Lögrétta - 15.01.1919, Blaðsíða 4

&
LÖGRJETTA
lausa. Þess vegna hafa þeir litla hvöt
til aíS framleiöa meira en þeir þurfa
beint til heimilisnotkunar. Landslýö-
urinn er og í eðli sínu ekki vinnu-
gefinn, segir höf. Hinar stóru versl-
unarborgir viö SvartahafiS, svo sem
Odessa og Sevastopól, voru miklu
dauflegri en venja er til, þegar hann
fór þar um. Ibúar landsins þar suS-
ur frá höfðu þó nógan mat. En út-
flutningur matar, sem annars er mik-
ill frá þessum höfnum, var nú næsta
lítill. Höf. segir, aS megniS af út-
flutningsvörunum hafi komiö frá
hinum stóru jaröeignum, sem liggja
undir herrasetrin, en þau voru sum
eyðilögö í borgarastyrjöldinni, en á
öörum fórst venjuleg jarörækt fyr-
ir vegna skorts á verkafólki. Og úr
þessu segir hann aö ekki megi búast
viö aö rætist til fulls á næstu árum.
Vanrækslan á jaröræktinni hafi veriö
svo mikil eftir aö borgarstyrjöldin
hófst. Stjórnin i Ukraine haföi opnað
brennivínsverksmiöjurnar, sem áöur
höíöu verið lagöar niður, og komiö
„Þetta er Skrjeluski, hetjan frá
Sbarasch," sagði Zagloba viö frá Vit-
owski, sem haföi horft undrandi á
það, er fram fór „Hann hefur bjarg-
að ríkinu, hernum og furstanum. —
Þeir lifi 1“
„Þeir lifi! Vivant, vivant!“ hróp-
uðu allir riddararnir.
„Nú á staö, á stað til Tornopol, til
furstans, í brúðkaupið,“ hrópaöi Zag-
ioba.
Presturinn horföí til himins og
hrópaði í guðmóði:
„Hann, er sáir tárum, uppsker
gleöi!“
Þá var lagt á staö.
„Á jeg aö segja yður nokkuð?:
sagði Zagloba viö Volodyjevski, „það
er eins og kökkur sitji í hálsinum á
mjer, alveg eins og þegar okkar á-
gæti Longínus skildist við okkar síö-
ast í Sbarasch; samt er jeg í sjöunda
hinjni yfir því, að þau loksins hafa
fundist..... Bara að hingað væn
komin flaska af góöu víni, þá skyldi
jeg tæma hana í einum teig.......Á
okkar gamalds aldri fóstrum viö börn
þeirra, en sjerhver hefur sinn ákveðna
verkahring þjer í heimi. Volo-
dyjevski, hernaðurinn er okkar starf,
en ekki hjúskapur.“
Volodyjevski svaraöi ekki.
Nu vai hald'ð fyr-.t til To„orov og
þaöan til Tornopol. Þar skyldi flokk-
urinn mæta furstanum og veröa hon-
um samferða til Limberg; átti að
halda brúökaupiö þar. Konungurinn
og khaninn höfðu samiö friö. Var áö-
ur háð mannskæö orusta hjá Zborov,
en hvorugir sigruöu aðra. Kmiel-
nitski skyldi vera hetman Kósakka.
Hafði hann svariö konungi trúnaöar-
eiö.
„Þaö er enginn vafi á því,“ sagöi
Zagloba, „að ófriöur hefst bráölega
aftur viö Kmielnitski, en verði Jere-
n ías fursti yfirhershöföingi, þá er
ríkinu borgiö."
„Því segir þú ekki Skrjetuski frá
því merkilegasta?“ sagöi Volo-
dyjevski, og reið alveg aö hliöinni á
Zagloba.
„Þaö er alveg satt,“ sagöi Zag-
loba. „Jeg ætlaði aö segja undir eins
frá því, en gleymdi því vegna ann-
ars. Þaö er ekki hægt aö hafa alt í
huganum i einu. Jeg skal segja ykkur
þaö: Furstinn hefur handtekið Bo-
hun.“
Þessi frjett kom svo óvænt, að
hjónaefnin voru nokkura stund að
átta sig á henni. Siðan spuröi Skrje-
tuski:
„Hvernig varö þaö?“
„Þaö var tilviljun ein,“ svaraði
Zagloba, „eöa rjettara sagt bending
frá guöi. Þaö var eftir aö friður var
saminn; við vorum á leiðinni fráSbar-
asch. Furstinn var í fararbroddi, til
þess aö halda uppi reglu, því aö Tar-
tararnir víla ekki svo mjög fyrir sjer
aö ganga á gerðar sættir. Alt í einu
rjeðst á hann riddaraflokkur. Voru
þeir eitthvaö þrjú hundruð talsins.“
„Svo dífldjarfur er enginn nema
Bohun,“ sagöi Skrjetuski.
„Þaö var líka hann. En Kósökkun-
um fjellust hendur, er þeir litu her
furstans. Þeir voru umkringdir. Bo-
hun var særður og handtekinn."
á hjá sjer rikiseinkasölu, eins og áð-
ur var um alt Rússland. Þetta segir
höf. aö hafi verið skynsamlega gert,
því með því sje komið í veg fyrir vín-
brugg manna heima hjá sjer, sem sje
miklu dýrara. En þrátt fyrir bannið
hafi verið bruggaö vín á heimilunum
og vodka veitt eftir sem áður og selt
—: á 85 rúblur lítrinn. Aðkomandi
mönnum viröist íbúar borganna lifa
í allsnægtum, En þeir sjái síður fólk-
ið, sem svelti. Hótel þau, sem efnaöri
mennimir sæki og næturkaffihúsin
sjeu full af fólki allar nætur, fram
undir morgun, og sama sje um hin
SNokölluðu spilahús, sem risið hafa
upp nú á síðustu tímum. Kvenfólkiö
gangi prúöbúið eftir nýjustu tíösku,
kampaviniö fljóti í stórstraumum,
þýskt kampavín, sem kosti 500 rúbl-
ur flaskan. Þannig dansi guöinn
Mammom yfir líki og leiöi þeirra,
scm fallið hafa í stríöinu og i borg-
arastyrjöldinni, yfir allri eymdinni
og yfir rústum hins forna ríkis.
„Bohun kvaö hafa verið á leiöinni
til Sbarasch, en varð of seinn. Þegar
hann frjetti, að friður væri saminn
varð hann hamslaus.“
„Sjer grefur gröf þó grafi,“ sagði
Zagloba. Þannig fer þaö. Hann er
ofurhugi í verunni og örvæntingin
j gerir hann fífldjarfan. Jeg var hálf-
smeykur við aö alt færi aftur í bál
og brand. Kmielnitski vildi veita liö,
en khaninn var hinn reiðasti og sagði
aö hann heföi gengið á unna eiða.“
„Hvaö geröi furstinn af Bohun?“
spuröi Skrjetuski.
„Hann var búinn aö láta ydda
staurinn, en þá hugsaði hann sig um
°g sagöi: „Jeg sel hann Skrjetuski í
hendur; þaö er best, aö hann ákveöi
refsinguna." Nú situr hann hamingju-
horfinn í dýflissu. Jeg kenni hálfveg-
is í brjósti um hann, þótt hann hafi
ofsótt mig mjög. Viö vorum um eitt
skeið fjelagar og drukkum saman
margan bikarinn; en svo ætlaði hann
að ræna ungfrúnni. Hann hefur of-
sótt mig síðan, þótt jeg sje alveg sak-
laus. Jeg þurfti ekki nema eitt hand-
tak til að bana honum í Roslogi, en
þyrmdi honum þá. Það er reyndar
sjaldnast hjer í þessum spilta heimi,
að góðve'rkin sjeu endurgoldin."
Zagloba drúpti hugsandi höföi.
„Og hvað ætlar þú að gera af hon-
um, Skrjetuski? Hermennirnir geta
þess til, aö þú gerir hann að hesta-
1 sveini þínum, en varla trúi jeg þvi.“
| „Þaö geri jeg heldur ekki. Hann er
hraustur maður og hugrakkur 0g
væri það hin mesta skapraun."
„Guð fyrirgefi honum syndir hans,“
sagði Helena.
„Amen,“ sagöi Zagloba.
Þaö varð nú þögn og allir hugs-
uöu um það, hversu hamingjan er !
hverful. f Grabove var áö; þar var
fyrir Vitowski; haföi hann komið
þangað til móts viö konnu sina.
Herragaröur þessi var allur íbruna-
rústum, en búist var þar um, undir
beru lofti, eftir föngum. Feröafólkið |
hafði gnægö matar og drykkjar 0g
var gleði mikil við kveldveröinn. —
Safnast var saman kring um hjóna-
efnin, til þess að votta þeim vináttu
og hluttuku.
Zagloba ljet dæluna ganga, og
sagði tuttugu sinnum frá því, er hann
feldi Burdai. Renzían gekk um beina,
Honum lánaðist þá um kveldið, að ná
tali af Skrjetuski.
„Náöugi herra,“ sagöi hann, „mig
langar til aö biðja yður bónar."
„Jeg mun tæplega neita henni, geti
jeg gert hana."
„Jeg hef líka taliö víst, aö þjer
munduö launa rnjer."
„Hverra launa óskar þú?“
Pilturinn varö eldrauöur í framan.
Hatur og heipt glömpuðu i augum
hans.
„Gefið mjer Bohun."
„Bohun!“ sagöi Skrjetuski. „Hvaö
ætlar þú aö gera við hann?“
„Jeg gleymi aldrei smán þeirri, sem
jeg varö fyrir í Chigrin Og þess vil
jeg hefna, áöur en hann deyr.“
„Jeg get ekki orðiö viö beiðni
þinni,“ sagði Skrjetuski og hleypti
brúnum.
>»Jeg vil heldur deyja, en hafa þann
blett, og geta ekki afþvegið hann.“ |
„Krefstu hvers annars, sem þú
æskir, en þessa bón get jeg ekki
gert. Drottinn hefur nú refsað manni
þessum fyrir afbrot hans. Ætlar þú
aö gerast böðull hans, þegar hann
er særöur og fjötraöur? Þú ert ekki
moröingi, — hvorki Tartari nje Kó-
sakki. Nei, Renzían, þessa bón þína
geri jeg aldrei."
Rödd Skrjetuskis var svo ákveöin,
að Renzian skildi, að öll von var úti,
aö honum yröi að ósk sinni.
„Meðan hann var frjáls og heil-
brigður," sagöi hann með tárin í aug-
unum, „gat jeg ekki hefnt mín, en nu,
þegar jeg get það, má jeg það ekki.“
„Fel þú guöi að hefna."
Renzían ætlaöi að svara, en Skrje-
tuski sneri sjer frá honum og gekk
inn í hópinn.
Zagloba var sítalandi og hlustuöu
hinir á hann meö athygli; sagöi hann
frá atburðunum viö Sbarasch. Skrje-
tuski fór þangað sem Helena var, og
þrýsti kossi á hönd henni. Sólin var
gengin til viöar. Kyrð og friður ríkti
alt um kring.
Flokkurinn skiftist seint um kveld-
ið. Áöur en skiliö var óskuöu þeir,
sem fóru, Skrjetuski, — hetjunni frá
Sbarasch, — og brúði hans, allra
heilla og hamingju..
Vitowski-hjónin hjeldu til Toporov,
en hjónaefnin meö sínu föruneyti á-
leiöis til Tornopol. — Himininn var
stjörnubjartur, og bjart var yfir hjer-
aðinu af tunglsljósinu.
Um slíka nótt hafði Skrjetuski
læöst áleiöis frá Sbarasch veikur og
sorgmæddur, en nú reið hann frjáls
og glaður áleiöis til síns nýja heim-
ilis, viö hliö sinnar heittelskuðu Hel-
enu.
ENDIR.
EFTIRMÁLI.
Friður sá, sem saminmvar viö Kó-
sakka og Tartara varð ekki lang-
vinnur. Tveim árum síðar gerðu Kó-
sakkar uppreisn og var Kmielnitski
foringi þeirra. Fjekk hann khaninn í
liö með sjer og var Tuhai-Bey í för
meö honum. Voru þar saman kommr
margir þjóöflokkar. Alls var lið upp-
reisnarmanna nær hálf miljón manna.
Hvar, sem lið þetta fór yfir, kváöu
viö neyðaróp íbúanna, og eldtung-
urnar ljeku við himin. Búist var viö,
að pólska ríkið mundi nú líða undir
lok.
En þá brá svo við, aö gamla Pól-
land var sem þaö vaknaði af dvala.
Öllum lýö varö þaö nú ljóst, aö sverö-
ið, en ekki samningar, trygðu frið-
ir.n. Hundrað þúsund hermanna
fylgdu konungi sínum gegn fjand-
mönnunum.
Meðal þeirra, er fylgdu honum,
skal fyrst nefna Jeremías fursta, og
voru þeir Skrjetuski og Volodyjevski
eins og áður i sveit hans. Zagloba var
þar einnig, en sem sjálfboðaliði. Þar
voru og þeir af mönnum hans, sem
saga þessi getur um 0g komust klakk-
laust úr þeirri styrjöld. Meö konungi
voru hetmenn hans báöir, Pototski
og Kalinovski, hinn frægi Stefán
Tjarnietski, — sá, er síðar sigraði
Karl Gústav, — og margir fleiri
kappar og stórmenni.
Herirnir mættust hjá Berestetjko
og stóö þar einhver sú mannskæðasta
orusta, er sögur fara af. Stóö hún í
þrjá daga. Tvo fyrstu dagana mátti
ekki á milli sjá, hvorir sigra mundu.
Þriöja daginn var úrslitaorustan.
Þann morgun byrjaöi furstinn bar-
ann. ■—>
Hann var í vinstra fylkingararmi
með sveit sína. Geystist hann fram
með hana, eins og fellibylur, gegn
fjandmönnunum. Fór hann fremstur
manna sinna, brynjulaus og berhöfö-
aður. Móti honum fóru Tyrkir og
Tartarar og ýmsir fleiri þjóðflokkar.
Þá er herir þeirra mættust hvarf
flokkur furstans sjónum.Var þaö sem
elfa rynni út í brimsollið meginhaf,
svo var liösmunurinn mikill. Undir-
kanslarinn hóf upp hinn helga kross
og blessaði hina horfnu samherja.
Meginher Kósakka, — yfir tvö
hundruð þúsundir, — sóttu nú fram
gegn fylkingarbrjósti Pólverja, og
var stórskotaliðiö í fararbroddi.
Áöur en aö meginherjunum lenti
saman fyrir alvöru tók riddaralið
fjandmannanna aö hörfa undan á-
hlaupum furstans; fyrst í smá riðlum
en síðan þúsundum saman. Sóttu þeii
fyrst til hæða þeirra, er khaninn og
lífvaröarsveit hans haföi tekið sjer
stöövar á.
Nú brast flótti í gervalt riddara-
liðið. Ráku Pólverjar flóttann og
hjuggu fjandmenn sína niöur sem
hráviði. Lágu þeir þúsundum saman
í valköstunum. Meðal þeirra föllnu
var ofurhuginn Tuhai-Bey; haföi
hann verið klofinn í herðar niður.
Furstinn ógurlegi haföi sigraö.
Þá er konungurinn sá sigur þennan
bauð hann öllum her sínum að sækja
fram. Hann vildi gera út af við Tart-
arana áöur en Kósakkar kæmu þar
með vagna sína til hlífðar. Pólski her-
inn gerði snarpa atlögu. Fallbyssu-
kúlunum rigndi yfir Tartarana. Fjell
í þeirri svipan bróöir khanins, hinn
glæsilegi Amurat. Khaninn hafði
sjálfur særst í byrjun áhlaupsins. —
Hann lagði á flótta með allan sinn
her.
Kmielnitski hleypti eftir honum og
grátbað hann að stöðva flóttann, en
khaninn öskraöi af reiði og bauð
mönnum sínum að binda Kmielniski
á hestbaki. Höfðu þeir hann síðan á
burt meö sjer.
Vagnborg Kósakkanna var enn ó-
unnin. Þegar Djedjala, æðsti her-
búöastjórinn, sá ósigur Tartara og
aö Kmielnitski var horfinn stöðvaði
hann framsókn Kósakka og hörfaði
undan meö alt sitt liö. Tók hann sjer
vígstöðvar milli kvísla Plesjov-ár-
innar.
Þá geröi afarmikla rigningu, er
stóö yfir nokkra daga; á meðan gátu
Pólverjar ekkert aðhafst, en Kósakk-
ar hlóðu á meðan víggarða og höföu
búist vel um.
Umsátin hófst þá er upp stytti.
Umsát þessi á ekki sinn lika í sög-
unni; hundrað þúsundir sátu um tvö
hundruð þúsundir. Pólverja skorti
púður, fallbyssur og matvæli, en Kó-
sákkar höfðu gnægðir þessa alls.
Það, sem reið baggamuninn, var aö
. Kmielnitski var horfinn Kósökkuin
og óhug hafði slegið á þá viö ósig-
urinm
Foringjar Kósakka komu á fund
konungs og báðust friðar; lofuöu
þeir að leita Kmielnitski uppi og
framselja hann konungi. Bauð kon-
ungur, aö alþýöa öll mætti fara heim
í friöi, ef foringjarnir væru gíslar
sínir, þar til Kmielnitksi væri fram-
seldur sjer. Forngjar Kósakka vildu
ekki slíka sátt. Höfðu þeir drýgt
fleiri glæpi en svo, að þeir byggjust
við aö sleppa órefsað. Djedjala vildi
ganga aö þessum kostum; vildi hann
hætta lífi sínu, ef herinn fengi frið.
í örvæntingu sinni gerðu Kósakkar
ákafar útrásir á daginn, sem öllum
var hrundið, en á nóttunni komu þeir
í flokkum til konungsherbúðanna og
báöust friðar.
Ósamlyndi mikiö varö í herbúðum
Kósakka og jókst eftir því, sem leng-
ur leið. Sumir vildu gefast upp, aðrir
berjast til þrautar. Ár, fen og foræði
viru á þrjá vegu, enginn sá aöra leið
til undankomu, en aö brjótast gegn
um herbúöir Pólverja, en hún virtist
einnig ófær.
í þessum deilum var það loks tekiö
til bragðs, að velja nýjan foringja.
Var sem Kósökkum yxi ásmegin, ei
þeir frjettu hver hann var, en hálf-
gleymdir atburðir rifjuðust upp fyr-
ir sumum konungsmönnunum, er þeir
spuröu nafn hans, — þaö var Bohun.
Hann hafði haft mikið aö segja áð-
ur hjá Kósökkum, og var alment á-
litið, að hann ætti aö koma í stað
Kmielnitskis. Hann hafði getið sjer
ágætan orðstír hjá Berestetjko. Barð-
ist hann þar með Törturum, og var
foringi fimtán þúsund Kósakka, en
þá er þeir flýðu tókst honum að
bjarga mest öllu liði sínu, bak við
vagnborg meginhers Kósakka.
Sá hluti Kósakka, sem ekki vildi
ganga konungi á hönd, valdi hann að
foringja. —• Hann vildi ekki heyra
nefndan samning, heldur berjast til
þrautar, þótt hann druknaði í blóði.
Honum var það ljóst frá byrjun,
að gagnslaust var að reyna að brjót-
ast fram gegn um konungsherinn;
það var óhugsandi, að það tækist,
með þvi liði, er hann hafði á að skipa
Hann hugði því á aðra leið, sem virt-
ist sú eina, sem bjargað gæti hernum
fi á tortímingu.
Þessi leið var yfir Plesjo-fenin.
Hann ljet þegar byrja á því að leggja
brú yfir þau. Er það eitt af mestu
stórvirkjum, er sagan getur um. Ætl-
aði hann að koma öllum hernum yfir
fenin á brú þessari. Kósakkarmr
hjuggu mörkina af kappi og voru
trjen síðan dregin út í fenin og sökt
í efjuna. Vögnum og öðru lauslegu
úr herbúðunum var og kastað í fenin.
Stórir skógar voru feldir og lengd-
ist brúin nú óðfluga. Það var sem for-
ingja þessum væru allir vegir færir.
Konungurinn frestaði að gera at-
lögu; hann vildi í lengstu lög komast
hjá meiri blóðsúthellingum, en er
hann sá hversu brúargerðinni miðaði
mjög, afrjeð hann að láta skríða til
skarar. Flann bauð her sínum að vera
búinn til úrslitabardaga að morgni.
Morgun þennan, sem var 7. júlí
1651, reið Bohun í dögun, ásamt
helstu Kósakkaforingjunum, til skóg-
arins, til þess að líta eftir og segja
fyrir um starfann og brúargerðina,
sem var langt komin. Hafði honum
ekki komið njósn um það, hvað var
í undirbúningi í hinum herbúðunum.
Um sólarkuppkomu sló roða mikl-
um á austurloftið og sólin sjálf var
eldrauð. Vötnin voru eins og þau
væru blóðlituð. — Þá er Bohun reið
með förunautum sínurn frá herbúð-
unum horfði allur lýðurinn á eftir
honum eins og bjargvætt sinni. Var
sem honum ljetti fyrir brjósti, er
hann sá þennan ljónhugaða foringja
sinn, og þúsUndir manna hrópuðu:
„Guð blessi þig, haukur vor!“
Með fullkomu trausti og ró horfði
herinn á riddarana er þeir riðu til
skógarins, og hurfu inn í hann. En
rjett í þeirri svipan gullu við óp í her-
búðunum:
„Forðið yður, foringjarnir flýja !‘<
„Forðum oss, foringjarnir eru flún-
ir!“ var nú hrópað hvaðanæfa. —
Allar herbúðirnar voru í uppnámi.
Ærslin, ópin og óttinn margföld-
uðust. Hver hrópaði í kapp við ann-
an:
„Forðum oss. Pólverjarnir koma.
Foringjjar vorir eru flúnir!“
Það var eins og stífla væri tekin
úr stórá. Manngrúinn ruddist nú
fram, hver sem betur gat og að
brúnni. Engri stjórn varð komið við.
Tróðst þar fjöldi manna undir, og
er komið var að brúnni, hrintu hvor-
ir öðrum út í fenin og sukku þeir á
kaf i efjuna. Var og barist með
vopnum. Fórst þar fjöldi manna.
Flutu líkin í breiðum niður Plesjov*
ána.
Óhljóðin og vopnabrakið barst inn
í skóginn til forngjanna. Bohun brá
þegar við og þangað er mest var
riðlunin. Bað hann og sárbændi her-
inn að stillast og fylkja sjer, en mál
hans heyrðist ekki fyrir óhljóðum
fjöldans. Gat hann við ekkert ráðið
og barst með lýðnum eins og strá
með straumi.
Konungsherinn ætlaði ekki að trúa
sínum eigin augum, er uppnám þetta
varð í herbúðum Kósakka. Hugðu
Pólverjar fyrst, að hinir ætluðu að
leggja til orustu við þá, en þegar þeir
höíðu áttað sig, hleyptu þeir fram
gegn Kósökkum og biðu ekki fyrir-
skipana. Fór smávaxni dragónafor-
ingi furstans þar fyrstur allra, með
nakinn brandinn reiddan.
Pólsku riddararnir hleyptu á hin-
ar skipulagslausu þvögur Kósakka,
er tróðust undir fótum herfákanna
og brytjuðu þá niður unnvörppm.
Fjöldi Kósakka stökk út á fen og
vötn og fórst þar; aðrir voru eltir
inn í mörkina. Kósakkar komu engri
vörn fyrir sig, og hjeldust manndráp-
in allan daginn meðan vígljóst var.
Fjekk konungur ekki stiít bardag-
ann, svo voru menn hans óðir. Elstu
menn mundu ekki slíkt mannfall.
Enginn þakkarsálmur var sunginn, er
sigurvegararnir komu heim í herbúð-
ir sínar, en hinn göfuglyndi konung-
ur grjet y.fir hörmungum þeim, er
dunið höfðu á þessum degi yfir Kó-
sakkana, hina ótrúu þegna hans.
Bohun komst lífs af úr bardagan-
um. Flýði hann undir eins, þegar
hann sá hvernig fara mundi. Sumir
segja, að kunnur riddari hafi bjargað
honum. Hans er getið síðar x ýms-
um styrjöldum, sem eins hins helsta
Kósakkaforingja. Þá er Jeremías
fursti var dáinn og ríki hans liðið
undir lok, drotnaði Bohun yfir flest-
um þeim hjeruðum, er furstinn hafði
áður stýrt. Þá er Kmielnitksi hafði
verið sigraður og burtskúfaður af
löndum sínum, leitaði hann athvarfs
og aðstoðar hjá útlendum þjóðhöfð-
ingjum. Bohun neitaði ákveðið að
viðurkenna hann sinn yfirmann, og
var reiðubúinn að verja frelsi sitt
með vopnum. Það er sagt, að Bohun
hafi aldrei sjest brosa. Hann settist
ekki að í Lubni, en ljet reisa sjer
bústað á brunarústum herragarðs, er
hann nefndi Roslogi, og bjó þar alla
sína æfi.
Fjelagsprentsmiðjan
Með báli og brandi.
Eftir Henryk Sienkiewicz.