Lögrétta - 30.04.1913, Blaðsíða 3

L0GRJETTA
73
Uppboð.
g. mai næstk., kl. 11f. m., verður upp-
boð haldið á Laugalandi og þar seldar
kýr, vagnhestar, liev, ýmisleg' búsáliöld,
svo sem aktýgi, vagnar, reipi og margt fleira.
r
Olafnr Jónsson.
C. A. Hemmert
(Thomsens Magasín)
vekur meðal annars athygli á hvítum borðdúkum og servíettum af
fallegri gerð. Handklæða-efnum, tvíbreiðum hörljereftum, Iakaljereftum,
hvítum ljereftum, Pique, viskustykkja-efnum tilbúnum og í álnatali.
Austurstræti 1
hefur nú fengið feikniu öll af allskonar VefnaðarvöllUIIl9 sem of
langt verður að telja hjer.
T. d. 16 teg. af morgunkjólatauum.
io — — do. sirsum
Dömuklæðin alkunnu al. 1,40—2,50.
Alklæðin velþektu 2,50—4,50.
Ljereftin, sem aldrei er nóg af.
Tvisttau, einbr. og tvíbr.
do. í milliskyrtur, fl. teg.
Slitfatatnaður, hvergi meira úrval.
Markmið okkar er, að selja vandaðar vörur með sanngjörnu verði.
Ásg. G. Gunnlaugsson & Co.
um mannlífsmyndum í því ólukku-
tra-la-la-la-la, og geta tæplega hugs-
að sjer leiklistina öðruvfsi en hunds-
hausbúinn æringjaskap.
Við eigum ýmsa góða leikendur,
menn og konur, sem oftsinnis hafa
sýnt liprar og fjölhæfar leikgáfur.
Enginn getur með vissu sagt, hvort
við stöndum mikið aftar á því svæði
en gengur og gerist annarstaðar, þeg-
ar metin er hin örðuga aðstaða, sem
hjerlendir leikendur eiga við að búa.
Leikendurnir hjerna hafa tíðum leyst
hlutverk sín af hendi með glöggum
skilningi á þeim og tryggu valdi yfir
orðum og athöfnum. Og hjer hafa
oft verið sýndir snildar-leikir, eftir
valinkunna höfunda, sem skrikar ekki
fótur í listinni. Þá hefur listhneigð-
um mönnum liðið vel í leikhúsinu,
þrátt fyrir alla annmarka á því, —
og fundið sterkar og heilbrigðar
hugsanir anda frá leiksviðinu.
Jeg efast um, að þeir menn, sem
eru hneigðari fyrir efni (innihald)
sjónleika, heldur en leiktjöld (umbúð-
ir) þeirra, sjeu í minni hluta hjer í
Reykjavík. En sje svo, og því fjár-
hagsleg nauðsyn fyrir Leikfjelagið að
eltast fremur við leikgirndir hunds-
hausasinna, þá vandast málið. En
þá er víst óhætt að segja, að ennþá
er ekki jarðvegur fyrir leiklistina
hjer í bæ, og merkisberum hennar
því óhætt að leggjast til hvíldar enn
um áraskeið.
En jeg vil ekki trúa þvf, sem svo
margir fullyrða, að hugsanaþroski
almennings sje ekki betur úr grasi
vaxinn en það, að Leiktjelagið stand-
ist ekki kostnað af öðrum leikum en
„Álfhól", „Æfintýri á gönguför" og
öðru ámóta leikgutli.
Skiftið þá aldrei um tjöldin, leik-
endur góðir, en látið „Æfintýrið"
duga um aldur og æfi! Borgi það
sig viðunanlega, er nýjum atvinnu-
vegi bætt við, með því að reka slík-
an leikaraskap.
7. Th.
Gosin við ijeklu.
Austasti eldurinn í Sátum á Land-
raannaafrjett. Rangá ber
raeð sjer vikur.
Eins og frá var skýrt í síðasta
tbl., hófust jarðskjálftarnir eystra að-
faranótt föstudagsins 25. þ. m. Morg-
unin eftir sáust reykir úr eystri eld-
stöðvunum. KI. 4 á föstudaginn sá-
ust fyrst reykir úr Valafelli, og nótt-
ina eftir sáust eldar á 3 stöðum.
Á laugardaginn var hægur vindur
á norðaustan og lagði þá reykinn í
fallegum slæðum vestur eftir og út
yfir Reykjanesfjallgarðinn, var sagt
af Eyrarbakka.
Aðfaranótt sunnudagsins voru eld-
amir líkir og fyrri nóttina, öllu meiri
í Valafelli, öllu minni á hinum stöðv-
unum. A sunnudaginn var hvass
vindur á hánorðan og lagði þá reyk-
inn suður yfir Rangárvelli og bland-
aðist hann saman við mistur, er þar
var 1 lofti. Lftil eða engin aska
fylgdi reyknum.
Á sunnudaginn var sagt frá Eyr-
arbakka, að á ansturhimni væru ský-
in með margbreytilegum og fallleg-
um litum. Eftir þvf, sem næst yrði
komist, væri eldröndin við Valafell
nokkuð yfir einn kílíóm. á lengd.
Austasti eldurinn mundi vera í Sát-
um.
Sátur eru lítil fjöll, grasi vaxin,
á Landmannaafrjett, áningarstaður af-
rjettarsmala og fjárrekstrarmanna á
Fjallabaksvegi. Þær eru skamt frá
Landmannahelli, sem er gamall gist-
ingastaður fjallskilamanna, en nú er
þar sæluhús. Helliskvísl vindur sig
fram milli sátanna og rennur í Tungná,
en Tungná fellur í Þjórsá. Skamt
norður af Sátum er Loðmundur, hátt
fjall og einkennilegt. Á þessu svæði
falla öll vötn norður f Tungná, enda
hefur enginn vöxtur komið í Rangá,
en Þjórsá er svo mikil, að lítils
viðauka í hana gætir ekki.
Á mánudaginn var vindur á sunnan
þar eystra. Ekkert var þá nýtt að
heyra þaðan af gosinu.
í gær var sagt, að Rangá væri að
vaxa og bæri með sjer vikur. Ann-
ars ekkert nýtt.
í morgun var sagt af Eyrarbakka
að dimt væri til fjalla og hefði ekk-
ert sjest til eldanna síðastl. nótt.
Aðfaranótt sunnudagsins sást bjarmi
frá eldinum hjeðan frá Reykjavík upp
yfir fjallabrúnirnar. Síðan hefur hann
ekki sjest hjeðan.
Á laugardagskvöldið fóru nokkrir
menn hjeðan austur á leið; ætluðu
þeir að sjá eldinn af Kömbum á
Hellisheiði um nóttina, en Ingólsfjall
skyggir á þá þaðan, og sáu þeir að-
eins bjarma frá þeim upp yfir fjallið.
Hjeldu svo áfram og sáu fyrst til
eldanna, er þeir komu suður fyrir
Ingólfsijall.
Eldurinn sjest af Grímansfelli.
Næsti staður við Reykjavík, er
sjá má frá til eldanna, er án efa
Grímansfell. Þangað fóru 5 menn á
mánudagskvöldið, og var ritstjóri
Lögr. einn í þeirri för. Hinir voru
Guðm. Magnússon skáld, Hallbjörn
Halldórsson prentari, Valdimar Jóns-
son umsjónamaður hjá D. D. P. A.
og Helgi í Tungu.
Grímansfell er norðanvert á Mos-
fellsheiði, á vinstri hönd við veginn
hjeðan til Þingvalla. Best leið upp
á fellið er austur eftir veginum að
Borgarhólamelum, en þaðan er stutt
leið upp á fellshnúkinn. Af fells-
hnúknum sjest Hekla öll, og til eld-
stöðvanna sjest því eins vel þaðan
og hægt er að sjá úr svo miklum
fjarska.
A áttunda tímanum um kvöldið
fóru þeir á stað hjeðan, og voru
komnir upp að fellinu kl. 113/4.
Milli þess og vegarins er lægð, sem
nú er að miklu leyti hulin fönnum.
Þar niðri bundu þeir saman hestana
á auðum rinda. Meðan á því stóð
sást fyrst bjarmi frá eldinum, bjart-
ur, rauðleitur glampi á fönnunum
austan við Iægðina. Hefur þá án
efa komið gos úr gígnum, því á
leiðinni austur höfðu þeir engan eld-
bjarma sjeð á loftinu. Þegar upp á
fellið kom, sást undir eins til elds-
ins, og því betur sem ofar dró. Upp
á hæsta fjallshnúkinn komu þeir kl.
12V2. Þaðan var að sjá bjarta eld-
súlu neðst með skærum lit, en sterk-
an roða í kring og uppi yfir. Ekki
bar glampann hátt við loft, enda er
fjarlægðin mikil, og ekki sást nema
einn eldurinn. Mun það hafa verið
eldurinn úr Valafelli. En vera má,
að frá þessari sjónarhæð beri saman
Ný bók.
Islensk smárit handa
alþýðu, I.—II.:
Eysteinn Ásgrírasson: Lilja.
B. Th. Melsteð: Rjettur íslend-
inga í Noregi og Norðraanna á
íslandi á dögnra þjóðveldisins.
Aðalútsala í bókaverslun
Arinbj. SYeinbjarnarsonar.
Oliii- og Yatnslita-kassarnir
eru komnir aftur í Pappírsverslun
Pór. B. Porlákssonar, Veltusundi 1.
Copíublýantar, ágætir, á að-
eins 20 aura, nýkomnir í Pappírs-
verslnn Pór. B. Porlákssonar,
Veltusundi 1.
Piltur,
sem skrifar og reiknar vel, getur feng-
ið starf nú þegar.
Komi sjálfur með eiginhandarum-
sókn á skrifstofu
Tirabur og kolaverslunarinnar
»Reykjavík«.
eldana frá Valafelli og Sátum. Kraka-
tindur er austan við Heklu og sjest
því ekki frá Grímansfelli. En eld-
roðinn tók yfir nokkurt svæði. Var
hann altaf hærri að norðan. Breyt-
ingar á honum voru ekki miklar. Þó
brá fyrir eins og blossum við og við
í eldinum neðst, og varð hann þá
skærari.
Niður eftir fellinu gekk ferðin fljótt,
og var komið til hestanna aftur kl.
1VÁ Höfðu þeir beðið rólegir í lægð-
inni í 1V2 kl.tíma. Veðrið var hið
besta. Uppi á fellinu nokkuð hvass
austanvindur, en logn niðri í dæld-
inni. Snjór er enn mikill uppi á
heiðinni. Þó eru auðir melar og
holt á milli, og þar sungu lóur og
hrossagaukar.
Færðin er ekki góð; aurar f veg-
um er upp undir Miðdal kemur, og
þung færð þar sem yfir snjó er að
fara á heiðinni. Vegurinn er líka
holóttur víða og þyrfti að gera við
það sem fyrst.
Kl. 3V2 var komið niður að Geit-
hálsi og þar staðið við á 2. kl.tíma.
Heim kl. 6 um morguninn.
gunaðarnámskelð
var haldið að Grund í Eyjafirði daganá
31. mars til 5. apríl. »Fundarfjelag Ey-
firðinga« hafði forgönguna og veitti til
þess af sjóði sínum 25 kr. Auk þess
veitti Ræktunarfjelag Norðurlands og
Búnaðarfjel. íslands 100 kr. hvort.
Jakob H. Líndal framkvæmdarstj.
Ræktunarfjel. setti námskeiðið og skýrði
frá tildrögum þess og tilhögun.
Fyrirlestra fluttu þessir menn:
Jakob H. Lfndal 6 (Jarðrækt 5, Fæðu-
tegundir 1).
Sigurður Jónsson á Ystafelli 6 (Sam-
vinnumál).
Hallgr. Þorbergsson fjárræktarfræð-
ingur 3 (Stefna sauðfjárræktarinnar 1,
Ullarframleiðsla 1, Aukið 'landnám 1).
Kristján E. Kristjánsson búfr. á Hellu 2
(Nautgriparækt, Fóðrun búpenings).
Kristján Jónsson búfr. á Nesi 1 (Afurðir
búpenings).
Jón Guðlaugsson búfr. f Hvammi 1
(Fóðurfræði).
Baldvin Friðlaugsson búfr. á Reykjum 1
(Vatnsveitingar).
Jón Sigurðsson á Ystafelli 1 (Forn-
íslenskar bókmentir).
Sigurður Einarsson dýralæknir 1
(Berklar í húsdýrum).
Steingr. Matthíasson hjeraðslæknir 1
(Heilbrigðismál).
Stefán Stefánsson skólameistari 1
(Fóðurgrös).
Matthías Jochumsson skáld 1 (Góðar
horfur).
Síðdegis voru haldnir umræðufundir.
Var það þá jafnan fyrsta málið á dag-
skránni, að bera upp spurningar til fyrir-
lesaranna, og spunnust oft út af því
töluverðar umræður. Auk þess voru
eptirfylgjandi mál rædd: Búnaðarnáms-
skeið, Sauðfjármörk, Kynbætur búpen- |
ings, Heyverkun og fóðurbætir, Hey-
ásetningur, Unglingaskólar. í því máli
var samþ. svohljóðandi tillaga:
»Fundurinn telur það vel við eiga,
eftir því sem alþýðufræðslufyrirkomu-
laginu er nú háttað hjer á landi, að
unglingaskólar með lýðskólafyrirkomu-
lagi sjeu settir á stofn á hentugum stöð-
um til sveita, miklu víðar en ennþá á
sjer stað, og að skólar þessir sjeu styrktir
af opinberu fje, eftir föstum reglum,
sem þing og stjórn verða ásátt um«.
Baðlyf og baðanir. Samþ. þessi til-
laga:
»Fundurinn telur hina mestu nauð-
syn á því, að almenn þrifaböð á sauð-
fje fari fram árlega í landinu, og í sam-
bandi við það álítur hann mikla þörf
á því, að Búnaðarfjelag Islands gangist
fyrir tilraunum með þau baðlyf, sem
hingað|tflytjast, og gefi síðan fjáreigend-
um bendingar um það, hverjar baðlyfja-
tegundir sjeu bestar«.
Löggjöf og landbúnaður. í því var
meðal annars samþ,:
sFundurinn lítur svo á, að landsjóðs-
styrkurinn til búnaðarfjelaganna hafi átt
svo veigamikinn þátt í aukinni ræktun
að óhyggilegt sje að láta hann fara
minkandi, og skorar því á þingið að
ætla svo ríflega fjárhæð til búnaðarfje-
laganna, að eigi komi minna en 25 au.
á hvert dagsverk sem unnið er«.
Vinnuvjelar. I þvl var samþ.:
»Fundurinn telur mjög æskilegt, að
Ræktunarfjel. Norðurlands gangist fyrir
því, að reynt verði að slá með sláttu-
vjel f sumar á nokkrum stöðum hjer í
Eyjafirði, hjá þeim bændum, er kynnu
sjerstaklega að óska þess, og fái vel
æfðan mann til þess starfa«.
Húsabyggingar: Samþ. svohljóðandi:
»Fundurinn lítur svo á, að góð lbúðar-
hús sjeu eitt undirstöðuskilyrði fyrir lífi
og heilsu manna. En þar menn vantar
næga þekkingu í þessum efnum, hvernig
fyrirkomulag sveitabæja á að vera sem
haganlegast, og úr hvaða efni byggja
skal, með sem minstum kostnaði, en þó
sem varanlegast, — þá álitur fundurinn
rjett, að alþingi taki þetta mál til al-
varlegrar athugunar og láti gera ábyggi-
legar tilraunir á nokkrum landsjóðs-
jörðum«.
Berklaveiki í nautgripuui: I því máli
voru samþ. þessar tillögur:
I. »Fundurinn telur brýna nauðsyn
bera til þess, að í öllum fjórðungum
landsins sjeu bráðlega framkvæmdar
nákvæmar rannsóknir um berklaveiki í
nautgripum í nokkuð stórum stíl, og sje
árangurinn birtur hið allra fyrsta. Treystir
fundurinn því, að málefni þetta fái góðan
framgang á næsta alþingi«.
Til vara samþ. fundurinn ennfremur:
II. »Eftir framkomnum upplýsingum
dýralæknisins um berklaveiki í naut-
gripum telur fundurinn brýna nauðsyn
bera til þess, að berklaveikisrannsókn fari
fram á nautgripun í hjeraðinu, innan
Ákureyrar, og skorar því á sýslunefnd-
ina að beita sjer fyrir málinu í samráði
við dýralækninn«.
Námsskeiðinu var slitið á laugardags-
kvöld með ræðuhöldum, söng, dansi og
alskyns glaumi og gleði. Að morgni
næsta dags kl. io'/j hjelt sóknarprestur-
inn, sr. Þorsteinn Briem, guðsþjónustu,
og flutti þá eina af sínum snjöllu og
Austur tll eldstödvauua
hafa farið hjeðan Ásgr. Jónsson mál-
ari, Magnús Ólafsson ljósmyndari o fl.
Þorfinnur í Tryggvaskála o. fl.
þar fyrir austan eru og sagðir á
leið þangað.
alvöruþrungnu ræðum fyrir fjölda fólks.
Fullir 30 Þingeyingar sóttu námskeið-
ið; og nærfelt 40 gestir höfðu heimili á
Grund alla vikuna.
Fyrstu dagana sóttu námskeiðið 128
menn. En dagvaxandi fór sú tala, og
síðasta daginn, sem það stóð, voru full
300 manna í fundarsalnum, svo senni-
lega er þetta fjölmennasta búnaðarnám-
skeiðið, sem haldið hefur verið á íslandi.
“ Vetur þessi hafði verið harðlyndur
um skeið. Þorrinn þeysinn en Góan
grimmlynd; ljet hún ýmist hrynja hagl-
skúri af yglibrún sinni eða hún bljes
köldum klakagusti yfir láð og lög. Fer
þá eins og vant er: hugur búandans
þyngist, það verður óyndislegt innan
veggja og fátt til hugljettis.
Þess vegna var eins og birti yfir hug-
um manna hjer á norðurhjara, þegar
Góa vjek úr veldi, og Einmánuður sett-
ist í auða sætið, því hann bar vorið í
fangi. Síðan hefur verið hjer sól og
sumar. Snærinn að hverfa af fjöllunum,
ísinn af vötnunum, og litlu frjóangarnir
að vakna í moldinni.
Þessir fögru og óvæntu vordagar, sem
| lægnastir eru á að vekja alt hið besta 1
mönnunum — vekja starfsþrána og
gleðina, þeir urpu ljóma sínum yfir nám-
skeiðið á Grund, og stuðluðu best að
þvf að það næði tilgangi sínum: að
vekja menn til nytsamra hugsana og
framkvæmda, og leiða fólkið til aukinn-
ar samvinnu.
En þó við, gestirnir á námskeiðinu,
eigum guði mikið að þakka fyrir allar
hlýju sólskinsstundirnar, sem við dvöld-
um á Grund, megum við ekki gleyma
Magnúsi.
Öll æfi hans hefur verið hvíldarlaus
starfsemi; og hann hefur starfað fyrir
hugsjón, sem ef til vill fáir hafa skilið
eða viljað skilja.
Meðal stórvirkja Magnúsar eru bygg-
ingarnar áhrifamestar. Þar eru tvær
byggingar, sem einar myndu nægja til að
halda uppi nafni hans. Það er hin al-
kunna Grundarkirkja, fegursta kirkja
landsins. Og nýja steinhúsið, með
stærsta fundarsalnum, sem bygður hefur
verið í sveit á Islandi. Mun það eins-
dæmi f sögu þessa lands, að einstakur
maður verji svo mörgum tugum þúsunda
í almennings þarfir, án þess að geta bú-
ist við að fá einn eyri endurgoldinn.
Meðal annara bygginga á Grund,
auk fbúðar- og verslunarhússins, má
nefna fjósið og hesthúsið, áburðarhúsið,
verkfærahúsið og hlöðuna. Öll þessi
hús eru samföst undir þremur risúm,
bygð úr steinsteypu og járni, og vönd-
uð sem verða má.
Þessi stórhýsi valda því að »staðar-
legra« er nú á Grund en á nokkru Öðru
íslensku höfuðbóli fyr eða síðar.
Kom þú, lesari góður, með mjer heim
að Grund einhvern þennan bjarta sól-
skinsdag. Lltum yfir hjeraðið árla
Við erum nú
vel byrgir af
Xarlm,- og unglinga-Jöium, skinnjðkkum og vestum.
Slitíötum alls konar, og TVeerfötnm.
Lang-stærsta úrval í bænum af Peysunum alþektu.
Einnig „3ersey“-alíötin á börn,
o. m. fleira af fatnaði
i Austurstrœti I. Ásg. G. Gunnlaiujsson S> Co.