Lögrétta - 11.07.1917, Blaðsíða 4

120
LÖGRJETTA
Með báli og brandi.
Eftir Henryk Sienkiewicz.
Nýja testamentisins“, en sálmur var
sunginn fyrir og eftir.
Fimtudag 28. júní kl. 9 árdegis
hófst fundur aS nýju meö sálmasöng
og bæn, er biskup flutti. Var fundar-
stjórn falin Skúla prófasti Skúlasyni
frá Odda. Þar flutti sjera Gísli er-
indi um gubspjallstextaraðir. Eftir
allmiklar umræSur var borin upp og
samþykt svolátandi tillaga: „Presta-
stefnan felur biskupi aS gera nauS-
synlegar breytingar á hinum ákveönu
textaröðum,sjerstaklega hinni þriSju.“
Þá flutti sjera Friörik Friöriksson
erindi um kirkjulíf Vestur-lslendinga.
Var honum þakkab af biskupi fyrir
hið flutta erindi og því næst fundi
slititS. Á síSdegisfundinum kl. 4ýý,
flutti cand. theol. Ásgeir Ásgeirsson
einkarfróðlegt erindi um kirkjulíf í
Svíþjóö, en biskup þakkabi ræSu-
manni á eftir. Þá var rætt um Hall-
grímskirkjuna fyrirhuguðu í Saurbæ.
Lauk umræbunum um þaS mál svo,
að samþykt var í einu hljóSi svofeld
tillaga: „Til þess að steinkirkja, sem
allra veglegust, verði reist í Saurbæ
á HvalfjarSarströnd, til minningar
Hallgríms Pjeturssonar' skorar syn-
odus á presta landsins, aS sjá um fjár-
söfnun í því skyni i sambandi viS
siöbótarminninguna í haust.“ Þá
hreyfði biskup því, hve frestun barna-
skírnar væri farin aö tíðkast víða á
landi hjer, og skoraði á presta aS gera
sitt til að aftra því.
Út af umræöunum um samvinnu
presta daginn áður, talaði sjera
Kjartan Helgason nokkur orö um
stefnumuninn innan kirkjunnar, og
hvatti til meira umburðarlyndis en
þar ætti sjer stað. Urðu nokkurar
umræður út af því máli.
í lok fundarins talaði biskup nokk-
ur kveðjuorð til fundarmanna, þakk-
aði þeim fyrir óvenjugóða fundar-
sókn, þakkaði ræðumönnum öllum
fyrir erindin, sem þeir höfðu flutt,
og loks framkvæmdarstjóra og stjórn
K. F. U. M. fyrir húslánið til fundar-
halda. Var þá sunginn sálmur. Því
næst talaði sjera Friðrik Friðriksson
nokkur orð. Ljet hann í ljósi ánægju
sína yfir, að prestastefnan hefði ver-
ið haldin í húsum K. F. U. M., og
vonaði fastlega, að svo yrði einnig
gert eftirleiðs. Því næst las sjera Frið-
rik upp kafla úr 1. Þessal. brjefi,
og flutti bæn á eftir. Var þá fundar-
bók lesin upp og sagði biskup síðan
prestastefnunni slitið.
Kl. 8y2 flutti biskup fyrirlestur í
dómkirkjunni: „Hvers vegna jeg trúi
á Jesúm Krist?“ En sálmur var sung-
inn fyrir og eftir.
Konráð R. Konráðsson
læknir
Þingholtsstræti 21.
Heima kl. 10—12 og 6—7.
Sími 575.
Nýja
Bókbandsvinnustofan
tekur að sjer alla vinnu, sem að bók-
bandi lýtur og reynir að fullnægja
kröfum viðskiftavina sinna. Bókavin-
ir, lestrarfjelög og aðrir ættu því að
koma þangað. — Útvegar allar bækur
er fáanlegar eru.
Brynj. Magnússon.
Þingholtsstræti 6 (Gutenberg).
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima
kl. 10—11 og 4—5. Talsími 16.
Kennarastaða
i Borgarhrepps fræðsluhjeraði
er laus. Semja skal við formann
fræðslunefndar að Borg.
E. Frg.
Kennarastaðan
við farskóla Torfalækjarhrepps
er laus. Laun samkv. fræðslulögunum.
Umsóknir sendist fyrir I. ágúst n. k.
Fyrir hönd fræðslunefndar Torfa-
lækjarhrepps, Austur-Húnav.s
Sigurður Erlendsson.
XIV. KAFLI.
Þeir Barabasch og Kreschovski
heyrðu skothríðina i Kudak. Liðsafli
þeirra var 6000 Kósakkar og 1000
þýskt stórskotalið; var það málalið
og hjet foringi þess Hans Flik.
Nikulás Potoski hetman var lengi
í vafa um hvort senda skyldi Kó-
sakkasveitir gegn Kmielnitski, en
hann treysti drottinhollustu Kres-
chovskis og vissi að hann mátti sín
mikils meðal Kósakkanna, ljet því
liðið endurnýja hollustueiða sína og
bað það síðan að fara i drottins nafni.
Kreschovski var reyndur að því að
vera dugandi hershöfðingi og var
mjög innundir hjá Pototski; átti hann
honum að þakka virðingarstöðu þá,
er hann hafði i hernum, aðalsnafnið
og jarðeignir þær, er h-ann hafði feng-
ið æfilangt; lágu þær milli Dnjester
og Ladova. Það voru bæði mörg og
sterk bönd, er knýttu hann við ríkið
og Pototski, og var því ekki minsta
ástæða til þess að gruna hann um
græsku. Hann var upp á sitt hið
besta, á fimtugsaldri, og virtist eiga
veg mikinn fyrir höndum. En hann
var maður framúrskarandi ágjarn til
fjár og virðingar. Fyrir litlu síðan
hafði hann gert sjer von um að verða
borgarstjóri í Lita, en annar hafð-i
verið tekinn í þá stöðu, og fjell hon-
um það afarþungt, þó að hann ljeti
lítið á þvi bera. Nú brosti hamingjan
aftur við honum. Staða sú, er hann
nú hafði fengið, var mjög líkleg til
mikils frama, gengi herförin vel.
Það var eitt er Kreschovski þótti
nú miður og var það að Barabasch
gamli var jafnhár honum að völd-
um í leiðangri þessum, en hann var
orðinn gamall og farinn, og var það
því mest til orðs að honum var falin
herstjórnin. Hafði hann vaknað úr
dvala sínum meðan á herbúnaðinum
stóð, en þegar komið var á stað og
kyrð varð, kom dvalinn yfir hann
aftur. Hann vaknaði að eins til þess
að borða og drekka og öll herstjórn
var því i höndum Kreschovskis. Hann
spurði reyndar um ýmislegt, sem for-
ingi, þegar hann nafði matast, en
hann beið ekki eftir svari, heldur
sneri þegar burtu og sagði andvarp-
andi: „Jeg hefði heldur kosið að falla
í annari styrjöld, en verði guðs vilji!“
Herdeildirnar urðu þegar fráskila.
Stefán Pototski yfirhershöfðinginn
varð á eftir með riddaraliðið. Kres-
chovski nöldraði um það hversu sein-
fara þeir væru og að Stefán vantaði
alla reynslu, en alt af jókst fjarlægð-
in milli herdeildanna.
Nótt eina heyrðust fallbyssudrun-
ur miklar. Barabasch gamli vaknaði
ekki, en Flik, er farið hafði á undan
öðrum, ljet róa sig til baka á smábát
til Kreschovskis.
„Hershöfðingi,“ sagði hann, „þetta
eru fallbyssurnar í Kudak. Hvað eig-
mn vjer að gera?“
„Stöðvast og halda bátunum i ár-
sefinu í nótt.“
„Jeg býst við að Kmielnitski sje að
gera áhlaup á Kudak. Mjer virðist
helst eiga við að vjer hröðum oss
setuliðinu til hjálpar.“
„Jeg hef ekki spurt um hvað yður
virðist; það er jeg, sem ræð.“
„En hershöfðingi! .... “
„Vjer stöðvumst og bíðum.“ En er
hann sá að Flik vildi fá frekari skýr-
ingu og gerði sig ekki líklegan til
þess að fara, mælti hann í þýðari
róm:
„Kudak liggur ekki opin fyrir þeim,
og á morgun kemur Stefán með ridd-
araliðið."
„En ef hann ekki kemur þá?"
„Þá bíðum vjer hjer tvo daga. Þjer
þekkið ekki Kudak. Þeir munu verða
krúnusárir á múrunum þar. Jeg hef
heldur ekki rjett til að þjóta þangað;
Pototski ræður því.“
Flik gat ekki neitað því að Kres-
chovski hefði mikið til síns máls;
hann fór því aftur til manna sinna.
Eftir litla stund hjeldú allir bátarnir
að hægri bakka árinnar og inn í sef
það, er þar var. Árarnar voru lagðar
inn og ekkert sást af bátunum. Kres-
chovski bannaði að kveikja eld og að
syngja eða tala hátt. Ekkert hljóð
heyrðist nema skothríðin frá Kudak.
Engum bátverjanna kom dúr á
1 auga nema Barabasch gamla, hann
steinsvaf. Flik, er var maður hraust-
ur og herskár, vildi halda beint til
Kudak. Kósakkarnir hvísluðust á um
það, hvort kastalinn mundi fá varist.
Þeim þótti sem hert væri á skothríð-
inni og hugðu að kastalabúar ættu
þar vörn gegn harðri árás.
„Það er ekki við lambið að leika
sjer þar sem Kmielnitski er, en Grod-
sitski er líka harður í horn að taka,“
hvísluðu Kósakkarnir. „Hvernig ætli
það fari á morgun?“
Kreschovski sat í stafninum á báti
sínum og velti samskonar spurning-
um fyrir sjer. Hann þekti Kmiel-
nitski frá fornu fari og áleit hann
afarmiklum hæfileikum gæddan, er
ekki vantaði annað en tækifærin til
þess að verða frægur maður. Nú ef-
aðist hann um að það væri rjett. Skot-
hríðin hjelt áfram, hann hlaut að
sitja um kastalann.
„Geri hann það,“ hugsaði Kres-
chovski, „er úti um hann. Hvílík fá-
sinna að vera búinn að safna að sjer
ógrynni liðs og fá liðveislu khanins
og setjast síðan um kastala, er varist
getur árum saman öllu þessu liði, en
halda ekki beint norður í Ukraina.
Þar fylktist liðið að honum og hann
væri orðinn þar einvaldur áður en
því yrði komið við að senda annan
her gegn honum. Her hans brotnar á
múrum Kudak eins og öldur fljótsins
á klettunum þar.
„Geri hann það, er úti um hann;
hans eigin liðsmenn framselja hann
bundinn og keflaðan. Mishepnað á-
hlaup verður til úlfúðar og óstjórn-
ar. Uppreisnin kafnar i fæðingunni.
Kmielnitski verður eigi óttalegri en
sverð, sem brandurinn er brotinn af.
Hann er frávita. Á morgun skipa jeg
liði mínu á land og ræðst á hann
aðra nótt með allan minn afla, að liði
hans óviðbúnu og örþreyttu eftir á-
hlaupið. Jeg brytja niður lið hans og
færi hetmaninum hann bundinn. Hon-
um eru það sjálfskaparvíti."
Kreschovski vissi að Stefán Pot-
otski gat undir engum kringumstæð-
um verið kominn þangað aðra nótt;
honum sjálfum bar því óskorað all-
ur heiðurinn. Hann bældi niður upp-
reisnina, er var búin að hleypa allri
Ukraina í bál og brand. Pototski
gamla mundi gremjast það að sonur
hans varð ekki hluttakandi í heiðr-
inum, en það leið fljótt hjá, en á
meðan baðaðist hann sjálfur í náðar-
geislum konungsvaldsins. — En þá
var Barabasch gamli og Grodsitski;
mundu þeir ekki heimta hlutdeild í
heiðrinum ?
Kreschovski var svipþungur, en
þegar hýrnaði aftur yfir honum.
„Barabasch bíður gröfin ein. Grod-
sitski er ánægður fái hann að vera í
Kudak og öðru hvoru geta hleypt af
byssum sínum á Tartarana. Frekari
kröfur gerir hann ekki. Mjer er ein-
um að launa. Yrði jeg hetman í Ukra-
ina!“
Honum virtust hinar leiftrandi
stjörnur vera orðnar að eðalsteinum
í hetmanssprota sínum og virtist sem
vindurinn, er þaut í sefinu, ljeti þann-
ig í hesttaglinu, er var virðingarmerki
hetmansins.
Skothríðin hjelt áfram í Kudak.
„Kmielnitski verður böðulöxinni að
bráð,“ hugsaði Kreschovski. „En það
er honum sjálfum að kenna. Það
hefði getað farið öðruvísi. Hefði hann
bara haldið beint til Ukraina, þar er
alt í uppnámi. Konungurinn er orð-
inn gamall og farinn og vald hans
þar lítið. Landið er sem púSurklefi;
þarf ekki nema einn neista til þess að
alt umturnist þar.“
Hann hjelt höndum fyrir andlit sjer
og hreyfðist ekki. Stjörnurnar lækk-
uðu óðum á lofti. Það var komiS und-
ir dögun.
Hugsanir hans urðu að ásetningi.
Daginn eftir ætlaSi hann að gjörsigra
Kmielnitski. Leiöin til fjár og met-
orða lá yfir lik hans. Hann ætlaði að
verða refsivöndur 0g verndari ríkis-
ins, og þegar hann hefði barið á Kó-
sökkum og Tartörum mundi engri
ósk hans verða neitað af ríkisvaldinu.
En hann hafði ekki verið gerður
að borgarstjóra í Lita. Hann krepti
höndina, er hann mintist þessa. Hon-
um hafði verið neitað um stöSuna,
þrátt fyrir verðleika hans og með-
mæli Pototskis, eingöngu vegna þess
r
Ásg. G. Gunnlaugsson & Co.
Austurstræti 1, Reykjavík,
selja:
Vefnaðarvörur. — Smávörur.
Karlmanna og unglinga ytri- og innrifatnaði.
Regnkápur. — Sjóföt. — Ferðaföt.
Prjónavörur.
Netagarn. — Línur. — öngla. — Manilla.
Smurningsolíu.
Vandaðar vörur. Sanngjarnt verð.
Pöntunum utan af landi svarað um hæl.
KBOWE f.AGEBÖL
er best.
Alúðarfylstu þakkir
votta jeg öllum þeim fjær og nær,
sem auðsýndu mjer og mínum hlut-
tekningu við fráfall minnar elskuSu
dóttur, Katrínar Sveinsdóttur, sem
ljest á Vífilstaðahælinu 12. maí s. 1.,
og bið algóðan guð að launa þeim
þegar þeim mest á liggur.
Torfastöðum 19. júní 1917.
Katrín Jónsdóttir.
0, Farimagsg. 42.
Köbenhavn 0.
— Katalog tilsendes gratis. —
að hann var nýr maður, — nýlega
aðlaSur, — en keppinautur hans var
stórættaður. í Póllandi var ekki nóg
að vera aSalsmaöur. Aöalstignin varð
að eldast eins og vínið, —• varð aS
ryðbrenna. Kmielnitski hefði getað
ráðið bót á þessu. En hann var svo
óforsjáll að fara að kljást við Grod-
sitski gamla í Kudak.
Smámsaman varð hann rólegri.
Þeir höfðu ekki veitt honum stöðuna
í Litá. En hvaS gerði þaS til. Nú, er
hann hafði bælt niður uppreisnina,
mundi alt verða gert til þess að bæta
fyrir fyrra ranglæti. Hann þyrfti
einskis að biðja, alt yrði boðið. Hann
þyrfti ekki að beiöast liösinnis Pot-
otskis.
Höfuð Kreschovskis hneig niður á
bringu hans. Hann var sofnaður og
dreymdi um alla þá virðing, er hann
átti fyrir höndum.
Hann vaknaði aftur í birtingu. Alt
liðið svaf enn. Það var algjör kyrS,
ekkert hljóð heyrðist. KyrSin hafði
vakiö hann. Skothriðin í Kudak haföi
hætt.
„Hvernig stendur á þessu?" hugs-
aði hann. „Hafa kastalabúar þegar
hrundið áhlaupinu, eða er Kudak tek-
inn?“
Nei, það getur ekki verið. Kósakk-
arnir höfðu náttúrlega hörfað undan
til þess að binda sár sín. Grodsitski
gamli horfði á þá af virkinu og mið-
aöi að nýju fallbyssum sínum. Næstu
nótt endurnýja þeir áhlaupið, en verða
hraktir eins og áður.
Umboð fyrir Schannong hefur
Gunhild Thorsteinsson, Suðurgötu 5.
Reykjavík.
Þakkarávarp.
Þegar jeg á síðasliðnum vetri, varð fyrir
þeirri þungu sorg, að missa minn ástkæra
eiginmann eftir langa og stranga legu, frá
fjórum ungum börnum, varð margur til að
rjetta mjer hjálparhönd. Sjerstaklega vil
jeg þó minnast okkar góða sambýlisfólks:
Ólafs Magnússonar og konu hans Höllu
Þorsteinsdóttur og barna þeirra, sem frá
fyrstu viðkynningu hafa reynst okkur eins
og bestu foreldrar og systkini og nú, þeg-
ar neyðin þrýsti að, dró það ckki sína
hjálp í hlje, heldur hjálpaði eins og því
var mögulegt, og það alt endurgjaldslaust.
Sömuleiðis vil jeg minnast okkar ágæta
hjeraðslæknis Guðm. Guðfinnssonar, sem
með sínum ótal ferðum hingað leitaðist við
að lina þjáningarnar og hughreysta hinn
sjúka, með sínu blíða og góða viðmóti.
Nöfn allra þeirra, sem gáfu mjer, væri
hjer of langt upp að telja, það gerðu ailir
Stórólfshvolssóknar-iiændur og margt bú-
laust fólk. Margir utansóknarmenn, nær
og fjær, skyldir og vandalausir, hafa, bæði
með gjöfum og öðru, sýnt mjög góða hlut-
tekningu í kjörum minum.
Þessum öllum, sem hafa ljett mjer þessa
þungu byrði með sínum miklu gjöfum, góð-
um orðum og verkum, þakka jeg af hrærðu
hjarta, og bið algóðan guð að launa þeim,
þegar þeir hafa þess mesta þörf.
Dufþaksholti 2. júli 1917.
Guðlín Jónsdóttir.
Prentsmiðjan Rún.