Lögrétta

Tölublað

Lögrétta - 24.05.1923, Blaðsíða 3

Lögrétta - 24.05.1923, Blaðsíða 3
LÖGRJETTA aaM legt er að úrslitin þar verði á lendið ónumið og ótroðið fram- sömu leið eins og þegar Olympíu- undan, og hvatti það til að fylgj- leikarnir voru haldnir í Stokk- ast með. Svo hjelt hann af stað hólmi árið 1912, að Svíar sjálfir á undan og spilaði, en fólkið kom fái hróðurpartinn af vinningun- á eftir, og áfram gekk það lengra um. — Af hálfu Þjóðverja og og lengra, hærra og hærra, alla Austurríkismanna hefir mjög ver- lcið upp til jökla. Þar bað fólkið ið vandað til þátttöku í leikunum. hann aftur að snúa við. En hann Langar þá til að sýna, að þrátt benti á jökulinn. Þar var einnig fyrir allar hörmungar og eymd óoumið land. Og bak við hann? undanfarinna ára, sje enn táp Hver vissi hvað þar var? Ef til og fjör og frískir menn í Mið- vill aldingarðurinn Eden. Og hann Evropu. Pneludium. | gekk á jökuflinn og spilaði. En nú hristi fólkið höfuðið. Lengra vildi I það ekki fara. Nokkra stund j horfði það á eftir honum; svo ------ sneri það við! og fór heim; en Á öndverðu vori lagði hann hann gekk á jökulinn og hvarf og af stað að heiman, út í ljósið — í langan tíma frjettist ekki af vorið — lífið, þrungið nýju gróð- honum, .enda spurðu fáir. urmagni. Alt var nýtt, nýtt, j..................................... saýtt! hvert sem litið var. í Nokkru sáðar lrom blindur mað- Vordísin strauk hendi sinni um ur til borgar, sem stóð hinurn heiminn — leysti hann úr læð- negin við fjallgarðinn. Enginn ing og' græddi gömul sár. Með vissi hver liann var nje hvaðan gleðitáruin og heitum kossum hann kom, en auðsjeð var að vakti hún jörðina, sem sá að hann var nýlega orðinn blindur. hún, var komin í ný föt — og liann talaði sjaldan orð; en á undraðist. Þá hló vordísin svo iiljóð'pípu, sem hann var með, bljes kliður varð í lofti margraddaður, hann undurþýð, angurvær lög, og tær og fagur, en söngfuglar þess vegna gerðu flestir vel til komu úr öiilum áttum og hófu hans. En þó voru nokkrir, sem vorljóð sín og ástasöngva. Þá hvorki vildu lieyra hann nje sjá. Ingði hann af stað út í lífið — íiinn þeirra manna var járnsanið- Ijósið — vorið. m, stór og sterkur, sem stóð við í feðraarf hafði hann fengið steðjann frá morgni til kvölds, hljóðpípu — hún var farangur og unni þeirri sönglist einni, sem hans. hann framleiddi þar með sleggju Leið hans lá um óbygðir, en sinni. Á hverjum morgni, þegar lífsgleðin ólgaði í honum og vorið hrnn fór til smiðju sinnar og á stráði blómum á veg hans, vermdi kvöldin, þegar hann kom þaðan, hann og heillaði, og framundan lá leið hans um, þar sem blindi var víðáttan ónumin — ótroðin. maðurinn sat með hljóðpípuna Hann var ljettur í spori og fór sína, og altaf var margt fólk hjá lengi dagfari og náttfari, án þess l.onum. Smiðnum gramdist þetta að finna til svefns eða þreytu. æ því meira, sem hann fór oftar En eitt bvöid dró þoku á fjöll þar um. „Smekkleysi fólksins", og kólnaði í veðri. 1 fyrsta sinni hugsaði hann. „Að það skuli safn á ferðinni varð hann þreyttur ast að þessu væli, sem dregur úr cg settist niður til að! hvíla sig. því alilan kjark og kraft. Betra En þá greip hann undarlegur væri því að hlusta á steðjann heygur. — Auðnin var skugga- minn, og láta hann kveða í sig leg — þögnin ömurleg. Hann tók táp og dug, eins og það gerði, áð- hljóðpípuna sína og bljes - hve ur en þessi bölvaður vælukjói lengi, vissi hann ekki, en þegar kom“. Og óvild hans til blinda 'hann ieit upp, var komið glaða raannsins magnaðist dag frá degi. sólskin, og í kringum hann var Eitt kvöld var dóttir smiðsins alt unga fólkið úr sveitinni. Hann honum samferða heim frá smiðj- undraðist og spurði, hví það væri unni. Þegar þau komu til blinda þar komið, og fjekk það svar, að ruannsins lagði hún pening í lófa það hefði verið í skemtiferð, sömu hans, og strauk hendi sinni yfir leið og hann. XJm kvöldið, þegar augu hans. En blindinginn greip þokan gaus yfir, viltist það, en hendina, sem gaf og kysti. Þá svo heyrði það lögin, sem hann; þreif smiðurinn með vinstri hendi,' spilaði, og það var eins og -hann dóttur sína frá honum, en sló bljesi burt þreytuna og þokuna. | meö þeirri hægri á höfuð hins Svo stefndu allir til hans, og eft- ’ blinda, svo hann f jell í rot á göt- j ir því sem nær kom, urðu lögin vna. Fólk þyrptist að og stumr- aði yfir blinda manninum, en smið urinn flýtti sjer burt með dóttur sma. Blindi maðurinn lá lengi í rot-! inu, og þegar hann raknaði við i. blíðari og sólskinið glaðara. Þegar hann settist, virtist hon- um auðnin gróðui'laus; en nú sá hann algrænt kjarr og ang- andi blómskrúð, og alt í kring ómaði vorfuglasöngur. Kom í aftur var hann heyrnarlaus. Eft- dans! kom í leik! Kom í dans! ir langa legu komst hann þó aft-, Fögnuðurimi greip hann, og í ur á fætur, og litlu síðar var hann gieði sinni setti hann hljóðpípuna1 horfinn úr borginni. Enginn vissi á munn sjer og bljes. Og aftur: iiverí undraðist hann. Unga fólkið fór alt að dansa. En er hann spurði, hví það' dansaði, var honum svar- Hann hafði beðið til guðs, og rödd, sem hann aldrei hafði hieyrt að, að hann hefði spilað svo in- áður, talaði nú tii hans, er hann dælan vals, og stúlkurnar söfn- j Var orðinn heyrnarlaus, og hann uðust um hann og báðu hann að ( ijet röddina leiða sig. Röddin spila meira. „Þessi hljóðpípa mín er víst mesti kjörgripur", hugsaði hann. leiddi hann til suðurs og austurs að fjallgarði háum og fögrum; cg röddin leiddi hann áfram „Hún spilar alls konar lög, þegar. lengra og hærra nótt og dag. — jeg blæs á hana. Með henni ætti Hjá honum var enginn munur jeg að géta unnið kongsdóttir- ina og hálft konungsríkið“. Nú vildi fólkið fá hann heim dags og nætur. Að nú var vor, það fann hann á hlýjunni. En fegurðina í kring með- sjer, en hann benti á víð- um sig gat hann hvorki heyrt r;je sjeð. Að eins röddina, sem leiddi hann áfram, gat hann heyrt. n nú var hann farinn að efast um hvort þessi rödd væri nokkuð annað en hans eigin hugsun eða myndum, sem ljeki sjer að því að draga hann á tálar, þegar hann var orðinn blindur og heyrnar- laus. „Hafði ekld röddin lofað honum vori, fegurra og sælla en nokkru öðni, og fullkominni heyrn og sjón, ef liann gengi þá götu, sem hún leiddi hann?“ Nú fann hann að svarið var komið, en hann gat ekki notið dýrðarinn ar, — vantaði bæði heyrn og sjón. Meðan hann var að hugsa um þetta, datt hann, og hrumlaði s:g á höndum og andliti. Hann lá kyrr um stund, örmagna og von- laus. „Var ekki best að liggja hyr og bíða dauða síns?“ Bráð- lega, reyndi hann samt að standa á fætur aftur, en þá kendi hann óþolandi verkjar í öðrum fætin- um; hafði brotið hann, þegar hann datt. „Röddin leiðir mig víst ekki Iengra“, hugsaði hann beisklega. En svo komu hugsanirnar hver af annari, og hann mintist þess, eð þó hann væri bæði blindur og hevrnarlaus hafði liann aldrei hrasað meðan hann trúði rödd- inni. Ef til vM hafði hann verið of óþolinmóður. Eina tilraun skyldi hann gera enn. Og hann fór að biðja til guðs og bað um trú og styrk, og hann bað lengi heitt og innilega, haun bað, uns hann trúði. Þá talaði röddin áft- ur til hans, og sagði: „Þegar þú ert kominn heim, færðu aftur sjón þína og heyrn; en alla leið þangað verður þú að fylg'ja mjer þó þú verðir að skríða“. Öruggur skreið hann af stað n eð brotinn fót og blóðugar hend- ur og höfuð. Það var brattlent og erfitt og fe-rðin sóttist seint, og þótt hon- um fyndist undarlega bratt, heim að sækja, hjelt hann öruggur á- fram. Svö var það' alt í einu, að yfir hann kom undarlegur sælufriður. Einu sinni áður hafði liann fund- ið það sama; en hvenær? Jú, hann mundi það. Þá hafði hann verið smádrengur heima. Var hann nú kominn heim? Sælutilfinningin óx - - varð að svo sterkri fullnægju, aö slíkt liafði hann ekki þekt áð- ur. Hann reis á fætur, — var heil- fættur — gat hlaupið. Þrjú skref hljóp hann, og augu hans upp- hikust. En var hann heima? Nei, hann var á háum fjallstindi og sá vítt yfir. En þarna langt, langt á burtu sá hann heim, og sjón hans var svo skörp, að hann gat eint alla sveitina, og öll hennar Kennimerki, jáfnVel fólkið gat hann sjeð, þrátt fyrir fjarlægðina. Og er hann leit í kring um sig, sá Lann heim, svo víðáttumikinn og fagran, að annað eins hafði hann aldrei sjeð áður. — Hann setti hljóðpípuna á munn sjer og bljes. í fyrsta sinn heyrði Lann sjálfur, að hann spilaði lag; og nú hafði hann fult vald á U jóðunum. Rvík, 6. mars 1923. Kristmundur Þorleifsson. frá Valdalæk. --------o-------- Staka. Vorið jeg að vini kýs; — verður nótt að degi, þegar glóhærð geisla-dís gengur norðurvegi. Jón S. Bergmann. ai (V. I ii: ■ m Tileinkað ** * Eins og kunnugt er, koma stundum fram hjá þjóðunum undarlegir menn og undarleg málefni og fá þá líka oft byr undir báða vængi í svipinn, ekki sist ef þeir fara að fást við stjórnmál, þó þeir hafi annars lít- ið til brunns að bera og sagan sýni eftir á, að spor þeirra sjeu hverfandi smá og fá, sem fram á við liggja. Mennirnir sem valda þessu eru oft hávaðamenn sjálfir, eða menn sem fá aðra til að koma á slíkum hávaða, menn sem sjálfir geta ekkert nýtt lagt til niálanna, en nota sjer annara stefnur og málefni og snúa þeim íeynslu fyrir langa löngu að neð- anjarðar. starfsemi moldvarpna hans var nærri því eins má.ttug I eðli sínu og boðskapur sjálfs hans. Hann átti það sem hann langaði til að eiga af áhrifum í bæ sínum. Með aðstoð mold- varpnanna gat hann knúð fram, með blíðu eða stríðu, næstum því alt sem honum þóknaðist fyrir sig eða sína. Og samt sem áður kom að því, að honum fanst þetta ekki nóg. Prjedikanir hans og uppbygg- ingarrit urðu smám saman að blöðum,. með allskonar efni. Og þau breiddust út um alt landið og sköpuðum honum áhrif oggildi, sem voru dálítið í ósamræmi við stöðu hans sem afskekts prje- dikara, sem hafði byrjað göngu sína hálft um hálft sem leikprje- dikari fyrir „alþýðuna“.....En í hendi sjer, eins og best hentar sjálfum þeim. Þetta getur oft ’ nú fullnægði þetta líonum ekki gengið all-lengi, en þó aldrei til lengur......Og eins og það hafði lengdar í einu. Allir þeir, sem1 \erið gleði og stolt föður hans, þekkja stjórnmálasögu annara þegar stráklingurinn reif í sig þjóða kannast við ýms slík tíma-. brauðið sitt, eða hámaði í sig bil þar og jafnframt við ýmsa grautinn úr askinum sínum, svo kafla úr bókmentum þeirra, þar I að ekkert lát var á, eins var það sem margir rithöfundar hafa iýst áiram, þegar árin liðu, að insta þessu, orsökum þess, áhrifum og eðli Króka-refs var græðgin........... eileiðingum. Slíkar lýsingar á En græðgin hafði bara vaxið; og t. d. pólitískri óáran í mannfólk- nú stefndi hugur hans að því að inu eru margir til og þeir flokk- r.á völdunum, völdunum yfir þeim, ar fólks, sem helst hafa verið sem sterkastir voru, til þess að ná taldir þessu valdandi, hafa verið dýrðinni og virðingunni sem völd- skírðir ýmsum nöfnum, sem oft unum fylgir, til þess að ná því hafa fests við þá. í Noregi t. d. æðsta, sem náð yrði í landi lýsti Alexander Kielland þessu sínu og samtíð............En svo var ekki ósjaldan og kendi flokkinn það bölvunin, að upphafið á ferli við kanínur og er það einn slíkur hans átti ekki sem best við þetta kafli, sem hjer er frá sagt á — þetta upphaf að hafa prje- eftir, mönnum til skemtunar og dikað um það að vera ánægður Lugleiðingar og samanburðar við í auðmýktinni, að fyrirlíta þessa ástandið 'í þeirra eigin föðurlandi. heims gæði og allan þeirra hje- Og getur hver dæmt um það að góma.............. En margt breyttist, lestrinum loknum, eins og lionum þung og erfið ár lcomu, óáran, sýnist. Þó er sögukaflinn hjer sem aldrei ætlaði að enda, ár, saminn með nokkurs konar sam- vinnusniði, þannig að til fyrir- myndar við samninguna hefir ver- sem lögðu margt í auðn og voru ennþá yfir mörgum öðriun og sköpuðu jafnvel smábitunum gildi, ið tekin íslandssaga handa börn- j sem gerði mennina auðkeyptári r.m og unglingum, sem lýðskóla- ’ og auðhræddari. En bæði stóru og maður einn gaf hjer út fyrir litlu bitarnir voru fyrir hann og nokkrum árum og er í samræmi hans menn — og þeir skyldu verai við hana víðast hvar skrifað örð- í samábyrgð til að vernda þá. rjett upp úr frumritinu, en þó j Hjarta Króka-refs fyltist aft- vikið við sumstaðar þar sem þurfa úr þakklæti, þegar augu hans þótti, „málefnisins vegna“. Ann- ars þarf sagan sjálfsagt ekki skýr- ingar við, nema kannske sum opnuðust fyrir þessu og boðskap- ur hans fyltist nýjum krafti. — Þegar hann vitnaði og prjedikaði, nöfnin. Mætti þá fá eitthvert | þurfti hann ekki lengur að byrja landskjörið spurningarmerki til þess að bera fram fyrirspurn um það t. d. hvaða mannflokkur það væri hjer, sem helst væri kendur við moldvörpur, og af hverjam það væri dregið og hvernig á því stæði, að það nafn skuli alt- af fylgjast með tímanum? Sama spurningarmerkið gæti líka reynt að grenslast eftir því, hver Króka- refur mundi vera, sem nefndur er i sögunni. Sagan hefst hjer á því, að segja frá Króka-refi og því, að í kringum oig hafði hann safnað skara af mönnum, sem unnu með konum og gerðu alt fyrir hann. .... í bænum voru þeir kallað- ir moldvörpurnar hans Króka- refs, sumpart af því, að þær voru látlaust en hljóðalaust á ferli, sumpart af þ>Ví að þær komu svo lítið fram í dagsljósið. Þær komu og hurfu, eins og þær skyt- ust niður í holur í jörðinni og svo grófu þær sig út aftur ann- arstaðar og skaut alt í einu upp, þar sem minst varði....... Og Króka-refur hafði öðlast þá neðan frá, þurfti ekki að byrja á því, að hann og hans menn væru þeir, sem fyrirlitnir væru og vesæíir í veröldinni. Því þeir, sem nú mæltu í móti honum, voru ekki þeir voldugu og virðinga- mestu, það voru blátt áfram auð- virðilegir síngirnisrakkar, sem höfðu rænt brauði barnanna. Og þegar hann otaði sjer og sínum upp í hæstu og bestu sætin, þá var það auðvitað ekki sætanna vegna; en það var blátt áfram af því, að heill heildar- innar þoldi ekki annað. Og þeg- ar hann og • moldvörpurnar hans tvöfölduðu nú erfiðið, fjekk ekk- ert stöðvað hann lengur: við sín- girnisrakkana gilti ekkert rjett- læti, þeir voru óvinir hans og heildarinnar og þessvegna þurfti að eyða þeim. Og hreyfingin sjálf fjekk smám saman annan blæ .... moldvörpurnar ukust og marg- földuðust. Með blöðum, bókum og peningum grófu þær sig út um alt landið. En það var ekki b ngur neitt líf eða fögnuður þar s*..m þær foru, men.i vitnuðu ekki lengyr og frelsuðust eins og fyr

x

Lögrétta

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.