Lögrétta - 21.12.1912, Síða 1

Afgreiöslu- og innheimtum.:
ARINBJ. SVEINBJARNARSON.
ijaugaves 41.
Talsími 74.
LOGRJETTA
Ritstjori:
PORSTEINN SÍSLASON
Pingholtsstræti 17.
Talsími 178.
M 65.
Reykjavík 31. Desember 1913.
VII. ár?.
I. O. O. F. 9312279.
Þjóðmenjasafnið opið virka daga kl. 12—2.
Lækning ók. í læknask. þrd. og fsd. 12—1.
Tannlækning ók. (í Pólthósstr. 14) 1. og 3.
md. í mán. 11—I.
Landakotsspltali opinn f. sjókravitj. io'/«
—12 og 4—5.
Islands banki opinn 10—21/. og 51/.—7.
Landsbankinn io1/.—a1/*- Bnkstj. við 12—1.
Landsbókasafnið opiö hv. virkan dag kl.
12—3 og 5—8
Ókeypis lagaleiðbeiningar á háskólanum á
hverjum laugard. kl. 7—8 síðd.
Heilsuhælið opið til heimsókna 12—1.
Lárus Fjeldsted*
YflrrjettarmAlafaBrslumaOur.
Lækjargata 2.
Helma kl. 1 1 — 12 og 4—7.
Bsekur,
innlendar og erlendar, pappír og allskyDs
ritföng kaupa allir f
Bókaversl. Sigfúsar Eymundssonar.
til Vöruhássins,
þar er
Jólagjöf,sem kostar 25 kr,
Hver sá, er kaupir fyrir einar
3 kr., fær ókeypis 1 seðil í Lotteríi,
þar sem dregið er um 6 ágæta
mum.
Reynið nú hamingjuna.
V öruhásið.
Hvítkál,
Rauðkál,
Grulrætur,
Selleri,
Piparrót,
I íödbede r.
Gróöar vörur
meö g’óöu. veröi hjá
Jes Zimsen.
S. C. Xraul8
Forsendelseshus
(útsendingahús)
..í( IIoi' sens
3 sendir ókeypls öllum
skrautverðskrá sína.
— Talsími 801.—
verður opin á aðfangadag
jóla og gamlársdag til kl. 7
síðd. og á jóladag og nýj-
ársdag frá kl. 10—11 árd. og
4—6 siðd.
Gísli i. Olafsson.
Bæjarsiminn verður opinn á sama tima.
dlgœlur JisPdGátur,
10—11 Reg. Tonn brúttó, — með
aldckki og nýjum 12 hesta afls
Bolinders-mótor, fæst hjá
Timbur- og kolaversl. Rvík.
Heit rúm í
köldum herbergjum
geta menn ætíð haft með því að
kaupa sjer hina nauðsynlegu og ó-
dýru fótbrusa hjá
Jes Zimsen.
Sambanðsmálið.
í síðasta tbl. er það sýnt, hverj-
ir kostir nú muni fáanlegir hjá
Dönum i sambandsmálinu. í yfir-
lýsingu frá ráðherra, sem þar er
einnig birt, segir, að hjer sje þó
alls ekki um að ræða tilboð frá
Dönum, og eigi heldur tillögu frá
honum. En Danir mundu ganga
að sambandslögum samhljóða
uppkasti því, sem prentað er i
síðasta tbl., ef þau kæmu þannig
fyrir ríkisþingið samþykt af al-
þingi. Þessa niðurstöðu af eftir-
grenslunum sínum í Danmörku
hefur ráðherra tilkynt þingmönn-
um. Og nú er hún einnig birt
almenningi í blöðunum.
Málið liggur nú fyrir til athug-
unar, þangað til alþing kemur
saman næsta sumar. Þá fyrst
verður áveðið, hvort leggja skuli
frumvarpið fyrir þjóðina til úr-
skurðar, með spnrningu um, hvort
hún vilji taka því, eða hafna því.
Þetta ákveður þingið.
Og tíminn er nú nægur til at-
hugana. Engin ástæða til þess
að fella nokkra dóma um málið
í flýti og athugalítið, eða að hraða
þeim svo mjög, á hvora hliðina
sem er. Best, að taka því með
hægð og gætni. Engin ástæða til
þess, að fara að hárífast um það
hjer heima fyrir að svo stöddu.
Það geta menn geymt sjer þang-
að til að því kemur, að málið
verði lagt fyrir þjóðina til úr-
skurðar, og verði það alls ekki
gert, — þá geta menn líka spar-
að sjer alt rifrildi um málið.
En annað mál er hitt, að sjálf-
sagt er það, að blöðin ræði málið
og skýri það.
í síðasta tbl. eru prentaðar
breytingatillögur þær við sam-
bandslágafrumvarpið 1908, sem
Sambandsflokkur alþingis kom
sjer saman um síðastl. sumar, að
reyna að fá framgengt, og gerði
hann sambandslagafrumvarpið írá
1908 með þeim breytingum að
stefnuskrá sinni, skuldbatt sig til
að halda því þannig fram til sam-
þykta hjer heima og fól ráðherra,
að grenslast eftir því í Danmörku,
hvort þetta mundi ekki geta geng-
ið fram þar.
Gæti menn nú að breytingar-
tillögum Sambandsflokksins í síð-
asta tbl. og svo frumvárpsupp-
kastinu, þá kemur það fram, að
allar breytingartillögurnar eru
komnar þar inn og aðeins í smá-
vægilegum atriðum öðruvísi orð-
aðar þar en af þingflokknum.
Þetta hefur alt gengið að óskum.
En svo er annað komið í veg-
inn.
Danir vilja lika breyta til frá
frumvarpinu 1908. Þeir vilja ekki
standa við alt, sem þeir buðu þá.
Þeir vilja ganga að öllum breyt-
ingum, sem farið er fram á af
okkar hálfu. En svo óska þeir
að fá aðrar og fleiri breytingar.
Það eru einkum tvær breyt-
ingar, sem Danir vilja fá fram-
gengt, önnur um fæðingjarjettinn,
hin um landhelgina. Báðar þess-
ar breytingar hljóta að draga úr
kostum frumvarpsins frá okkar
sjónarmiði. Það er augljóst.
En þar með er alls ekki sagt, að
frumvarpið sje fyrir þessa sök
orðið með öllu óaðgengilegt fyrir
okkur. Sambandslagafrumvarpið
bauð svo stórmikið fram yfir það,
sem við nú eigum við að búa, að
það þolir vissulega nokkurn frá-
drátt, áður en það verður með
öllu óaðgengilegt.
Nú liggur fyrir að meta það,
hve mikið við eigum að leggja
upp úr þessum breytingum, sem
hinn málsiðilinn óskar að fá gerð-
ar á frumvarpinu. Að þessu
sinni skal hjer ekki út í það far-
ið. Það yrði of langt mál. Og
sjálfsagt eru lika nokkuð deildar
skoðanir um það. En Lögr. mun
síðar gera sjer far um, að skoða
þetta ítarlega og frá öllum hlið-
um.
Svo er að líta á þær breyting-
ar, sem fengist hefur framgengt i
Danmörku eftir óskum hjeðan.
Þær breytingar geta ekki verið
lítils virði, þvi síður einskis virði,
i augum þeirra manna, sem bor-
ið hafa þær fram, gert þær að
skilyrði fyrir fylgi við frumvarp-
ið og skuldbundið sig til að fylgja
því fram til sigurs, berjast fyrir
lögleiðingu þess, ef þeim breyt-
ingum fengist framgengt í Dan-
mörku. En svo er um alla þing-
menn Sjálfstæðisflokksins, sem í
Sambandsflokkinn gengu á sið-
asta þingi, og svo forsprakka
Sjálfstæðisflokksins utan þings,
sem einnig unnu að þessu máli.
Hvernig þeir hins vegar líta nú
á þá kosti, sem við sjeum sviftir
með þeim breytingum, sem Dan-
ir vilja nú fá framgengt á frum-
varpinu frá 1908, skal Lögr. ekki
um segja. En víst er um það,
að harla lítið gerðu þeir úr þeim
kostum 1908. Fyrir þá hina
sömu menn virðist ekki mjög að-
gengilegt nje aðstöðugott að ráð-
ast harðlega á breytingartilmælin
frá Danmerkur hálfu, af þvi að
þeir hafa sjálfir áður talið ekk-
ert unnið við þau atriði, sem
breytingarnar snerta. En um
Heimastjórnarmenn er hjer alt
öðru máli að gegna. Þeir hafa
áður haldið fram þeim atriðum,
sem Danir nú vilja breyta, og nú
er það þeirra athugunarefni, hvort
þessi atriði, sem frá Danmerkur
hálfu er haldið fram breytingum
á, sjeu svo mikils verð eða ekki,
að frumvarpið frá 1908 verði ó-
aðgengilegt þeirra vegna.
Það er auðvitað ekki gott, að
missa af nokkrum kostum og
rjettindum, sem í boði voru fyrir
fjórum árum. Én hverjum er
um að kenna öðrum en okkur
sjálfum, að við tókum þetta ekki
þegar það stóð til boða?
Og þó við teljum það bæði
rangt og smásálarlegt af Dönum
eins og það líka er, að standa
ekki að öllu leyti við boð sitt
1908, þá getum við ekki neytt þá
til þess. Þeim er engin þægð
neinum breytingum. Við verð
um að sækja á, ef þær eiga nokkr-
ar að fást. Þeir bjóða þær ekki
fram.
Ensjeþaðhart,að missa afnokkr-
um þeim rjettindum, sem buðust
1908, þá er þó hitt enn verra, að sá
góði árangur, sem þá náðist í
samningunum við Dani, verði
með öllu að engu fyrir van-
hyggju okkar, klaufaskap og inn-
byrðis sundurlyndi.
Tekjur Landsímans 3. á.rsf jór-öviixg- 1913.
Símskeyti innanlands:
Almenn skeyti 7232 (6635).
Veðurskeyti 1200 (1200). 8432 (7835).
Símskeyti til útlanda:
Almenn skeyti
Veðurskeyti
5971 (5400).
259 ( 279).
6230 (5679).
Símskeyti frá útlöndum....................3*29 (2073), 17791 (15537)
Stmsamtöl........................................................ 24264 (19838)
Talsímanotendagjald.............................................. 1994 ( 2026)
Viðtengingargjöld . 214 ( 127)
Aðrar tekjur....................................................... 104 ( 153)
liuitpold prins af Bajern
dáinn. Andlát hans er sagt í sím-
skeyti frá Khöfn 13. þ. m. Hann
var fjörgamall maður, fæddur 12.
mars 1821, og hefur lengi haft öll
stjórnarstörf á hendi fyrir frænda
sinn Ottó Bajerns konung, sem verið
hefur veikur á geði. Luitpold prins
hefur jafnan verið talinn mjög merkur
maður.
Þetta tbl. kemur í stað miðviku-
dagsblaðsins í næstu viku, sem ekki
getur komið út á rjettum tíma vegna
jólahátíðarinnar.
Kr. 44367 (37731).
Tölurnar í svigum tákna tekjur símans á tilsvarandi tíma árið 1911.,
Kristján barnakennari. Loks voru
töluð nokkur þakkar- og viðurkenn-
ingarorð til söngstjórans og söng-
flokksins.
í haustannríkinu hafði fólk þetta
varið miklum tíma til að koma sam-
an til æfinga, enda var eindregnu
lofsorði lokið á söngskemtun þessa.
Söngstjórinn, Þorsteinn Konráðsson,
sem er dugnaðarmaður í hvívetna,
hefur sýnt mikinn áhuga í því, að
glæða söngskemtun þar í dalnum, og
fæst árlega meira og minna við söng-
kenslu.
Þegar úr kirkju var komið, voru
góðar viðtökur og veitingar inni í
bænum, að sögn á kostnað söng-
flokksins, og var það rausnarlega af
sjer vikið. Meiri gleði og fjör væri
í sveitalífinu, ef menn þannig vildu
eitthvað í sölur leggja til að hefja
það upp.
Aheyrandi.
að stranda?
Símað er frá Khöfn í gærköld, að
friðarsamningafundinum í Lundún-
um sje frestað sökum þess, að Tyrk-
ir færist undan að semja nokkuð við
Grikki (meðan ekki sje samið vopna-
hlje þeirra á milli).
Sendiherrar stórveldanna í Lund-
únum halda aftur á móti fundi,
segir í skeytinu, og ræða þar ýmis-
legt, sem ófriðinn snertir.
Þessir eru fulltrúarnir á friðarfund-
inum, segja nýkomin ensk blöð:
Frá Tyrklandi: Reshid pasja sam-
göngumálaráðherra, Osman Nizami
bey, sendiherra í Berlín, og Salih
pasja, flotamálaráðherra.
FráBúlgaríu: Dr. Daneff, þingfor-
seti, Madjaroff, sendiherra í Lund-
únum, Paprikoff hershöfðingi, fyrv.
utanríkismálaráðherra, og Jostoff ó-
berst.
Frá Serbíu: Stoyan Novakowitch,
áður ráðherra, Andra Nikolitch, þing-
forseti, Vesnitch, sendiherra í París,
Bogovitch hershöfðingi og Pavlovitch
óberst.
Frá Grikklandi: Venizelos yfirráð
herra, Skolondis, fyrv. utanríkisráð
herra, Gemadius, sendiherra í Lund
únum, dr. Streit, sendiherra í Vínar
borg, Politis, prófessor í alþjóðarjetti
við háskólann í París, Danglis ó
berst og Metaxas óberst.
Frá Montenegró: Mijuskovitch,
fyrv. yfirráðherra, Popovitch, áður
sendiherra í Konstantínópel, og
Voynovitch, trúnaðarritari Nicita
konungs.
liirkjusamsöng/ur. Vatns-
dælingar mintust aldarafmælis Pjeturs
sál. Guðjohnsens organleikara 29.
nóv. síðastl. á mjög hátíðlegan hátt.
Þann dag var frostgrimd mikil. Engu
að sfður kom margt manna saman
í Undirfellskirkju. Ofn er í kirkjunni.
Var þar nægur hiti og kirkjan vel
lýst.
Guðsþjónusta var haldin, með prje-
dikun og sálmasöng. Valin hin feg-
urstu lög, og eftir því vel sungin.
Að lokinni guðsþjónustu hófst sam-
söngurinn.
Óðalsbóndi Þorsteinn Konráðsson
á Eyjólfsstöðum er organleikari í
kirkjunni; hafði hann æft söngflokk-
inn og stýrði söngnum.
1 söngflokknum voru, auk organ-
leikarans, Kristján barnakennari Sig-
urðsson og Pall bróðir hans á Brúsa-
stöðum, Kristján Blöndal bóndi á
Gilsstöðum, Runólfur Björnsson á
Kornsá, ennfremur 4 stúlkur: Engil-
ráð Hallgrímsdóttir á Hnjúki, Rann-
veig Stefánsdóttir á Flögu, Sigríður
Björnsdóttir á Kornsá og Sigríður
Jónasdóttir á Hnjúki.
Mörg lög voru sungin, og stóð
söngskemtunin alllengi yfir.
Björn Sigfússon skýrði ítarlega og
vel frá æfiferli og lífsstarfi Pjeturs
sál.
Þegar samsöngurinn var á enda,
urðu nokkrar umræður um þýðingu
söngs og söngfræðslu, og tóku sjer-
stakan þátt í þeim sóknarpresturinn,
Jón Hannesson bóndi á Undirfelli og
f
Sigurdur Egjölfsson
í Hólum.
Hulin voru fjörspor
í foldar mekki,
og horfin hreyfing
hreystimannsins forna —
þá er aö leiði
liðins ættbróður
sáum hann síðast
silfuiháran standa.1)
Nú er hann látinn,
en lifir orð —
endurhljómur æfi
hjá aldarniðjum;
munu þeir og muna
mæring framkvæmda
tryggari tröllum,
trúan hvervetna.
Greiða þóttu götu
gengis og þrifa
hollráð ’ins hygna.
Hreint var fyrir brjósti.
Fengsæl var ferðin,
þó í fyrstu reisti
hús sitt á hrjóstrum
sá hinn hugumstóri.
Heyrið bændur
og búaliðar!
Skoðið ból bjarnar!
Brestur bjer á nokkuð ?
Kenduð þið annan,
sem unni heitar
ástvinum, ættjörð
og æskustöðvum?
Finnur sig snortinn
fjölmennur skari,
sá, er ( löndum tveim
leitar að gæfu.
Vígir hann um aldur
ættföður horfnum
þakklæti og elsku.
Það er fórn, sem hæfir.
Mikið var þitt lffstarf
metið og undrað
öldungur aldar,
íturmennið snjalla.
Vjer getum ei hugsað,
að svo gagnsamt líf
hverfi í eilíft
aldamyrkur.
■ Jón Hinriksson.
(Aths. Eftirmæli eftir Sigurð sál. voru
birt ( 7. tbl. »Lögr.« 1912, og verður hjer
vtsað til þess, sem þar er getið um æfi-
atriði hans.
1) Fáum vikum áður en hanndó, stóð
hann yfit moldum systursonar síns, Sig-
urðar Jónssonar ( Baldu-sheimi.