Lögrétta - 01.12.1925, Blaðsíða 4

4
LÖGR JEiTTA
Víkiné
skilvíndan
reynist best. Skilur 65,
120, 220 lítra. Nægar
birgðir og varahluti
hefir ávalt fyrirliggj-
andi og selur og sendir
um land alt, gegn
póstkröfu
Hannes Olalsson.
Grettisgötn 1.
Sími 871.
Reykjavík.
Biifusíld.
Nokkur hundruð tunnur af stórri og spikfeitri Siglufjarðarhafsíld
til sölu með sanngjörnu verði. Síldin er öll fryst eftii 6. september
síðastl., og er óviðjafnanlega góð. — Síldin verður flutt að norðan á
hraðskreiðu gufuskipi um nýárið, og getur orðið afhent á hvaða ver-
stöð sem er við Faxaflóa.
Pantanir sjeu komnar í síðasta lagi 15. desember til Magnúsar
Vagnssonar skipstjóra, Laugaveg 11. sem annast flutning og afhend-
ing síldarinnar, eða til
H.f. Hrog-n & Iiýsi.
Sími 262.
kall til. í hinu mun lítil trygging,
hvað sagt kann að hafa verið
um þetta á sýslufundi, er rætt
var um sölu Undirfells.
4. Enda þótt greinarhöf. ásamt
öðrum sýslunefndarmanni kæmi
með þá uppástungu á síðasta
sýslufundi, sem meiri hluti nefnd-
arinnar eðlilega gat ekki aðhylst,
að vísa málinu um sölu Undir-
fells til umsagnar Vatnsdæla áður
það væri afgreitt, taldi jeg ekki
að þetta kæmi málinu við, og
gat þess þar af leiðandi ekki.
Slíkum málum sem þessu er skot-
ið til sýslunefndar, til þess hún
ákveði, hvort umrædd jörð heyri
undir 2. gr. þjóðjarðasölulaganna
eða ekki, og er það hennar álit
en ekki annara, sem fram á að
koma. Hafi nú þessir menn, er
vísa vildu málinu hingað til um-
sagnar, gert það af þeirri ástæðu,
að þeir hafi þótst í vafa um það,
hvort jörðin heyri undir 2. gr.
sölulaganna eða ekki, mundu þeir
hafa verið jafnnær, hvemig sem
atkvæði kynnu að hafa fallið um
þetta hjer í sveitinni. þótt mikill
minni hluti sveitarbúa hefði fylgt
kaupanda að málum að ná jörð-
inni, var samt af því einu engin
vissa að salan væri lagaleg, því
fleira gat komið tli greina, t. d.
áðumefnd jarðarafnot við skila-
rjettina o. fl. — Og þótt meiri
hluti sveitarbúa hefði gengið í
lið með umsækjanda að ná kaup-
um á jörðinni, gat hún þar fyrir
engu síðar heyrt undir 2. gr. þjóð-
jarðasölulaganna og í raun og
sannleika verið ein þeirra jarða,
er samkvæmt lögunum ekki má
selja einstaklingum, eins og hún
óefað er. Eðlilega var ekki frek-
ari vissa fyrir, að atkvæði sveit-
arbúa um jörð þessa hefðu fallið
í samræmi við þjóðjarðasölulögin
heldur en t. d. sýslunefndar. þetta
fer eftir því, hve duglegur kaup-
beiðandinn er að afla sjer fylgis
til kaupanna, og hann stendur þar
betur að vígi en þjóðarbúið. sem
ekki hefir annan málsvara en
lögin.
Greinarhöf. játar, að Undirfell
með Snæringsstöðum sje „mjög
vel fallið til sundurskiftingar“,
en segir jafnframt, að þegar hjá-
leigan sje tekin undan, þá horfi
þessu „öðravísi við“. Af því ekki
er trúlegt, að höf. telji Undirfell
illa fallið til sundurskiftingar þó
hjáleigan sje ekki með, verður
þetta einungis skilið á þann veg
sem er, að jörðin með þessu til-
ljeti færri býli. En engin hefir,
sem vonlegt er, beðið um kaup á
hjáleigunni, og því ástæðulaust að
fráskilja hana í þessu sambandi.
það hefir einungis verið gert af
kaupbeiðanda og fylgismönnum
hans, ef með því móti væri mögu-
legra, að ná kaupum á Undirfelli.
Landsbúinu er það alls eigi neitt
hagræði, að aðskilja þessa jarð-
eign sína, og hefir ekkert til þess
gert.
í Undirfellslandi með hjáleig-
unni mætti hafa allmörg smærri
grasbýli, þótt bóndinni á Undir-
felli hefði eins stórt bú sem nú
er, og hvort sem slík sundurskift-
ing væri heppilegasta þjóðnýting-
in á þessari jarðeign, eða aðrar
nauðsynjar kölluðu í framtíðinni
frekar að, þá er tvímælalaust hjer
um að ræða eina að þeim fáu
óseldu þjóðeignum, sem lagalega
og þjóðhagslega sjeð ekki er
heimild til að selja á einstakra
| manna hendur.
Magnús Stefánsson.
-----o----
Vínsmyglunarskip var tekið í
Vestmannaeyjum síðastl. sunnu-
dag. Hafði það undanfama daga
sjest á sveimi í nánd við Eyjam-
ar og var fallinn grunur á það,
en ekki hafði tekist að handsama
það, þótt reynt væri. En á sunnu-
daginn kom það inn undir höfn
og fóru þá sýslumaður og læknir
út í skipið ásamt fleirum, og var
það tekið og flutt til hafnar.
Skipstjóri er norskur og einn af
hásetum, en tveir íslenskir og
tveir þýskir. Sagðist skipstjóri
vera á leið til Murmansstrandar,
en nú vistalaus og seglbúnaður
skipsins í ólagi. Farmurinn er,
eftir skipsskjölunum, 15000 lítrar
af spritti og getur vart leikið efi
á því, að honum hafi verið ætlað
hjer í land, enda er sagt, að grun-
ur sje fallinn á mann í Vest-
mannaeyjum um að hann hafi
haft samband við skipið áður en
það var tekið. En nánari en þetta
eru fregnimar ekki enn. Skipið ;
heitir Vorblomsten, kemur frá
Hamborg og hefir verið mánuð á
leiðinni. það hafði verið hjer við
síldveiðar síðastl. sumar.
Aug. Flygenring alþm. hefir nú
sagt af sjer þingmensku sakir
heilsubilunar. Kosning á þingm.
í hans stað fer fram 9. jan. næst-
komandi, svo sem auglýst er á
öðram stað í blaðinu. Engin þing-
mannaefni munu hafa boðið sig
fram ennþá, en talað er um að í
kjöri muni verða: Sigurður Egg-
erz bankastjóri, Jóhann Eyjólfs-
son fyrv. alþm. frá Brautarholti,
Ólafur Thors íramkv.stjóri, og
í stað jafnaðarmannafulltrúanna,
sem þarna voru í kjöri við síðustu
kosningar, Haraldur Guðmundsson
kaupf j elagsst j óri.
Vísnakver Fornólfs. Greinina
um það, sem birtist hjer í blaðinu,
skrifaði Sig. Kr. Pjetursson heit-
inn skömmu eftir að bókin kom
út, e« birtingin fórst ^yrir af því
að Fornólfur, (dr. Jón þorkelsson
landsskjalavörður) andaðist um
það leyti, sem greinin átti að
koma í Lögr. Dróst svo birtingin
og greinin fjell í gleymsku, þar
til ritsjóri Lögr. rakst á hana
meðal annara óprentaðra greina
nú fyrir skömmu, og fanst honum
þá rjett að láta hana koma fram.
Eiðurinn, kvæðaflokkur þor-
steins Erlingssonar skálds, er nú
kominn út í 2. útgáfu, mjög vand-
aðri, og fylgja tvær myndir af
höf. og mynd af Skálholtsstað eins
og hann leit út meðan þar var
biskupssetur. í Eiðnum eru ýms
af fegurstu og snjöllustu kvæðum
þ. E.
Níræðisafmæli átti 26. f. m. frú
Margrjet Jónsdóttir, móðir Jóns
þorlákssonar fjármálaráðherra og
þeirra systkina. Hún er hjá Jóni
syni sínum og er enn em og við
góða heilsu.
Dánarfregn. 19. þ. m. andaðist
hjer í bænum frk. Sigríður K.
Jónsdóttir frá Steinnesi, fædd 30.
nóv. 1854, og hafði hún lengi verið
hjer hjá systur sinni, frú Elísa-
betu, ekkju Ólafs læknis Sigvalda-
sonar. þær voru dætur Jóns pró-
fasts Jónssonar í Steinnesi.
Myndaverk Einars Jónssonar.
Nú er nýprentuð í Kaupmanna-
Mefnrdn keypt
Arsrit Fræðaíjelagsins
0? safn þess um ísland
og íslendiuga?
Ódýrar og góðar
bækur
sem allir ættu að eignast:
kr.
Ben. Gröndal: Dagrún .. .. 0.75
Sveinbj. Bjömsson: Hillingar 1.00
Valur: Dagrúnir..........1.00
Valur: Brot...............1.00
Hulda: Syngi syngi svanir
mínir..................1.00
Hulda: Tvær sögur........3.00
Iiulda: Æskuástir.........2.00
Jónas Guðlaugsson: Sólrún
og biðlar hennar.......4.00
Theódór Friðriksson: Útlag-
ar.....................4.00
Sig. Heiðdal: Hrannaslóð . . 5.00
Fást hjá öllum bóksölum.
Bókaverslun
flrij. §ii8!Éj2fir§air
Besta
Silungsveiðij ör ð
í Árnessýslu, Austurey í Laugar-
dal, fæst til ábúðar frá fardögn n
1926. — Semjið við Indriða Gu -
mundsson, Austurey.
höfn mjög vönduð bók með mynd-
um af helstu listaverkum Einars
Jónssonar. Fæst hún innan skarns
í Bókaversl þorsteins Gíslasonav
og- verður þá nánar frá henni sagt
hjer í blaðinu.
Fullveldisdagurinn er haldion
hátíðlegur í dag á líkan hátt og
venja hefir verið að undanförnu.
Dáinn er 16. þ. m. Jón Ólason
kaupmaður hjer í bænum.
H. M. Hannesson heitir íslenks-
ur lögfræðingur vestan hafs, sem
nýlega var kosinn á Sambands-
þingið í Ottawa og mun vera
fyrsti íslendingurinn, sem þar hef-
ir fengið sæti. Hann er fæddur í
Öxnadal í Eyjafirði 27. nóv. 1884.
Hann var herdeildarforingi í her
Kanadamanna í heimsstyrjöldinni.
Vilhj. p. Gíslason magister hefir
nú verið í Englandi um hríð, í
London og Oxford. Ráðgerir hann
að fara þaðan til Parísar og koma
síðan heim.
Pren tsm iðj an Acta.
yðar. Hún er annars mjög vel útbúin, mjög fallega útbú-
in af fatnaði. Heil tylft af öllu og silkikjóla eins og hefð-
armær. Jeg hefi það hjerna í ferðapokanum mínum“. —
„Já, og þjer ætlið að láta okkur fá það“, sagði frúin. —
„Já, auðvitað gjöri jeg það!“ sagði móðirin; „það væri
heldur fallegt afspurnar ef jeg ljeti dóttir mína vera hjer
allsnakta“. Veitingamaðurinn stakk höfðinu út um dyrnar.
„Jæja, þá er það gott“, sagði hann.
Samningamir komust á. Móðirin var um nóttina í
veitingahúsinu, greiddi fje sitt og skildi bamið sitt eftir,
batt fyrir ferðapokann, sem var orðinn æði mikið umferð-
arminni og ljettari, þegar fatnaður dótturinnar var ko_m-
inn úr honum, og hjelt af stað snemma næsta morgun,
vonglöð um að koma bráðlega aftur. það er hægur vandi
að undirbúa slíkan skilnað, en örvinglunin kemur þegar á
á að herða. Ein af nábúakonum Thenardiers mætti þess-
ari móður, þegar hún var að fara. „Jeg mætti rjett áðan
kvenmanni hjerna á götunni; hún grjet svo mikið, að
hörmung var á að horfa“. z
þegar móðir Cosette var farin, sagði maðurinn við
konu sína: „þessir peningar komu mjög hentuglega; jeg
á að greiða hundrað og tíu franka á morgun, og mig
vantaði fimtíu. Veitstu að lögregluþjónn undirfógetans var
hjer fyrir skömmu og mótmælti víxli? þarna gerðu litlu
stelpurnar gott gagn, sem músagildra“. — „Já, og jeg
hafði ekki hugmynd um það“, sagði konan.
Músin, sem í gildruna hafði gengið, var mjög lítilfjör-
leg, en kötturinn hefir líka ánægju af magurri mús.
Hverskonar menn var þetta Thenardierfólk ? Vjer ætlum
að láta oss nægja fyrst um sinn að segja örfá orð um það;
vjer munum síðar gera drættina skýrari.
það átti heima í kynblendingastjett ruddalegra manna,
sem komist hafa áfram, og mentaðra manna, sem gengið
hafa niður á við, stjett, sem stendur mitt á milli svo-
nefndrar meðalstjettar og svonefndrar lægristjettar, og
sameinar ýmsar af illum tilhneigingum hinna síðarnefndu
og nærri því alla lesti hinna fyrnefndu, án þess að hafa
göfugar tilfinningar daglaunamannsins eða heiðarleik
borgarans. þetta voru andlegir dvergar, sem hæglega geta
orðið að ófreskjum. Konan var annars næst því að
vera dýr, maðurinn fantur. þau voru bæði afar mót-
tækileg fyrir öllu, sem benti í áttina til hins illa. Til eru
þeir andlegir krabbar, sem altaf ganga aftur á bak inn í
myrkrið, sem nota reynslu sína til þess að auka látlaust
ilsku sína, sem verða sífelt verri og verri og gagnsýrast af
mannvonsku, sem altaf eykst. þessi maður og þessi kona
voru þesskonar.
Thenardier mundi hafa komið andlitafræðingi í mik-
inn vanda. Til eru þeir menn, sem einungis þarf að líta á til
þess að fá vantraust á þeim, því hvernig sem þeim er
snúið, þá er alstaðar myrkur fyrir. þeir eru órólegir, þeg-
ar litið er á þá á eina hlið, ógnandi á hina. það er erfitt að
gera sjer ljóst, hvað með þeim býr. Jafnerfitt er að segja
um, hvað þeir hafa gert, og hvað þeir muni gera. Skugg-
inn í augum þeirra kemur upp um þá. það þarf ekki annað
en heyra þá segja.eitt orð eða sjá þá hreyfa til hendum-
ar, til þess að fá grun um skuggaleg leyndannál í fyrra
lífi þeirra og því sem framundan er. Ef trúa mátti því,
sem Thenardier sagði sjálfur frá, þá hafði hann verið her-
maður, liðþjálfi, sagði hann. Hann hafði að líkindum ver-
ið í herförinni árið 1815 og hafði jafnvel sýnt af sjer ekki
alllitla hreysti. Vjer munum síðar sjá, hvemig því var
farið. Spjaldið yfir veitingahúsi hans átti að benda til eins
afreksverks hans í ófriðnum. Hann hafði sjálfur málað
það, því hann kunni nokkuð til alls, en gerði alt illa.
þetta var um það leyti sem gömlu, klassisku skáld-
sögumar voru í mestum blóma, gerðu ástgjamar dyra-
varðakonur í París hálfærðar, og ollu jafnvel óskunda fyrir
utan hliðin. Frú Thenardier hafði einmitt þann skilning,
sem þúrfti til þess að lesa þesskonar bækur. þær urðu and-
leg fæða hennar, hún sökti sínum litla heila ofan í þær.
þetta hafði, meðan hún var ung að aldri, og jafnvel nokk-
uð lengur, valdið því, að hún leit hugsandi út við hlið
manns síns, sem ekki var laus við að hafa nokkrar gáfur
er að fantabrögðum lutu, en algjörlega þekkingarlaus,
rustalegur, jafnframt því að vera hygginn. Kona hans var
tólf eða fimtán árum yngri en hann. Seinna, þegar hárið,
sem hún setti teprulega rómantískt upp á höfuðið, var far-
ið að grána, þegar Pamela var orðin að skassi, var frú
Thenardier ekkert annað en rustalegur, illgjarn kvenmað-
ur, sem hafði gleypt í sig ósköpin öll af heimskulegum
skáldsögum. En annars les nú enginn slíka vitleysu án þess
að hegnist fyrir. Ein afleiðingin varð sú, að eldri dóttir
hennar var látin heita Eponine; um þá yngri er það að
segja, að nærri lá að veslings barnið væri látið heita Gut-
nare; það var eingöngu að þakka skáldsögu eftir Dulcay-
Duminil, að hún slapp með að heita Azelma.
Ekki er nægilegt að vera illur til þess að komast
áfram í heiminum. það gekk illa með veitingahúsið.
Thenardier gat leyst út víxilinn sinn, og mátti þakka
það fimtíu og sjö frönkunum hennar Fantinu. þau komust
aftur í peningavandræði næsta mánuð. Konan fór til
Parísar með fatnað Cosette og fjekk lánaða út á hann
sextíu franka í handveðslánsstofnuninni. þegar það fje var
horíið, vöndu hjónin sig brátt á að líta á hana sem gust-
ukabarn og meðferðin á henni var eftir því. þegar hún
hafði ekki meiri fatnað sjálf, ljetu þau hana fá gamla kjóla
og skyrtur af þeirra eigin dætrum, og voru það eingöngu
ræflar. þau gáfu henni ekki annað að eta en það, sem
eftir var, er allir aðrir höfðu etið, svo að kosturinn var
heldur betri en hundsins og heldur lakari en kattarins.
Annars var hundurinn og kötturinn hennar daglegu mötu-
nautar. Cosette át með þeim undir borðinu úr samskonar
trjeskál og þeir notuðu.
Móðirin, sem hafði setst að í Monteuil-sur-Mer, eins og
vjer munum síðar sjá, skrifaði eða Ijet skrifa mánaðar-
lega fyrir sig til þess að spyrjast fyrir um, hvemig bam-
inu liði. Thenardier svaraði altaf því sama: Cosette líður
ágætlega.
þegar fyrsta misserið var liðið, sendi móðirin pen-
inga fyrir sjöunda mánuðinn og síðan ávalt á rjettum tíma