Lögrétta - 23.12.1924, Blaðsíða 1

(rmheimta og afgreiðsla
í Veltusundi 3
Sími 178.
LOGRJETTA
IJtgefandi og ritstjóri
Þorsteiun Gís 1 asou
Þingholtsstræti 17.
XIX. ár.
Reykjavík, þriðjudagiuu 23. desbr. 1924.
65. tbl.
I
Æfisaga Krists
Eftir Giovanni Papini.
(Ágrip.)
Gripahúsið. Jesús er fæddur í
gripahúsi. par var ekkert af því
skrauti, sem kristnir málarar hafa
gefið fæðingarstað sonar Davíðs. i
Gripahúsin eru fangelsi þeirra j
dýra, sem vinna fyrir mennina. 1
ættarlandi Jesú hafa þau verið fá- |
tækleg, ekkert lík hesthúsum rík- I
ismannanna nú á dögum og ekkert
lík myndunum, sem nú eru gefnar
í jólagjafir. Gripahúsin eru
dimm og óhrein og þar er vond
iykt. Ekkert er þar hreint annað
en heyið í jötunum.
Nú liggur heyið í jötunni til þess
að seðja þræla mannanna, og inn-
an um það eru visin blóm, sem
enn anga. Gripirnir jeta og leggja
af sjer saur á gólfið. Svona var
staðurinn þar sem Jesús fæddist.
Skitnasti staður jarðarinnar var
fyrsti dvalarstaður þess eina
hreina sonar, sem af konu er
fæddur. Og það var engin hending,
að Jesús fæddist á slíkum stað. Er
ekki jörðin öll eitt stórt jötuhús,
þar sem mennirnir jeta og leggja
af sjer saur?
Hann kom fyrst fram á jörðinni
á næturþeli, fæddur af hreinni
mey, sem ekki hafði annað til varn
ar sjer en sakleysi sitt. Og dýrin
urðu fyrst til þess að tilbiðja
hann, en ekki mennirnir.
Meðal mannanna leitaði hann
til hinna einföldu, og meðal þeirra
einföldu til barnanna, og það voru
húsdýrin,sem fyrst tóku móti hon-
um, þær skepnur, sem eru enn ein-
íaldari og friðsamari en börnin.
pótt uxinn og asninn sjeu óvitr-
ar skepnur, sem þræla fyrir aðra,
hafði múgur mannanna samt
beygt knje fyrir þeim og tilbeðið
þá. Gyðingaþjóðin hafði tilbeðið
gullkálf. Og víða í Austurlöndum
var asninn helgur. Einn af Persa-
konungum hafði sett líkneski af
asna í musteri sitt og látið tilbiðja
það. Og Ágústus keisari hafði lát~
ið gera asna úr málmi til minn-
ingar um einn af sigrum sínum. —
Konungar og þjóðir jarðarinnar
höfðu alt til þessa tíma lotið ux-
um og ösnum.
Hirðarnir. Næstir dýrunum
urðu hirðarnir. peir lifa venjulega
einir sjer, fjarri fjölmenninu. peir
þekkja lítt umheiminn og hátíða-
höld hans. En öllum atburðum,
sem í nánd við þá gerast, veita
þeir nána eftirtekt. peir vöktu
yfir hjörð sinni þessa nótt, eins
og venja þeirra var, og þeim varð
bylt við, er þeir sáu ljómaskraut
engilsins og heyrðu orð hans. Og
þegar þeir í hinni litlu birtu inni í
gripahúsinu komu auga á unga,
fagra konu, sem þegjandi virti
fyrir sjer son sinn nýfæddan, og
sáu litla barnið, sem nýlega hafði
opnað augun, sáu fríðu kinnarn-
ar og litla munninn, sem enn hafði
ekki smakkað mat, þá komust þeir
við. parna var maður fæddur, ný
sál hafði klæðst holdi og var kom-
ir, til að þjást með öðrum sálum.
petta er altaf svo sorgblandið
undraverk, að það hlýtur að vekja
meðaumkun, jafnvel hjá þeim sem
lítið skilja. En nýfædda barnið
var ekki í þetta sinn ókunnur
gestur, ekki barn eins og önnur
börn, heldur bam, sem þjökuð þjóð
hafði vænst eftir í þúsund ár.
Hirðarnir gáfu því það litla, sem
þeir höfðu hjá sjer. En hið litla
verður mikið, þegar það er gefið í
kærleika. peir báru fram hjarðar-
innar hvítu gjafir: mjólk, ost, ull
og lamb. 1 fjallasveitum okkar,
þar sem síðustu leifar gestrisn-
innar og bræðralagsins haldast
enn við líði, koma líka systur
hjarðmannanna, konur þeirra og
dætur, enn í dag til að hjálpa, þeg-
ar ung kona hefir fætt barn. Og
þær koma ekki tómhentar. Ein
kemur með egg, önnur með ost, og
sú þriðja með hænu, í súpu handa
sængurkonunni. Ný vera er í heim-
inn borin og er byrjuð að gráta.
Og nábúarnir færa móðurinni
gjafir, eins og til að hugga hana.
IJirðarnir voru sjálfir fátækir
og' fyrirlitu ekki þá, sem fátækir
voru. peir voru einfaldir eins og
börn og glöddust af aö sjá barnið.
peir voru fæddir og aldir upp hjá
hjarðmannaþjóð. Fyrstu konungar
hennar, Sál og Davíð, höfðu verið
hirðar áður en þeir urðu konungar.
En á hirðunum í Betlehem var
enginn stómenskubragur. Fátækt
barn var fætt meðal þeirra. peir
litu það vinaraugum og færðu því
gjafir, sem þeir gátu af hendi lát-
iö. peir vissu að þetta barn, sem
var fætt í fátækt, fætt meðal
smælingja og af smælingjum kom-
ið, átti að verða frelsari hinna fá-
tæku og smáu, sem engillinn hafði
lýst friði yfir.
Vitringarnir. Nokkrum dögum
síðar komu þrír vitringar- frá
Kaldeu og lutu Jesú. Má vera, að
þeir hafi komið frá Ekbatana, eða
frá ströndum Kaspíhafsins. peir
höfðu riðið úlföldum yfir fljótin
Tigris og Evfrat. Ný stjarna —
eins og þær halastjörnur, sem við
og við sjást á himninum til þess
að boða fæðingu einhvers spá-
manns, eða dauða einhvers keis-
arans — hafði vísað þeim leið til
Júdeu. peir voru komnir þangað
til þess að votta konungi lotningu,
en fundu barn í fátæklegum reif-
um liggjandi í jötu.
Nálægt þúsund árum áður
hafði ein af drotningum Austur-
landa komið til Júdeu og haft með
sjer gjaf'ir: gull, ílmjurtir og fá-
gæta steina. En hún hafði hitt þar
fyrir hinn voldugasta konung, sem
nokkru sinni hafði ríkt í Jerúsa-
lem, og af honum hafði hún num-
ið það, sem enginn annar hafði
getað kent henni. En vitringamir,
sem töldu sig vitrari en konunga,
hittu þar fyrir fárra daga gamalt
barn, sem hvorki gat enn spurt
nje svarað. peir voru ekki konung-
ar, en í ættlandi sínu voru þeir
meðráðamenn konunganna. Kon-
ungarnir stjómuðu lýðnum, en
vitringarnir konungunum. peir
voru fórnarprestar, draumþýðend-
ur og spámenn, og þeir einir gátu
náð sambandi við Ahura Mazda,
hinn góða guð, og þeir einir þektu
framtíðina og forlög'in. Engin fórn
var af guði þegin nema hún væri
fram borin af þeirra höndum.
Enginn konungur byrjaði hemað
án þess að hafa ráðfært sig við
þá. peir þektu leyndarmál himins
og jarðar. peir drotnuðu yfir
lýðnum í nafni þekkingarinnar og
trúarbragðanna. peir vom a.nda.ns
menn meðal þjóðar, sem annars
hneigðist að efnishyggju.
pví var það eðlilegt, að þeir
kæmu og fjellu á knje fyrir Jesú.
Eftir dýrin, sem eru náttúran, og
hirðana, sem eru þjóðin, fjell hið
þriðja vald — þekkingin — á knje
frammi fyrir jötunni í Betlehem.
Hin gamla prestastjett Austur-
landa fellur fram fyrir hinum
nýja herra, sem á að senda boð-
bera kenninga sinna til vesturs.
Vitringarnir lúta honum, sem til
þess er kominn, að láta vísindi
þeirra lúta lögmáli kærleikans.
Vitringarnir í Betlehem tákna
gömlu guðfræðina, sem endar með
því, að hún viðurkennir opinber-
unina; þeir tákna vísindin, sem
auðmýkja sig fyrir sakleysinu,
auðinn, sem fellur í duítið fyrir
fátæktinni. peir fórna Jesú því
gulli, sem hann síðar treður undir
fótum. peir fórnuðu því ekki af
því að María, sem var fátæk, gæti
þurft þess til ferðarinnar. peir
fórnuðu því vegna máttar þess
íagnaðarboðskapar, sem síðar
gaf þetta ráð: sel þú alt, sem þú ;
átt, og gef það fátækum. peir
fórnuðu ekki reykelsinu til þess |
ao yfirvinna óþef gripahússins, ;
heldur af því, að guðsþjónusta
þeirra hin eldri nálgaðist nú enda-
lykt sína og þeii' þurftu ekki fram-
ar reyk og ilm á öltur sín. peir
fórnuðu myrrunni af því að þeir
vissu, að þetta barn mundi deyja
ungt og að sá dagur mundi koma,
uð móðir þess, sem nú brosti,
mundi þurfa hennar til þess að
smyrja líkið. Fallandi á knje í sín-
um dýra skrúða frammi fyrir jöt-
unni, fórnuðu þessir voldugu,
lærðu menn, þessi sannleiksvitni,
einnig sjálfum sjer og gáfu sig að
veði fyrir því, að heimurinn skyldi
hlýða þeim, sem þeir lutu. En
skömmu eftir burtför þeirra hóf-
ust ofsóknirnar frá þeim, sem
urðu hatursmenn hans alt til dauð-
ans.
Ágústus. þegar Kristur kom
fram, aátu glæpamenn á veldis-
stólum jarðarinnar. Hann fæddist
sem þegn tveggja drotnara. Ann-
ar þeirra, sá voldugri, var langt í
burtu, í Kóm. Hinn, sá verri, var
nær, í Júdeu. Ula innrættur en
heppinn æfintýramaður hafði með
morðum hafið sig upp í veldis-
stól keisaranna. Annar ódreng-
ur, sem líka var heppinn æfin-
týramaður, hafði með morð-
um hafið sig til valda í ríki
Davíðs og Salómons. Báðir höfðu
þeir hafist til valda með fanta-
brögðum og lögleysum, fyrir borg-
arastríð, svik, grimdarverk og
morð. peir skildu hvor annan. peir
voru vinir og samsekir.
Ágústus var okurkarls sonur,
nuglaus í stríði, hefnigjarn í
sigri, ótrúr í vináttu, heiftúðugur
í hefnd. Dauðadæmdum manni,
sem baðst þeirrar náðar, að hann
mætti verða greftraður, svaraði
hann: pví ráða gammarnir. pegar
Perúginar voru högnir niður og
báðust miskunnar, hrópaði hann:
Drepið þá! Og augun vildi hann
rífa út úr einum af óvinum sínum
áður en hann ljet hálshöggva
hann. Eftir að hann hafði hlotið
keisaratignina, eytt og tvístrað
óvinum sínum, ljetst hann verða
mildur, og af æskulöstum hans
var þá ekki annað eftir en holds-
fýsnin, og skemtun hans var þá,
að fleka konur vina sinna.
pessi ógeðslegi, sjúki maður var
drotnari Vesturlandanna þegar
Jesús fæddist, og hann fjekk
aldrei að vita, að nú væri sá fædd-
ur, er rífa skyldi niður það, sem
hann hafði bygt. Hann sofnaði við
lífspeki hins litla stælisöngvara og
ístrumaga, Hóratíusar: látum
okkur njóta líðandi stundar, víns-
ins og ástarinnar, hinn dimmi
dauði bíður okkar, og við megum
engan dag missa. pað dugði ekk-
ert, að Keltinn Virgilius, dáandi
sveitalífsins og forsælunnar,
hinna rókæru uxa og glitrandi bý-
flugna, hann, sem kannað hafði
djúp undirheimanna og leitaði í
þunglyndinu fróunar í orðsins
list — það dugði ekkert að hann,
sá ágæti, væni Virgilius, hafði
boðaö nýja tíma, með nýrri kyn-
slóð og nýjum siðum, sæluríki,
jarðneskara og litlausara en það,
sem Jesús síðai' boðaði, en þó
margfalt hreinna og göfgara en
það íordæmingarinnar ríki, sem
tíðarandinn stefndi að. pað dugði
ekkert, því Ágústus skildi hann
ekki — og ef til vill hefði hann
haldið, að hann, hinn spilti drott-
inn hins spilta lýðs, væri frelsar-
inn, sem boðaður var, endurreisari
ríkis batúrnusar. En hitt má vera,
aó undirkonungur Agústusar aust-
ur í Júdeu, Herodes mikh, hafi
haft einhverja hugmynd um það
fyrir fram, að fæðing Jesú væri í
ránd, koma hins sanna konungs,
er steypa skyidi ódáðanna konung- j
um af stólum.
Heródes var ódrengur, einhver
versti ódrengur, sem eyðimerkur ;
Austurlanda hafa fóstrað, og eru
þeir þó mai'gir vondir. Hann var j
ekki Gyðingur, ekki Grikki, ekki i
Rómverji. flann var Edomíti, út-
lendingur, sem ski'eið fyrir Kóm-
verjum og apaði eftir Grikkjum,
til þess að ná drottinvaldi yfir
Gyðingum. Hann rændi valda-
stólnum frá óhamingjusamri kon-
ungaætt, sem var að veslast upp.
Og til þess að lögfesta svikræði
sitt, gekk hann að eiga konu af
þeirri ætt, sem hann síðar myrti
vegna rakalausrar grunsemdar.
Og þetta var ekki fyrsti glæpur
hans. Ifann hafði áður með svik-
ræði látið drekkja mági sínum, og
annan mág sinn hafði hann dæmt
til dauða ásamt síðasta stjórnanda
hinnar sigruðu konungsættar.
Tengdamóður sína ljet hann einn-
ig drepa og sömuleiðis unga menn,
sem skyldir voru eldri konungs-
ættinni, án þess að þeir hefðu
nokkuð til saka unnið. Seinna varð
hann hræddur um að synir sínir
tveir mundu hefna móður sinnar,
öi’ þeir þroskuðust, og þess vegna
ljet hann kæfa þá. Skömmu fyrir
dauða sinn gaf hann skipun um,
að þriðji sonur sinn væri drepinn.
Hann var tortrygginn, miskunn-
arlaus, ágjarn og metorðagjam,
og aldrei hafði hann frið nje ró,
hvorki á heimili sínu nje innra
fyrir í huga sínum. Til þess að
bæta fyrir hryðjuverk sín, gaf
hann Rómverjum stórfje í veitsl-
ur og skemtanir.
pessi hálfmentaði Arabi hafði
sett sjer það markmið, að vinna
Grikki og Gyðinga og sætta þá.
Svo úrættaðir voru þá landar
Sókratesar orðnir, að honum
tókst að kaupa þá. peir reistu
líkneski af honum í Aþenuborg.
En Gyðingar hötuðu hann. pað
dugði honum ekkert, að hann
hresti við musterið í Jerúsalem og
gerði fleira til að þóknast þeim.
peir litu jafnan á hann sem heið-
ingja og uppskafning.
Gamlir glæpamenn og nýir vald-
hafar eru altaf hræddir um sig.
Hvert laufblað, sem hreyfist í ná-
lægð þeirra, hver skuggi, sem líð-
; ur hjá, vekur ótta hjá þeim. Heró-
j des var hjátrúarfullur, eins og all-
ir Austurlandamenn, trúði á dul-
I
mál og spásagnir, svo að honum
var það eiginlegt, að leggja trún-
að á frásagnir vitringanna, sem
komu um langan veg til lands
þess, sem hann hafði brotið undir
sig með svikum, og sögðu að
stjarna hefði vísað sjer leið. Hann
skalf fyrir hverri tilhugsun um að
valdastóllinn væri ekki tryggur.
Og þegar vitringarnir sögðu hon-
um, að íæddur væri konungur 1
Judeu, þá greip haim skelíing. Og
er stjörnuþýðendurnir komu ekki
aftur, til þess að segja honum,
iivar þessi nýi Davíös sonui' hefði
iæðst, gaf hann skipun um, aö öii
börn í Betlehem væru deydd. Jósef
biavius segir ekki frá þessu síö-
asta afreksverki Heródesar. En
þeim, sem hefir látið drepa sín eig-
m börn, er vel truandi til þessa. Og
það var ekki í fyrsta sinni á þess-
um timum, að smábörn voru drep-
in við brjóst mæðra sinna. Gyð-
ingar höfðu sjálíir hegnt boigum
óvina sinna með því að láta myrða
gamalmenni, konur, unglinga og
börn. Nú hirti Edómítinn þá með
þeim svipum, sem þeir höíðu
sjálíir áður notað á aðra.
Ekki er það kunnugt, hve mörg
börn voru í þetta sinn drepin i
Betlehem. En sagnaritari einn
segir, að meðai þeirra hafi verið
ungur sonur Heródesai' sjáiís, sem
þar var í fóstri. Og óvíst er, að
þau misgrip haíi fengið nokkuð á
iiinn gamla syndasel. Hann dó
sjálfur skömmu síðar úr viðbjóðs-
legum sjúkdómi; líkami hans
rotnaði áður en haim misti lífið.
Ormar skriðu inn í eistu hans,
f'ætur iians brunnu, hann hafði
andarteppu og óþef lagði frá vit-
um hans. Hann fjekk viðbjóð á
sjálfum sjer, og' einu sinni, er
hann sat til borðs, reyndi haim að
drepa sig með hnífstungu. Loks
dó hann. En barnamorðið í Betle-
hem er eitt af síðustu ódáðaverk-
um hans.
Flóttinn til Egiitalands. Kvöld
eitt, er nætuimyrkrið lagðist yfir
Betiehem og verið var að kveykja
á fyrstu götuljósunum, laumaðist
María burt þaðan, eins og hún
hefði unnið eitthvert ódæði. Hún
iiafði rænt lífi frá konunginum. En
hún var að frelsa von þjóðarinnar.
Hún bar drenginn við brjóst sjei',
aleigu sína, og að honum laut öll
umhyggja hennar. Hún hjelt í
vestur, yfir Kanaans land, yfii'
þau lönd, sem forfeður hennar og'
Konur þeirra höfðu vætt í tárum
fyrir fjórtán hundruð árum.
Egiftaland, heimkynni spilling-
ar hinna elstu tíma og líka þeirra
dásemda, Indland Afríku, — þang-
að hnigu öldur sögunnar og brotn-
uðu þar. Pompejus og Antonius
höfðu fáum árum áður endað líf
sitt og keisaradrauma á ströndum
þessa undralands, sem vötnin
höfðu skapað, sólin sviðið og
margir þjóðflokkar vökvað með
blóði sínu. petta land, heimili
hinna mörgu guða í dýramyndum,
var fyrirfram ákveðið hæli hinnar
ílýjandi móður.
Auðlegð Egiftalands var fólgin í
leirnum, hinu feita jarðlagi, sem
áin Nil ók á hverju ári yfir sljett-
uniar. Ibúar landsins voru síhugs-
andi um dauðann. petta feita fólk
vildi lifa, afneitaði dauðanum og
hjelt að það gæti sigrað hann með
efnasamsetningi, með smyrsla-
gerð og með steinlíkneskjum, er
myndhöggvarar þeirra gerðu og
gáfu útlit holdgaðra líkama. Son-
ur hins feita leirs, hinn ríki,
mörvaði Egifti, tignari uxans og
apans, vildi ekki deyja. Hann
bygði fyrir næsta líf stórar dán-
arborgir, sem fyltar voru smurð-
um líkum og myndum úr trje og
marmara, og hann reisti risavaxn-
ar steinsúlur yfir líkunum, til þess
að vemda þau gegn eyðileggingu.
pegar Jesús fjekk málið, átti
hann að tala dómsorð yfir Egift-
um. Hann átti að gefa fullnægj-