Lögrétta - 25.07.1916, Blaðsíða 4

130
LÖGRJETTA
Ásg. G. Gunnlaugsson & Co.
Austurstræti 1, Reykjavík,
selja:
Vefnaðarvörur. — Smávörur.
Karlmanna og unglinga ytri- og innrifatnaði.
Regnkápur. — Sjóföt. — Ferðaföt.
Prjónavörur.
Netagarn. — Línur. — öngla. — Manilla.
Smurningsolíu.
Vandaðar vörur. Sanngjarnt verð.
Pöntunum utan af landi svarað um hæl.
Gullsmiðir.
Fyrri myndin sýnir austurríkska hermenn, sem klifra upp hamra í Tyról, og sjest á henni, hve örðugt er um-
ferðar sumstaöar á suðurvigstöðvunum. — Síðari myndin sýnir stjórnarrúm í Zeppelinsloftfari.
#
Mjer hefur verið sagt að bóndi einn
í nágrenni við P. Z. veröi aö sljetta
300 ferfaöma í túni árlega án endur-
gjalds frá landsdrottni. Bóndi þessi
er afarduglegur og búmaður mikill,
en hann hlífist við að byggja á jörð-
inni eða beita atorku sinni til að bæta
hana, svo sem búast hefði mátt við
af slíkum manni. Enginn efast þó um,
sem þekkir bónda þennan, að hann
mundi vera búinn að byggja bæði
vel og myndarlega og auk þess
bæta jörðina mikið að öðru leyti, ef
hann ætti hana sjálfur. Hjer er eitt
gott dæmi þess, að ekki sje alt með
feldu um framkvæmdir leiguliðanna,
sem von er. Og jeg efast ekki um
það, að ef P. Z. leitaði fyrir sjer,
mundi hann finna mýmörg dæmi
svipuð þessu, bæði í nágrenni við sig
og annarstaðar, þar sem hann fer um.
Ef P. Z. er nokkuð ant um að fá
skýrslur um framkvæmdir óðals-
bænda og leiguliða í búnaði, sem ó-
tvírætt mætti byggja á, og hann get-
ur gert sjer von um að sanna með
sitt mál, þá verður að safna þeim
skýrslum með þetta mál eitt fyrir
augum — þær verða að sýna fram-
kvæmdir hvers einstaks bónda á öllu
landinu, og helst verða þær að ná
yfir nokkuð mörg ár. Aðrar skýrslur
gagna ekki í þessu máli.
Á einum stað segir P. Z. að jeg
hafi ekki gætt þess, að hann hafi
áður borið saman í Frey jarðastærð
og búastærð í hverri sýslu, og sýnt
þar fram á, að búin sjeu ekki sýni-
lega stærri í þeim sýslum, þar sem
óðalsbændur eru flestir. — Jú. Jeg
hef lesið þann samanburð hans. En á
honum er lítið að græða, og færði jeg
rök fyrir því i ritgerð minni í Lög-
rjettu. Jeg tók það fram þar, a ð
leiguliðar gætu vel búið eins stórum
búum og óðalsbændur, því þeir fyndu
jafnan hvöt hjá sjer til þess að nota
ábýli sín sem mest og best þeir gætu.
En jeg sýndi jafnframt fram á það,
að þessi samanburður á búum bænda
í heilum sýslum væri villandi af því
landkostir, búnaðaráhugi o. s. frv.
væru misjafnir í hinum ýmsu sýslum.
Þá er loks svar Páls við þeirri
spurningu minni: hvernig hann hugsi
sjer framkvæmd á því að gera allar
jarðir í landinu að eign landssjóðs?
Hann vill hætta við að selja þjóð-
jarðir en leigja þær með erfanlegri á-
búð. í öðru lagi vill hann láta lands-
sjóð eignast alla verðhækkun á jörð-
um og í þriðja lagi láta landssjóð
eignast forkaupsrjett að öllum jörð-
um, sem seldar eru, og verja afgjaldi
af þjóðjörðum til kaupanna.
Svarið er þannig í þremur liðum.
Tvo fyrstu liðina verð jeg að sleppa
að tala um hjer, því það mundi verða
alt of langt mál i stuttri blaðagrein.
Um síðasta liðinn er það að segja,
að jeg er sömu skoðunar sem fyr, að
jarðakaup landssjóðs mundu verða
mjög erfið, eða jafn vel alveg ófram-
kvæmanleg, líkt og sams konar jarða-
kaup hafa orðið ýmsum öðrum þjóð-
um. Að því leyti er mjer svar hans
alveg ófullnægjandi, og mjer kæmi
ekki á óvart, þó það yrði síðar meir
ófullnægjandi Páli sjálfum og öðrum,
sem eru líkrar skoðunar og hann.
Jóh. Magnússon.
Eftirmæli.
Eins og áður hefur verið um getið
i Lögrjettu, andaðist á heimili sínu
hjer í bænum 30. maí síðastl. Andrjes
Andrjesson verslunarmaður, eftir
langa og stranga sjúkdómslegu, er
hann bar með mestu hugprýði. Er
þar góðum dreng á bak að sjá, dugn-
aðarmanni miklum og merkismanni,
og var hann nær hálfsjötugur að aldri,
fæddur 3. maí 1852 á Syðra-Lang-
holti í Hrunamannahreppi, og var
faðir hans elsti sonur Magnúsar
1 Andrjessonar alþm. þar, en móðir
hans var Katrín Eyjólfsdóttir frá
Snorrastöðum í Laugardal. Andrjes
misti föður sinn fjögra ára gamall og
dó hann frá konu og 8 ungum börn-
um. Var Andrjes með móður sinni
fram um fermingar aldur, en fór þá
í vist, og var ýmist við landvinnu í
átthögum sínum eystra, eða við sjó-
róðra á Reykjanesi. En nokkru síð-
ar varð hann verslunarmaður hjer í
Reykjavík hjá þeim Jóni heitnum
Vídalín, síðar kansúl, og frænda hans
Páli Eggerz, og þaðan fór hann
skömmu seinna til Brydes verslunar
og var þar þangað til hún hætti, eða
alls í 33 ár. Hafði hann þar umsjón
með vinnu og verslun utan búðar, og
fórst það mjög vel að allra dómi, serri
til þekkja, enda var hann mesti þrek-
maður sjálfur til vinnu, og jafnan var
hann vinsæll af verkafólki sínu.
Munu margir, sem Andrjesi heitnum
kyntust, sakna hans mikið, bæði bæj-
armenn og aðrir gamlir viðskifta-
menn verslunarinnar, þótt söknuður-
inn sje auðvitað tilfinnanlegastur á
heimili hans, því hann var ágætur
heimilisfaðir. En bót er það í böli, er
viðskilnaðurinn er eins góður og hjer
átti sjer stað, efni næg og gott hús i
höndum góðrar og stjórnsamrar hús-
móður og efnilegra, uppkominna
barna. Andrjes kvæntist 1893 Krist-
ínu Pálsdóttur frá Brennistöðum í
Borgarhreppi á Mýrum og eiga þau
8 börn á lífi, 7 fermd: Bertel, sjó-
mann; Magnús, við búnaðarnám er-
lendis; Harald, á vjelstjóraskólanum;
Axel, verslunarmann; Baldur, í
Mentaskólanum; Pál, Guðrúnu og
Magnús heima.
Andrjes heitinn var karlmannlegur
ásýndum og traustur í öllu, vel gerð-
ur bæði til sálar og likama, skarp-
greindur maður og gæðamaður i allri
raun, hjálpfús og ráðhollur. Hvíldina
hefur hann fengið eftir vel unnið
dagsverk.
Einn af vinum hans.
Smásaga frá stríðinu.
Lögberg segir þessa sögu úr ensku
blaði, frá Lundúnum, um litla stúlku
8 ára gamla, sem hjet Elsa og átti
heima á Þýskalandi. Hún hafði skrif-
að brjef og utanáskriftin var svona:
„Til elskulegs guðs á himnum.“ Hún
bað guð að lofa föður sínum heim
úr stríðinu, því hann hefði verið svo
ósköp lengi burtu.
Elsa litla á heima skamt frá Berlin
hjá móður sinni og fjórum systkin-
um; þeim hefur liðið fjarska illa
síðan faðirinn fór í striðið: „Mamma
er alt af að gráta,“ sagði Elsa litla
í brjefinu til guðs. „Og eftir þrjár
vikur verður afmæli hennar og líka
hennar Grjetu systur. Viltu ekki lofa
pabba að koma heim til okkar?“
Póststjórnin á Þýskalandi opnaði
brjefið og það hafði fjarska mikil
áhrif á hana. Brjefið var ekki sent til
Elsu litlu til þess að hún gæti breytt
utanáskriftinni, heldur var leituð uppi
herdeildin sem faðir hennar var í og
brjefið var sent til yfirmannsins yf-
ir herdeildinni. Honum varð mikið
um brpefið, og hann lofaði mannin-
um undir eins að fara heim til Elsu
litlu.
Stóð það alveg heima, að hann kom
heim á afmælisdaginn þeirra, konunn-
ar sinnar og Grjetu litlu, og þær urðu
steinhissa. Það má nærri geta, að
þar varð fagnaðarfundur. Og nú flyt-
ur Elsa litla guði þakklæti á hverjum
degi fyrir það, að hann skyldi vera
svo góður að svara brjefinu hennar
með þvi að lofa pabba hennar að
koma heim.
fjonnenninpiwkifl.
Leynilögreglusaga
eftir
A. CONAN DOYLE.
XI. KAPÍTULI.
Agra fjársjóðurinn mikli.
„Ef jeg á hann,“ sagði hún, „þá
á jeg það yður að þakka.“
„Nei, nei,“ svaraði jeg, „ekki mjer,
heldur Sherlock Holmes, kunningja
mínum. Þó að jeg hefði gert alt, sem
í mínu valdi stóð, hefði jeg aldrei
getað rakið þetta spor, því að jafn-
vel snillingurinn sjálfur hefur átt
fult í fangi með það. Við vorum
nærri því búnir að missa það alt á
síðasta augnablikinu."
„Viljið þjer ekki gera svo vel að
setjast niður, herra Watson, og
segja mjer alla söguna," sagði hún.
Jeg sagði henni í stuttu máli alt
sem á daga okkar hafði drifið, siðan
jeg hafði hitt hana siðast, um nýju
leitaraðferðina hans Holmes, um fund
A u r o r u, komu Athelney Jones,
leiðangur okkar um kvöldið og um
eltingaleikinn voðalega ofan eftir
Thames. Hún hlustaði á æfintýrin
með opnum munni og fjörugu augna-
ráði. En þegar jeg sagði henni frá
þyrnibroddinum, sem hafði farið svo
nálægt okkur, náfölnaði hún upp og
jeg var hræddur um að það ætlaði að
líða yfir hana.
„Þetta er ekkert," sagði hún þegar
jeg í skyndi helti vatni í glas handa
henni. „Jeg er orðin alfrisk aftur. En
mjer fanst svo voðalegt, að hafa sett
velgjörðamenn mína í þessa dauðans
hættu.“
„Nú er það alt búið,“ svaraði jeg.
„Það var ekki neitt. Nú ætla jeg ekki
að segja yður frá fleirum hroðaleg-
um atvikum. Við skulum snúa okk-
ur að einhverju skemtilegra. Hjer er
fjárhirslan. Hvað ætti að vera skemti-
legra en það? Jeg fjekk leyfi til að
koma með hana, af því að jeg hjelt
að þjer munduð hafa gaman af að sjá
ofan í hana fyrst allra.“
„Það var vel hugsað af yður,“
sagði hún. En það var enginn ákafi
í röddinni. En vafalaust hafði henni
hugkvæmst það, að það væri líkast
vanþakklæti af henni ef hún ljeti sem
sjer væri alveg sama um þetta, sem
Góðir og reglusamir gullsmiðir geta fengið atvinnu við gullsmíði um
lengri tíma, ef um semur, nú strax, eða frá 1. október.
Semjið sem fyrst við
Jón Sig'muiidsson guiismið
Laugavegi 8, Reykjavík.
Sími: 383.
■
KRONE f ,AQERÖL
er best.
við höfðum haft svona mikið fyrir að
ná í.
„Þetta er skínandi falleg kista,“
sagði hún og beygði sig ofan að
henni. „Þetta er víst indverskur
smíðisgripur."
„Já, það er málmsmíði frá Ben-
ares.“
„En sú þyngd!“ hrópaði hún
og reyndi að lyfta henni. „Sjálf kist-
an hlýtur að vera mikils virði. Hvar
er lykillinn ?“
„Small fleygði honum í ána,“ svar-
aði jeg. „Jeg verð að fá eldskörung-
inn lánaðan."
Framan á kistunni var þykk hespa
og á hana grafin Búddhamynd. Jeg
Smeygði skörungnum undir þessa
hespu og spenti hana upp eins og
með vogstöng. Hespan hrökk alt í
einu upp með háum smell. Með skjálf-
andi höndum reif jeg upp lokið. Við
stóðum bæði á öndinni af undrun yf-
ir kistunni. Hún var galtóm!
Það var annars engin furða, þó að
hún væri þung. Járnið var tveir
]>riðju úr þumlungi á þykt alt í kring.
Hún var afarsterk og vönduð, auð-
sjáanlega smíðuð til þess að geyma
í henni verðmæta muni, en ekki ein
einasta perla eða yfirleitt nokkur
skapaður hlutur var í henni. Hún var
algerlega og gjörsamlega tóm.
„Fjársjóðurinn er tapaður," sagði
^ungfrú Morstan rólega.
Þegar jeg heyrði þessi orð og hugs-
aði um, hvað þau þýddu fyrir mig,
fanst mjer eins og stór skuggi hyrfi
af sál minni. Jeg fann nú fyrst, hvern-
ig þessi Agra fjársjóður hafði legið
eins og farg á mjer, þegar hann var
farinn. Það var að vísu eigingjörn til-
finning, því verður ekki neitað, ljót
og órjettlát, en nú fann jeg að gull-
veggurinn, sem var á milli okkar,
var horfinn.
„Guði sje lof!“ andvarpaði jeg.
Hún leit á mig snögglega með
spyrjandi brosi.
„Hvers vegna segið þjer það?“
spurði hún.
„Af þvi að nú næ jeg aftur til
yðar,“ sagði jeg. og greip um hönd
hennar. Hún dró hana ekki að sjer.
„Af því að jeg elska yður, María, eins
innilega og nokkur maður hefur elsk-
að nokkra stúlku. Af því að þessi
fjársjóður lokaði á mjer munninum.
Nú þegar hann er farinn get jeg sagt
yður, hve heitt jeg ann yður. Þess
vegna sagði jeg, guði sje lof!“
„Þá segi jeg líka, guði sje lof!“
hvíslaði hún um leið og jeg dró hana
að mjer.
Hver sem hafði mist fjársjóð, þá
vissi jeg að þetta kvöld hafði jeg
eignast annan.
Nokkrar húseignir
á góðum stöðum í bænum fást keypt-
ar nú þegar. Mjög góðir borgunar-
skilmálar. Væntanlegir kaupendur
snúi sjer til SVEINS JÓNSSONAR.
Til viðtals í veggfóðursverslun Sv.
Jónssonar & Co., Kirkjustræti 8, kl.
3—6 síðdegis.
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Pósthússtrseti 17. Venjulega heima
kl. 10—11 og 4—5. Talsími 16.
Prentsmiðjan Rún.