Lögrétta - 06.01.1915, Page 3

LÖGRJETTA
7
Áskonin.
ViS undirrituS skorum hjermeö á alla landsmenn, konur sem karla, í
samúSarskyni, aS gefa eitthvaS til líknar bágstöddum Belgum. Tillögum
—stórum og smáum—er veitt móttaka af ritstjórum blaðanna og í bönk-
unurn
í framkvæmdarnefnd:
Jes Zimsen, Matthías Þórdarson,
form. kaupm.fjelags Reykjavíkur. form. Stúdentafjelagsitis.
Vilh. Finsen,
ritstj. Morgunblaösins.
K. Zimsen, form. Iönaöarm.fjel. Þórunn Jónassen, form. Thorvaldsensfjel.
Kristín Jakobson, fm. Hringsins. Katrín Magnússon, fm. H. ísl. kvenfjel.
Bríet BjarnhjeÓinsdóttir, fm. Kvenrjettindaf. Ársæll Árnas., fm. U.M.F.R.
Anna Thoroddsen, fm. K.F.U.K. Bjarni Jónsson prestur, form. K.F.U.M.
Jón Sívertsen, fm. versl.m.fjel. Rvíkur. H. Hafliðason, form. Fiskifjel. ísl.
H. Hafliðason, fm. Skipstjórafjel. Aldan. Indriði Einarsson, fm. G.-T.-regl.
Árni Jónsson, fm. Verkm.fjel Dagsbrún. Guðm. Helgason, búnaöarfjel.fm.
hann einatt gekk á áfengsbrautinni
út fyrir hin hóflegu takmörk. Um þaö
leyti, sem hann tók viö föstu æfi-
starfi og gerðist hjer heimilisfaðir,
byrjaði Good-Templarreglan sitt göf-
uga líknarstarf x þessum bæ. Ekki
liygg jeg það rjett sagt, að Halldór
væri nokkurn tíma í óvinaflokki regl-
unnar nje reyndi beinlínis að
vinna henni tjón; hann var meiri
gáfu- og mannúðarmaður en svo, að
hann sæi ekki þegar, hvílikt nauð-
synja- og kærleiksstarf reglan var að
vinna. En hitt hygg jeg satt, að fáa
sjer óþarfari andstæðinga hafði Tem-
plarareglan átt hjer á sínum fyrstu
árum, heldur en hann, vegna hinna
viðtæku áhrifa, sem hann með dæmi
sínu hafði á hugsunarhátt ungra
manna hjer í bænum. En sjálfur var
hann, eins og títt var í þá daga og
lengi síðan, þeirrar skoðunar, að hlut-
verk reglunnar væri eingöngu og að-
allega það, að bjarga þeim, sem
lengst voru leiddir á áfengisbraut-
inni. Og hefði einhver á þeim árum
sagt Halldóri Jónssyni, að hann ætti
eftir að verða einn af mestu og bestu
styrktarmönnum Good-Templarregl-
unnar hjer á landi, þá hygg jeg, að
hann hefði tekið þeim spádómi eitt-
hvað líkt því, eins og jeg ímynda
mjer að unglingurinn Sál hefði gert,
ef einhver, þar sem hann var við-
staddur líflát Stefáns pislarvotts,
hefði hvíslað því í eyra honum, að
fyrir honum lægi, að verða einn
sterkasti máttarstólpinn í kirkju Jesú
Krists hjer á jörðunni. En tímarnir
líða. Drottinn vildi fá góðu og nyt-
sömu kærleiksverki til vegar komið
hjer á meðal vor, þess vegna þurfti
hann á að halda ötulum og ósjerhlífn-
um starfsmönnum. Og hann kallaði
Halldór Jónsson meðal annara slikra
til starfans. Menn spurðu, hvað knúði
hann til að gerast þannig alt í einu
fylgismaður þess málefnis, er hann
áður hafði verið svo andvígur, og
sjálfur mun hann hafa svarað, að
hann gerði það vegna drengjanna
sinna, vildi ekki með dæmi sinu verða
þess valdandi, að þeir lentu, eins og
h a n n út á hina hálu og hættulegu
áfengisbraut. En hver lagði Konurn
þá hugsun í brjóst nema sá andi guðs,
er vekur sjerhverja góða hugsun og
göfuga tilfinningu í mannshjartanu.
En eins og vænta mátti af slíkum
starfs- og áhugamanni, sem Halldór
heitinn var, þá barðist hann þegar frá
byrjun i fylkingarbrjósti þeirrar her-
deildar, er sagt hafði áfengisbölinu
stríð á hendur. Hörð var baráttan
og seinunninn sigurinn, en guð g a f
þó sigur að lokum, hann gefur hverju
góðu máli sigur. Við nýliðin áramót
bar íslenska þjóðin gæfu til að hrista
af sjer ok áfengisbölvunarinnar, losna
við eina af hinum stærstu þjóðar-
syndum. Og það er mjer gleði, að
hafa til þess sjerstakt umboð hinna
ráðandi manna Good-Temlarregl-
unnar hjer á landi, að flytja Halldóri
Jónssyni hjer við líkkistu hans, op-
inberar þakkir reglunnar og samherja
hans í áfengisbaráttunni, fyrir þann
mikla og ágæta þátt, er hann átti í
þessu nytsama kærleiksverki og hin-
um unna sigri. Og trú mín er það,
að þegar fyrnt er yfir önnur störf
Halldórs Jónssonar, þá verði þ e 11 a
það af störfum hans, er lengst heldur
nafni hans á lofti meðal þjóðarinnar.
En eins og H. J. var hinn ótrauð-
asti starfsmaður að hverju verki,
sem hann gekk, svo var hann og
einnig hinn ágætasti heimilisfaðir.
Hann liföi hinu ástríkasta hjóna-
bandi í sambúð góðrar og elskulegr-
ar konu og mannvænlegra barna. Jeg
veit ekki hvort öðrum hefur fundist
eins og mjer, en á ekkert heimili
minnist jeg að hafa komið, þar sem
kærleiksylinn lagði eins notalega á
móti manni, eins og á heimili Hall-
dórs Jónssonar. Alúðin og ljúfmensk-
an var þar jöfn hjá öllum, hjónum
og börnum. Margir virðast ætla, að
hin annálaða islenska gestrisni sje
einkum fólgin í iburðarmiklum veit-
'ngum í mat og drykk. En þeir, sem
þetta kynnu að álíta, hefðu átt að
koma á heimili Halld. Jónssonar, og
jeg trúi ekki öðru, en að þeir hefðu
sannfærst um það, að hin s a n n a
gestrisni er i öðru fremur fólgin en
þessu. - Og þeir v o r u margir, sem
komu á heimili hans og dvöldu þar
einatt langdvölum, því vinirnirogætt-
ingjarmr úr átthögunum voru marg-
ir og all>r nutu þeir hinnar sömu ein-
lægni og ljúfmensku. Og eins og jeg
veit, að Halldórs Jónssonar verður
nxikið og víða saknað, þá verður það
ekki síst nje minst sem heimilisföð-
ur og gestgjafa. Og margar hlýjar
þakklætishugsanir og heitar blessun-
aróskir verða sendar hinu jarðneska
heimili hans nú, við lát hans, frá
þeim hinum mörgu, er 'þar hafa á
liðnum árum átt alúðarviðtökum að
fagna. Og um leið og jeg flyt mitt
innilegasta þakklæti fyrir alla þá ást-
úð og vinsemd, er mjer og mínum
hefur á liðinni tíð verð auðsýnd á
heimili hins látna vinar míns, þá get
jeg ekki látið það ósagt, að fyrir
m i n n i tilfinningu er dimmra og
daprara yfir þessum bæ eftir lát
Halldórs Jónssonar, heldur en áður,
og á jeg hjer þó nána ættingja og
nokkra góða vini.
Flestra manna líf hefur tvær hlið-
ar, aðra líkamlega, hina andlega, aðra
tímanlega, hina eilifa, aðra er snýr
að heimslífinu, hina, er snýr að líf-
inu í guði. Jeg segi með vilja
f 1 e s t r a manna líf, en ekki allra,
því þeir menn eru til, sem svo hefur
tekist að fjötra sálir sínar í búsorg
og áhyggjum lífsins, að þar getur
naumast skotið upp nokkurri hugsun,
sem nær út fyrir munn og maga, þeir
hafa steingert sálir sínar, þeir hafa
myrt þær.
En Halldór Jónsson var fjarri því,
að vera í tölu þessara manna, andi
hans var eigi síður sistarfandi en lík-
ami hans. Og því ljúfara er mjer að
minnast á hina andlegu lilið á lífi
þessa vinar míns, sem hún er lær-
dómsríkari. Einskis manns líf, þeirra,.
er jeg hef kynst, hefur eins og hans
verið undirorpið snöggum umskiftum
örlaganna, á engum eins og honum
hefur drottinn sýnt mjer það, að það
er hann, „sem gerir ríkan og fátæk-
an, hann, sem upphefur og niður-
lægir“, á engum eins og honum sýndi
hann mjer það, hvernig „hann agar
þá mest, er hann elskar heitast“,
hvernig hann stundum eins og þving-
ar mannssálina til hlýðni við sig.
Jeg gat þess áðan, að hinn fram-
liðni hefði í æsku notið góðs uppeld-
is trúaðrar móður, og trúarfrækorn-
in, sem sáð var í hjarta hans í æsku,
þau dóu ekki. En það fór fyrir Hall-
dóri Jónssyni eins og einatt vill fara
fyrir æskumönnum, þegar þeir úr
góðum foreldrahúsum komast út í
soll og gjálifi heimsins, það fer þá
eins og sálmaskáldið segir:
„Vjer týnum oft Jesú í heimi hjer,
í hávaða lífs og glaumi.“
Drottinn gerir ríkan, hann upphef-
ur, það sannaði hann berlega á Hall-
dóri Jónssyni. Úr fátækt og umkomu-
leysi veitti hann honum góða stöðu,
allgóð efni, hið ánægjulegasta heim-
ili, traust og yfrðingu meðborgar-
anna og í stuttu máli flest þau gæði,
er oss þykir mest um vert hjer í tim-
anum. En Jesú var týndur sem lif-
andi kraftur í sálu hans og þeir vita
það, sem reynt hafa, að gnótt tím-
anlegra gæða, ásamt góðri heilsu og
starfsþreki, eru manninum sjaldnast
hvöt til þess að leita hins „týnda
Jesú“. En þó að vjer týnum Jesú,
þá týnir hann eigi oss, því hann kvað
sig til þess í heiminn kominn „að leita
hins týnda og frelsa það.“ Drottinn
slepti ekki hendi sinni af hinum fram-
liðna; hann hafði ætlað honum eitt
verkið enn þá í víngarðinum. En til
þess að þvinga hann að þessu starfi,
þ v í að vinna að guðsríkis bygging-
unni i sinu eigin og annara hjörtum,
þá varð drottinn að grípa til þess
ráðsins, „að niðurlægja hann“, beygja
hann undir sína voldugu hönd, fá
hann til að varpa frá sjer öllu sjálfs-
rjettlæti, svifta hann miklu af hinum
tímanlegu gæðunum. Hörð var hirt-
ingin og þungur krossinn, er drott-
inn lagði á hann, og margur hefur
bognað undir ljettari byrði. En hjer
sýndi drottinn sína dásamlegu náð,
er hann mitt í hinum þyngsta kross-
burði ljet ljós sinna sannleiksorða
upplýsa sálu hans, svo að hann með
trúarhöndinn gat nú aftur gripið hina
sterku náðarhönd þess Jesú, er áður
var týndur, „í hávaða lífs og glaumi“.
C'g þá fann hjartað frið, þennan frið,
sem yfirgengur allan skilning og
hjálpar manninum til að bera hverja
þá byrði, er á hann er lögð, með full-
kominni og auðmjúkri undirgefni
undir gugs vilja.
Jeg man það, að jeg heyrði það
skoðað sem vott um algjöra fyrir-
litningu hins látna á heimsins dómi,
ef ekki beina ósvífni, hve vel og
karlmannlega hann bar mótlætið, hve
lítil breyting varð á ytri framkomu
hans, frá því sem áður var. En þeim
var sennilega vorkunn, sem þannig
dæmdu, þ e i r þektu ekki af eiginni
raun þann kraft, „sem er máttugur
í veikleikanum“, þeir könnuðust ekki
við þann „guðsfrið", er fyllir hjarta
hins trúaða guðsbarns, er öðlast
hefur þá náð, að mega halla sjer upp
að hjarta frelsarans og leggja alla
lífsbyrðina sína á hans herðar. En
þetta hafði hinn framliðni reynt.
Og þegar svo mennirnir höfðu
dæmt hann óhæfan til tímanlegu
starfanna, þá tók drottinn hann i sína
þjónustu, til framkvæmda andlegum
störfum. Með sama starfsþrekinu og
starfsviljanum sem að undanförnu,
sökti Halldór Jónsson sjer niður í
lestur hinna helgu rita og var síðan
i ræðu og riti sístarfandi í verki drott-
ins, alt þangað til heilsan var svo
gerbiluð orðin, að öll starfsemi var
ómöguleg nema bænin ein.
Og svo gat hann þá loksins sagt
með postulanum: „mjer er það fyrir
minstu að vera dæmdur af yður, eða
af mannlegu dómþingi, drottinn er sá,
sem dæmir mig“. Og honum hlotn-
aðist sú guðs náð, að „drottinn dæmdi
hann“ hjer í tímanum, svo að hann
fór „frá dauðanum til lífsins“. Mædd-
ur og slitinn fyrir örlög fram hefur
hann nú hallað þreyttu höfði sínu
að föðurhjarta guðs og hlotið þar
þá kveðjuna, sem öllum er unaðs-
legri: „Þú góði og trúi þjónn, yfir
litlu varstu trúr, yfir meira vil jeg
setja þig, gakk inn í fögnuð herra
þins.“
En vjer stöndum eftir um stund,
vinir mínir, með byrðarnar okkar og
sorgirnar, misþungar og misstórar.
en jafnframt sjálfir misþrekmiklir að
bera. Á þjer, kæra syrgjandi ekkja
hins framliðna, hefur hönd drottins
uú um stund legið þungt. Að vorum
dómi mannanna, virðast þær ekki
ljettbærar byrðarnar, sem á þjer
hvíla. Kross langvinnrar vanheilsu,
kross óvildarkendra árása á þinn kær-
asta ástvin, og nú síðast kross sorg-
ar og saknaðar hefur drottinn á þig
lagt. Lítið mundi mannleg hjálp og
mannleg orð megna að ljetta undir
svo þunga byrði, en einnig hjer kem-
ur sá til, sem e i n n getur gefið kraft-
inn til að bera byrðarnar. „Þú veist
á hvern þú trúir“ og þú finnur hversu
inndæl það er, að eiga h a n n að vin
og bróður, sem forðum huggaði hina
grátandi ekkju og síðan jafnan hefur
huggað hverja þá grátandi ekkju,
sjerhvert það sorgmætt hjarta, er til
hans hefur flúið í trausti til hans
endurlausnarkærleika. Guðs kraftur
styrki þig, hann gefi þjer að þreyja
í trú og von hinar ólifuðu æfistund-
irnar, þangað til hin fullkomna dýrð-
in drottins einnig ljómar þjer og þú
færð aftur að sjá og sameinast ást-
vininum burtsofnaða í eilífum friði
og gleði.
Guðs huggunarandi fylli einnig
hjörtu yðar, þjer syrgjandi börn, syst-
ir og aðrir ástvinir hins framliðna.
G e y m i ð, kæru börn, mynning yðar
góða föður í kærleiksfullum hjörtum,
h e i ð r i ð hans minningu, með því
að ganga einnig framvegis á guðs-
óttans og dygðanna vegi, ljettið
hinni mæddu móður ykkar sorgar-
byrðina eftir megni og haldið yður
fast við drottinn Jesúm i trúnni.
Hans náð og friður fylli hjörtu allra
yðar, er hjer syrgið, hans blessun
hvíli yfir yður að eilífu.
Og svo viljum vjer þakka það
starf, sem hinum framliðna veittist
náð til að vinna á meðal vor. Innan
lítillar stundar faðmar móðurskaut
jarðarinnar að sjer jarðneskar leifar
hans, sem eins af sínum trúu og
góðu sonum, þakkandi honum það
starf, er hann vann henni til sæmdar.
Þá veit jeg og, að þetta bæjarfjelag
má þakka margra ára trúa þjónustu
hins framliðna og ósjerhlífna starf-
semi hans í þarfir bæjarins. Einmg
veit jeg, að allir hinir mörgu vinir
hans, nær og fjær, þakka trygð hans
og ljúfmensku, góðsemd hans og
margvíslega hjálp. Og síðast, en ekki
síst, viljum vjer þakka guði fyrir
hinn framliðna, fyrir það, að hann
g a f oss hann, fyrir þau nytsemdar-
störf, er hann leyfði honum að vinna,
fyrir það góða eftirdæmi, er hann með
lífi hans gaf oss til starfs og stríðs,
bæði í tímanlegum og andlegum efn-
um, þess starfs og striðs, er fyrir
kraft guðs vinnur sigur að lokum.
En vjer, vinir minir, vjer eigum
með postulanum „að æfa oss i þvi,
að hafa jafnan óflekkaða samvisku,
bæði fyrir guði og mönnum,“ svo að
vjer „sjeum oss elcki neins meðvit-
andi,“ þess er oss má verða til sak-
fellingar í guðs augum. Keppum í
trúnni á drottinn Jesúm, að eignast
hið eilífa lífið, biðjum guð óaflátan-
lega að hann af náð sinni vilji hjálpa
oss til „að lifa lífi hinna rjettlátu,
svo að vjer fáum dáið þeirra dauða
og vort hið síðasta megi verða sem
þeirra“. Þá bæn vora heyri guð faðir
vor í drottins Jesú nafni. Amen.
SAMSKOT HANDA BELGJUM.
Hjer í blaðinu er birt áskorun um
samskot handa Belgjum. Allir vita,
hver hörmungakjör fjöldi þeirra á nú
við að búa, og samskot, eins og þessi,
eiga sjer stað mjög víða um lönd, án
þess að í þeim felist nokkur dómur
um deilumál ófriðarþjóðanna.
SKELFING.
Skelfing skekur álfur,
skot dynja, menn hrynja;
einstæð inni bíður
aum kona, dauðvona.
Mannkyn mænir, stynur,
má eigi sköp sveigja;
heimslíf hrjáir áfalt
hörð nauð, og vís dauði
— hörð nauð og vís dauði.
GSTR.
Leiðrjettingar. í grein hr. Pjeturs
Zophoníassonar í síðasta tbl. höfðu
í nokkrum hluta af upplag blaðsins
orðið meinlegar prentvillur, sem þeir
eru beðnir að leiðrjetta, sem þau ein-
tök blaðsins hafa fengið. En villurnar
eru þessar:
í i. dálki á 3. síðu er lína, sem ekki
á þar heima, en rjetu línuna vantar.
Setningin, sem við þetta ruglast, á að
vera svona: „Og svo nú aftur, er
Hafstein fjekk þá til að samþykkja (
Fram.
Fundur á laugardaginn 9. jan. kl.
8ýý síðd. í Templarahúsinu.
. . Árni Pálsson heldur fyrirlestur.
stjórnarskrána, þá fitjið þið upp á
þessum blessuðum fyirvara. Hann er
ágætur“ o. s. frv.
Neðst í 2. dlk. á 3 síðu er einnig
lína, sem þar átti ekki að standa. Þar
á að vera: „og beita til þess öllum
þeim meðölum, sem K. B. hafði bent
á á fundinum.“
Ofar í sama dlk. stendur: „skaut
r.okkur inn í“, en á að vera: skaut
annar inn í.
ÖFUGMÆLI.
Höldum nú kjafti, en knefum
kreftum sleitulaust beitum.
Vörumst hikandi húka,
hamingju gröf er töfin.
Ef Mörlandar erum,
ekki svinglandi hringlum.
Heiður er hníga af dáðum,
háðung að lifa af náðum.
___________ GSTR.
ísland erlendis.
„Hadda Padda“, leikrit G. Kamb-
ans, var leikið á Kgl. leikhúsinu í
Khöfn 14. nóv. í fyrsta sinn og er
mjög vel látið af leiknum í dönskum
blöðum. Frk. Ungermann ljek Höddu
Pöddu, en P. Reumert Ingólf.
Eggert Stefánsson söngvari er ný-
lega farinn frá Khöfn til Ameríku
og kvað ætla að setjast þar að.
Jarðarför Halldórs Jónssonar fór
fram frá dómkirkjunni í fyrradag.
Veður var hið besta og líkfylgdin
ein hin stærsta, sem hjer hefur sjest.
Voru flögg í hálfa stöng um allan
bæ og kirkjan tjölduð svörtu. Sjera
Jóhann Þorkellsson flutti húskveðju,
og á heimili hins látna var sungið
kvæði það, sem prentað er á öðrum
stað hjer í blaðinu. í kirkjunni flutti
sjera Ólafur Magnússon í Arnabæli
hina ágætu ræðu, sem einnig birtist
hjer í blaðinu.
Dáin er hjer í bænum á gamlaárs-
dag frk. Þórunn Stephensen, alsyst-
ir Magnúsar Stephensens lanshöfð-
ingja og þeirra systkina, á 82. ári,
fædd 18. maí 1833 á Höfðabrekku í
Rangárvallasýslu. Þau voru 7 syst-
kinin, sem upp komust, tveir bræður
og fimm systur. Faðir þeirra, Magn-
ús sýslumaður Stephensen, andaðist
1866, og fluttust þær systurnar þá
hingað til Reykjavíkur og hefur
Þórunn sál. dvalið hjer síðan og bú-
ið hjer með systrum sínum, lengst
frk. Mörtu, og bjuggu þær nú síðast
i húsi E. Claessens yfirrjettarmála-
flutningsmanns. Þaðan fer jarðarför-
m fram næstk. föstudag.
Ekkert.
Ytra stóð Ekkert.
Ekkert þar vel gekk.
Aftur kom Ekkert.
Ekkert hjer hrós fjekk.
Sumir vilja breyta rithætti á einu
orði í hverju vísuorði þessarar stöku.
aðrir vilja aðeins breyta í x. og 3.
vísuorði, enn aðrir í 2. og 4. vísuorði.
en sumir vilja engu breyta. Um þetta
má lengi deila, ef efni vantar, þó
deilan sje um ekkert.
Kensluskeiðið næsta, 1915—1916,
stendur yfir frá 15. okt. til 14. maí.
Námsmeyjar fá meðal annars nokkra
tilsögn í heilsufræði og um efnasam-
setningu og gildi matvæla, einnig
nokkra verklega æfingu í að búa til
algengan mat, eftir því sem ástæður
leyfa. Fyrir fæði greiða þær 18 kr.
um mánuðinn. Þær, sem nokkuð langt
eru að, fá ferðastyrk. Umsóknir sje
sendar Búnaðarfjelagi íslands, og
þarf þeim að fylgja læknisvottorð um
heilsufar.
Um JARÐYRKJUKENSLU á
Ánabrekku vorið 1915 og SLÁTR-
UNARNÁM í Reykjavík haustið s.
á. sjá auglýsingu á kápu Búnaðar-
ritsins 1915., 1. h.
Jarðarför minnar elskulegu konu,
Ingileifar Björnsdóttur, sem andaðist
30. f. m., fer fram laugardaginn 9.
þ. m. og hefst með húskveðju á heim-
iii okkar, Laufásveg 47, kl. nýý-
SIGURÐUR HALLDÓRSSON.