Lögrétta - 01.01.1915, Side 4

LÖGRJETTA
NYJA VERSLUNIN
— Hverfisgötu 34, áður 4 D —
Flestalt (utast og inst) til kven-
fatnaðar og barna og margt fleira
Góðar vörur. — ódýrar vörur.
Kjólasaumastofa.
I Noregi er svo tali‘<5, að árlega
sje varið 30 miljónum króna til húsa-
gerðar x sveitum. VeSrátta er þar
sumstaöar svipuð sem á íslandi;
byggingarefni er þar aS mörgu leyti
hiS sama, þótt NorSmenn taki viöinn
heima hjá sjer, en íslendingar þurfi
að sækja hann til annara landa.
En NorSmenn eru eðlilega miklu
lengra á veg komnir í húsagerö en
Islendingar. Þeir hafa í nokkra
mannsaldra átt sjerfræSinga í húsa-
gerS og margt fleira viS aS stySj-
ast.sem íslendinga hefur vantaS.
En mig langar til meS línum þess-
um aS vekja athygli á bók einni, sem
mikiS er látiS af í Noregi og mörg-
um hefur komiS aS gagni viS húsa-
gerS. ÞaS er leiðarvísir um
húsagerö í sveitum, sem nú
er aö koma út í Kristjaníu í fjórSu
endurbættri útgáfu, og er eftir land-
búnaSarstjóra G. Tandberg og
húsagerSarmeistara Ivar Næss.
Bók þessi er bæöi um gerS íveru-
húsa, fjenaöarhúsa og alls konar
geymsluhúsa. í henni er nákvæmlega
talaS um hússtæSi, hvernig þau eigi
aS bæta, öll byggingarefni, öll smíöi
á húsum. Öllum þeim húsum, sem
þarf í sveit, er nákvæmlega lýst, og
áætlanir um allan kostnaö, leiSbein-
ingar um smíöi á þeim, um ofna og
eldstæSi, vatnsleiöslu og hvernig
halda skuli loftinu hreinu í húsun-
um (Ventilation). Ennfremur eru 300
myndir í bókinni efninu til skýring-
ar.
Bók þessi mun geta komið mörg-
um íslenskum húsasmiöum aS gagni
bæði í sveitum og í kaupstöðum, og
ekki aöeins húsasmiðunum sjálfum,
heldur og ýmsum fyrirmyndarbænd-
um, sem meS miklum erfiöleikum eru
að reyna aS koma upp góSum og
varanlegum húsakynnum hjá sjer.
Fyrir því ættu amts- og sýslu-bóka-
söfn aS kaupa þessa nytsömu bók,
og jafnvel lestrarfjelög og búnaSar-
fjelögin líka. Hin nýja útgáfa af
henni kemur út í 12—15 heftum og
kostar hvert þeirra 60 aura. VerS
hennar verSur því eigi yfir 9 krónur
óxnnbundin. Bókin er svo vönduS, aö
þaö er ekki dýrt.
Kaupmantiahöfn 22. nóv. 1914.
Bogi Th. Mclsted.
VESTUR-ÍSLENSK MÁLAFERLI
ÚT AF KIRKJUEIGN.
Undanfarin ár hafa staSiS yfir all-
mikil málaferli meSal Vestur-Islend-
inga út af eignarrjetti aö kirkju svo-
nefnds Þingvalla-safnaSar í Pembína
í N.Dakota. Þessi málaferli eru því
merkilegri sem þau eiga fyrstu rót
sina aö rekja til háguSfræöilegs á-
greinings um innblástur heilagrar
ritningar! Er þaö líklega í fyrsta
sinni i sögu kristninnar, aö málaferli
hafa spunnist út af ágreining um þaö
mál. En því víkur svo viS, aö fyrir
fimm árum eöa svo klofnaði söfnuS-
ur þessi í tvent út af skoðaiíamun á
þessu gamla kenningaratriöi, sem
kirkjufjelagiS vestur-íslenska hefur á
seinni árum hafið til trúaratriSis-tign-
ar. SagSi meiri hluti safnaSarins sig
úr lögum viS kirkjufjelagið út af
þessu, en taldi sjer auövitaö eftir
sem áður eignarrjett aö kirkju safn-
aöarins, sem hann hafSi lagt fje til
í rjettu hlutfalli viS minni hlutann,
er ekki vildi úr kirkjufjelaginu ganga.
En þessu neitaði minni hluti safnað-
arins. KvaS hann hinn úrgengna
meiri hluta hafa fyrirgert rjetti sín-
um til kirkjueignarinnar. Ekki svo
mjög vegna þess, aS meiri hlutinn
hefði sagt sig úr lögum viö kirkju-
fjelagiS, heldur aöallega vegna þess,
hann hefSi hafnaS svonefndri „plen-
ary“-innblásturs-kenningu*, sem væri
að sjálfsögðu játning safnaðarins sem
lútersks safnaSar, þótt hvergi væri
nefnd á nafn í safnaSarlögunum.
Sem geta má nærri veitti meiri
hlutanum erfitt aö fallast á þenna
einkennilega hugsunarhátt, er batt
eignarrjett að kirkjueign safnaöarins
viö ákveSna skoSun á innblæstrinum,
og neitaði aS sleppa eigninni viö
minni hlutann. Þetta leiddi til þess, aö
minni hlutinn, aS tilhlutun kirkjufje-
lagsins, höfSaöi mál gegn meiri hlut-
anum. Minni hlutinn fjell á málinu
fyrir undirrjetti, en, svo ótrúlegt sem
þaö kann aS virðast, vann hann þaö
fyrir yfirrjetti. Nú hefur hæsti rjettur
Dakota-ríkis fjallaS um málið og
kveðið upp úrslitadóm í því. Sá dóm-
ur úrskurðar meiri hlutanum eignar-
rjett til kirkjunnar, þrátt fyrir nei-
kvæða afstöSu hans til „plenary“-
innblástursins.
* Samkvæmt þessari kenningu á alt, sem
höfundar biblíunnar hafa ritaS, að vera
algerlega rjett, og samþykt af guði, svo
aS alt, sem stendur í biblíunni, sje þar aS
hans vilja eins og hann sjálfur vildi
segja þaS og sje því hans orS, talaS upp
á hans ábyrgS.
FRESTiO BRÚflKflUPinU
þangaS til þjer hafiS fengið tilboð frá|
KöBEHHfiuns MðBELMnonsm,
Tlf. 7997. Poul Rasmussen. Tlf. 7997J
Vestervold 8 (Ny Rosenborg).
Stærsta húsgagnaverslun Danmerkur.

Chr. VIII. húsgögn frá 400 kr.
Dagstofuhúsg. mjög falleg Borðstofu — úr eik Svefnherb.—úr birki, lakk. Kr. 521. 0 Q, O CJs
Dagstofuhúsg., pól. mah. Kr. Cd
Borðstofu — úr eik
Svefnherb. — pól. mah. 1000
Ætíð 300 teg. húsgagna fyrirliggjandi.
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima
kl. 10—11 og 4—5. Talsími 16.
Vátryggiö fyrir eldsvoða í
GENERAL.
Stofnsett 1885.
Varnarþing í Reykjavík.
SIG. THORODDSEN. Sími 227.
Umboðsm. óskast á Akranesi, Kefla-
vík, Vík, Stykkishólmi, Ólafsvík.
Hsom sender denne Annonse
f til „Klædefabr. Kontoret",
Köbennavn S., faar frit tilsendt 4
mtr. 125 ct. b. sort, mörkblaa, marine-
blaa, brun el. grön finulds Klæde til
en flot Dragt for 10 Kr.
K1 æ ð ak verksmidj an
„Álafoss
kembir, spínnur, tvinnar, þæfir, ló-
sker, pressar, litar, gagneimir (af-
dampar) og býr til falleg tau.
Vinnulaun lægri en hjá öðrum klæða-
verksmiðjum hjer á landi.
„Álafoss“-afgreiöslan: Laugaveg 34
Rvík sími 404.
Beji II. ]. úördarson.
EIHÍKUR EINARSSON.
yfirdómslögmaður,
Laugaveg 18 A, (uppi). Talsími 433.
Venjul. heima kl. 12—1 og 4—5 e. h.
Til kaupenda „Lögfrjettu"
í Reykjavik.
Borgun fyrir „Lögrjettu“ hjer í bænum á hjer eftir aö greiSast fyrir
hvern ársfjóröung, fyrir lok fyrsta mánaöarins í ársfjórðungnum, þ.”e.
1. ársfjóröungur borgist fyrir lok janúarmánaöar, 2. ársfj. fyrir lok ap-
rílmán., 3. ársfj. fyrir lok júlímán., 4. ársfj. fyrir lok októbermánaöar.
Verð hvers ársfjórðungs 1 króna.
Útgefendurnir.
Bvcrgur,
trjesniíifluerksinilja oo tiiburuersliin
(flygenriog S Co.),
Hafnarfirði. Símnefni: Dvergur. Talsími 5 og 10.
Hefur fyrirliggjandi: Hurðir — Glugga — Lista og yfir höfuð alls konar
timburvörur til húsabygginga og annara smíöa. — Húsgögn, ýmis konar, svo
sem: Rúmstæði — Fataskápa — Þvottaborð og önnur borö af ýmsum
stærðum.
Pantanir afgreiddar á alls konar húsgögnum. — Rennismíðar af öllum
tegundum.
Miklar birpðir ol sænsku limbri, seienti 09 pappa.
Timburverslunin tekur að sjer byggingu á húsum úr timbri og steinsteypu,
og þar sem vjer höfum fengið betri kaup á timbri í þetta skifti en alment
gerist, væntum vjer að geta boðið viðskiftamönnum vorum hin allra bestu
viðskifti, sem völ er á.
verður haldinn laugardaginn 13. febrúar næstkomandi, kl. 8)4 e. h. í
Ungmennafjelagshúsinu.
Á fundinum gerist þaS sem hjer segir:
1. Stjórnin skýrir frá hag fjelagsiníj og framkvæmdum á hinu liSna ári.
2. Kosnir 2 fulltrúar til 4 ára, er mæti á Fiskiþinginu og auk þess 2 vara-
fulltrúar.
3. Ennfremur 2 endurskoðunarmenn og 2 úrskuröarmenn til næstu 4 ára
samkvæmt 5. gr. fjelagslaganna.
4. Teknar ályktanir um ýms önnur mál, er fram kunna aö verða borin
á fundinum.
Stjórnin.
Oddnr Gíslason
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
LAUFÁSVEG 22.
venjul. heima kl. 11—12 og 4—7.
Skrifstofa
Umsjónarmanns áfengiskaupa,
Grundarstíg 7, opin kl. 3—5.
Sími 287.
Nokkrar huseignir
á góSum stööum í bænum fást keypt-
ar nú þegar. Mjög góðir borgunar-
skilmálar. Væntanlegir kaupendur
snúi sjer til SVEINS JÓNSSONAR.
Til viötals í veggfóðursverslun Sv,
Jónssonar & Co„ Kirkjustræti 8, kl.
3—6 síðdegis.
Prentsmiðjan Rún.
115
var hann líkur honum,“ mæltí gamli mað-
urinn og horföi á mig. „SegiS mjer, herra
minn: eruS þjer lífgjafi okkar?“ — „Svo
er,“ svaraði jeg; „en þaS skiftir engu nú.
GjöriS svo vel aö losa mig viS þessa ungu
hefSarmey,“ bætti jeg viö, því aö mikil
þykkja var komin í mig.
„Jeg biS yöur fyrirgefningar,“ svaraSi
gamli maSurinn; „jeg er ekki vítaverSur,
Hvernig átti jeg aS geta þekt yður í hvítri
persónu, þar sem þjer voruð svartur, er
vjer mættumst á skipinu. Jeg er ekki víta-
veröur; í sannleika er jeg það ekki, kæri,
ungi vinur minn. Jeg mundi hafa gefiö
20,000 kr. til þess aö hitta yður, svo jeg
gæti látiS yöur í ljós þakklæti mitt fyrir
drengilega vörn yöar, er þjer hættuS lífi
yöar fyrir frelsi okkar. Komið, herra minn,
þjer veröiö að fyrirgefa mjer, gömlum
manninum, þennan misgáning. Jeg hafði
alls ekki skap til aö vera kurteis viö offí-
sera, sem jeg hugöi að væri í herdeild-
inni, sem hefur fyrir fáum dögum auömýkt
oss meS óskiljanlegri hreysti og hepni.
LátiS litlu stúlkuna, sem þjer hafiS frels-
aö, sannfæra yöur, ef jeg get þaö ekki.“
Meöan viö vorum aö tala saman, fór
litla stúlkan ofan af herðunum á mjer, en
kraup niSur á gólfiS og faömaöi grátandi
á mjer hnjen. Jeg var sannfærður um, aS
gamli maöurinn sagSi satt, aS hann hefSi
ekki þekt mig, og jeg mundi ekki eftir
því, áS jeg hafði verið svartur, er jeg
hitti hann á Stellu.
Jeg rjetti honum því höndina, reisti litlu
stúlkuna á fætur og hjeldum viö svo öll
þangaö, sem jeg haföi hitt hann fyrst.
„Ef þjer vissuö hvaS þaö gleður mig
aö sjá yður og geta látið ySur í ljós þakk-
læti mitt,“ sagöi Vanderwelt, „og veslings
Minnie einnig. Hversu oft höfum viö ekki
talaö um hinn óttalega dag og hvort okkur
mundi auðnast aS sjá yður aftur. Jeg full-
vissa yöur um þaö, aö jeg sje nú ekki
lengur eftir því, þótt eyjan yrði unnin.“
Minnie stóS hjá mjer meöan faðir henn-
ar talaöi; bláu augun hennar skinu geng-
um tárin, er þau flutu í. Þegar jeg sneri
mjer til hennar, mættust augu okkar; hún
brosti, en jeg tók í hönd henni. Þetta var
sú uppörfun, er hún virtist þurfa; hún
rauk þegar aS mjer og kysti mig hvaö eft-
ir annað á þá kinnina, sem aö henni sneri,
en viö föSur sinn mælti hún orö og orö
á stangli á hollensku, er jeg skildi ekki.
— Jeg þarf naumast frá því að segja, aö
eftir þetta óx vinátta skjótt á milli vor.
Hafi mjer í fyrstu virst mjer vera sýnt
vanþakklæti, fjekk jeg margfaldlegar bæt-
ur fyrir það eftir á.
Gamli maðurinn sagöi ■ um kvöldiS:
„Guö hjálpi mjer, ef dóttir mín heföi ekki
veriö skarpskygnari en jeg; hefSuð þjer
fariS burtu, og ætlaö þaö, aö jeg heföi
eigi viljaS kannast viS yöur, já, og jeg
hefSi komist aö því siöar meir, þá hefö-
um viö Minnie ekki umboriö þaö. Ó! jeg
er þakklátur, mjög þakklátur viö guð, aö
svo skyldi ekki fara.“
Lesarinn getur getiö því nærri, aö mjer
hafi liðið vel um kvöldiS. Feöginin virtust
því nær aS tilbiöja mig, er þau vissu, hver
jeg var. Gamli maöurinn spurði mig ótal
spurninga um ætterni mitt o. s. frv., um
kaftein Delmar, um herþjónustuna og baö
mig aö dvelja altaf hjá sjer, meðan skipiS
lægi á höfninni. Jeg sagöi honum aö þaö
gæti ekki látið sig gera, en jeg skyldi
koma svo oft, sem jeg fengi leyfi til. Kl.
10 bauð jeg þeim góöa nótt og lýstu sex
þrælar mjer meö ljóskerum ofan aö bátn-
um.
Kafteinn Delmar og svo hinir aörir
kafteinar höföu búiS um sig í landi, þar eS
höfnin var bæöi þröng og landlukt, svo
aS hitinn var óþolandi á skipum úti. Jeg
komst aS því, aö gamli Vanderwelt haföi
fariö á fund kafteins Delmars daginn eft-
ir, sagt honum frá æfintýrinu á víkinga-
skipinu og borið mjer miklu betur sög-
una, en mjer sagöist sjálfum frá. Brytinn
var viSstaddur og haföi sagt Bob Kross
frá þessu, en hann sagði mjer. Vander-
welt hafði beiöst þess, aö jeg fengi aS
vera hjá sjer, meöan skipið væri á leg-
unni, en kafteinn Delmar ekki viljað sam-
þykkja þaö, en lofað, aö jeg skyldi fá leyfi
til aö heimsækja hann, er jeg heföi tíma
til frá skyldustörfum mínum.
Lesarinn hlýtur aö minnast þess, að
eyjan Cúracóa komst í hendur Englend-
ingur áriö 1800, en var svo fengin Hol-
lendingum aftur 1802. Á þessu tímabili
höföu ýmsir enskir kaupmenn sett sig niö-
ur þar og dvalið þar síðan; sögöu þeir
oss, aS Vanderwelt gamli væri ríkastur
maSur á eynni og aS stjórn Hollendinga
skuldaði honum stórfje; hann væri nú
hættur viö kaupskap, þótt hann ætti mikl-
ar eignir í Havanna, er hann heföi fengið
meS konu sinni, er var af spánskri ætt, og
þaS væri áform hans, aS fara aftur til
Hollands meS hverju fyrsta herskipi, sem
kæmi.
Vjer dvöldum 3 vikur i Cúracóa og á því
tímabili gaf fyrsti lautinantinn mjer leyfi
til aö fara í land þvi nær á hverju kvöldi
og vera til kl. 7)4 um morguninn, er jeg
þurfti aö vera kominn til báts míns og
bíða eftir kafteininum. MeS þessu móti
kom þetta ekki í bága viö önnur störf mín
og átti jeg marga skemtistund hjá hinum
nýju vinum mínum og, eins og geta má
nærri, varS mjer mjög vel viö litlu Minnie.
ÞaS mun ekkert á móti því, aö jeg lýsi
henni. Hún var eitthvaS um 10 ára gömul
og há eftir aldri; hún var mjög fríS, blá-
eygS og svarthærö; svipurinn var gáfu-
legur og leit út fyrir aö hún mundi verSa
fríSasta kvendi. Faöir hennar unni henni
hugástum, því aö hún var einbirni. Hann
hafði kvongvast seint og kona hans dáiS
fáum dögum eftir aö Minnie fæddist. Min-
nie var ástúðleg að eölisfari og hin lund-
blíSasta; alt til þessa hafSi hún fengiS litla
mentun og þess vegna vildi Vanderwelt
hverfa heim til Hollands. Jeg varö brátt
heimagangur hjá þeim og breyttu þau viS
mig eins og jeg væri sonur eSa bróöir.
Minnie haföi mikla forvitni á aö vita,
hvað þaö væri, er jeg bæri um háls mjer
í selskinnsbuddunni, en jeg gat hvorki
komiS mjer aS því aS segja henni nje föS-
ur hennar frá því hvaö þaS í raun og veru
væri. Vanderwelt spurði mig oft aS því,
hvort mjer geðjaðist að sjómenskunni og
kvaö jeg jafnan já viö því.
Um síðir kom að burtförinni, og ekki
var nema eitt kvöld eftir, er jeg gæti ver-
iö meS þeim. Vanderwelt virtist hnugginn
mjög og aö Minnie litlu komu mörg grát-
köst um kvöldiS, er hún hugsaði til skiln-
aöarins.
Skilnaöarstundin kom og var næsta sár.
Jeg lofaöi aö skrifa þeim, og gamli Van-
derwelt sagSi, aS hús sitt skyldi jafnan
opiö fyrir mjer og baS mig aö láta sig
vita, ef jeg þarfnaðist einhvers.
Jeg grjet, er jeg skildi viö þau og þaö
í fyrsta skifti á æfi minni viS slíkt tæki-
færi. Morguninn eftir vorum vjer komnir
undir segl og áttum vjer aö hitta aðmírál-
inn á Jamaíca.
Bob Kross hafSi beðiS mig aö tala viS
sig á fyrstu varStið, og hitti jeg hann á
venjulegum samkomustaS okkar.
„Herra Keene! jeg hef nokkrar nýung-
ar handa ySur, er jeg fjekk hjá brytan-
um í gærkvöldi. Hann hefur jafnan opin
eyrun, en þó held jeg aS hann sje ekki
þaS sem menn alment kalla njósnara;
honum geSjast að yður og þegar þjer er-
uö annars vegar, hirðir hann eigi um aö
rekast í hverju lítilræSi, er fyrir kemur.
ÞaS er nú ySur aö segja, aö Hollending-
urinn, er þjer frelsuðuS frá víkingunum,
heimsótti kaftein Delmar í gærmorgun og
eftir aS þeir höfSu átt tal saman um hríð,
sagSi hann kafteininum, aS þaS væri ósk
sín, aS þjer yfirgæfuð sjómenskuna og