Lögrétta


Lögrétta - 28.01.1920, Blaðsíða 3

Lögrétta - 28.01.1920, Blaðsíða 3
LÖGRJETTA 3 En hr. B. G. mun þá einnig hafa veitt því athygli, að í dómi þessum er Jón prestur Arason talinn fremstur allra prestanna, næstur á eftir ábóta og príór, og aS 9 prestar eru taldir upp á eftir honum. Myndi þetta ekki mega þykja benda til þess, aS hjer sje um uokkuð roskinn mann eSa að minsta kosti mikinn virðingamann að ræöa? Er það líklegt, að maSur, sem hef- ur svo mikinn veg áriS i5°2> setji svo niSur, aS hann 5 árum síSar finn- ist prestur á einu hinna ljelegustu prestakalla norSanlands, HelgastöS- um ? Jeg er ekki sannfærSur um þaS. En svo verSur þetta aS vera, ef Jón Arason í dóminum 1502 og Jón Ara- son biskup er einn og sami maSur. Jeg geri ekki ráS fyrir því, aS hr. B. G. neiti því, aS Jón biskup Arason liafi veriS prestur á HelgastöSum ár- iS 1507, því aS þaS má telja víst. En jeg vil nú gera hr. B. G. þann greiSa aS setja svo í b i 1 i, aS Jón prestur Arason í dóminum 8. júní 1502 og biskupinn, sem, síSar varS, sje einn og sami maSur. Þá verSur fyrir sú spurning, hvort óhjákvæmi- legt sje, aS prestur þessi hljóti aS vera fæddur fyrir 1481, eins og hr. L. G. heldur fram. Ef hr. B. G. f.efSi nokkuS vitaS, hvaS hann var dS fara, mundu allir skynbærir menn hafa búist viS þeirri niSurstöSu, aS prestur þessi gæti ekki veriS fæddur s^Sar en 1477 e®a l47&> Þa® var Þ° eitthvert vit í því aS nefna þau ár- töl, meS því aS stuðning hafa þau í vígsluskilyrSum hins kanóniska rjett- ít, þegar fljótt er litiS á. En þaS er eins og einhver óheillaandi hafi flog- iS í hann og gint hann til þess aS slumpa upp á þetta óhappaártal, 1481. En svariS verSur neikvætt. ÞaS er ekki nauSsynlegt, aS maSur, sem er prestur 1502, hljóti aS vera fæddur ekki síSar en 1477 eSa 1478, og jafnvel ekki nauSsynlegt, aS hann hljóti aS vera fæddur ekki síSar en 1481, eins og hr. B. G. heldur fram. MaSur, scm er prestur 1502, getur veriS fæddur 1484, þó aS hr. B. G. og sagn- aranda hans þyki þaS ótrúlegt. NiSurl. Reykjavík 25. janúar 1920. Páll Eggert ólason. verSur haldinn í ISnaSarmannahúsinu í Reykjavík þriSjudaginn 23. mars þ. á. og byrjar kl.. 4 síSdegis. Þar verSur skýrt frá fjárhag fjelagsins, framkvæmdum þess og fyrir- ætlunum, rædd búnaSarmálefni og bornar upp tillögur, er fundurinn ósk- ar aS búnaSarþingiS taki til greina. Reykjavík 20. janúar 1920. S. Sig-urdsson. Hrakningar. Mörg skip, sem úti j voru í ofveSrunum síSastl. viku, kornust í krappan dans, t. d. vjelbát- urinn Faxi, sem var á leiS til ísa- fjarSar frá Rvik. SeglskipiS Eos var , þá líka á ferS frá HafnarfirSi og lenti í veSrinu er þaS var skömmu kom- iS fyrir Reykjanes. Mistu þá skip- verjar alla stjórn á því; seglin rifn- uSu og siglur brotnuSu og veltist skipiS ])annig um hríS, uns álands- storm gerSi og bar þaS þá upp aS ströndinni. En þá kom þar aS ensk- ur botnvörpungur, Mary A. Johnson, skipstjóri Nielsen, og tókst honum aS bjarga mönnunum, sem voru 9, en skipiS hrakti upp í brimgarSinn og fórst. — Nýlega strandaSi einnig viS GerSahólma bretski botnvörpungur- inn Illustra, og björguSust menn all- ir, en skipið ekki, sakir óveSurs. Maður varð úti á ferS til skips vestur á Snæfellsnesi nýlega. Var það Jóhannes Helgason myndskeri. HafSi hann nýlega lokiS prófi hjá Stefáni Eiríkssyni og þá skoriS bókarspjald, sem sýnt var hjer og þótti mestá hag- lciksverk. ÆtlaSi hann nú vestan til frekara náms, enda var hann -talinn einn af allra efnilegustu lærisveinum Stef. Eiríkssonar í list sinni. Páfinn og ísland. Danski blaSamaS- v.rinn Sv. Poulsen, sem dvaldi hjer um tíma sumariS 1918, var í sumar, sem leiS, á ferS suSur í Róm og átti þá tal við páfa. Hefur hann sagt frá ferS sinni í Berl-TíSindum. Hann seg- ir, aS páfi hafi mikiS spurt sig eftir íslandi og veriS furSu kunnugur ýms-‘ um högum þess. veitir leiSbeiningar í öllu sem aS bún- aSi lýtur. Þeir sem ætla aS njóta aS- stoSar fjelagsins á þessu ári sendi umsóknir til skrifstofu fjelagsins i Reykjavík fyrir lok martsmánaSar. Sjerstaklega er nauSsynlegt aS allar u.msóknir viSvíkjandi mælingum, vatnsveitingum, sandgræðslu, stofn- un nautgriparæktarfjelaga o. fl. komi til fjelagsins sem fyrst, ef þær eiga aS fá áheyrn á þessu ári. S. Sigurðssön. Kjarval málari hefur nýlega látiS gefa út fjórar steinprentaSar myndir eftir sig, þ. á. m. tvær úr ísl. þjóS- sögum. Jónas Lárusson, sem lengi hefur unniS viS hótelstörf i Khöfn, hefur i;ú frá nýári tekiS á leigu Hotel Con- tinental þar i borginni. Hjónaband. Nýlega voru gefin saman í Khöfn Lára Þorsteinsdóttir lijeSan úr Rvík og Viggo Jensen. — Hjer i Rvík voru einnig nýlega gef- in saman þau Laufey GuSmundsdótt- ir og Har. Andrjesson vjelameistari. Frjettlr. Tíðin hefur veriS allumhleypinga- söm undanfariS. í byrjun vikunnar ■var þó allmikiS frost, undir 10 stig, inest. Nú, um rniSja vikuna er komiS logn hjer og blíSviSri, en töluvert frost. Horfur eru taldar slæmar, eink- rm víSa norSanlands, því jarSlaust tv meS öllu. Sjávarútvegur. Undanfarna viku hefur sjaldnast gefiS á sjó og skip og bátar legis inni og fjöldi skipa leitaS hjer í höfn, t. d. lágu hjer inni um daginn 15 erlend botnvörpuskip.- Annars afla nú f-lestir botnvörpung- arnir í ís og fara síSan meS aflann til Englands. Mannalát. Nýlega er dáinn á Jót- landi Chr. Popp, sem lengi var kaup- maSur á SauSárkróki og síSan í þjón- t;stu olíufjelagsins í RVík. 24. þ. m. andaSist hjer í bænum Bened. Jónas- son sótari. Trúlofuð eru nýlega í Núrnberg G. Funk verkfræSingur, Sem hjer l.efur lengi dvalist og ungfrú Elsa Saldon. — í Khöfn eru einnig nýtrú- lofuS ungfrú Hanna GuSmundsdótt- ir og V. Jensen fulltrúi. Þau koniu hingaS meS Gullfossi. Skipaferðir. Botnía kom hingaS á töstudag eftir erfiSá útivist og fer aftur á miSvikudag. Næsta ferS hennar fellur niSur, en annaS skip_ verSur sent í staSinn og leggur þaS af staS frá Khöfn 3. febr. — ísland kom í gær og meS þvi m. a.: Sveinn Björnsson, Jakob Möller, Þorv. Páls- f>on læknir o. fl. — Þýskt saltskip kom hingaS á sunnudag. — Lagar- f°ss fór frá New York 23. þ. m. íslendingar erlendis. Páll ísólfsson tf um þessar mundir aS halda hljóm- leika í Khöfn. TalaS hefur veriS um, «S Pjetur Jónsson fari í söngferSa- lag um Vesturheim áSur en langt um líSur, en ekki fuIlráSiS enn. GuSm. Kamban hefur nýlega lokiS viS nýtt leikrit, sem heitir: Vig morSingjar, °g hefur DagmarleikhúsiS í Khöfn lofaS aS sýna þaS. Bæjarstjórnarkosningar standa nú fyrir dyrum í Rvík, og eru komnir íram tveir listar, annar frá AlþýSu- flokknum, en hinn frá Sjálfstjórn. Á íyrri listanum eru: Ól. FriSriksson, jónína Jónatansdóttir, Kjartan Ólafs- s-on og Hallbjörn Halldórsson. En a liinum listanum þessir: SigurSur jónsson, Pjetur Halldórsson, Páll H, Gíslason, ÞórSur Bjarnason,^ Þorst. Þorsteinsson og Sveinn M. Hjartar- son. Búist er viS því, aS ef til vill komi einn listi enn. Háskólinn. Allsterk hreyfing er nú vöknuS meSal stúdenta háskólans til þess aö fá bætt úr því húsnæöisleysi sem bæSi háskólinn sjálfur, kensla hans og einstakir stúdentar eiga viS aS búa. Stúdéntum veitir nú æ verra og verra aS fá inni hjer yfir náms- tímann og verSa aS borga háa leigu og oft aS vera viS ill húsakynni. Hef- ur því komiS til tals í Stúdentafjel. háskólans, aS freista enn aS fá kom- iS upp stúdentabýli, og er hafin nokk- ur undirbúningur. Er þaS hiS mesta nauSsynjamál enda tæpast vansa- laust aS æSsta mentastofnun lands- ins, eSa nemendur hennar, eigi sjer hvergi þak yfir höfuSiS, auk þess sem þaS lamar alla starfsemi hennar. When I was a girl in Iceland (Þeg- ar Jeg var telja á íslandi) heitir bók, scm kom út síSastl. ár í Boston í Bandaríkjunum, eftir HólmfriSi Árnadóttur kenslukonu, sem áSur var hjer í Rvík, en fór vestur um haf fyr- ir fáum árum. ÞaS er allstór bók, 209 bls., í vandaSri útgáfu (útg. Lothrop Lee & Shepard Co.), meS mörgum myndum af landslagi, húsum o. fl., og framanvið er mynd af höf. í skautbúningi. Frk. H. Á. segir í for- málanum, aS hún lýsi eigin lífs- reynslu sinni á bernskuárunum eins satt og rjett og sjer sje unt og vilji hún meS bókinni svara mörgum spurningum, sem oft sjeu fyrir sig lagSar um land sitt. „íslendingar fundu Ameríku og töpuSu henni aft- ur,“ segir hún; „látum nú Ameríku- menn finna ísland og aldrei aftur missa sjónar á því.“ Formálinn er skrifaSur á 46. afmælisdegi höf., 1. febr. 1919 og býr hún þá í 570 West 156 Street, New York City. — VerS- ur bókarinnar nánar getiS síSar. Snorri Sturluson. Nefnd er nú kos- in í Noregi, til þess aS gangast fyrir jiví, aS Snorra Sturlusyni verSi reist minnismerki, helst i Þrándheimi, og svo er ráSgert, aS gefa íslandi annaS sams konar. Hefur betta mál veriS rætt á fjölmennum fundi í Bergen, og 1 ielt A. Hovden skáld þar aöalræS- una. LofaSi hann þar mikiS verk Snorra og sagSi, aS bestu sagnaritar- ar og skáld Norömanna á síSari tím- um væru hans lærisveinar. Hann sagSi, aS er Roosewelt forseti flutti fyrir nokkrum árum ræSu í Kristjan- íu, hefði hann m. a. talaS um aS Heimskringla Snorra hefði haft mikil cg góS áhrif á sig og ráöiS konung- inum til þess, aS láta krónprinsinn lssa verk Snorra á norrænu. Kngl. danska vísindafjelagið hefur nýlega ákveSiS aS gefa út ritgerS eftir GuSm, G. Bárðarson á Kjörseyri um sægróSur viS vesturströnd fslands. Sarna fjelag hefur sæmt Þorkel Þor- kelsson, forstjóra löggildingarstof- unnar hjer, heiðurspeningi úr silfri fyrir rannsóknir hvera og lauga hjer i landi. Húsabyggingar í Rvík hafa veriö miklar á síöastl. ári, en þó sagt, að þær muni verSa enn meiri þetta ár, þrátt fyrir dýrtíðina, því vandræSi út af húsnæðisleysi eru afskapleg í bænum. Mest er nú bygt i suSaustur- horni bæjarins, og eru að myndast þar margar götur meS nýjum nöfn- um, Þórsgata, Freyjugata, NjarSar- gata, Nönnugnta, Bergþórugata o. s. frv. Deilan um persónuskiftin. ÞaS má vera, að sumum af lesendum Lögr. sje ekki vel ljóst deilumál þeirra Á. II. B. prófessors og Þ. Sv. læknis, sem sótt er nú í blöSunum meS, aö því er viröist, óþarflega miklum hita. En bæði Har. Níelsson og Á. H. B. hafa áður skrifaS um þetta mál, og svo er nokkuö um þaS talaS í tveimur bókum, sem út komu siðastl. sumar, , Trú og sannanir" eftir E. H. Kvar- an, og „Út yfir gröf og dauöa“. — l ögr. hefur fengiS frá hr. Á. B. H. svar við grein hr. Þ. Sv. í „Tíman- um“ á laugard, en af atvikum getur j.aS ekki komiS fyr en í næsta tbl. lörðii fnounnarstaðir ásamt Hrísakoti í Kjós, er til sölu eSa leigu ef ym semur, frá næstu far- dögum. Lysthafendur snúi sjer til Ludvigs Lárussonar, Reykjavík, eöa Lúthers Lárussonar, IngunnarstöSum. Þakkarorð. Af_ hjarta þakka jeg ásamt konu minni og dóttur öllum þeim sem hjálpuSu mjer meS fjárframlögum er jeg þurfti aS komast til Reykjavikur vegna veikinda ;*fremst í þeim f lokki standa læknishjónin í BúSardal, frú GuSlaug Sigurðardóttir og Árni Árnason, sem lögðu alt kapp á a-S koma þessu sem fyrst í verk, eins og jeg væri þeirra faðir, og gáfu mjer þar aS auki stórgjafir. Erinfremur þökkum viS prófastshjónunum frá HjarSarholti, frú Ingibjörgu Páls- dóttur og Ólafi Ólafssyni, fyrir alla þá hjálp og alúö sem þau sýndu mjer meSan jeg dvaldi í Reykjavík. Þetta stóra kærleiksverk biS jeg góðan guð aS launa þeim (öllum sem tekiS hafa þátt í því), þegar þeim liggur mest á. Fjósum 6. janúar 1920. Jón Guðmundss. Guðbjörg Jónsdóttir. Kristín Jónsdóttir. linlrje i vinoarði Drottins. Prjedikun á nýársdag 1920 eftir dr. Jón Helgason biskup. II. Vjer erum öll aldintrje i víngarði círottins, en vjer erum þaS ekki aS eins sem limir hins íslenska þjóðfje- lags heldur og sem limir hins ís- lenska kirkjufjelags. Þvi miður munu þeir vera altoí margir á meSal vor, sem finst fremur litiS til þess koma aS vera limur sjer- staks kirkjufjelagsskapar. Slíkt er vitanlega ekki einsdæmi um oss. Þeir etu því miður altof margir i heimin- um, sem meS þvi markinu eru brend- ír aS láta sjer fátt um finnast s.imband sitt viS kirkjuna, viS kirkju Jesú Krists. En um oss íslendinga ei þaS aS segja, aS vjer ættum öllum kristnum þjóðum fremur aS láta oss þvkja vænt um kirkju Jesú Krists á meðal vor og láta þaS vera oss þjóS- armetnaS aS hlynna sem best aS henni og stySja hana til vaxtar og sannra þrifa. Ekki vegna þess, sem þó mun mega telja sögulega áreiS- anlegt, aS ísland er hið eina land í veröldinni þar sem krossinn Krists var jafnsnemma gróöursettur og fyrst risu þar mannabústaSir! Ekki heldur vegna þess aS engin stofnuri heíur starfaS jafn lengi meS þjóS vorri og hin heilaga stofnun: kirkja Jesú Krists. Nei, þaS sem ætti að gera oss hana dýrmætasta og elskaöa ödum öSrum stofnunum fremur, þaS er sú þakkarskuld, sem þjóö vor er í viS kirkju Jesú Krists. Þakkarskuld, segi jeg, og þaS orS skal hjer alveg sierstaklega undirstrikað. Því aS þaS hygg jeg megi meS sanni segja urn kirkju íslands, aS þrátt fyrir alt, sem aS henni má finna, hafi engin stofnun veriS þjóð vorri þarfari en hún. Mjer liggur viS aS segja, aS ís- lenska þjóöin eigi hinni íslensku larkju lífiS aS þakka. Því betur sem jeg hefi kynt mjer sögu þjóöar vorr- ar, þess betur hef jeg sannfærst um. aS kirkja lands vors hefur veriS þjóS vorri til ómetanlegrar blessunar á lið- irini tíð. Hugsum oss áhrif kirkjunn- ar numin burt úr íslensku þjóölifi; jeg segi yöur þaS satt; aS þá væri ekki glæsilegt yfir þjóSarakur vorri aö líta. Kirkja Jesú Krists svo sem flvtjandi hins blessaða boöskapar um óverSskuldaða ást og náS guðs í Jesú Kristi, á öllum öörum stofnunum fremur heiöurinn og þakkirnar fyr- ir, að þjóS vor er ekki fyrir löngu líðiri undir lok, svo þung sem barátta hennar fyrir lífinu einatt varS á landi hjer. Því aS hvaSan kom þjóS vorri þaö viðnámsþrek, sú þrautseigja, sú djörfung, sem þrátt iyrir alt einkenn- ;r lífsferil hennar á liSinni tíS? — Hvaöan kom henni huggun og hug- hreysting í margháttuðum raunum hennar ?.— Hvaöan kom henni þrótt - t r.r og þor til þess aS risa á fætur er mótlætis- og mæðubyljir höfSu varp- aö henni lamaöri til jaröar? — HvaS- an kom henni trú hennar á framtíS lr.nds og þjóSar þrátt fyrir alt, þaS er virtist spá gagnstæðu? Já — hvað- an kom henni alt þetta nema frá fagnaðarerindinu um kærleika guðs og trúfesti, eins og Jesús Kristur boðaSi þaS heiminum og kirkja Jesú Krists flutti þaS út á meðal þjóSanna og einnig út til vor. Fyrir þann boS- skap varS- kirkja íslands ótal mörg- um barna sinna þaS skjól, sem best er í aS hverfa á raunastundum lífs- ins. En hún varS þjóS vorri marg- falt meira en þaS. Hún varS henni höfuöfrömuöur sjerhverrar menn- ingar, og þjónar hennar, - þrátt fyrír fátækt þeirra, höfuömerkisberar l’jóSar.sinnar kynslóS eftir kynslóð, óndvegishöldar til allra menningar- framfara og mestir áhrifamenn hver í sínum verkahring. Þetta er dómur sögunnar, sem erfitt mun reynast aS hrinda. En, munu menn segja: fyr á tím- um var þetta svona. En hvernig er þaS nú? — Já, hvernig er þetta nú? Því er ekki aS neita aS kirkja lands vors sætir einatt ómildum dómum og hinir og þessir slá sjer til riddara á henni meS því aS fara um.hana niSr- andi orSum. AS vísu beinast menn ekki svo mjög að stofnuninni sjálfri sem aS þjónum hennar, er ekki .sjeu starfi sínu svo vaxnir sem skyldi. Má vera, aS svo sje um marga ai oss. En hverjum skyldi um að kenna ? Hver er þaS, sem hefir boSiö starfs- tnönnum kirkju vorrar þau kjör, sem þeir eiga viS aS búa eSa hafa átt lengst af ? HiS sarina er, aS menn hafa launaS kirkjunni starf hennar á liS- inni tiS, • meS þvi á alla vegu aS þrengja kosti hennar og gera henni sem erfiSast fyrir aS stunda ætlunar- '.erk sitt. Og því er sem er. Því aö þaS er hverju orSi sannara, að kirkju- líf á.landi hjer er meS dauöamörkum, „Nýtt ár‘‘ í kirkjulegu tilliti þarf aS rísa úr tímans djúpi — og þaS ætti aS vera eitt meginatriSi í nýársbæn- um vor kristinna manna, er telj- u.m oss þaS náS, aS mega téljast ti! lima Krists kirkju. En biSjandi önd ein saman nægir ekki. Starfandi hönd veröur einnig aS hjálpa til. Og þeir cru þá líka margfalt fleiri á landi hjer, einnig í þessum landsins stærsta söfn- vöi, sem áreiðanlega gætu hjálpaS til í ]>ví efni, ef þeir vildu, og sem að vonum líka vildu, ef þeir vissu hvaSa skyldur þeim eru á herðar lagSar sem hmum Krists kirkju á landi voru. Þær skyldur eru meiri en aS gjalda lög- ákveðin gjöld sín til prests og kirkju. ÞaS sem á brestur, er að hver og einn þcirra, er vilja vera limir kristins safnaðar, sýnir þaS líka i verkinu.meS því persónulega aS leggja hönd á plóginn og vinna aS því aS aftur lifni y fir hinu kirkjulega lífi hjá oss. Það er sannfæring mín, aS Drott- ínn eigi margfalt fleira fólk á þessu landi og í þessum bæ, en oss grunaf í fljótu bragöi. ÞaS er sannfæring niín, aS frelsari vor eigi margfalt fjeiri vini vor á meSal en alment er haldiS — en vini, sem eru þaS á laun, heimulega játendur! ÞaS hefir ein- hvern vegínn komist upp í vana fyrir þessum góðu mönnum, aS halda sjer fyrir utan alt þaS, er heyrir hinu kirkjulega fjelagslífi til — ekki síst guðsþjónustulífi safnaSarins. Jeg gæt\ meira en trúaS því, aS þessir rnenn findu jafnvel sjálfir til þess meS sársauka, aS þeir eru komnir út úr því öllu; en þá brestur þrek til aS shta af sjer viðsjár vanans. Og viS ] aS eru þeir orSnir að ávaxtarlaus- um aldintrjám i víngarSi kristninnar, aS dauðum og visnum limum á stofni bennar. — En þeir vita ekki hve mik iS tjóri þeir gera safnaSarlífinu meS þessu, hve mikla sök þeir eiga á, aS alt fjör er úr þvi fariö. Þeir vita ekki hve mikiS tjón þeir vinna meS því orSsins þjónum, sem starfa á meSai þeirra. Því aS jeg veit ekki neitt, er fremur sje til þess aS veikja starfs- þrek og starfslöngun orSsins þjóna en þaS, aS sjá svo og svo marga af þeim mönnum, sem annars meS sanni má telja til bestu manna fjelagsins, sem þeir lifa i, láta aS mestu leyti ósint oilu því er sjerstaklega viS kemur guSsþjónustu-lifinu, en vilja þó heita kristnir og eru þaö ef til vill í allri breytni sinni annars. Jeg veit nú ekki nema einhver slík- ur heimulegur limur þessa safnaðar Irunni aS vera hingaS kominn i dag, af því aö þaS er nýársdagur. Skyldi svo vera, vildi jeg mega segja viS bann: „Vinur minn, hættu aS vera kristinn á laun! Láttu þaS vera eitt ! aí nýársáformunuhi þínum, aS verSa

x

Lögrétta

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.