Lögrétta - 24.08.1912, Blaðsíða 1

Afgreiðslu- og innheimtum.:
ARINBJ. 8VEINBJARNARS0N.
Laugares 41.
Talsimi 7f.
Ri ts tj o ri:
ÞORSTEINN GÍSLASON
Pingholtsstræti 17.
Talsimi 178.
I. O. O. F. 933089.
KB 13. 9. 8. 31. 9. G.
Þjóðmenjasafnið opið virka daga kl. 12—2.
Lækning ók. f læknask. þrd. og fsd. 12—1.
Tannlækning ók. (í Pólthússtr. 14) 1. og 3.
md. í mán. 11—I.
Landakotsspítali opinn f. sjúkravitj. io‘/a
—12 og 4—5.
lslands banki opinn 10—2'/a og 57a—7.
Landsbankinn io^/a—21/". Bnkstj. við 12—1.
Landsbókasafnið opið hv. virkan dag kl.
12—3 og 5—8
Heilsuhælið opið til heimsókna 12—I.
Lárus Fjeldsted.
Y flppj e t ta pm ilaf ærslumafl ur.
Lækjargata 2.
Heima kl. 1 1 —12 og 4—7.
Bækur,
innlendar og erlendar, pappfr og allskyns
ritföng kaupa allir 1
Bokaversl. Sigfúsar Eymundssonar.
Alþingi.
VIII.
Lðg frá alþingi.
11. Um stofnun peningalotterís
fyrir ísland.
I. gr. Ráðherra íslands veitist
heimild til að gefa fyrv. landshöfð-
ingja Magnúsi Stephensen, Stkr. af
af Dbg. Dbm. p. p., Sighvati banka-
stjóra Bjarnasyni R. af Dbg., báðum
til heimilis í Reykjavík, og herra
Knud Skjold Philipsen í Kaupmanna-
höfn einkaleyfi til stofnunar íslensks
peningalotterís með skilyrðum þeim,
sem nú skal greina:
a. Lotterí hvers árs skiftist í 2
flokka, sem eru hvor öðrum óháðir,
og eru jafnmargir drættir í hvorutn.
Hlutatalan má ekki vera meiri en
50,000 í hvorum flokki. í hvorum
flokki mega ekki vera nema 6 drættir.
b. Iðgjaldið til hvors flokks fyrir
heilan hlut skal vera 150 frankar.
Auk þess skal leyfishöfum heimilað
að heimta alt að 2°/o af iðgjaldinu.
Hlutina má selja bæði í heilu lagi og
sundurskifta, þó má eigi skifta í
smærri hluti en áttundir.
c. í hvorum flokki Iotterísins eiga
vinningarnir að nema að minsta kosti
70%> af iðgjöldunum samantöldum
fyrir alla hlutina í flokknum.
Fjárhæð vinninganna skal skifta
niður eftir áætlun, sem er samþykt
af ráðherra íslands, og skal þar einn-
ig ákveðin hlutatalan, hvenær dregið
skuli, og reglur um auglýsingu um
úrslit dráttanna, hvenær vinningarnir
verði greiddir af hendi, og um missi
vinninga, sem ekki er vitjað í tæka
tíð.
Vinningarnir eru greiddir af hendi
afifallalaust í þeirri mynt, sem ákveðin
er í áætluninni.
Vinningar, sem ekki er krafist borg-
unar á í tæka tíð, renna að hálfu
til einkaleyfishafanna og að hálfu til
landsjóðs íslands.
d. Drættirnir fara opinberlega fram
í Kaupmannahöfn, og skal lotteríinu
stjórnað þaðan undir eftirliti nefndar,
sem konungur skipar til þess; skulu
i henni sitja 6 menn, eigi færri ís-
lendingar en 3, og skulu að minsta
kosti 2 af nefndarmönnum vera lög-
lærðir menn, sem gengir eru í æðri
dómstóla. Nefndin leggur fullnaðar-
úrskurð á allan ágreining um lög-
mæti eða gildi dráttanna, hvort sem
er meðan dráttur fer fram, eða eftir
að honum er lokið, enda hefur hún
eftirlit með lotteríinu; kostnaðinn af
þessu ber lotteríið.
e. Einkaleyfið til að reka lotteríið
má veita um alt að því 30 ár frá I.
desember 1912 að telja; þó getur
ráðherra íslands tekið leyfið aftur
með eins árs fyrirvara, þegar lotteríið
hefur verið rekið í 15 ár frá I. des.
1912 og löggjafarvaldi íslands þá
þykir ástæða til.
Nú verður leyfið ekki notað innan
1. okt. 1913, og má ráðherra þá veita
leyfið öðrum mönnum en þeim, sem
nefndir eru í upphafi greinarinnar.
Einkaleyfishafarnir geta notað leyfið
sjálfir og, að fengnu samþykki ráð-
herra, selt það á leigu eða fengið
það í hendur hlutafjeiagi. Leyfis-
hafar fyrirgefa rjetti sínum, ef þeir
gegna ekki skyldu sinni til greiðslu
gjalda þeirra, er þeir eiga að inna
af hendi til landsjóðs samkvæmt
leyfisbrjefinu, eða ef tryggingarsjóðn-
um verður ekki við haldið, eða
ef reglugerð sú er brotin af þeirra
hendi, sem sett verður fyrir lotteríið.
f. Einkaleyfishafarnir skulu greiða
landsjóði Islands gjald, er nemi 4%
af iðgjöldunum fyrir hluti þá, sem
seljast í hvorum flokki, þó ekki minna
en 138,000 franka á missiri.
g. Til tryggingar fyrir fullnæg-
ingu skuldbindingu þeirra, sem á
einkaleyfishöfum liggja, skal, áður en
lotteríið megi taka til starfa, mynda
tryggingarsjóð, er hafi að geyma ör-
ugg verðbrjef, sem nemi helmingn-
um af samantaldri fjárhæð vinning-
anna í hvorum flokki. Tryggingar-
sjóðurinn skal geymdur í þjóðbank-
anum í Kaupmannahöfn eða í Lands-
banka íslands, kjósi ráðherra það
heldur.
Skerðist tryggingarsjóðurinn fyrir
sakir áfallandi íjártjóns, eru leyfis-
hafarnir skyldir, áður en næsti drátt-
ur fer fram, annaðhvort að fylla
upp í skarðið, svo að sjóðurinn nemi
áskildri fjárhæð, eða setja banka-
tryggingu, er ráðherra íslands tekur
gilda fyrir þvf, sem á vantar.
Ráðherra íslands hefur hefur eftir-
lit með og ábyrgist fyrir landsjóðs
hönd, að trygging sú, sem hjer ræðir
um, sje til.
Þá skulu leyfishafar og, áður en
lotteríið tekur til starfa, setja land-
sjóði íslandi tryggingu, sem ráðherra
tekur gilda, fyrir því, að þeir greiði
landsjóði skilvíslega áskilið gjald sam-
kvæmt f-Iið greinar þessarar, en ekki
þarf trygging sú að fara fram úr
lágmarki missirisgjaldsins.
h. Ráðherra íslands setur nánari
ákvæði um fyrirkomulag lotterísins.
2. gr. Ráðherra íslands veitist
heimild til að leyfa, að selja megi á
íslandi alt að 1000 heila hluti í
lotteríinu, á þann þátt, sem hann
kveður nánar á um. Hluti í lotterí-
inu má ekki selja í Danmörku, nje í
nýlendum Danmerkur.
3. gr. Meðan einkaleyfi það til
lotterís, sem veitt er samkvæmt lög-
um þessum, er í gildi, má ekki setja
á stofn neitt peningalotterí fyrir ís-
land, nje leggja þar á það stimpil-
gjald.
Um sama tímabil skal það og, að
við lögðum 200 til 2000 kr. sektum
til landsjóðs, vera bannað að versla
með eða selja á íslandi hluti fyrir
lotterí utan Danmerkur og nýlenda
hennar, eða hafa þar á hendi nokkur
störf þar að lútandi.
Með brot gegn lögum þessum skal
farið sem almenn lögreglumái.
4. gr. Lög þessi öðlast gildi þann
dag, er staðfesting þeirra er birt í
B-deiId stjórnartíðindanna.
12. Um viðauka við lög frá 11.
okt. 1899, nr. 26, um verslun og
veitingar áfengra drykkja á íslandi.
— Ekkert fjelag manna má hafa um
hönd í fjelagsskap neinar áfengis-
veitingar.nje nokkur áfengisnautn fara
fram í fjelagsherbergjum, nema fje-
lagið fái til þess sjerstakt leyfi lög-
reglustjóra. Brot gegn þessu varða
fjelagsstjórn eða þjónustumenn eða
jafnvel neytendur sjálfa 20 —1000 kr.
sekt. Auk þess er upptækt áfengi
það, er finst í vörslum fjelagsins.
Ennfremur má Iögreglustjóri banna
fjelaginu samkomur, enda sje þá þeg-
ar höfðað mál gegn fjelaginu samkv.
55 gr. stj.skr. Afengisnautu má ekki
eiga sjer stað í veitingahúsum, sem
hafa ekki áfengisveitingaleyfi, nje
heldur í veitingatjöldum eða á öðr-
um stöðum, þar sem almennar veit-
ingar fara fram. Lögreglustjóri má
þó leyfa áfengisnautn í samsætum
einstakra manna, sem haldin eru á
slíkum stöðum. Brot gegn þessu
varða 10—500 kr. sekt.
13. Ummerkingákjöti. i.gr. Merki
það, er lögskipaðir dýralæknar, eða
aðrir dýralæknar, nota til þess að
merkja kjöt, sem þeir hafa gertheil-
brigðisskoðun á, og hæft er til út-
flutnings, skal vera blár jafnarma þrí-
hyrningur með tölunni 1 innan í.
Rjett til að nota þetta merki hafa
og þeir lögskipaðir læknar, er stjórn-
arráðið hefur skipað til kjötskoðunar,
og tekið hafa próf í þeirri grein hjá
lærðum, Iögskipuðum dýralækni hjer
á landi.samkvæmt reglugerð, er stjórn-
arráðið semur.
Merkið skal setja á hæfilega marga
staði á hvern kropp.
Stjórnarráðiðinu er heimilt að á-
kveða gjald fyrir skoðun og stimpl-
un kjötsins, sem þó fari eigi yfir 5
aura fyrir hvern kindarkropp.
14. Um sölu á eign Garðakirkju
af kaupstaðarstæði Hafnarfjarðar og
nokkrum hluta af öðru landi hennar.
15. Yfirsetukvennalög. — Eugin
getur orðið yfirsetukona nema hún
hafi staðist próf í yfirsetukvennaskól-
anum í Reykjavík, eða fæðingarstofn-
uninni í Khöfn eða öðrum erlendum
yfirsetukvennaskóla, sem landlæknir
tekur gildan. í sveitum skipar sýslu-
maður yfirsetukonur eftir tillögum
sýslunefndar, en í kaupstöðum bæj-
arfógeti eftir tillögum bæjarstjórnar.
— Laun yfirsetukvenna skulu vera:
70 kr., þar sem fólkstala er 300 eða
minna; en þar sem fólkstala er yfir
300, skulu árslaunin vera 70 kr., að
viðbættum 5 kr. fyrir hverja 50, sem
fram yfir er 300, þó svö, að launin
fari aldrei fram úr 500 kr.
16. Um ritsíma og talsímakerfi
íslands.
1. gr. Allir ritsímar og talsímar,
er landið á, leggur hjer á eftir eða
eignast á annan hátt, skiftastí flokka
samkvæmt því, sem á eftir fer.
2. gr. Til fyrsta flokks teljast:
1. Ritsímalínan : Reykjavík -r- Borð-
eyri — Akureyri — Seyðisfjörður. 2.
Borðeyri — Isafjörður. 3. Talsíma-
línan: Reykjavík — Olfusárbrú —
Vestmannaeyjar. 4. Reykjavík —
Hafnarfjörður. 5. Innanbæjartalsíma-
kerfi: Reykjavíkur, Akureyrar, Isa-
fjarðar, Hafnarfjarðar og Seyðis-
fjarðar. 6. Talsímalínan frá Húsa-
vík um Kelduhverfi, Oxarfjörð og
Þistilfjörð til Vopnafjarðar. 7. Tengi-
lína á milli Norðfjarðar og Fjarðar í
Mjóafirði. — Með ofantöldum línum
teljast og aukaþræðir, sem vegna auk-
inna starfa á línum þessum eru lagð-
ir eða hjer eftir verður nauðsynlegt,
að lagðir sjeu á hinar eldri staura-
raðir þessara lína.
3. gr. Til annars flokks teljast:
1. Talsímalínurnar: Egilsstaðir —
Reyðarfjörður—Eskifjörður. 2. Eski-
fjörður — Fáskrúðsfjörður. 3. Seyð-
isfjörður — Fjörður í Mjóafirði. 4 Hof
í Vopnafirði — Vopnafjörður. 5.
Breiðamýri — Húsavík. 6. Fagri-
skógur — Hjalteyri. 7. Vellir—Dal-
vík— Ólafsfjörður. 8. Sauðárkrókur
— Siglufjörður. 9. ísafjörður — Bol-
ungarvík. 10. ísafjörður — Patreks-
fjörður. II. Grund — Borgarnes.
12. Kalastaðakot — Akranes. 13.
Hafnartjörður — Gerðar. 14. Ölfus-
árbrú — Eyrarbakki — Stokkseyri.
15. Borðeyri — Búðardalur — Stykk-
ishólmur. 16. Stykkishólmur — Hjarð-
arfell. 17. Reykjavík — Þingvellir.
18. Hjarðarfell — Ölafsvfk — Hellis-
sandur. 19. Miðey—Vík í Mýrdal.
20. Eskitjörður — Norðfjörður. 21.
Fáskrúðsfjörður — Djúpivogur. 22.
Djúpivogur—Hornafjörður. 23. Hlið-
artalsímar til Hafnar í Bakkafirði,
Þórshafnar og Kópaskers. 24. Hlið-
arsími til Hríseyjar.
4. gr. Til þriðja flokks teljast þau
talsímabönd, sem fyrirhuguð eru, en
ótalin í 1. og 2. flokki, svo sem:
Til Grenivíkur, Hvammstanga, Skaga-
strandar og Kálfshamarsvíkur, Kirkju-
bæjar á Síðu, Grundarfjarðar, Unaóss,
og Borgarfjarðar í Norður-Múlasýslu,
Raufarhafnar, Súgandafjarðar, Reykja-
fjarðar í Strandasýslu til Snæfjalla
og þaðan að Höfða í Grunnavík, til
Staðar í Aðalvík um Hesteyri, frá
Hesteyri að Höfn á Hornströndum,
um Barðastrandasýslu, frá Hafn-
arfirði um Garðahverfi til Sviðholts-
hverfis á Álftanesi, frá Gerðum um
Hafnir til Grindavíkur, frá Hraun-
gerði að Torfastöðum í Biskupstung-
um og upp í Hreppa, upp á Land
og niður í Þykkvabæ í Rangárvalla-
sýslu, svo og frá Eystri-Garðsauka
að Hlíðarenda. Enn fremur síma-
kerfi í kauptúnum og þorpum, sem
landssjóður eignast.
6. gr. Enn fremur er landstjórn-
inni heimilt að láta reisa loftskeyta-
stöð í Reykjavík, er hafi nægan kraft
til sambands við útlönd, eftir nánari
ákvörðun landstjórnarinnar, og í sam-
ræmi við gildandi samninga.
17. Um vatnsveitu í löggiltum
verslunarstöðum. — Hreppsnefndum
er heimilt, með samþykki sýslunefnd-
ar og stjórnarráðs íslands, að koma
á vatnsveitu til almennings-nota í lög-
giltum verslunarstöðum.
18. Um breytingar á lögum nr.
53, 10. nóv. 1905 um viðauka við
lög 14. des. 1877 um ýmisleg atriði,
er snerta fiskiveiðar á opnum skipum.
— Lendingarsjóðsgjald það, sem heim-
ilað er með lögum nr. 53, 10. nóv.
1905, má með samþykki ákveða alt
að 2 kr. af hverjum hlut eða 2%af
hlutarupphæðinni. Hundraðsgjaldið
greiðist af slíkum afla, og skal for-
maðurinn annast greiðslu þess.
19. Um viðauka við lög um út-
flutningsgjald af fiski, lýsi o. fl. nr.
l6, 4. nóv. 1881.
1. gr. Af síld, er flutt er út um-
búðalaus í farmrúmi skips, skal greiða
útflutningsgjald, 25 aura af hverri
tunnu (108—120 litr.).
2. gr. Af eftirtöldum fiskiafurðum,
sem fluttar eru hjeðan af landi, skal
greiða úlflutningsgjald: Af hverri
tunnu síldarlýsis (=105 kg ) 30 aura;
af hverjum 100 kg. af fóðurmjöli 30
au.; af hverjum 100 kg. af fóðurkök-
um 25 au.; af hverjum 100 kg. af
áburðarefnum 15 au.
3. gr. Um gjald þetta og greiðslu
þess fer eftir fyrirmælum laga nr. 16
frá 4. nóv. 1881 um útflutningsgjald
af fiski, lýsi o. fl.
4. gr. Lög þessi öðlast gildi þeg-
ar í stað.
20. Um vörutoll.
1. gr. Af vörum, sem fluttar eru
til íslands og ekki eru sendar í pósti,
skal greiða gjald í landsjóð eftir
þyngd vörunnar með umbúðum eða
rúmmáli, svo sem hjer segir: 1. Af
kornvörum, jarðeplum, steinolíu, se-
menti, kalki og tjöru, 10 aura af
hverjum 50. kflógr. 2. Af heyi,
gluggagleri, tómum tunnum, gadda-
vír, girðingastólpum úr jární, þak-
járni, smíðajárni og stáli 25 aura af
hverjum 50 kílógr. 3. Af allskonar
vefnaðarvöru, fatnaði og tvinna 3 kr.
af hverjum 50 kílógr. 4. Af salti
og kolum, hvers konar sem eru, og
hvort sem varan er flutt í land eða
lögð til geymsiu í skipum úti eða
öðrum geymslurúmum á floti í land-
helgi, eða flutt á höfnum inni eða
vogum yfir í önnur skip þeim til
notkunar: a. af salti 50 aura af hverri
smálest, b. af kolum 1 kr. af hverri
smálest. 5. Af trjávið, hurðum, glugg-
um, húsalistum og tunnustöfum 3
aura af hverju teningsfeti. 6. Af
öllum öðrum gjaldskyldum vörum 1
kr. af hverjum 50 k/Iógr.
Undanþegnar gjaldi þessu eru vör-
ur, sem sjerstaklega er lagður tollur
á, prentaðar bækur og blöð, skip og
bátar, tígulsteinar, óhreinsað járn í
klumpum, heimilismunir manna, er
flytja vistferlum til landsins, og vana-
legur farangur ferðamanna. Brot úr
tolleiningu, sem nemur helmingi eða
meira, skal talið sem heil tolleining,
en minna broti slept.
2. gr. Greiða skal og í landsjóð
15 aura af hverjum póstbögli, sem
kemur til landsins.
Gjald þetta greiðir viðtakandi í
frímerkjum um leið og hann tekur
við böglinum, og skal pósthúsið,
sem afhendir viðtakanda böggul, líma
þau á böggulinn sjálfan og stimpla
þau á venjulegan hátt. Af póstbögl-
um, sem eru endursendir til útlanda,
skal ekkert gjald greiða, nje af prent-
uðum blöðum og bókum.
21. Um breyting á lögum 18.
sept. 1885 um stofnun Landsbank-
ans. — Að í 9. gr. falli niður orðið
(um stofnun útibús) „SeyðisfirðR, en
í staðinn komi „á Austfjörðum". —
Svo er og bankanum heimilt, með
samþykki ráðherra, að setja upp af-
greiðslustofu erlendis, á þeim stað,
er bankastjórninni þykir til þess hag-
kvæmur.
22. Um breyting á lögum 27.
apríl 1901 um bólusetningar. — Kostn-
aður við opinberar bólusetningar
greiðist úr landsjóði. — í kaupstöðum
og kauptúnum, sem hafa yfir 100
íbúa, ber bólusetjara 20 aurar, en í
minni kaupstöðum og sveitum 35
aurar fyrir hvern, er hann bólusetur.
23. Um breyting á lögum 20.
okt. 1905 um rithöfundarjett og prent-
rjett. Síðasta málsgrein skal vera
svo: Sama rétt hefur og höfundur
að allskonar myndum og uppdráttum.
Stjórnarskráin
var til umr. í n. d. 21. þ. m. og var svo-
hljóðandi rökstudd dagskrá samþykt:
„Með því að til stendur að leita sam-
komulags við Dani um sambands-
málið á grundvelli frumv. millilanda-
nefndarinnar 1908, með þeim breyt-
ingum, er samkomulag fæst um, bæði
inn á við og út á við, en það mundi
að sjálfsögðu leiða til stjórnarskrár-
breytingar, þá telur deildin ekki rjett,
að gera samþykt um stjórnarskrár-
málið að þessu sinni, og tekur fyrir
næsta mál á dagskrá".
Ávarp til konnngs.
Tillaga til þingsál. um ávarp til kon-
ungs, frá Guðl. Guðmundssyni, Jóni
Jónssyni frá Múla, Valtý Guðmunds-
syni og Jóni Magnússyni: „Neðri deild
alþingis ályktar að senda konungi
svohljóðandi ávarp :
„Mildasti herra konugur! Allra-
hæstur boðskapur yðar hátignar, er
ráðherra íslands flutti alþingi, hefur
verið þinginu og þjóð vorri hið mesta
gleðiefni.
Vjer minnust föður yðar hátignar,
hins lofsæla konungs vors, Friðriks
hins áttunda, með einlægum söknuði.
Nafn hans mun ætíð geymast í þakk-
látri minning hinnar íslensku þjóðar.
Konungleg orð yðar hátignartil al-
þingis, eru oss vottur þess, að yðar
hátign beri hinn sama hlýja velvild-
arhug til lands vors og þjóðar, sem
vjer svo oft og víða höfðum orðið
varir við af hendi hins lofsæla kon-
ungs vors, föður yðar hátignar, og
fær það oss mikillar gleði, að mega
bráðlega eiga þess von, að geta fagn-
að yðar hátign hjer heima, og vott-
að yður þegnlega lotning vora.
Á alþingi því, sem nú er að ljúka
störfum sínum, höfum vjer falið ráð-
herra íslands, að bera það fram við
yðar hátign, að gerðar verði tilraunir-
til þess, að leiða til farsælla lykta
nýja samninga um sambandið milli
Danmerkur og íslands. Það er ein-
læg von vor, að konungleg samhygð
og stoð yðar hátignar í þessu mikla
velferðar- og áhugamáli íslands, verði
til þess, að þeir samningar mættu svo
vel takast, að þeir geti orðið báðum
þjóðum ánægjuefni, og leitt til góðs
samlyndis og samvinnu milli þjóð-
anna. Að þessu viljum vjer vinna
af fremsta megni.
Mildasti herra konungur! Vjer biðj-
um guð að blessa yðar konunglegu
ætt, ríkisstjórn, lönd og þegna“.
í efri deild flytja Jens Pálsson, Sig-
urður Stefánsson og Stefán Stefáns-
son samhljóða tillögu.