Lögrétta - 15.05.1912, Blaðsíða 2

104
LÖGRJETTA
Kínahagsreikiiingur
Landsbaiikans m»‘ð útbiiumim á .%kuroyi*i og: Ísaíirði 31. des. 1011.
E i g n i r: Kr. a. Kr. a.
1. Ógreidd lán: I.
a. Fasteignaveðslán .... 318522 46 2.
b. Sjálfskuldarábyrgðarlán 1783109 03 3-
c. Handveðslán 85664 00 4-
d. Lán gegn ábyrgð sveita- og 5-
bæjarfjelaga 61948 80 6.
e. Reikningslán 797649 33 7-
f. Akkreditivlán 32000 OO 3078893 62 8.
2. Víxlar og ávísanir 1395670 27 9-
3. Konungleg rlkisskuldabrjef kr. 582600 00 . 546187 50 IO.
4. Önnur erlend verðbrj f kr. 224000 OO . 196227 50 II.
5. Bankavaxtabrjef 1. flokks 319300 00 12.
6. Bankavaxtabrjef 2. og 3. flokks kr. 929900 OO 911302 OO 13-
7. Önnur innlend verðbrjef . . . 1900 OO 14.
8. Hlutabrjef og skuldabrjef tilh. varasjóði fyrv. 15
sparisjóðs Reykjavíkur 7600 00
9. Húseignir og lóðir 118299 25
10. Bankabyggingin með húsbúnaði . 87000 00
ii. Starfhús útbúsins á ísafirði og áhöld útbúanna 4287 70
12. Inneign hjá Landmandsbankanum í Kaup-
mannahöfn 821011 ir
13. Ymsir debitorar 17193 60
14. Óinnkomnir vextir tilh. reikningsárinu, ekki
fallnir í gjalddaga 3°737 36
15. Peningar í sjóði 269287 55
Kr. 7804897 46
S k u 1 d i r:
Seðlaskuld bankans við Landsjóð .
Útgefin og seld bankaskuldabrjef .
Innststðufje á hlaupareikningi .
Innstæðufje í sparisjóði ....
Innstæðufje gegn viðtökuskírteinum
Inneign i. flokks veðdeildar bankans
Inneign 2. flokks veðdeildar bankans
Inneign 3. flokks veðdeildar bankans
Ekki útborgað af innheimtufje .
Akceptkonto........................
Ymsir kreditorar...................
Varasjóður fyrv. sparisjóðs Reykjaviku
Til jatnaðar móti eignarlið 14 .
Varasjóður bankans.................
Yfirfært til næsta árs.............
Kr. a.
750000 00
2000000 00
309918 57
3042504 78
252371 07
293184 97
240743 89
86795 24
10055 46
811 70
16409 08
7722 61
30737 36
743979 58
19663 15
Kr. 7804897 46
Keikningur yfir tekfur og iitgjöld Landsbankans áriö 1911.
T e k j u r:
1. Flutt frá f. á............................
2. Ágóði af rekstri útbúsins á Akureyri .
3. do „ do do „ Isafirði
4. Netto tekjur af fasteignum bankans
5. Innborgaðir vextir........................
6. Forvextir af víxlum og ávisunum .
7. Verðhækkun á útlendum verðbrjefum og ágóð
af innleystum útl. verðbrjefum ....
8. Yrasar tekjur.............................
9. Flutt frá mismunareikningi................
Kr. a.
1834 24
5465 54
6109 24
5066 53
266077 41
54841 82
862 50
30700 91
1694 02
U t g j ö 1 d : Kr. a.
Innleystir seðlar út gildi gengnir 305 00
Útborgaðir vextir...............206803 68
Kostnaður við rekstur bankans . 65443 00
Flutt til næsta árs..................5189 32
Tekjuafgangur...............................
sem er varið þannig:
a. Gjald til landsjóðs samkvæmt lögum 18.
sept. 1885 . . kr. 7500 00
b. Gjald til bygging-
arsjóðs samkvæmt
lögum 21. okt. 1905 — 750000
c. Fyrir fram greidd afföll við sölu
bankaskuldabrjefa ....
d. Tap á lánum og víxlum .
e. Lagt við varasjóð .
15000 00
12500 00
59092 40
8318 81
94911 21
Kr.
277741 00
94911 21
Kr. 372652 21
Kr. 372652 21
Efnaliagsreikningur 1. flokks voödelldar Landsbankani 31. des. 1911.
E i g n i r: Kr. a. Kr. a.
1. Skuldabrjef fyrir lánum.......................1505516 20
2. Ogoldnir vextir og varasjóðstillög:
a. Fallnir í gjaldaaga ....
b. Ekki fallnir 1 gjalddaga .
3. Húseignir lagðar út veðdeildinni.
Skuld til veðdeildarinnar f. f. á.
að frádregnum tekjuafgangi 1911
kr. 33 i5
. 10 00
10392 14
19380 09
9°3 82
29772 23
23 i5
880 67
4. Inneígn hjá bankanum...............293184 97
Kr. 1829354 07
Skuldir: Kr. a. Kr. a.
Bankavaxtabrjef í umferð....................1701900 00
Ógreiddir vextir af bankavaxtabrjelum:
a. Fallnir f gjalddaga .... 3818 25
b. Ekki íallnir í gjalddaga . ._____38232 00
Til jafnaðar upp í eignarlið 3..............
Mismunur, sem reikningslega tilheyrir varasjóði:
a. Þar af í ógoidnum vöxtum og varasjóðstil-
lögum samanb. eignalið 2 . 29772 23
b. Innborgaðar varasjóðstekjur . 54767 98 84540 21
42050 25
863 61
Kr. 1829354 07
2.
3-
Efnaliagsrelkniugiir 3. flokkn veAdeildar liandsbankanft 31. des. 1911.
E i g n i r: Kr. a. Kr. a.
Skuldabrjef fyrir lánum.......................2573730 49
Ógoldnir vextir og varasjóðstillög:
a. Fallnir í gjalddaga .... 13814 05
b. Ekki fallnir í gjalddaga . . 31986 27
Húseignir og jarðir lagðurút veðdeildinni:
a. Skuld til veðdeildarinnar f. f. á. 2138981
b. Kostnaður að frádregnum
tekjum . . . . kr. 3228 97
-ý- 1089 89 213Q 0g
45800 32
23528 89
4. Inneign hjá bankanum...................240743 89
Kr. 2883803 59
S k u 1 d i r: Kr. a. Kr. a.
Bankavaxtabrjef í umferð...................2762200 00
Ógreiddir vextir af bankavaxtabrjefum:
a. Fallnir í gjalddaga . . . 568 20
b. Ekki fallnir í gjalddaga . . 62145 00 62713 20
Til jafnaðar upp í eignalið 3 a............ 20898 75
Mismunur, sem reikningslega tilh. varasjóði,
en ekki er innborgaður enn sbr. eignal. 2
37991 64
Kr. 2883803 59
Efnaliagsreikniiigur 3. flokks veAdeildar liaiiflsbaiikaiis 31. des. 1911.
E i g n i r: Kr. a. Kr.
Skuldabrjef fyrir lánum........................1936148
Ógoldnir vextir og varasjóðstillög:
75
a. Fallin 1 gjalddaga .
b. Ekki fallin í gjalddaga
3. Húseign lögð út veðdeildinni:
a. Skuld við veðdeildina
b. Kostnaður við húseignina
4. Inneign hjá bankanum 31. des.
7416 58
23214 74
500 00
73 83
30631 32
573 83
86795 24
Kr. 2054149 14
Kr.
a.
S k u 1 d i r :
Bankavaxtabrjef í umferð ...................
Ógreiddir vextir af bankavaxtabrjefum:
a. Fallnir í gjalddaga ... 76 50
b. Ekki fallnar í gjalddaga . ■ 45614 25
Til jafnaðar móti eignalið 3 a..............
Mismunur, sem reikningslega tilh. varasjóði,
sbr. eignalið 2............................
Kr. a.
2002200 00
45690 75
500 00
5658 39
Kr. 2054149 '4
Sýslunefndarfundur Árnesinga,
sem nú var haldinn á Eyrarbakka 9.—
13. apr., var stórtíðindalftill, eins og
slíkir fundir oftast eru. Merkasta málið
var óefað lýðháskólamálið. Var síra
Gísli á Stóra-Hrauni kosinn í fram-
kvæmdarstjórn þess máls, með öðrum
manni úr Rangárþingi og hinum þriðja
úr Skaftafellssýslu — ef hún skerst eigi
úr, sem uggvænt þykir, en þá fá hinir
tveir sjer oddamann. Þeir eiga að út-
vega kennara, bújörð og annað, sem
skólinn þarf að hafa. En ríkt var lagt
á, að vanda valið og stofna skólann því
að eins, að bújörð fengist góð og kenn-
ari vel hætur og mannkostamaður. —
Eigi voru önnur mentamál, nema vana-
legt tillag til lestrarfjelags Þorlákshafn-
arsjómanna — í þeirri von, að útræðið
haldist.
Til Búnaðarmála verður að telja
skógræktarmálið. Einar Sæmundsson
skógvörður lagði fyrir fundinn frumvarp
til skógasamþyktar, sem var samþykt
með litlum breytingum; kemur svo fyrir
almennan fund. Skógræktarstjóri skrifaði
fundinum brjef um afgirt skógsvæði.
Var því svarað að svo miklu leyti, sem
það gat orðið fyr en eftir fundinn. Bún-
aðarsambandi Suðurlands voru veittar
150 kr. fyrir þ. á. Og samkvæmt til-
lögu þess voru þeir Páll Zophóníasson
og Gísli Scheving kosnir til að skoða
hjer jarðabætur búnaðarfjelaga. Skal
Páll um leið vera ráðanautur bænda.
Til búnaðarþings voru kosnir 6 menn ;
fengu þeir Ágúst og sr. Skúli enn flest
atkvæði. Veittar voru iookr. til hrossa-
sýningar við Þjórsárbrú í sumar. Einn
bóndi sótti um konungsverðlaun og 8
um ræktunarsjóðsverðlaun ; var mælt með
þeim öllum. Tekin var ábyrgð á við-
lagasjóðslánum fyrir 14 bændur, og 8
hreppar fengu leyfi til að taka ábyrgð á
lánum fyrir bændur hjá sjer, er girða
vildu. Flóa- og Skeiða-hreppar fengu
sameiginlegt lántökuleyfi til afrjettargirð-
ingar. Um vagnkaupastyrk af Melsteðs-
sjóði sóttu 4 fátækir bændur; eigi var
hægt að veita nema 2 og var það gert
eftir hlutkesti. Kosnir voru 3 menn til
að semja refaveiðareglur fyrir afrjetti
sýslunnar og þess farið á leit, að Ása-
hreppur í Rangárvallasýslu vildi vera
með fyrir sinn afrjett. Ákveðið var, að
grenjaleitir verði eftirleiðis taldar í refa-
veiðareikningum. Fjórir bændur ákirkju-
eignum sóttu um kaup á þeim; áengri
er foss nje skógur. Ábyrgðarmönnum
sparisjóðs Árnessýslu var gefinn kostur
á að losast við ábyrgðina, en að sýslu-
sjóður tæki við henni og yrði hún um
leið hækkuð úr 2000 kr. upp í 10000 kr.
Stærsta samgöngumálið var við-
hald flutningabrauta. Til þeirra voru
ætlaðar 2770 kr., og er það langstærsti
útgjaldaliðurinn. Til sýsluvega voru
lagðar 1880 kr., og 380 kr. voru veitt-
ar hreppavegum þar, sem nauðsyn bar
til. Sýsluvegurgegnum Stokkseyrarhrepp-
inn, sem slitnað hafði, var skeyttur sam-
an með því, að taka veginn gegnum
þorpið í sýsluvegatölu. Falið var 3
mönnum að kynna sjer, hvar bestur
fengist ofaníburður og að gera ráðstaf-
anir í því sambandi. Styrkur til brúar
á Stórós var ónotaður frá f. á., en var
nú lagður til brúar á Grafarós. Óseyr-
arnessferju var synjað um styrk, og var
það tekið fram, að engin ferja hjer í
sýslu mundi bera sig, ef hún fylgdi ekki
landsnytjum hlutaðeigandi jarðar. Beðið
var um, að aukapóstur milli Kotstrand-
ar og Þingvalla gangi sunnan Ingólfs-
fjalls og komi við á Selfossi. Það yrði
mikil samgöngubót milli Vestur- og
Austur-sýslunnar og meiri en kostnaðar-
aukanum svarar. Beðið var um, að
ákvæðið um 2 tíma símtal á dag á 3.
flokks símstöðvúm yrði rýmkað. Þar
gæti oft legið líf manns við, að langt
að kominn maður næði tafarlaust tali
af lækni, o. m. fl. Veittar voru 500
kr. til Grímsnessíma, og jafnframt var
tekið fram, að þeir hreppar sýslunnar,
sem seinna fá síma, eigi að njóta jafn-
rjettis við hina, sem fyr fá hann, hvað
fjárframlög at almannafje snertir. — Um
sveitaverslunarleyfi sótti Einar á Sljetta-
bóli, — það er nýbýli nálægt Loftsstöð-
um, — og voru honum veitt meðmæli.
Samþykt var heilbrigðis reglugerð fyrir
Stokkseyrarkauptún.
Hlýtt var boði stjórnarráðsins að kjósa
nýja kjörstjórn (við alþingiskosningar),
þó eigi sje það beint skipað í lögum.
Hlýtt var og því stjórnarráðsboði, að
úrskurða hvern hrepsreikning út af fyrir
sig. Útsvar sitt kærði Eiríkur á Syðri-
brú, er þetta fardagaár heldur Mjóanes
í Þingvallasveit og þar lagt á hann 36
kr. útsvar. Var það eftir lángar um-
ræður fært niður í 24 kr. Skorað var
á hreppanefndir, að draga það ekki að
óþörfu, að innheimta útistandandi hreps-
fje. — Kosnir voru varamenn í lands-
dóminn, og einnig til ýmsra venjulegra j
starfa. Að lokum skal þess getið, að
nú verður að jatna niður á sýslubúa
2700 kr. í tyrra var jafnað 5000 kr.
Þetta lítur ekki vel út. En hækkunin
stafar mest af viðhaldi flutningabraut-
anna. X.
Skóli Ásgrims Magnússonar.
Skóli þessi hefur nú starfað f 4 ár,
og aðsóknin að honum hefur farið
sfvaxandi. Námsgreinarnar hafa ver-
ið: íslenska, danska, enska, reikning-
ur, náttúrusaga og landafræði, söng
ur og söngf, æði, bókfærsla, hánda
vinna, líkamsæfingar, einnig saga,
þegar þess hefur verið óskað.
Auk þess hafa þar verið fluttir
margir fyrirlestrar af ýmsum um ýms
efni; hjelt jeg þar t. d. 5 fyrirlestra
í vetur og 22 í hitt eð fyrra.
Það er einkum þrent, sem jeg tel
aðalkosti skólans, eftir því, sem jeg
þekki til, og það er þetta:
1. Að skólastjórinn er sjerlega
vel laginn til þess að hæna æskulýð
og börn að skólanum og gera skóla-
lffið ánægjulegt fyrir nemendurna.
2. Að skólaáhöld, t. d. myndir
og landabrjef, eru mörg og góð.
3. Að skólastjóri hefur verið hepp-
inn með að fá sjer góða kennara við
skólann; og sambúð milli allra á
skólanum hefur verið góð.
Bæta má því við, að jeg hef oft
heyrt skólastjóra halda smá ræðu-
kafla yfir nemendunum, og hafa þeir
jafnan verið í kristilegum og skyn-
samlegum mannúðaranda.
Eins er hann máður, sem altaf er
að auka þekkingu sína á ýmsan hátt,
og þykist aldrei fullnuma.
Gudm. Hjaltason.
Aug. Strindberg ddinn.
Símað er frá Khöfn í morgun, að
sænska skáldið Aug. Strindberg hafi
dáið síðastl. nótt.
Hann hafði lengi verið þungt hald-
inn af veikindum.
Olíuskip. Danska olíuskipið
„Selandia", sem Lögr. hefur áður
sagt frá, hefur reynst mjög vel enn
sem komið er. Skipið er nú í aust-
urför, til Asíu. Annað olíuskip Aust-
ur-AsíuIjelagsins, „Jutlandia", sem
bygt er í Glasgow, á að vera tilbúið
um þetta leyti, og hið þriðja, „Fio-
nia“, í júní f vor. Það er haft eftir
enska auðmanninum sir Marcus Sa-
muel, sem er eigandi og útgerðar-
maður fjölda skipa, að hann og út-
gerðarfjelagar hans hafi ráðið með
sjer, að byggja ekkert gufuskip frani-
ar; þeir teldu víst, að sá tími væri
nærri, að olían fengi algerlega yfir-
hönd yfir kolunum í notkun á skip-
um. Menn halda, að gufuskipin verði
smátt og smátt bygð um og þeim
breytt í olfuskip.
K f tirmæli.
Hinn 26. febr. þ. á. andaðist að heim-
ili sínu, Einarshöfn á Eyrarbakka, Guðm.
Jónsson formaður, aðeins 45 ára að aldri.
Við fráfall hans hefur þetta sveitarfjelag
beðið mjög tilfinnanlegan hnekki á marg-
an hátt. Hann hafði stundað sjó frá
unga aldri og haft formensku á hendi
um mörg ár, af hinni mestu snild, og
verið fengsæll í besta lagi, og svo vin-
sæll af hásetum sínum, að þeir vildu
ekki við hann skilja sakir stillingar hans,
gætni og hygginda. — Guðni sál. var
karlmenni að burðum, fór þó vel með
og ljet minna yfir en margur, sem ekki
hefur annarar hendar afl hans, enda var
honum og alt annað betur lagið en að sýn-
ast fyrir mönnum. Og mörg sín bestu
verk vann hann í kyrþei svo fáir vissu;
um það getur sá, er þetta ritar, borið vitni
af eigin raun. Hann var „þjettur á velli
og þjettur í lund", ogeinskis manns með-
færi ætla jeg það verið hafa að þoka
sannfæringu hans frá því er hann hugði
rjett vera. Sýndi hann það oft, að hann
var ákveðinn og eindreginn flokksmað-
ur, kunni þó góða grein á málefnum og
mönnum, því maðurinn var vel greind-
ur. Hann var hversdagslega mjög stilt-
ur og orðvar, og fáskiftinn um annara
hagi, en skemtilegur í fámennum fjelags-
skap, og allra manna tryggastur þar sem
hann tók því. Verkafólki því, er hann
átti yfir að ráða hin síðari ár, við Ing-
ólfsverslunina á Háeyri, var hann mildur
og góður, kom þó öllu sínu fram með
hægðinni.
Hann var kvæntur fyrir tæpum 14 ár-
um Sigríði Vilhjálmsdóttur frá Hofi á
Rangárvöllum; lifir hún mann sinn ásamt
einkasyni þeirra 11 áragömlum; heimili
þeirra hefur alla tíð verið eitt hið mesta
myndar-heimili hjer í þorpinu fyrir allra
hluta sakir, enda var efnahagurinn víst
talinn allgóður. En efni þessi voru sótt
langt á haf út, ekki aðeins hjer úti fyrir
ströndinni, heldur og á þilskipum frá
Rvík, því þangað leitaði Guðni sál. á
sumrum um eitt skeið og reyndist feng-
sæll á þeim eins og opnu bátunum.
En því má heldur ekki gleyma, að frá
þvf Guðni sál. byrjaði búskap, átti hann
því láni að fagna, að hafa „hjú, sem
gerðu garðinn frægan"; sjerstaklega sneit-
ir það mág hans Kristinn Gíslason, sem
hefur unnið þar með svo einstakri ósjer-
plægni og ötulleik, að þess munu fá
dæmi; hann á því sjálfsagt alldrjúgan
þátt í því hvernig heimilið er statt, á-
samt þeim, sem nú er fallinn frá og
stjórn þess hafði á hendi.
Jeg er viss um það, að þeir, sem þektu
Guðna sál. eins og hann var f raun og
veru, munu lengi geyma minningu hans
í hlýjum huga. Jeg mun ávalt minnast
þess með ánægju, að þessi stóri, sterki
og þrekmikli maður var þó annarsveg-
ar svo barnslega bljúgur í lund og við-
kvæmur, að hann táraðist yfir böli og
raunum annara, og reyndi að græða sár-
in, þar sem hann náði til, að minsta
kosti með hollum ráðum.
Jarðarför hans fór fram 10. mars, að
viðstöddum miklum mannfjölda víðs-
vegar að; sýndi það sig vel, hve Guðni
sál. var alment vel látinn.
Jeg get ekki stilt mig um að setja hjer
eitt erindi úr erfiljóða-fjölda þeim, sem
orktur var við fráfall hans; það er svo
sannorð og rjett lýsing á hinum dána
manni, sem fremst má vera. Brynjólfur
frá Minnanúpi kvað þannig:
„Hjálpfúsa hjartað, hönd í kyrþei rjetti
og holl gaf ráð og hyggilig. Lítt yfir
ljestu. Langt var þjer fjarri, að mikla
fyrir mönnum þig“.
Með Guðna sál. er horfinn úr þjóðfje-
laginu nýtur maður, góður heimilisfaðir
og umfram alt reglulega góður maður,
og þá eigum við altaf of fáa.
P. G.
Tvö tölublöA af Lögrjettu
koma út í dag, nr. 25 og 26.
Prentsmiðjan Gutenberg.
1.
2.