Lögrétta - 05.01.1922, Qupperneq 3

lögrjetta
t
f
'hafi flotastöð í KyTrahafinu. Og
hún er komin. Svo mynda þessar
þi jár þ.jóðir nokkurskonar sam-
band sín á milli, tveir s'amlir
keppinautar og sá þriðji tii að
gæta þess að þeir fari ekki í hár
saman.,
Airnars voru Japanar tortryggn-
ir í byrjun ráðstefnunnar og þótti,
sem þeir væru hatfðir út undan.
Kato, aðmírállinn japanski, fann
flotamálatiHögunum margt til for-
áttu og þótti Japönum leyfður
of lítill floti í hluttfalli við Breta.
Svo kom samdrátturinn milli
Breta óg Ameríkumanna frarn og
þóttust þeir þá sjá, að þesisi tvö
ríki væru að gera samband geg*
sér; Ærðust þá japönsku blöðin og
fliLitrúar Japana höfðu í hótunum
og kváðu þann kost nauðugan að
guli kynstofninn allur gerði banda
lag með sér g«gn hvítum mönnum.
Þessi hótun var ekki tekin alvar-
lega, því sambúðin milli Kínverja
og Japana hefir ekki verið með
þeim hætti, að vinfengi geti orðið
milli þjóðanna í bráð. Kínverjar
hafa leitað hjálpar hvítu stór-
veldanna gegn yfirgangi frænda
sinna, Japana.
Það kom líka brátt í ljós að
Japanar lægðu seglin og gerðustj
sáttfúsari en áður. Fyrst sömdu
þeir einir saman Kato og Hugh.es, |
og deiluatriðin urðu smátt og j
smátt færri. Fór svo að, lokum að
Japanar tóku flota.málatillögur.um
nærri óbreyttum. Meðan á þessu
makki stóð var það fullyrt, að
leynisamningur milli Ameriki!-
manna og Japana væri í fæðing-
unni. Síðar var þetta borið r,il
baka, en í stað þess telja men*
nú víst, að ríkiil þrjú hafi gert
eða séu að gera með sér samming,
eins og fyr er frá sagt.
Og upp á síðkastið virðist brv-.
ernið líka vera orðið meira en áð-
ur og Japanar samvinnuþýðari.
Ríkin þrjú, sem flotamálatiliög-
urnar varða mestu, hafa nú sam-
þykt þær, og Kyrrahafsmálin og
afstaðan til Kinverja talin um það
bil samþykt. Afgreiðsla stórmál-
anna gengur svo fljótt, að eigi
virðist þurfa nema eina vikta til
að útkljá margfált þýðingarmeiri
mál í Washington, en þau sem
ráðstefnurnar í Evrópu þurfa
mánuði til að rífast um.
-------0-----—
Erl. simfregnir.
Khöfn 1. jan.
Járnbrautarverkfallið þýska.
Símað er frá Berlín, að samn-
ingunum milli stjómarinnar og
jiirnbrautarstarfsmanna sé nú lok-
ið með samkomulagi milli aðil-
anna. Hafa járnbrautarferðir ver-
ið teknar upp aftur í suðvestur-
héruðum Þýskalands, þar sem
síarfsmenn járnbrautíinna höfðu
þegar lagt niður vinnu.
(Deila þessi reis út af launa-
hækkun, sem starfsmenn járn-
brautanna fóru fram á um jólin.
Vegna gengisfalLsins hefir dýrtíð
enn aukist stórum í Þýskalajndi
síðustu mánuðina og þar af leið-
andi kröfðust, starflsmenn hins
opinbera mikillar launahækkunar.
Má telja víst, að þeir hafi fengiS
kröfum ínum framgengt að ein-
liverju leyti).
Austurrikúmenn veðsetja dýr
gripi ríkisins.
Símað er frá Vínarborg, al
fiinn bersyndugi.
Skáldsaga eftir Jón Bjömsson.
Hann spyrnti fæti í hurðina svo lokan
hrökk inn í göng, og gekk siðan inn með
Hildiríði í fangi sinu. Hún hreyfði sig ekki,
þó hún hlyti að vita, að nú voru þau komin
i bæinn.
Þau mættu engum í göngunum. Þegar
hann kom að húsdyrum hennar, spyrnti hann
enn hurðinni opinni, gekk með hana rakleitfc
að einu rúminu og lagði hana upp í og fór
síðan steinþegjandi út. Arnfriður hafði stað-
ið hnípin úti við gluggann og horft út, en
nú rak hún upp fagnaðaróp og hljóp að
rúminu.
Skarphéðinn fór fram í bæjardyr og klæddi
8ig þar úr ytri fötunum. Meðan hann var
að því, kom Þórunn fram. Hún hafði reik-
að eirðarlaus um bæinn síðan hún sá á eftir
honum út í bylinn. Þegar hún sá hann,
rak hún upp lágt óp af fögnuði. Og nú urðu
tilfinningarnar henni ofurefli. Hún hljóp
með útbreiddan faðminn að Skarphéðni, kast
aði sér um háls hans. Hún gleymdi allri
varfærni, gleymdi öllu öðru en því, að þessi
maður var kominn lifandi aftur. Skarphéð-
inn fann, hvernig hún gaf sjálfri sér lausan
tauminn. En inni í honum sjálfum streymdi
fram hrein og tær fagnaðarlind. Þó fann hann
að þetta hefði ekki átt að koma fyrir. ís-
inn var brotinn.
Þórunn slepti honum eftir fáein augnablik
úr faðminum og brast í sáran grát. Hver
geðshræringin annari sterkari og ólíkari tók
hana á vald sitt. Hún réði ekki við neitt.
Hún fann, að þetta augnablik hafði hún verið
sæl í fyrsta skifti á æflnni — en hrasað.
Svo hljóp hún frá Skarphéðni inn í fram-
hýsið sama og hún hafði grátið í, þegar hún
játaði fyrir sjálfri sér áhrif hans á líf sitt.
En hann stóð eftir og fanst, að sólin hafa
alt í einu ljómað og gert skínandi bjart um-
hverfis sig og í sér. —
— Um kvöldið, þegar hann var genginn
til hvílu, fylti tvennskonar fögnuður sál hans,
Hann hafði gert skyldu sína. Orð meistar-
ans hljómuðu eins og dýrleg klukknahringing
gegnum sál hans: Gerið þeim gott, sem
yður hata. Nú væri Hildiríður, svæsnandi
óvinur hans, sennilega kaldur nár, ef hann
hefði ekki haft hugrekki og hepni til að
bjarga henni. Ef þetta hefði verið vinur
hans eða ættingi — hve miklu minna vert
hefði það þá ekki veiið. Honum fanst stíga
niður yfir sig guðsblessan og hann vera
umvafinn samúð allrar veraldarinnar á þessu
augnabliki. Alt lítíð tekur undir við sál
mína og þakkar mér. í dag hef eg verið ofur.
lítill guð. í dag hefi eg bjargað. Og svo
hitt — þetta dásamlegasta. Þórunn hafði
lagt sál sína og hjarta frara fyrir hann í
augnabliks-unaði. Honum var enn unnað.
Hann var enn guð í augum einnar konu.
Hann var tignaður og tilbeðinn. Þroskað
konuhjarta, auðugt af lífsreynslu, ríkt af
óteljandi ljósbrigðum og harmskuggum lífsins,
hafði lokið sér upp fyrir honum. Var það
ekki undursamlegt! Var það ekki fylling
hamingju hans?
Hann sofnaði þetta kvöld með vængjaþyt
fagnaðardisanna i sál sinni.
XV.
Ratur.
Hildiríður var á fótum daginn eftir eins
og ekkert hefði í skorist. Og þó hafði henni
ekki orðið svefnsamt um nóttina. Hún gat
ekki notið svefnsins fyrir hugraun, og hugs-
aði sér að vísa þeirri raun á burt með því
að vinna, vinna alt hvað af tæki.
En það sem hafði haldið fyrir henni vök-
um um nóttina, ásótti hana , jafnt og þétt
meðan hún sýslaði við morgunverkin. Það
var sama hvað margar ferðir hún fór milli
búrs og eldhúss, hve mikið hún keptist við
strokkinn, hún fekk engan frið.
Víst hafði hún beðið ósigur. Skarphéðinn
hafði hefnt sin með tilfinnanlegasta móti,
með drengskaparverki. Líklegast hafði hon-
um nú tekist að sannfæra alla um það, að
hann stóð himinhátt yfir henni í manngöfgi.
Það mundi svo sem ekki verða dregið úr
þessu bjargráði hans af fylgifiskum hans.
Það mátti lika fyr vera bölvuð dirfska
af manninum að leggja út í þetta aftaka
veður, og meiri hundahepnin af honum að
rekast á hana. Það var eins og þeim manni
yrði alt til láns og upphefðar. Það hefði
einhver drepið sig í hans sporum.
Hildiríður gleymdi því alveg, að ef hann
hefði drepið sig, þá hefði hún nú ekki stað-
að við strokkinn.
En voru nú öll kurl komin til grafar um
það, af hvaða hvötum hann hafði gert þetta?
Var nokkuð líklegra en að hann hefði
teflt svona djarft til að blíðka hana!
Auðvitað var þessu göfugmensku-verki
hans þannig varið. Það fekk enginn hana
Hildiríði til að trúa því, að þetta væri af
einskærri fórnfýsi og mannkærleika. Hann
var auðvitað orðinn hræddur við óvináttu
hennar, og tók nú þetta fangaráð til að gera
hana sér þakkláta. Hann skorti ekki hygg-
indin, manninn þann, þegar í óefni væri
komið. Og svo hefði hann auðvitað séð það,
að almenningur fengi nýja ástæðu til að
lofa hann og dáðst að honum fyrir þetta
hreystiverk. Hann hefði ætlað að slá þarna
tvær flugur í einu höggi.
Hildiríður strokkaði í ákafa. Þetta létti
svo undarlega vel áhyggjur hennar. Það
fór að draga úr sárustu beiskjunni við ósig-
urinn.
Þvi lengur sem hún hugsaði um þetta,
þvi sannfærðari varð hún um, að þetta hefði
verið sprottið af eigingjörnum hvötum hjá
Skarphéðni. Það lá í augum uppi. Hann
hefði ætlað að upphefja sjálfan sig. Þetta
var þá allur mannkærleikur hans og göfgi.
Og þó hann hefði aldrei gert þetta sér í
hag, þá var skylda hans að reyna að bjarga
lífi annara. Var þetta nokkur sérstök lofs-
verð framkoma af honum. Höfðu ekki þrír
aðrir farið að leita?
Nei, það var svo sem óþarfi að falla fram
og tilbiðja hann af tómri þakklátsemi.
En honurn skyldi ekki verða af þessu
bragði. Svo lengi sem hún hefði Arnfríði,
sorgbitna og sárþjáða af söknuði, fyrir aug-
unum, skyldi hann* vita hverju megin hún
stæði við hann.
Hildiriður hugsaði um þetta óaflátanlega
allan daginn. Hún var fámál og sneiddi hjá
öðrum Henni tókst að þagga allar raddir
i sjálfri sér um það, að hún stæði í þakk-
lætisskuld við kennarann. Henni varð alt
tilefni til áfellis á hann. Alt blés að því
sama. Hún var búin að gefa sig hefndar-
ástríðu sinni svo skilyrðislaust á vald.
En hún játaði fyrir sjálfri sér, að þetta
tærði upp allar aðrar tilfinningar hennar og
tíbgsanir. Hún fann, að hún varð skapstygg
og hörð á svip. Hugsanirnar mótuðu tíana
hið ytra. Henni var orðið örðugt samkomu-
lag við heimilisfólk sitt. Og móðurástin,
sem var frumorsökin til haturs hennar á
Skarphéðni, var Jíka að fölna og verða grynnri.
Og svo kom fleira til sögunnar, sem ýtti
undir hana. þennan sama dag, sem hún
hugsaði mest um hjálp Skarphéðins, hafði
hún orðið mikils vísari. Hún stóð frammi
við hlóðir sínar síðari hluta dagsins, þung-
búin og harðneskjuleg á svip. Þórunni bar
þar að. Hún var þreytuleg og tekin til
augnanna. Hildiríður starði á hana hvössum
augum, um leið og hún gekk fram hjá henni.
Nei, það var áreiðanlegt, Þórunn var kona
ekki einsömul. Það var svo sem auðséð
á yfirbragðínu. Hún var ekki vön að vera
svona grá og guggin hún Þórunn! Hildiríð-
ur hugsaði um þetta fram og aftur. Og alt
í einu var sem eldingu slægi niður í hugann.
Var þarna ekki eitt vopnið á Skarphéðinn?
Auðvitað átti harm krakkann! Það vissu
bæði guð og menn, að kennarinn var kom-
inn upp á milli þeirra lijóna. Það sagði
hún öllum og það ætlaði hún að halda áfram
að segja öllum. Var þá ekki eðlilegt, að
einhver ávöxtur þess sæist? Þórunn var
ekki öll þar sem hún var séð. Og kennar-
ann vissu allir um.
Hildiríður varð rjóð af ánægju yfir þessari
uppgötvun. Þetta skyldi koma eins og þruma
yfir sveitina. Mundi ekki dýrkunin á kenn-
aranum þverra, þegar menn fengju að vita,
að hann væri friðill húsfreyjunnar á Hvoli.
Ætli íenni ekki tvær grímur á foreldrana
áður en þeir trúa honum fyrir börnum sínum.
Næstu daga átti Hildiríður annrikt. Henni
varð tíðförult á næstu bæi. Og þar bar
margt á góma. En Hildiríður fór varlega.
Hún fullyrti ekkert um þetta, en lét menn
renna grun í hvað á seiði væri. En vinkon-
urnar þrútnuðu af áfergju og forvitni, vand-
lætingasemi og fyrirbænum. Og svo þurftu
þær að bregða sér bæjarleið og segja tíðind-
in. Og seinast var heil hersing á ferli með
nýjungarnar. Og þær bárust bæ frá bæ eins
og pest —
— En heiraa á Hvoli reikaði Skarphéðinn
ölvaður af fögnuði, sem hann vildi þó ekki
kannast við fyrir sjálfum sér.
Og Þórunni fanst ,hún vera orðin ung í
annað sinn, æskufyllingin og eldfimin vera
komin aftur, hjartað berjast jafn órótt og
blóðið ólga eins og á tvítugsaldrinum.
stjórnin hafi neyðst til þess, til að
útvega ríkinu fé, að veðsetja dýr-
mætustu listaverk ríkisins, heims-
fræg „g'obeliti“-teppi. Hafa Eng-
iendingar tekið listaverk þessi að
veði fyrir 3 miljón sterlings-
punda láni. Teppin etru talin 260
miljón danskra króna virði.
Viðreisn viðskiftamálanna.
iímað er frá París, að fundur
fjáxmálamauna, sem saman hefir
komið til að ræða um endurreisn
viSskiftanna milli þjóðanna, hafi
isamþykt frumVarp, sem fram kom J
frá Englendmguan um skipulag
f.iáríiagsmálauna. Efni frumvarps-
ius er það, að stofnað sé alþjóða-
viðskiftafélag, sem geti komið á
verslsn milli framleiðsluljmdanna
og þeirra ríkja, sem hafa óhag-
stætt gengi. Félag þetta verður
einkafyrirtæki, en steudur undir
eftirliti stjómanna í hlutaðeigandi
ríkjum. Walther Rathenau hefir
heitið þátttöku Þjóðverja og
Krassin þátttöku Rússa og viðUr-
kent skilyrðin fyrir þátttöku, sem
eru þau, að eignarjettur einstak-
lingisins sé viðurkendur. 8tofnfé
félagsins er ein miljón sterlings-
punda.
Khöfn 2. jan.
Bankahrun í ftalíu.
Símað er frá Róm, að Diskonto-
bankinn, sem er stærsta banka-
'fyrirtæki ítala, með 600 miljónum
líra höfuðstól, hafi stöðvað greiðsl
ur sínar. Hefir þetta valdið upp-
námi hjá þeim, sem eiga spari-
sjóðsfje í bankanum.
Stjórniu hefir úrskurðað, að all-
ir bankar landsins fresti að gefa út
ársskýrslu sína, sem átti að koma
iit um áramótin. Blöðin gera það
sem þau geta til aðlægja öldutnar.
ftalski diskontobankinn er stofti
aður árið 1915 með sameiningu
þriggja ítalskra stórbanka, og hef
ir f jölda útihúa víðsvegar um alt
ríkið. Elsti bankinn í samsteyp-
unni var stofuaður árið 1873.
Lýðveldi lýst yfir í Indlandi.
Símað er frá Ahmedabad að al-
indverska bandalagið og samband
Múhamedstrúarmanna, undir for-
ustu indverska sjálfstæðifnlltrúans
Gandlii. hafi lýst yfir sjálfstæði
Indlands og stofnað lýðveldið
„Bandaríki Indl.mds1!.
Sjálfstæðisbariátta Mohandas K.
Gandhi er lítið kunn hjer á
landi. Hann er tvímælalaust, mesti
stjórinnálamaður Indverja og bygg
ist harátta hans á öðrum grund-
velli, en venjulegt er. Hugsjón
hans var sú, að ná sjiálfstæði á
fnllkomlega friðsamlegan hátt, án
allra blóðsúthellinga. Er maðuriim
hinu mesti siðbótarfrömuður og
hreyfing hans er siðbætandi og
trúarlegs eðlis eigi síður en póli-
tísk. Skifta áhangendur hans mil-
jónum. Uppþotin, sem urðu í Bom-
bay í haust voru Gandhi mjög á
móti skapi, því sannfæring hans
er sú, að áhngamál hans og flokks-
manna hans vinnist best án allra