþ. að veita G. Zoega kaupm.
leyfi til lýsisbræðslu í Effersey yfir-
standandi ár með sömu skilyrðum og
áður að því við bættu, að bræðslu-
stöðin skuli tekin burtu bænum að
kostnaðarlausu þegar árið er liðið.
Fundur 7. mars. Samþ. að selja
Magnúsi Vigfússyni á Miðseli 400
kosnir: J. Þorláksson, K. Zimsen, Kl.
Jónsson.
Samþ. að taka 62 þús. kr. reikn-
ingslán í ísl. banka samkv. tilboði
bankans frá 4. mars.
Kosnir í hafnarnefnd: Tr. Gunn-
arsson, J. Þorláksson, Kl. Jónsson,
Ásg. Sigurðsson konsúll og J. ólafs-
son skipstjóri.
Kosin nefnd til að taka við bað-
húsinu og gera tillögur um tilhögun
á stjórn þess: Kr. Þorgrímsson, K1
Jónsson, Sv. Björnsson.
Samþ. tilaga frá L. H. Bjarnason
svohljóðandi: „Bæjarstjórnin skorar
að gefnu tilefni á borgarstjóra, að
gæta þess framvegis, að kjörskráin
til alþingis verði lögð fram á lög-
mæltum tíma". Breytingartillaga við
þetta frá Sv. Björnssyni var feld.
Kolaverkfallið.
Myndin hjer sýnir atkvæðagreiðslu meðal kolaverkmannanna um það,
hvort þeir vildu leggja út í verkfallsbardagann eða ekki. Yfir innganginn
til námanna voru hengdir kassar og f þá safnað atkvæðaseðlunum. Verka-
mennirnir hafast að mestu við neðanjarðar, en þarna koma þeir upp í dags-
birtuna til þess að greiða atkvæði. Við atkvæðagreiðsluna varð mikill
meiri hluti með verkfallinu.
3. þáttur.
(Lítill grænn bali. Hægra megin stendur gömul
hraunborg, 5 álna há og 3 álna breið. önnur hliðin
er hrunin. Sii hliðin, sem stcndur, snýr holinu að
áhorfendunum — gegnum gat sjcr í hciðan himininn.
Aftar sjest á kofa Eyvindar — torf- og grjót-veggir,
helluþak. Vinstra mcgin djúp, þröng árgljúfur —
fjarri gljúfrabarmurinn gnæfir við loft. Gljúfnn beygja
til vinstri Þar fellur áin í fossi. Fossbrúnin sjeet,
Jiak við sjest jökullinn — neðst jökulaldan, langur og
mjór hryggur, svartur og skörðóttur — ofar cr jökull-
inn grár, með bláum sprungum — cfst við sjóndeildar-
hringinn drifhvítt jökulbakið. A balanum standa hlóðir
mcð glæðum og sctsteinar breiddir gærum. — Foss-
niður).
(Leiksviðið er autt).
(Kári og Arnes koma inn. Þeir eru berhöfðaðir
og útiteknir — í prjónuðum treyjum og btókum — ber-
fættir í skónum. Kari ber álft á bakinu — Arnes
hcldur á rjúpnakippu í hendinni, sprekum og muhunga-
ljmgi undir handleggnum),
K á r i
(lítur inn í kofann);
Halla! — Hún er ekki heima.
Arnes:
Hún hefur líklega farið að sækja vatn.
112
K á r i
(snarar álfunni niður).
Lítið er það, sem gangandi manninn
dregur ekki.
A r n e s :
Þjer hefði verið nær að láta mig bera
hana — jeg var ekki hlaupamóður.
K á r i:
Ur því jeg hljóp hana uppi, vildi jeg
tosa henni heim sjálfur. Þú þekkir
krakkaskapinn í mjer.
A r n e s :
Ekki rýrnaði þinn heiður, þó jeg hefði
borið hana.
K á r i:
Þetta er fyrsta álftin á þessu hausti
(strýkur á henni háuinn). Mjer þykir vænt um,
aðekki kom blóð í fjaðrirnar.
A r n e s:
Tómlegt væri hjer, ef við værum tveir
einir.
Kári
Það segirðu satt. En þú hefur reynt
einveruna fyr. Þú varst búinn að vera
tvö ár f útlegð, þegar þú hittir okkur.
i'3
A r n e s:
Hálft þriðja ár.
Kári
(kátur):
Hej'rðu — við felum veiðina og segj-
um, að við höfum komið tómhentir (tckur
áiftina). Fáðu mjer rjúpurnar (rdur veiðina i«k
við kofann). Nú vildi jeg óska, að Halla
kæmi sem fyrst (gcngur íokkur skref, kallar:)
Halla!
Halla
(heyrist kalla):
já.
K á r i:
Hún er á leiðinni.
A r n e s:
Þú ert ánægður — þú átt gott.
K á r i:
Já, jeg er ánægður. Til hvers er að
vera óánægður? Okkur var nauðugur
einn kostur að flýja, svo við verðum að
sætta okkur við fjallaæfina. Og hjer líð-
ur okkur vei. Við erum frjáls, höfum
nóg að bíta og brenna — og sólskin,
vatn og húsnæði. — Hvers óskar þú
frekar?
114
A r n e s
(Jtcgir).
K á r i:
Jeg veit þú býrð yfir einhverju, sem
þú vilt ekki trúa mjer fyrir. Þjer þyng-
ist skap með degi hverjum. Þú varst
Ijettlyndari þegar þú hittir okkur.
A r n e s:
Jeg man naumast, hvernig jeg var þá
skapi farinn.
K á r i:
Jeg man það. Þú kunnir ótal sögur
og hafðir spaugsyrði á reiðum höndum.
— Nú segirðu aldrei sögnr. Unirðu ekki
fjöllunum ?
A r n e s :
Við skulurn ekki tala um þetta mái í
dag.
Kári:
Það kynni að brá af þjer þunglyndinu,
ef þú gerðir mig að trúnaðarmanni þfn-
um. — Eða öllu heldur Höllu — hún er
mjer vitrari, og jeg veit henni þykir vænt
um þig.
A r n e s:
Halla er sjaldgæf kona.
115
Kári
(úkafur):
Jeg gleymdi að biðja þig eins — við
skulum ekki segja Höllu frá því, að þoka
lá á fjallinu; hún kynni að verða óró-
leg. Ef við minnumst ekki á það, held-
ur hún að við höfum verið uppi á því,
eins og við erum vanir, og gætt nianna-
ferða.
A r n e s :
Jeg þegi.
Halla
(kemur inn — ber vatnsfótu, riðna úr tágum og þjetta
leír — lciðir þriggja ára telpubarn. Halla cr í hvít-
um prjónabol og svörtu prjónapilsi — silfurbelli um
'sig miðja. Barnið er í hvítum prjónafötum. Þær eru
berhöfðaðar — berfættar i skónum):
Hafið þið verið fengsælir ídag?
K á r i
(ber sig illa):
Já, við höfum verið fengsælir á strit
og erfiði. Rjúpurnar hafa brugðið yfir
sig huliðshjálmi. Við sáum einn hóp, og
hann flaug áður en við konuimst < nánd
við hann með snöruna.
H alla:
Er þetta satt.