Lögrétta - 28.07.1920, Síða 1

Utgefandi og ritstjóri:
ÞORST. GÍSLASON.
Þingholtsstrseti 17.
* Talsími 178-
Afgreiðslu- og innheimtum. i
ÞÓR. B. ÞORLÁKSSON.
Bankastræti II.
Talsími 359.
Nr. 29
Reykjavík 28. júlí 1920.
XV. ár.
Suðurjótsku hátíðahöldin.
Konungurinn ríSur í gegn um heiSursbogann viS gömlu landamærin.
Litla stúlkan á hnakknefi konungs.
Frederik V. Petersen, skrifstofustjórí,
forstöSumaSur suSurjótsku hátíSahaldanna.
/ Kaupmannahöfn.'
Morguninn 9. júlí voru suSurjótsku
lögin undirskrifuS af konungi á ríkis-
ráSsfundi í Amalíuborg, sem hórst kl.
\0'/2- Frá þeirri stundu má telja sam-
eining SuSur-Jótlands viS Danmörk, og
þennan dag var sameiningarhátíðin
haldin í Kaupmannahöfn. Undir eins
um morguninn hófust hljómleikar tii og
frá um borgina. Var byrjaS í kirkju-
turnunum, en síSan söfnuSust hljóm-
leikaflokkarnir saman á RáShústorginu
kl. 10 og ljeku þar lengi, en torgiS alt
var þjettskipaS áheyrendum. Var þaS
fagurt yfir aS sjá, en hljóSfæraflokkur-
inn mjög stór, og vel leikið, svo sem
við mátti búast. Yfirsjórn hljómleik-
anna og alls viSbúnaðarins þeim við-
víkjandi hafSi Fr. Schnedler-Petersen.
pegar konungur hafSi undirskrifað
suðurjótsku lögin, var skotið frá virkj-
unum viS Khöfn og rjett á eftir hófst
klukknahringing. Var þá á sama tíma
öllum kirkjuklukkum í Danmörku
firingt eina klukkustund. Kl. 12 hófst
guSsþjónusta í Frúarkirkju og voru þau
konungur og drotning þar viS, en kl.-
3 um daginn lögðu þau á stað til SuS-
ur-Jótlands á skipinu Dannebrog. Kl.
4 hófst stór hátíð í sönghöllinni í BreiS-
götu og voru þar ræSuhöld og söngur.
Aðalræðurnar hjeldu þeir dr. Petrus
Beyer og prófessor Knud Berlin. Okk -
ur ísl. sendimönnunum var boðið áþessa
hátíð, og einnig voru okkur sendir aS-
gangsmiðar að guðsþjónustunni í Frú-
arkirkju, en viS gátum á hvorugum
þeim stað veriS, vegna þess, að við
urðum aS leggja á stað til Suður-Jót-
lands kl. 1 um daginn. Um sama leyti
fór einnig skip, sem flutti danska blaða-
menn suður.
Ferðin suður.
Við vorum á suðurleiðinni og á öllu
ferðalaginu um Suður-Jótland í för með
stjórninni. Hún lagði á stað frá Khöfn,
eins og áður segir, kl. 1 á skipinu „Æg-
ir“. Var farið norður um Sjáland, suð-
ur eftir Stórabelti og komið til Kol-
ding á Jótlandi snemma naesta morg-
un. í þessari för voru allir ráðherrarn-
ir nema I. C. Christensen, sem ekki gat
farið vegna lasleika. par var og for-
stöðunefnd hátíðahaldanna í Suður-
Jótlandi, en formaður þeirrar nefndar
var Frederik V. Petersen deildartsjóri
forsætisráðaneytisins, og hefur hann
haft þar mikið og vandasamt verk af
hendi að leysa og farist það snildar-
lega, að dómi þeirra, sem best kunna
um það að dæma. Hann tók á móti
okkur, ísl. sendimönnunum, þegar við
komum til Khafnar, hefur jafnan síðan
verið okkar forsjón og við átt okkar
traust og hald þar, sem hann var. —
Einnig voru þama ýmsir, sem boðnir
voru til hátíðahaldanna af dönsku
stjorninni, svo sem forseti hæstarjettar,
R. S. Gram, yfirmenn hers og flota:
E. Wolff yfirhershöfðingi, Ulrick hers-
höfðingi, forstjóri hermálaráðaneytisins,
og aðmírálarnir Garde og Jöhnke, V.
Heise sjóferðaforstjóri, fjórir nafnfræg-
ir málarar: Oscar Matthiesen þrófessor,
N. V. Dorph, E. Henningsen og Han-
sen; skáldið Axel Juel, ungur maður,
fríður sýnum, og hafði hann ort fallegt
kvæði, sem sungið var við hátíðina á
Dybböl; Martin Hammerich, áður
skrifstofustjóri í suðurjótska ráðaneyt-
inu, sonur etatsráðs Hammerich, sem
ýmsir Islendingar kannast við, einnig
ungur maður og fríður, og hafði hann
kynt sjer íslensk mál töluvert og lært
nokkuð í íslensku; sagði það hafa ver-
ið draum sinn á stúdentaárunum, að
eignast jörð uppi íslandi, búa þar,
verða alþingismaður og reyna á þann
hátt að koma á sættum og samlyndi
milli íslendinga og Dana, en er þau
mál snerust svo sem nú er kunnugt orð-
ið, kvaðst hann hafa snúið sjer að suð-
urjótsku málunum. Annars höfðu ýms-
ir af þessum mönnum, sem hjer hafa
verið nefndir, kynst íslandi meira eða
minna. Appel ráðherra hefur tvívegis
verið á íslandi og er því, svo sem
kunnugt er, mjög velviljaður. Aðmírál-
arnir Garde og Jöhnke höfðu báðir ver-
ið þar, og Heise sjóferðaforstjóri hafði
verið þar í förum á yngri árum, kring-
um 1880. Rothe verslunarmálaráð-
herra hafði og verið víða við ísland
sem sjóforingjaefni á yngri árum. Ryt-
ter dómsmálaráðherra sagðist altaf
hafa haft það í huga meðan hann var
amtmaður á Færeyjum, að fara land-
ferð um ísland, en stríðið hefði hindr-
að það. Kvaðst hann enn hugsa til að
framkvæma þá fyrirætlun sína ein-
hvern tíma, enda er hann á besta aldri,
frískur maður og hraustlegur. Ulrick
hershöfðingi spurði frjetta af íslandi
vegna þess, að móðir hans er ættuð frá
Vestmannaeyjum og sonur hans, sem
er málari, hafði verið þar, en var nú,
er faðir hans vissi síðast til hans, norð-
ur í Ólafsfirði.
Konungurinn svarar ræðu Refshauge.
R *.
pegar til Suður-Jótlands var kom-
ið, komu með í stjórnarföruneytið ýms-
ir helstu menn Suður-Jóta, svo sem
Koch biskup í Rípum, Stemann stift-
amtmaður, Bardenfleth kammerherra,
Ricard dómsforseti, rhomsei, amtmað
ur o. fl.
Konungsskipið Dannebrog kom til
Kolding um morguninn þ. 10 júlí,
nokkru síðar en Ægir, og var því tek-
ið þar með miklum fögnuði. Litlu síð-
ar var ekið fram bílum þeim, sem ætl-
aðir voru til landferðarinnar suður um
Jótland. Voru 8 bílar handa konungs-
fólkinu og 24 handa stjórninni og föru-
neyti hennar. Við íslendingarnir feng-
um bíl með þeim F. V. Petersen deild-
arstjóra, sem fyr er nefndur, og Gram
hæstarjettarforseta, sem er mjög við-
kunnanlegur maður, síkátur og skemt-
inn. Vorum við vagnfjelagar þeirra
alla leiðina um Suður-Jótland. Var nú
haldið áleiðis til Iandamæranna og fóru
konungsbílarnir fremstir, þá ráðherra-
bílarnir og þar næst sá bíll, sem við
vorum í.
Yfir landamœrin.
pegar bílalestin nálgaðist gömlu
landamærin, var þar fyrir óteljandi
fjöldi fólks, sem fagnaði konungi og
fylgdarliði hans. Konungur stje þá á
bak hvítum hesti og reið suður yfir
landamærin, þar kom í móti honum
P. J. Refshauge sjálfseignarbóndi, og
bauð hann hjartanlega velkominn, á-
samt fjölskyldu hans, til Suður-Jót-
lands. En konungur svaraði með háum
en klökkum rómi og bauð Suður-Jóta
velkomna heim. Mannfjöldinn hrópaði
fagnaðaróp, og það jók mjög á fögn-
uðinn, er konungur tók hvítklædda
stúlku, er rjetti honum blóm, og setti
hana á hnakknefið fyrir framan sig.
Reiddi hann hana svo fyrsta sprettinn
inn í fyrirheitna landið.
Var nú haldið áfram suður á leið
gegnum marga fagurskreytta heiðurs-
boga, sem reistir voru yfir veginn, með
ýmsum áletrunum. En við Fyrstrups
kirkju stje konungur af hestinum og
gekk ásamt drotningu og öllu fylgdar-
liði í kirkjuna, en Nissen prófastur frá
Haderslev lýsti þar blessun sinni yfir
innreið konungs í lándið, og síðan var
sungið. Var svo haldið áfram suður á
leið til Haderslev. Báðu megin vegar-
ins stóð fólk víða í hópum og röðum,
heilsaði og hrópaði fagnaðaróp. En áð-
ur til Haderslev kæmi vildi til nokkurt
óhapp. Konungsbílarnir námu staðar í
stóru, fögru skógarrjóðri og var þar
mjúk grasflöt. par biðu hestar, sem
konungur og prinsarnir skyldu ríða inn
í bæinn. En hestur sá, sem konungur
skyldi ríða, var ólmur mjög og dans-
aði um grasflötina með hestasveininn,
sem hjelt í tauminn. Konungur gat þó,
eftir nokkurt þóf við hestinn, kastað
sjer á bak. En þá æstist hesturinn enn
meir, prjónaði og jós, feldi hestasvein-
inn ngr loks fjell konungur af honum.
Meiddist hann þ nokkuð á öðrum
fæti, um hnjeð. En ekicert bar á því
fyrst í stað, og stje hann þegar á bak
öðrum hesti og hjelt áfram ferðinni.
/ Haderslev.
Haderslev er stærsti bærinn í þeim
hluta Suður-Jótlands, sem nú hefur
sameinast Danmörku, og stendur við
mjóan fjörð, sem skerst langt inn í
land. Bærinn er, að sögn, álíka fjöl-
mennur og Reykjavík, fallegur óg vel
hýstur. Nú var hann allur í hátíðabún-
ingi, skreyttur flöggum og heiðursbog-
um. Á þverbita undir einum boganum
við aðaltorgið stóðu nokkrar ungar og
fallegar stúlkur í röð, í hvítum kjólum
með rauðum böndum, en boginn yfir
var vafin grænum sveigum og blóm-
um og fór þetta mjög vel. En inni á
aðaltorginu tók nefnd á móti konungi
og fjölskyldu hans. Voru þar suður-
jótsku amtmennirnir allir fjórir, því að
það eru fjögur ömt, sem sameinast
Danmörku, og svo bæjarstjórnin. —
Ræðustóll var reistur á torginu og nam
konungur staðar fyrir framan hann, en
Möller borgarstjóri stóð í ræðustólnum.
Ungar, suðurjótskar stúlkur gengu fram
og rjettu konungi og drotningu blóm,
en síðan bauð borgmeistari þau vel-
komin með langri ræðu, lýsti því, hve
sárt íbúum Haderslevbæjar hefði svið-
ið, að verða að skiljast frá Danmörk
og hve gleðin væri nú einlæg yfir sam-
einingunni. Konungur þakkaði sköru-
lega og bað menn að hrópa húrra fyr-
ir „gömlu Danmörk“. Síðan var geng-
ið til Frúarkirkju og þar tók Koch
biskup frá Rípum móti konungi við
dyrnar. Organsöngur hófst í kirkjunni
meðan konungur og fólk hans gekk
inn eftir henni, og ómuðu þar ýmsir
kaflar úr fegurstu lögunum við föður-
landssöngva Dana. Gamlir hermenn
frá 1864 höfðu fengið sjerstök sæti í
kirkjunni, en annars fyltist hún fljót-
lega. Margir prestar og prófestar frá
Suður-Jótlandi voru þarna við. Var
fyrst sungið „I Osten stiger Solen op“
og þá „Ðen signede Dag“, en síðan
flutti Koch biskup þar stutta en snjalla
ræðu og hafði fyrir texta: „Alt, sem
guð gerir, er af kærleika gert.“ Biskup-
inn lýsti svo blessun yfir konungi og
fjölskyldu haps og yfir söfnuðinum, en
síðan var sunginn sálmurinn „Mægt-
igste Kriste, Menighedens Herre“. Að
messu lokinni gekk konungur nokkuð
um meðal fólksins. Er þá sagt, að