Lögrétta - 02.08.1916, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA
133
og undanþágu yfirvaldanna frá far-
þegatölu, sem skipinu er leyfilegt aö
flytja.
Samkomulag'id
vid Breta.
28. júli gaf ráðherra út „ReglugerS
um viðauka viS reglugerS 30. júní
1916 um ráSstafanir til aS tryggja
verslun landsins", og er hún svohljóS-
andi:
1. gr. BannaS er aS hlaSa í skip á
íslenskri höfn fisk og fiskafurSir, þar
á meSal síld, sildarmjöl og síldarlýsi,
ull, gærur og saltaS kjöt, án þess aS
varan hafi veriS boSin til kaups um-
boSsmanni Breta hjer á landi, nema
hann hafi neitaS aS kaupa eSa liSnir
sjeu meira en 14 dagar frá framboS-
inu, án þess aS hann hafi svaraS.
Hver sá, er hlaSa lætur ofannefndar
vörur, svo og skipstjóri, er viS þeim
tekur, án fullnægju framannefndra
skilyrSa, skal sekur um 200—10000
kr. til landsjóSs. Skip og farmur er
aS veSi fyrir sektunum.
2. gr. BannaS skal aS afgreiSa skip
frá islenskri höfn, nema lögreglu-
stjóra eSa umboSsmanni hans hafi
veriS sýnd skilríki fyrir því, aS skil-
yrSum, er í 1. gr. getur, um framboS
til umboSsmanns Breta hafi veriS
fullnægt.
3. gr. ÁkvæSi 1. og 2. gr. gilda
aS eins, ef vörur þær, er 1. gr. getur,
eiga aS fara til annara landa en Stóra-
Bretlands, bandamanna þess, Spánar,
Ameríku eSa til Danmerkur til heima-
neytslu aS því leyti, sem útflutningur
hjeSan í því skyni kann aS geta átt
sjer staS, og eftir reglum, sem þar um
verSa settar.
4. gr. Skip, sem nú liggur á ís-
lenskri höfn og bíSur hleSslu eSa er
byrjaS aS hlaSa nefndum vörum og
eigi eiga aS fara til Stóra-Bretlands,
bandamanna þess, Spánar, Ameríku
eSa Danmerkur undir skilorSi því, er
í 3. gr. getur, má eigi heldur afgreiSa
án fullnægju áSurnefnds skilyrSis um
framboS til umboSsmanns Breta, en í
þessu tilfelli verSur svar veitt innan
24 klst. frá móttöku framboSs.
5. gr. MeS mál út af brotum gegn
reglugjörS þessari skal fara sem al-
menn lögreglumál.
6. gr. ReglugjörS þessi öSlast þeg-
ar gildi.
TilefniS til þessarar nýju reglugerS-
ar er þaS, aS konsúll Breta hjer til-
kynti landstjórninni, aS Bretastjórn
teldi „anda samkomulagsins hafa ver-
iS brotinn" af okkar hálfu, og því
væri nú synjaS um allan útflutning
hingaS frá Bretlandi, þar til sam-
komulagsskilyrSunum væri fullnægt,
eftir þeim skilningi, sem Bretar lögSu
í þau, og voru samkvæmt þessu stöSv-
uS þau skip, sem voru á förum hing-
aS meS enskar vörur, svo sem kol,
tunnur o. fl., þar á meSal leiguskip
landstjórnarinnar. ViS þetta hefur svo
setiS þar til í dag. Þá barst stjórnar-
ráSinu fregn frá bretsku stjórninni
um þaS,
a S upphafiS sje bann þaS, er lagt
hafi veriS á útgáfu útflutnings-
leyfa til íslands frá Bretlandi, og
a S herstjórnar-verslunarráSuneytinu
(War Trade Department) hafi
veriS tilkynt, aS engar trygging-
ar (guarentees) verSi framvegis
heimtaSar aS því er snertir vörur
frá Bretlandi til íslands.
Útflytjendur hjer á landi, sem
nauSynjavörur fá frá Bretlandi, hafa
flestir eSa allir, eftir kröfu Breta,
skrifaS undir svohljóSandi skuldbind-
ingu, sem er skilyrSi fyrir því, aS
þeir fái bretsku vörurnar:
Eg undirritaSur, fyrir hönd 0. s.
frv., ábyrgist hjer meS statt og stöS-
ugt, aS allur fiskur og fiskafurSir,
sem aflast á skip, er nefnt firma á, eSa
hefur umráS yfir, verSi sett á land og
selt á íslandi, og aS ekkert af aflan-
um verSi sent rakleiSis eSa óbeint til
lands, sem á í ófriSi viS Bretland hiS
mikla, nje til Noregs, SvíþjóSar, Dan-
merkur eSa Hollands.
RæSismaSur Breta i Reykjavík
skal ætíS hafa greiSan aSgang aS öll-
lím bókum og skjölum, sem koma
skipunum viS og afla þeirra, eSa af-
urSum, sem úr aflanum eru gerSar,
og eg skuldbind firmaS til þess aS

Beattly aðmíráll
yfirforingi enska beitiskipaflotans í
orustunni viS Jótland 31. maí í vor.
verSi komiS fyrir samkvæmt nýjum
reglum, sem hún bendir á í ritinu.
Uppdráttur af landinu fylgir meS
hinni nýju skiftingu á því í lögdæmi,
tollhjeruS og þing, sem nefndin legg-
ur til aS verSi komiS á.
Kenslubók í hraðritun, kerfi Gabel-
bergers, heitir dálítil bók nýútkomin,
eftir Vilhjálm Jacobsson, prentuS í
Khöfn. Höf. kom hingaS meS íslandi
á sunnud. og sest hjer aS, eftir nokk-
urra ára dvöl i Khöfn. Hann fjekk
styrk frá alþingi til útgáfu bókar-
innar. Býst hann viS aS ýmsir vilji
nema hjer hraSritun, eins og sjálfsagt
mun rjett vera, og býSst til aS kenna
hana, en bók hans er þar einnig nauS-
synlegur leiSarvísir.
Mjólkurverð í Rvík er nú komiS
upp í 30 au. líter og þyk(r há'tt.
Mrgbl. segir, aS á Eyrarbakka sje lít-
erinn seldur á \6l/2 eyri í smásölu.
Kveðjuræða. Lögr. hefur veriS send
eftirfarandi ræSa meS þeirri ósk, aS
hún birti hana. RæSumaSur var aS
kveSja sálusorgara sinn, sem fluttist
burtu úr sókninni, og segir brjefrit-
ari Lögr., aS ræSumaSurinn sje eitt
þingmannsefniS á lista Þversum-
manna:
„Um leiS og jeg stend upp og kveS
N. N., tek jeg mjer í munn orS Jóns
sagnfræSings: i öllu var hann meSal-
maSur, og þaS skarS, sem N. N. fylti,
sem viS erum aS kveSja, þarf aS
fylla. En hvernig á aS fylla þaS, þeg-
ar kvenfólkiS kemur aldrei á fund?
ÞiS sjáiS þaS sjálfir, aS kvenfólkið
þarf aS koma á fund. ÞaS sjáiS þiS
allir. Fyrst N. N. er aS fara, þá
vantar aS kjósa sýslunefnd, skóla-
nefnd, oddvita og góSan þingmann,
og þetta verSur kvenfólkiS aS gera.
ÞaS vitiS þiS eins og jeg, aS á síS-
asta hreppaskilaþing kom einn kven-
maSur til aS kjósa i hreppsnefnd. En
hvaS munar um eitt atkvæSi? Hreint
ekkert. ÞaS er ekkert gagn í því, eins
og þiS sjáiS sjálfir. Því þarf kven-
fólkiS aS koma á fund og fylla skarS
N. N. ÞaS ættu allir aS muna eftir,
hvaS munaSi um atkvæSiS hans Skúla
1908, því hefSi hann ekki greitt at-'
kvæSi, þá værum viS ekki frjálsir,
en nú erum viS frjálsir, já, frjálsir er-
um viS, svo aS þiS sjáiS aS kvenfólk-
iS þarf aS kjósa og koma á fund, og
muniS nú þaS. í þetta sinn hef jeg
ekki fleiru viS aS bæta, en þakka N.
N. alla þá sálarlegu fræSslu, sem hann
hefur mjer veitt og hefur haft góS á-
hrif á mig, eins og þiS sjáiS öll og
vitiS, og aS þessu sinni tala jeg ekki
fleira, þar til N. N. er búinn aS tala.“
„Sálin vaknar((.
Þjóðvinaf] elagid
hefur nú látiS prenta upp almanökin
fyrir árin 1875—76—77—78 og 1879.
Þau fást keypt hjá aSalumboSs-
mönnum fjelagsins, og nokkrum bók-
sölum og kostar hvert eintak 75 aura,
en öll 5 saman 3 kr. 50 a.
TRYGG VI. GUNNARSSON.
bjO
:0
w i
<L)
50
50

50
rt *g
—
Oh
tí
buO
O
0
G
<u
B
a
0
cö
W
Æ
a3
2
-tí
^o3
w fe
"M I
*> I n
I l ‘3
tí
<V
’So
jj
2
C/)
50
tí
rt
G
U
tí
50
?3 <
'So
e 0
'5 rt
S aI
S >
2
tuo S
0 '53
C/> *tí
tO ^
tí 2
• r-> U-*
tí U
.tí :2
> a
vC* o3
^o3
<V
<V
> - ^
3 0
•r ^ 50
Ö >
~ 33
o3 13
t n
g ná
— S ra
rt ” 2
00 xo ”
.3 _ oa
3 £ 00
bo 3 2
•*“» »->
, tí 'Oj
\-4 '~r->
<V —« u
u ‘3
'p' -S* tí
£ E 3
•O rt £
. etf
bjo c >
o QJ u
s—' C/5 vtí
r*
V
tí
tí
i
*Q
6 u
tí tí
U
c :0
.tí >
V -*->
o3
'Á £
ON
S
t/5
tí -
O «+4
C/3 -o
cn ffi
tí I
vO M
'I
24
>>
o>
tí
<-4H
<D
4-J
OQ
Nokkrar
gódar jardir
til kaups.
Upplýsingar hjá
Jóni Magnússyni
SuSurgötu 6.
Rvík
mentunum en í daglega lifinu.
Mannlýsingarnar eru mjög góSar
og sjálfum sjer samkvæmar, og finn-
ist einhverjum annaS um aSalsögu-
hetjuna, ritstjórann, þá er ekki skáld-
inu um aS kenna, heldur hinu, aS
meS ungum mönnum eru oft margir
vindar á lofti....Kaflinn um játn-
ing Þorsteins er áhrifamikill; lýsing-
in á henni ÁlfheiSi er ógleymanleg,
gömlu konunni, sem finst sonur sinn,
sem í rauninni er mesti ræfill, aldrei
hafa veriS annaS en góSur viS sig.
ÁlfheiSur er Sigyn íslenskra bók-
menta......Man eg þaS, aS „Ofur-
efli“ og „Gull“ voru ekki alstaSar vel
kynt; þar þótti kenna nýrrar guS-
fræSi. Hins sama hefur orSiS vart um
„Sálina“; þykir sumum þar kenna
spiritisma. í hvorutveggja mun nokk-
uS vera til. FyrirbrigSin, sem sagt er
frá í „Sálinni", eru mjög algeng, hug-
boS og sýnir. Allir munu hafa heyrt
góSa og sannorSa menn segja frá á-
þekkum atburSum, menn sem trúaS
myndi til aS segja satt í hverju öSru
efni. Og hvaS er þá aS þvi aS slíkir
atburSir sjeu fljettaSir saman viS
söguþráS? Eina óvenjulega fyrir-
brigSiS, sem sagt er frá, er ummynd-
un ÁlfheiSar; viS því hef jeg ekki
annaS aS segja en aS jeg óska, aS
slíkt geti átt sjer staS. MáliS er mjög
gott; stíll E. H. er öllum kunnur. Frá
öllu er sagt meS velvild; kýmnin er
eitt aSaleinkenniS. Engar smekkleys-
ur trufla ánægjuna viS lesturinn. Bún-
iugurinn fer efninu einkar vel. Telji
hver eftir skáldstyrkinn eftir aS hafa
lesiS þessa bók, sem skilur hvílíkt
sálarstarf liggur aS baki, og veit
hvernig rithöfundum er borgaS hjer á
landi. — Þetta var síSasta bók Ein-
ars Hjörleifssonar; hafi hann bestu
þökk fyrir sitt starf. En vonandi reyn-
ist Kvaran ekki síSur.“ Frh.
greiSa bretskum stjórnarvöldum, fyr-
ir milligöngu ofannefnds ræSismanns,
eSa á annan hátt, er þau ákveSa, tíu
(10) krónur fyrir hvert kílógramm
af fiski eSa fiskafurSum, sem fargaS
kann aS verSa gagnstætt þessari
skuldbinding.
Stríðið.
Síðustu fregnir.
Orustum heldur stöSugt áfram á
vesturherstöSvunum, einkum á svæS-
inu norSan viS Somme, án þess þó aS
nokkru verulegu muni. Ein símfregn-
in segir, aS liS frá Portúgal sje nú
komiS til vesturherstöSvanna.
Frá austurherstöSvunum sunnan-
verSum er enn sagt frá framsókn af
hálfu Rússa, einkum vestan viS Luzk
og í Galizíu. Er nú sagt, aS tyrkneskt
liS sje komiS til hjálpar Austurríkis-
mönnum í Galizíu.
Her Serba í Saloniki hefur gert út-
rás þaSan norSur gegn Búlgurum, en
ekki getiS um árangur.
Þingkosningar í Grikklandi fara
ekki fram fyr en í september.
Rússum hefur þokaS aftur á bak
fyrir Tyrkjum í Aremeníu.
Kafskipið „Deutschland“y
sem frá var sagt í síSasta tbl. aS fariS
hefSi frá Bremen til Baltimore, var
af stjórn Bandaríkjanna úrskurSaS
verslunarskip, en ekki herskip, eins og
stjórnir bandamann höfSu haldiS
fram, er þær kröfSust aS þaS væri
kyrsett. Var því skipiS ekki heft í
ferSum sínum og mun nú á leiö heim
aftur, ef ekki komiS heim. FerS þessa
skips er mjög rómuS, því þaS er
lengsta ferS, sem kafskip hefur far-
iS milli áfangastaSa, og þar aS auki
ferS um úthaf, þar sem ekki var hægt
aS hleypa til nærliggjandi hafnar, ef
eitthvaS kæmi fyrir, eins og á leiS-
inni hjeSan úr NorSursjó og Eystra-
salti til Dardanellasundsins, en þaS er
mesta vegalengdin, sem kafbátar her-
flota ófriSarþjóSanna hafa fariS alt til
þessa. Vegalengdin, sem „Deutsch-
land“ hefur variS, er um 4000 enskar
mílur.
StærS skipsins er sögS um 2000
tonn, lengd 315 fet og breidd 30 fet.
ÞaS gengur fyrir tveimur dieselvjel-
um. Skipstjórinn heitir Paul König
og hafSi hann meS sjer 29 manna
skipshöfn. ÞaS flutti vestur um haf
lækningavörur og litavörur, en átti aS
taka aftur nikkel og gúmmí. Enskt
blaS segir, eftir skipstjóranum, aS
skipiS hafi kostaS fullbúiS 100 þús.
pnd. sterl., en farmurinn, sem þaS
flutti vestur, 200 þús. pnd. sterl. ÞaS
telur farminn 750 tn. ÞaS segir vega-
lengdina, sem skipiS hafi fariS, 4180
enskar mílur, og þar af hafi þaS far-
iS 1800 mílur neSan hafs. SkipiS fór
frá Bremen 23. júni og kom vestur
til Baltimore 10. júlí. Fyrstu fregn-
irnar sögSu, aS þaS hefSi tafist 4 daga
vegna eltinga enskra herskipa, er þaS
var aS komast frá ströndum NorSur-
álfunnar. En síSari fregnir hafa þaS
eftir skipstjóranum sjálfum, aS þetta
sje ekki satt; skipiS hafi enga töf
haft af herskipum, en haldiS leiS sina
viSstöSulaust.
ÞjóSverjar eru mjög svo ánægSir
yfir þvi,hve vel hafi tekist þessifyrsta
tilraun til verslunarferSa á kafskipum
vestur um haf, og vænta rnikils af
framhaldinu. „Hamb. Fremdenbl.“
frá 16. júlí hæSir mjög kröfur banda-
mannastjórnanna um, aS skipiS verSi
ekki taliS verslunarskip, heldur
grímuklætt herskip, og ógnar Ame-
ríku meS dómum framtíSarinnar, ef
slíkar raddir nái þar áheyrn og frægS-
arför hins fyrsta verslunarkafskips
strandi þar á ofbeldi hleypidómanna.
Þetta varS eigi heldur, eins og áSur
segir. En þýska blaSið talar um, aS
fylgisblöS bandamanna þar vestra
reyni aS egna almenningsálitiS meSal
annars meS því, aS segja mönnum,
aS ÞjóSverjar sjeu meS sendingu
þessa skips aS benda Bandaríkjunum
á, aS þaS sje hægt aS ná til þeirra
meS þyskum kafbátum. Annars segir
þaS, aS mörg blöS Bandaríkjanna tali
um förina með fullri viSurkenningu,
og úr blöSum ýmsra annara hlut-
lausra þjóSa færir þaS til mjög hrós-
andi ummæli um förina, og er hún af
sumum talin meSal stærstu viSburSa
ófriSartímans.
Frá upptökum fyrirtækisins er
þannig skýrt: SíSastliSiS haust var
fyrir forgöngu formanns verslunar-
ráSsins í Bremen, AlfreSs Lohmann,
Jellicoe aðmíráll
yfirforingi enska flotans
í NorSursjónum.
stofnaS sjestakt útgerSarfjelag meS
því markmiSi, aS þaS næSi viSskift-
um viS lönd hinumegin Atlantshafs-
ins meS verslunarkafbátum. 8. nóv.
1915 var fjelagiS lögskráS í Bremen
undir nafninu „HiS þýska úthafa-út-
gerSarfjelag“ og var þaS stofnaS af
„Nordd. Lloyd“, „Þýska bankanum“
og Alfred Lohmann. Þetta fjelag fór
aS smíSa kafskip til verslunarferSa og
voru 2 fyrst sett af stokkunum:
„Deutschland" og „Bremen". „Deuts-
chland“ var sent til Bandaríkjanna,
en „Bremen“ til Argentínu, og hefur
ekki enn komiS fregn af því skipi, en
i síSustu útlendum blöSum er gert ráS
fyrir, aS þaS komi fram vestan hafs
eftir nokkra daga, ÞaS er sagt, aS
BremensfjelagiS hafi fleiri skip í
smíSum af líkri gerS og þessi tvö.
Frjettir.
Landsímaklukkan. Frá 1. þ .m. er
stundatali sólarhringsins viS allar
stöSvar landsímans breytt þannig, aS
taliS er frá miSnætti til miSnættis, en
ekki frá miSnætti til hádegis og svo
þaSan aftur. Á miSnætti er kl. 24 og
hefst svo nýr sólarhringur kl. o, en
kl. 13 nú verSur sama sem kl. 1 e. m.
áSur.
Nýtt kolalag vestan lands. Frjett-
irnar segja nú aS sænski verkfræS-
ingurinn viS Stálvíkurnámuna hafi
fundiS nýtt kolalag einhverstaSar þar
i nándinni og telji þaS betra en hiS
fyrra.
Tíðin. .Altaf votviSrasamt hjer
sunnan lands, svo aS til vandræSa
horfir nú meS heyþurk. En af Akur-
eyri er sagt, aS þar nyrSra sje besta
heyskapartíS. Grasspretta mun vera
allgóS um land alt.
Skjold heitir lítiS gufuskip, sem
nýl. er komiS hingaS frá Danmörku,
eign O. Johnsons & Kaabers, og er
nú fariS til síldveiSa norSur. Skipstj.
Ingvar Þorsteinsson.
Norskt timburskip, „Patria", kom
hingaS fyrir helgina til „Timbur og
kolav. Rvík“. Þetta skip hefur Elías
útgerðarstjóri tekiS á leigu i tvo mán-
uSi og sendir þaS til Englands meS
fisk, en til baka á þaS aS flytja tunn-
ur.
Frá Ameríku er nýkomnin hingaS
Magnús Matthiasson, sonur Matth.
Jochumssonar skálds, eftir 5 ára dvöl
vestra, lengst um vestur viS Kyrra-
haf, en þar er búsettur Gunnar bróSir
hans.
Slysfarir. í siSastl. viku druknaSi
Einar GuSjónsson veitingamaSur á
kaffihúsinu „Nýja Land“ í Þingvalla-
vatni, þar sem SogiS fellur úr því.
Var hann þar einn á báti, en straum-
urinn er þar mikill og bar bátinn upp j
i kletta og hvolfdi honum. Þeir voru j
þar eystra 4 Reykvíkingar í skemti
ferS, er þetta vildi til. Einar var á
besta aldri, drengur góSur og vel lát-
inn. Hann keypti kaffihúsiS „Nýja
Land“ síSastl. vor.
Launamálanefndin hefur nú lokiS
störfum sinum, og er nýkomin út stór
bók meS skýrslum hennar og tillög-
um. Er meginkafli ritsins um eftir-
launamáliS og launamáliS, og leggur
nefndin til aS eftirlaun verSi afnum-
in, en í launamálinu leggur hún fram
ýms frumvörp. SiSari kafli ritsins er
um sundurgreining umboSsvalds og
dómsvalds, og leggur nefndin til, aS
dómstörf í hjeraSi verSi algerlega
greind frá umboSsstörfum, en störf-
] um þeim, sem sýslumenn hafa nú,
Hin nýja saga Einars Hjörleifsson-
ar Kvaran hefur fengiS mikiS lof
manna á meSal, þótt blöSin hafi enn
ekki veriS margorS um hana. Hjer
fara á eftir nokkur ummæli manna
um bókina.
Kand. Ásg. Ásgeirsson segir í N.
Kbl.: „.... Þessi þriSja af stærri
sögum E. H. þykir mjer best, og hin-
ar þó báSar góSar.......FólkiS, sem
E. H. lýsir, er úr daglega lífinu, eng-
inn gallalaus, enginn kostalaus. Skiln-
ingurinn á sálarlífi manna er frábær.
Undiralda bjartsýnis og lífstrúar
gengur í gegn um alla bókina; hún
heitir líka „Sálin vaknar“. E. H. er
þaS tvent í einu, er sjaldan fer sam-
an, en fer þó vel á, bæSi realisti og
ídelisti. Bjartsýnin á mannlífiS er
meiri en í fyrri bókunum; fólkiS er
miklu betra. ÞaS er ekki síSur þörf á
aS umgangast gott fólk í bók-
Bókafregn.
Guðmundur Friðjónsson: Tólf sögur.
Útgef. Sig. Kristjánsson. Reykja-
vík. 1915. 185 bls. Kr. 2.25.
„Þessar sögur lætur þú binda í
sterkt band, því þú munt lesa oft í
þeim,“ varS mjer aS orSi, þegar jeg
hafSi lesiS þessa nýju bók hans GuS-
mundar á Sandi.
ÁSur en jeg fjekk sögurnar, hafSi
jeg sjeS tvo ritdóma um þær, annar
þeirra setti dálítiS út á byggingaraS-
ferS höf., og er þaS ljett, ef fara skal
út í þá sálma. Og fáar munu þær
bækur, sem ekki er eitthvaS aS, ann-
aShvort mállýti eSa formgallar. Hinn
ritdómandinn áleit bókina holla og