Lögrétta - 02.09.1922, Síða 2

2
LÖGRJETTA
eitt af tv.emm: að tannskella þá
með naglbít, eða stúta þeim. Svo
«r mælt á Norðurlandi um af-
stöðu katta og bunda og annara
smærri dýra, og er Amóri kunn-
«r þar allur málsiður.
25. ágúst. 1922.
Ami Amason
(frá Höfðahólum).
Mótmæli.
Út af ummælum Morgunblaðs-
ins í dag í greininni Landskosn-
ingin mótmælum við umboðsmenn
ú-listans því eindregið, að at
kvæði þess lista sjeu talin saman
við atkvæði D-listans eða nokk
urs annars lista, og ennfremur að
liinn nýkjömi fulltrúi vor verði
að svo stöddu talinn til nokkurs
sjerstaks flokks, sem nú er uppi
í landinu. Konur hafa nægilega
mörg sjermál, sem þær vilja beit-
ast fyrir, til þess að halda póli-
tiskri sjerstöðu, og munu ekki á
sínum tíma leita kosningasam-
bauds eða fylgis hjá öðram flokki
eða flokkum en þeim, sem vilja
styðja að framgangi og sigri
þeirra mála, sem þær bera sjer-
staklega fyrir brjósti.
Reykjavík 23. ágúst 1922.
Guðrún Pjetursdóttir.
Steinunn Hj. Bjamason.
!
Mótmæli þessi eru gersamlega
óþörf. Morgunblaðið hefir talið
C-lista-kjósendur yfirleitt andvíga
stefnu A eða B í verslunarmálum,
en hins vegar hvergi talið full-
trúa listans til ákveðins stjórn-
roálaflokks.
Ritstj.
Suðurganga.
Eftir I. G.
Nl.
í Bologna ríkti ró og friSur;
fengum við okkur góða máltíð,
skoðuðum svo borgina og hjeldum
því næst af stað um kvöldið til
Venedig og komum þangað kl. að
ganga 2 um nóttina. Við höfðum
lesið mikið um þessa borg og
margar og miklar sögur fara af
henni, hlökkuðum við nú til að
■sjá hana með eigin augum. Nú
voru ekki bifreiðar nje hestvign-
ar, mjög var lítið um slíkt í þess-
ari borg, því götur eru þar flest-
ar mjög mjóar og krókóttar, en
mikið ferðast á bátum eftir síkj-
um er liggja þar þvert og endi-
langt. Þrír burðarkarlar rjeðiiit
samt strax að okkur, rifu af okk-
ur farangurinn og fóm með okk-
ur á veitingahós það, er þeir hiifðu
umboð fyrir; fengum við þar gott
herbergi, en þegar við vorum að
hátta, þóttist fjelagi minn sjáýms
merki þess að einhver smádýr
gengju þar Ijósum logum, mundu
þau ráðast að okkur þegar ljósið
væri slökt og gera okkur lífiS
•ébærilegt. Alt reyndist þetta hrak
spá sem betur fór og sváfum við
vel um nóttina. Morguninn eftir
gengum við strax rakleiðis á
Marcúsartorgið, sem er „centrum“
borgarinnar. Torg þetta er rjett-
hymdur flötur, dálítið lengra á
annan veginn og sömu lögun hafa
hinar þykku steinflísar, sem alt
svæðið er þakið með. Stórfagrar
byggingar lykja um alt torgið svo
nema eftir sje leitað. Flest munu
þessi hús vera veitingastaðir og
keuphallir, nema fyrir öðrum enda
tcrgsins stánda tvö heimsfræg
stórhýsi: Markúsarkirkjan og
„Dogepaladset' ‘. Markúsarkirkjan
er náttúrlega heitin eftir guð-
spjallamanninum Markúsi, sem
virðist vera verndari og aðalátrún
aðargoð borgarinnar. Hvernighún
eignaðist bein þessa dýrlings veit
jcg ekki, en víst er að árið 827
e K. flutti floti ‘borgarinnar þau
frá Alexandria tíl Venezia, og
vcru þau þá jörðuð þar með mik-
ilþ viðhöfn. Dogehöllin var aðset-
ui stjómarinnar í gamla daga, og
kent við doginn — höfðingja rík-
isins, sbr. dux á latínu. — Þarna
austast á Pósljettunni bjó í gamla
daga þjóðflokkur er nefndist Ven
etar, varð hann fyrir miklum yfir-
gangi og ófriði af herskörum þeim
sem komu einhversstaðar langt að
austan á 5. og 6. öldinni e. K., má
þar til nefna Húna og Langbarða,
sem gerðu alstaðar mikinn usla á
leið sinni. Þá kom Venetum vel
að eyjar þeirra lágu þarna skamt
fyrir landi, en þó nógu langt til
þess að sundin voru ófær hestum
riddara þessara; flúði fólkið út
í eyjarnar, en leitaði svo í land
aftur þegar ófriði ljetti; þó urðu
altaf einhverjir eftir og bygð varð
æ meiri og meiri á eyjunum. Var
þar loks kosinn stjómandi (doge)
um 700 e. K. og borgin Venezia
varð æ fegurri og voldugri (hún
var margar aldir höfuðborg í sam-
nefndu ríki). Á dögum krossferð-
auna óx borginni mjög fiskur um
krygg, og græddi þá of fjár á
verslun og siglingum; leið kross-
faranna lá þar um og þeir fengu
rcargir flutning þar austur til
ýmsra lendingarstaða á austur-
strönd Miðjarðarhafsins.
Jeg var að tala um Markúsar-
tcrgið, það er meðal annars ein-
sjálfu
fylgdi
Adriahafinu. Skipi þessu
náttúrlega afskaplegur
fjöldi annara skipa smærri og
stærri, sem öll voru prýdd eftir
föngum. Þegar út að hafinu kom
var alt í einu stansað, „doginn“
stóð upp, tók gullhring, sem æðsti
presturinn hafði blessað, og kast-
aði honum í hafið segjandi: „Vjer
kvænumst þjer haf, til merkis um
sanna og eilífa yfirdrotnan vora“.
Kastaði síðan æðsti presturinn
vígðu vatni á staðinn þar sem
hringurinn sökk og því næst kváðu
við afskapleg húrraóp og hring-
ingar, fallbyssuskot o. s. frv., síð-
an haldið heimleiðis og etið og
drukkið í 14 daga athöfninni til
heiðurs.
Við gengum inn í Markúsar-
kirkjuna og dáðumst að feguriS
htnnar, en nú höfðum við sjeð
svo margar og fagrar kirkjur, svo
undrun okkar varð minni en ella
nundi. Þessu næst hjeldum við til
Dogehallarinnar og skoðuðum
hana í krók og kring. Þar era
gullfalleg listasöfn og svo allir
samkomusalimir, sem bera svo
ljósan vott um auðæfi og fomt
veldf borgarinnar, einkum var það
hinn svo kallaði „stóri samkomu-
salur“, sem okkur varð mjög star-
sýnt á. Þar sátu á ráðstefnu nær
500 manns fyrir nokkram öldum;
sætin eru þar enn og málverkin
á veggjum og lofti hvert öðru
fegra. 1 einni lítillí stofu í húsi
þessu tók jeg eftir lítilli hurð
eða hlera í vegg, hlerinn var ca.
eitt fet á hvern mg; spurði jeg
hvemig á þessu stæði og fjekk það
svai, að á dögum illræmdu rann-
sóknardómanna (inqusitionen, þeg-
ar jesúítar og þeirra útsendarar
hömuðust að öllum, sem þeir vildu
ryðja úr vegi), hefði fólkið gengið
upp aðaltröppurnar, sem væru
hinumegin við vegginn og stungið
nafnlausum ákærumiða inn um
kennilegt að því leyti, að þar eru; rjfu, miðinn svo dottið í kassa;
ekki gosbrunnar, ekki blómabeö! cpnaði nú eftirlitsmaðurinn hler-
nje standmyndir, sem sagt ekki i ann og sýndi mjer kassa þar á
nokkur skapaður hlutur nema: bak við og raufina, sem ákæru-
„Kampanillen" sem er hár turn,1 skjölin vcru látin inn um. í þessu
98,5 metrar á bæð; er þar hin' litla herbergi sátu svo nokkrir
ágætasta útsýn yfir borgina. Ti>rn menn — mig minnir 10 — dag-
þessi hrundi árið 1902, en er nú '\ lega, opnuðu hlerann við og við,
bygður upp. Þegar jeg stóð þarna; tóku blöðin og lásu og dæmdu
á Markúsartorginu flaug mjer í j SVo þar eftir. Má geta nærri hve
hug atvik sem skeði þar eft-ir; rjettlátir dómarnir hafa verið og
miðja tólftu öld, nefnilega þegar | handhægt hefir það verið fyrir
hinn voldugi keisari Þýskalands,
Friðrik Barbarossa, varð að biðja
Alexander páfa III. fyrirgefningdr
á ýmsum móðgunum' og halda í
ístaðið fyrir hann meðan hann stje
á bak hesti sínum þarna á torg-
inu. Þessi páfi gaf svo „doginum“
mjög fagran hring, sem merki
.chlutvanda menn að hefna sín á
þennan hátt á óvinum sínum. I
húsi þessu (Dogehöllinni) er enn-
fremur fjöldi af mjög óvistlegum
fangaklefum (svo kallaðir blýklef
sr); þar sátu áður fangar af alls-
konar tagi og að lokum lá leið
þeirra flestra um lítið herbergi,
þess að hann, eða rjettara sagt \ þar sem stór fallöxi tók höfuðið
Venezia, væri herra hafsins, sbr. j a þeim, opnuðust jafnskjótt hler-
orð páfans: ,Hune annulum aecipe' ar í gólfinu og fjell höfuðiö gegn
etc. Hringurinn átti að vera nokk- j um annað opið en búkurinn um
urskonar giftingarhringur og I hitt niður í síki sem er undir her-
Venezia átti að vera brúðguminn, j berginu og bar vatnið svo alt
en hafið brúðurin, er vera skyldi i burtu, skoðuðum við allan þenn-
manni sínum „undir gefih í ölluVan útbúnað og heyrðum þjóninn
í tilefni af þessu var svo árlega: segja margar sögur af því, sem
haidin stórfeld hátíð í 14 daga er; þama hafði fram farið, einnig
r.efndist „la Sensa“, byrjaði hún j sýndi hann okkur klefann, þar
á uppstigningardag og dregur sem enska skáldið Byron var lok-
nafn sitt af honum — láscensione. j aður inni um tíma; mjer skildist
-- Þennan dag fór „doginn“ ætíð | að hann hefði gert það af frjáls-
með afar fríðu föruneyti út á skip um vilja til þess að komast að
er hjet „II Bucintoro", var það raun um hvernig .væri að lifa í
líkast höll er ljómaði af gulli og þessu jarðneska víti. Heimsfræg
gersemum. Út úr hvorri hlið kom brú liggur þama yfir síki bak við
21 ár og var hver þeirra 30 álnir
Dogehöllina, heitir hún „Ponte dei
á lengd og 4 menn við hverja ár, Sospiri", sem þýðir „brú andvarp
alt valið lið; róðrarmennirnir voru|anna“. Leið fanganna lá þar um
168 og 40 til vara. Var nú róið og þeim var ljóst, að það var
þiett að til gatna sjest naumast ú+ eftir stóra kanalinum og út að þeirra síðasta ganga.
Á ey einni fagurri þarna úti
við Adríahafið — Zido að nafni
— skoðaði jeg feikimikinn bað
stað; stóðu ótal baðklefar þar 1
röð í hvítum sandinum en hótelin
í annari röð lítið eitt fjær'sjón-
um. Þar var ró og friður og engir
baðgestir, en 1. apríl átti starf
ræksla að byrja og mun þar vera
mikil gleði og glaumur á vorin og
lífið öllu þægilegra en hjer heima
á Fróni í vorhretunum. Áður en
jeg kom til Venizia hafði mjer
skilist, að þar væra engar götur,
en umferðin öll eftir síkjum í
„gondolum“, en svo er ekki; göt-
ur eru þar margar og fjölfarnar,
en þær eru flestar þröngar og
krókóttar og mjög lítið mun þar
vera af bílum og öðrum vögnum,
reiðhjólum og því líku. Eftir endi-
langri borginni liggur ,síkið mikla'
„Ganale grande“ og þar streyma
bátamir, gondolar og stórir mótor
bátar, fram og aftur, en um flest
önnur síki virtist mjer umferðin
minni.
Mesta undrun og aðdáun vekja
listaverkin í þessum ítölsku borg-
um; jeg get því ekki skilið svo
við Venizia að nefna ekki heims-
fræga málarann Tizian, sem þar
átti heima mestan part' æfi sinn-
ar. Hann lifði frá 1477—1576 og
dó þá 99 ára gamall úr Kóleru,
sem geisaði í borginni og gerði
mikinn usla. Eftir Tizian er til
fjöldi af fögrum málverkum, sem
skreyta söfnin bæði í Venizia og
víðar. — í Dogehöllinni sá jeg
stærsta olíumálverk heimsins ,Para
dís“ eftir snillinginn Tintoretto,
e: var lærisveinn og samtíðarmað-
ur Tizians.
Eftir þriggja daga dvöl í Veni-
zia hjeldum við til Verona og svo
þaðan heixpleiðis yfir Alpafjöllin.
Þetta var fyrstu dagana í mars
og vorið fariö að gera vart við
sig á ítalíu, svo fremur var nú
lfeitt að verða að hverfa þaðan
norður í kuldann og kólguna og
lapþunt og bragðdauft fanst manni
nú þýska ölið samanborið við
ítalska þrúguvínið, sem var eins
og gufað upp á einni nóttu, nótt-
unni sem járnbrautarlestin bar
okkur í sprettinum frá Verona til
Miinchen. Það var fremur dauf-
leg nótt, Ríkarður var hvergi
nærri til að kveða nje Davíð til
ab yrkja og nú sást engin „Alpa-
rósin“, sbr. það sem á daga okk-
ar dreif á suðurleiðinni. Jeg hafði
að vísu skemtilegan samferðamann
— danskan rithöfund — en við
vorum syf jaðir og þreyttir og sváf-
um dúr og dúr þarna í sætum
okkar. t Miinchen varð jeg eftir
einn míns liðs, því samferðamaður
minn hjelt ferð sinni áfram, en
jeg ætlaði að staldra þar við
nokkra daga, því jeg hafði ekki
fengið nægju mína af að skoða
borg þessa á suðurleiöinni. Jeg
fekk gott herbergi á hótelinu þar
sem við bjuggum fyrir jólin. Hitti
jeg nú brátt Leif Kaldal og Helga
læknj Skúlason,sem líka var þarna
staddur; vorum við lengst af sam-
an, skoðuðum söfn og stórhýsi og
drukkum Miincheneröl á kvöldin,
nokkrum dögum síðar hjeldum við
Helgi svo til Berlín; varö hann
þar eftir en jeg var aðeins einn
dag um kyrt; kom jeg þá á stóra
,.Klinik“ þar og sá nokkrar opera-
tioner. Morguninn eftir, á leiðinni
tíl járnbrautarstöðvarinnar, rudd-
ist stór þíll á þjóninn, sem gekk
rjett á undan mjer og bar farang-
ui minn; var ljótt að sjá þær að-
hræðsluna og einhvern smá áverka.
Má lesa um þetta atvik í síðasta
hefti ,Morgunns‘, þar sem frásögn
in er sett í samband viö draum,
sem frú eina í Reykjavík dreymdi
um mig þennan sama morgun.
Að kvöldi þessa dags kom jeg
svo til* Kaupmannahafnar; gekk
ferðin greiðlega og slysalaust;
spilaði jeg lengi dags l’hombre viö
danska kaupmenn, sem voru að
koma frá kaupstefnu í Leipzig.
Dvaldi jeg síðan enn tvo mánuði
í Kaupmannahöfn og var þá oft
rceð bræðrum mínum, Garðari og
Hauk, en þess í milli leitaði jeg
mjer fræðslu á sjúkrahúsum, bóka
scfnum og í fyrirlestrasölum eða
skemtana í leikhúsum og heim-
boðum eða smáferðum út á lands-
bygðinni. , *
Með vordögum hjelt jeg svo
heim til íslands og lenti í kon-
ungsfagnaöinum í Reykjavík og í
tuttugu og fimm ára afmæli með
mínum ágætu bekkjarbræðrum. —
Síðan með Sterling heim til Vopna
fjarðar fyrripartinn í júlí og
kann jeg svo ekkj þessa sögu
lengri.
Skaðabæturnar
og fundurinn i London.
1 símskeytum hefir verið sagt
frá ráðstefnu þeirri, sem Lloyd
George boðaði bandamenn til í
London og hófst 7. ágúst. Kunn-
ugt er einnig orðið um þaö, að
afdrif þesarar ráðstefnu hafa
orðið hin sömu og flestra ráð-
stefna, sem haldnar hafa verið
síðan ófriðnum lauk: hún varö
gagnslaus með öllu.
Sjaldan hefir skorist eins hvast
í odda milli þeirra höfuðpaur-
anna Poincaré og Lloyd George
eins og þetta sinn. Leit svo út
um tíma, að fullur fjandskapur
yrði milli Frakka og Breta útaf
skoðanamuninum á ráðstefnunni.
En sagt er eftir á, aö atburð-
irnir sem gerðust þar, muni ekki
neinu spilla í samvinnu þ.jóðanna
framvegis.
Fundir ráðstefnunnar voru
haldifir í stjórnarbústað enska for-
sætisráðherrans í Downing Street
10 og eftir að hann hafði boðið
gestina velkomna bað hann Poin-
caré að taka tl máls. Hjelt hann
þá langa ræðu, sem mjög hefir
verið um rætt síðan og að loknu
máli hans þótti sýnt að lítið
mundi verða um samkomulag á
fnndinum.
ltasða Poincaré.
V ersailles-samningarnir,
hann, eru ávalt meira
vanræktir. Má t. d.
aðar-glæpamennina;
og
sagði
meira
nefna hern-
málsisókn
Þjóðverja gegn þeim, hefir verið
allsendis ófullnægjandi. Um af-
vopnun þýsku stjórnarinnar fá
bandamenn mjög ljelegar skýrslur,
og hvað viðreisnarstarfi og fje-
bótum til ættingja látinna her-
manna viðvíkur, þá eru Frakkar
þar í mesta vanda staddir, vegna
þess að fje það, sem Þjóðverjar
eiga að greiða upp í þann kostn-
að, hefir ekki verið borgað. Fjár-
upphæðir þær, sem Þjóðverjum
hefir verið gert að greiða, hafa
verið lækkaðar hvað eftir ann-
að af skaðabótanefndinni, greiðslu-
frestur gefinn á nokkrum hluta
skaðabótaupphæðarinnar frá byrj-
farir, en samt slapp þjónninn með un þessa árs til 31. desbr., og nú