Lögrétta - 27.04.1926, Side 2

a
LÖGRJBTTA
Alt í græniuu sjó,
gamanleikurinn þjóðfrægi, sem stjórnarvöldin bönnuðu að leika hér
1913, er nú kominn út í bókarformi. Verð kr. 2,00 og burðargjald,
sent hvert á land sem óskað er.
Prentsmidja Guðjóns G-udjónssonar.
Pósthólf 726. Reykjavík.
Til Ólafs í Þjórsártúni.
Kvæði þetta er ort af Guðmundi skáldi Friðjóns-
syni fyrir hjón í Rangárvallasýslu og færðu þau ól-
afi kvæðið í sumargjöf.
Til góðra heilla göfgi stefnir öll.
Sú gæfa er drýgst, er fæst með vilja hreinum.
Og slíkir kraftar geta fært til fjöll
og fengið rödd úr mosavöxnum steinum.
það sesam, sesam opnar hulins hlið,
er harðlæst virðist sjónum hversdagsmúga.
þá dreymir von um drifhvítt svanalið,
og dúfur, sem á jörð af hæðum fljúga.
í þjórsártúni er þeirra fugla völ,
sem þytlaust fara, bæði upp og niður.
Og hörputónlist þar við fossinn föl,
í fjarska berst sem dvergmáls undrakliður.
þær raddir geta heyrst við bóndabæ,
er borgaskvaldri halda utan gætta;
því helgidómum hent er síst á glæ
í húsi, er styðst við lögmál dýrðarvætta.
Og þar er gott að koma á fagnafund
og fjaðrablikið sjá og leiftrin skoða,
sem að þjer hænast aftankyrru stund
og anda skygnum tákn í vændum boða.
En ferðin reynist fæti þung og sein
og flugs er varnað, þeim sem erja löndin;
þó vilji reyni að velta úr götu stein,
er verkalítil smáa hversdagshöndin.
I einrúmi er alúð vorri leyít
til einkavina að ná um bratta vegi.
Og þýðfthi huga þá er jafnvel kleift,
að þreifa á stiindri nótt og ljósum degi.
Við sendum þinni sál úr vorum bæ
þá silfurmynt, er heldur greindu verði,
og aldai-farið grýtir síst á glæ,
þó gáski og lausung mjög að sveitum herði.
Og gull við færum gesti vorum þeim,
er góðar vættir leiddi að beði okkar.
Og þú átt skilinn þann ’inn dýrsta seim,
er þakkarklökkvi fram á varir lokkar.
Til læknis, er á lífi tökum nær
og linar þraut með krafti sinna handa,
við komum nú, er sumarsunna hlær,
af sárum grædd og leyst úr miklum vanda.
Með verðbrjef þau, er vísa lengst og best
ávaxtað fje í kærleiks bjarma lendi. —
Við heilsum þjer og munum göfgan gest,
sem gæfan oss á reynslutíma sendi.
Við heilsum þjer og kveðjum, kæri vin,
með klökkum hug er naumast mæla þorði.
— Ein lítil þökk, í ætt við skúra skin,
sem skyndileyítur inn’ á stofuborði.
hvísla að þjer. það er þetta: Ef
að þú ert í leit og ert eins frjáls
og hvergi bundinn og jeg, sem
líð um loftin blá, þá mun jeg geta
fært þjer marga góða gripi, og
hugargullin góðu, sem gleðja þína
sál. ól. Isl.
----o---
Æfisaga Krists
Eftir Gloranni Papfaii.
(Agiip.)
Frh. -----
Faðir vor. Lærisveinarnir báðu
Jesú um bæn. Hann hafði áður
sagt þeim, að bænir þeirra ættu
að vera stuttar og bomar fram
einslega. þeir voru ekki ánægðir
með þær bænir, sem prestamir
kendu. þeir vildu fá bæn, sem
gæti orðið sameiningarmerki
þeirra, sem fylgdu Jesú. Og á
fjallinu kendi hann þeim í fyrsta
sinn Faðir vor. það er eina bæn-
in, sem Jesús hefur kent, og
einhver einfaldasta bænin, sem
til er, en jafnframt sú djúpvit-
urlegasta og fegursta.
Faðir vor: Frá þjer erum við
komnir, þú elskar okkur eins og
börn þín. — þú sem ert á himn-
um: þú, sem ekki ert í efnis-
heiminum, heldur í hinum and-
lega heimi, sem sál okkar á hlut-
deild í. — Helgist þitt nafn. —
Til komi þitt ríki: þ. e. ríki himn-
anna, andans og kærleikans ríki,
fagnaðarboðskaparins ríki. —
Verði þinn vilji, svo á jörðu sem
á himnum: Lát þú lögmál gæsku
þinnar og fullkomleika ráða í efn-
isheiminum eins og í hinum and-
lega heimi. — Gef oss í dag vort
daglegt brauð: Líkamir okkar eru
af efnisheiminum og þurfa hvem
dag ný efni til viðhalds. Við biðj-
um ekki um auðæfi, en aðeins um
það, sem nauðsynlegt er til við-
halds jarðlífsins, svo að við meg-
um þroskast til þess lífs, sem
okkur er heitið. — Fyrirgef oss
vorar skuldir, svo sem vjer og
fyrirgefum vorum skuldunautum:
Fyrirgef okkur, svo að við get-
um fyrirgefið öðrum. Við þig er-
um við í eilífri skuld, sem við
aldrei megnum að borga. En
minst þú þess, að vegna ófull-
komleikans er það okkur erfiðara
að fyrirgefa þeim, sem gert hafa
á hluta okkar, eitt lítið afbrot,
en það er þjer, að fyrirgefa okkur
alt, sem við höfum móti þjer
brotið. — Og eigi leið þú oss í
freistni: Við erum veikir og í
holdsins viðjum hjer í heimi.
Hjálpa þú okkur, svo að lausnin
verði okkur ekki of erfið og inn-
gangan í ríkið tefjist ekki. —
Heldur frelsa oss frá illu: þú,
sem ert í himninum, þú, sem ert
andi og hefur vald yfir því illa,
yfir efninu, sem okkur er fjand-
samlegt og fjötrar okkur, þú,
andstæða satans og efnisheims-
ins, hjálpa þú okkur.
Mteð þessari bæn um hjálp
endar Faðir vor. þar er ekkert af
hinu væmna smjaðri og ekkert af
hinum mærðarfullu lofsyrðaroms-
um, sem annars er svo mikið af
í bænum Austurlandaþjóðanna.
Og ekki er Faðir vor heldur líkt
bænum sálmaskáldanna gömlu,
með kvörtunum þeirra og kvein-
stöfum, er þeir biðja guð um
hjáip í smáu og stóru, fremur
jafnvel í tímanlegum efnum en
andlegum, og kveina yfir lítilli
uppskeru, yfir vanmetum lýðsins
o. s. frv. og kalla landplágur og
örvaregn af himnum yfir óvini
sína, þegar þeir geta ekki náð
sjer niðri á þeim sjálfir.
Eina lofsyrðið er þama orðið:
faðir. En það er orð, sem nauð-
syn er að nefna, og í því felsfc
jafnframt játning um ástúð. Og
bænimar eru ekki margbrotnar,
sem þessi faðir er beðinn um.
Hann er beðinn um vemdun frá
því illa, sem allir eiga sameigin-
lega við að stríða, beðinn um
hjálp til þess að brjóta niður hinn
dimma vegg, sem hindrar inn-
gönguna í ríkið. Sá, sem segir:
Faðir vor, segir það ekki með
stolti, og í því er ekki heldur
nein ómennileg auðmýkt. Tónn-
inn er viðkvæmur og innilegur. í
orðunum felst vissa um velvild
þess, sem beðinn er, og löng út-
skýring er óþörf, því hann veit,
hvers óskað er. Jesús segir: „Fað-
ir vor veit, hvers þjer þarfnist,
áður en þjer biðjið hann“. þessi
bæn, sem er fegurst allra bæna,
er dagleg áminning um, hvað
okkur vanti til þess að verða
guði lík.
----o----
Sumardagurinn fyrsti var síð-
astl. fimtudag. Veturinn kvaddi
með sólskini og góðviðri, og ein-
stök veðurblíða hefur verið þessa
daga, sem af eru sumrinu.
Sjera Ragnar E. Kvaran pre-
dikaði í fríkirkjunni fyrra sunnu-
dag og talaði um verkefni ís-
lensku kirkjunnar, vildi að hún
ljeti meira til sín taka almenn
mál en hún nú gerir. Ræðan kem-
ur í næsta hefti „Morguns".
Nýja strandvamaskipið. því var
fyrir fáum dögum hleypt á flot
í Khöfn og er það skýrt „óðinn“.
Hingað er það væntanlegt í næsta
mánuði.
Mannalát. Sunnud. 18. þ. m.
andaðist hjer í bænum frú María
Ámundason, ekkja ólafs Ámunda-
sonar en dóttir ó. Finsens fyrr-
um póstmeistara hjer í bænum,
62 ára gömul, fædd hjer í bæn-
um 22. nóv. 1863. Hún giftist
1895, en misiti mann sinn 1919.
Einkasonur þeirra er Morits V.
Ólafsson kaupmaður hjer í bæn-
um. Frú M. Á. var á síðari ár-
um forstöðukona Thorvaldsens-
fjelagsins og hafði unnið mikið
fyrir það.
Sama dag andaðist hjer í bæn-
um Guðjón Jónsson járnsmiður,
þektur borgari hjer í bænum, 55
ára gamall. Lætur hann eftir sig
ekkju og 12 böm.
19. þ. m. andaðist hjer í bænum
Jakob Jónsson verslunarstjóri við
Duusverslun, og hafði hann starf-
að við þá verslun mjög lengi.
Hann varð bráðkvaddur.
Aðfaranótt 22. þ. m. andaðist
Sigurður Baldvinsson ráðsmaður
á Korpólfsstöðum í Mosfellssveit,
44 ára gamall, þingeyingur að ætt,
áður alþýðuskólastjóri á Ljósa-
vatni og um eitt skeið framkv.stj.
Ræktunarfjel. Norðurlands, en
síðan ráðsmaður hjá Birni bónda
Sigfússyni á Kornsá í Vatnsdal
og var kvæntur Sigurlaugu dótt-
ur hans. Síðast bjó hann á hálfri
Kornsá, en hafði nú ráðist ráðs-
maður til Thors Jensen á Korp-
ólfsstöðum og var nýlega kominn
þangað.
Landhelgisbrot. þór tók nýlega
ítalskan togara við landhelgisveið-
ar og kom með hann til Vest-
mannaeyja. Sekt 12000 kr. og
afli og veiðarfæri upptækt. Einn
af þýsku togurunum fjórum, sem
sagt er frá í síðasta tbl. að þór
hafi komið með til Vestmanna-
eyja, strauk þaðan eftir að dóm-
ur var fallinn, en áður en hann
hafði greitt sekt og afhent afla.
í dag kemur sú fregn, að þór
og Fylla hafi tekið 7 togara í
landhelgi austur við sanda og
sjeu á leið með þá til Vestmanna-
eyja. Flestir eru þeir sagðir
þýskir.
Guðmundur Kamban hefur ný-
lega samið kvikmyndarleik, sem
verið er að útbúa í Khöfn og
heitir: Heimilið sofandi. Kamban
hefur verið í París í vetur.
Prentsmiðjan Acta.
V. Hugo: VESALINGARNIR.
„Herra borgarstjóri!“ hrópaði hún. Javert rak upp hlátur,
hræðilegan hlátur, og skein í allar tennur hans. „Hjer er
enginn borgarstjóri!“ sagði hann. Jean Valjean reyndJ
ekki að losa hendina sem hafði náð taki í kragann á frakka
hans. „Javert. . .“ sagði hann — „Kallaðu mig herra
lögregluforingja“ sagði Javert“. — „Herra lögreglufor-
ingi“ sagði Jean Valjean, „mig langar til að tala við yður
undir fjögur augu“. — „þú getur komið undir eins með
það, sem þú ætlar að segja“, svaraði Javert. „Jeg á engin
launungarmál við neinn“. — „það er eitt, sem mig langar
til að biðja yður um. . . .“ — „Komdu með það, segi jeg“.
— „En það mega engir aðrir en þjer heyra það. . . .“ —
„Hvað kemur mjer það við? þá vil jeg ekki heyra það“.
Jean Valjean sneri sjer að honum og sagði hratt og mjög
lágt: „Gefið þjer mjer þriggja daga frest, einungis þrjá
daga, svo að jeg geti sótt bam þessa vesalings kvenmanns.
Jeg skal borga hvað sem vera skal fyrir það. þjer getið
komið með mjer ef þjer viljið“. — „þú ert dálaglegur“
hrópaði Javert. „Jeg hjelt ekki að þú værir svona mikill
asni: þú vilt fá þriggja daga frest til þess að geta hlaup-
ist á brott og ætlar að telja mjer trú um að þú ætlir að
sækja barn þessarar stúlku! Sá er ekki vitlaus! Sá er svei
mjer ekki svo vitlaus!" Fantina fór að skjálfa. „Barnið
mitt!“ hrópaði hún, „sækja bamið mitt! Hún er þá ekki
hjer! Svarið þjer mjer, systir, hvar er Cosetta? Herra
Madeleine, herra borgarstjóri, jeg vil fá bamið mitt!“
Javert stappaði í gólfic’T „Jæja, þá byrjar hún líka. þeg-
iðu, stelpa! þetta er ljóta andskotans landið, er galeiðu-
þrælar verða borgarstjórar og dekrað er við skækjur eins
og þær væru greifafrúr! En nú skal koma annað hljóð 1
strokkinn! það er tími til þess kominn!" Hann horfði
hvast á Fantínu og tók betur í Jean Valjean, í þetta sinn
ekki einungis í frakkakragann heldur líka í hálsbindið og
skyrtuna. „Jeg get sagt þjer, að hjer er enginn herra
Madeleine og enginn borgarstjóri“, sagði hann, „hjer er
þjófur og ræningi, galeiðuþræll, sem heitir Jean Valjean.
það er hann, sem jeg held hjer í! Annað er ekki hjer!“
Fantina reis upp í rúminu og studdist fram á handleggi
og hendur sínar. Hún leit á Jean Valjean, hún leit á Ja-
vert, hún leit á nunnuna; hún lauk upp munninum, eins
og hún ætlaði að segja eitthvað, hrygla braust út frá
brjósti hennar, tennumar nötruðu í munni hennar, hún
rjetti handleggina óttaslegin út frá sjer, fingurnir rjett-
ust upp, eins og hún hefði sinadrátt og hún fálmaði
kringum sig, eins og maður, sem er að drukna; þá fjell
hún aftur á koddann, höfuðið rakst á höfðagaflinn og
fjell síðan niður á brjóstið með opinn munn og opin,
brostin augu.
Hún var dáin.
Jean Valjean tók um höndina á Javert, sem hjelt í
kragann, reif hann frá, eins og það hefði verið bams-
hönd, og sagði: „þjer hafið drepið þessa konu“. — „Við
skulum nú hætta þessum leik“, sagði Javert æfur. „Jeg
er ekki hingað kominn til þess að hlusta á þvaður, þjer
er eins gott að hætta þessu. Lögreglan er hjema niðri.
Reyndu nú að fara að hypja þig af stað, annars fær þú
að kenna á þumalskrúfunni“.
I einu homi herbergisins var gamalt jámrúm, fremur
af sjer gengið, og notuðu nunnurnar það, er þær vöktu
yfir sjúklingum. Jean Valjean gekk þangað og braut í
einu vetfangi jámstöng úr því, og var það hægt verk
íyrir aðra eins vöðva og hann hafði. Hann leit framan í
Javert, er hopaði til dyranna. Jean Valjean gekk hægt að
rúmi Fantinu með jámstöngina í hendinni. þá sneri hann
sjer að Javert og mælti svo lágt að naumast heyrðist:
„Jeg ræð yður til þess að láta mig í friði þetta augna-
blik“. Áreiðanlegt er það, að Javert fór að skjálfa. Hon-
um datt í hug að fara ofan og kalla á lögregluna, en Jean
Valjean gat flúið á meðan. Hann beið þess vegna, greip
um hnúðinn á staf sínugn og studdist upp við dyrastafinn
en leit aldrei af Jean Valjean.
Jean Valjean studdi olnbogann við annan húninn á
’iöfðagaflinum og ennið við hendina. Hann horfði á Fan-
tinu, sem lá alveg stirð og hreyfingarlaus. þannig stóð
hann algjörlega niðursokkinn, þögull, bersýnilega án þess
að hugsa um neitt, sem þessa heims er. það eina, sem sjá
rnátti af andliti hans og látbragði, var óumræðileg með-
aumkun. Er hann hafði staðið þarna og brotið heilann
eitt andartak, laut hann yfir Fantinu og hvíslaði ein-
hverju að henni. Hvað sagði hann við hana? Hvað hafði
maður, sem var rækur úr mannfjelaginu, að segja við
konu, sem var dáin? Enginn maður heyrði þau orð, er
hann sagði við hana. Heyrði látin konan þau? Til er hjart-
næmur hugarburður, sem ef til vill er æðri veruleiki. Víst
er um það, að systir Simplicia, sem var eina vitnið að
þessum atburði, sá greinilega óumræðilegt bros leika um
varir konunnar og brostin augun, sem þegar voru full
undrunar út af dauðanum. Jean Valjean tók höfuð Fan-
tinu í báðar hendur sínar og hagræddi því á koddanum,
eins og móðir mundi hafa gjört við barn sitt; hann dró
hálsmálið saman á skyrtu hennar og lagaði hárið undir
húfunni. Hann lokaði því næst augum hennar. Andlifc
Fantinu var einkennilega ummyndað á þessari stundu.
Dauðinn er hliðið að hinu mikla ljósi. Hönd Fantinu hjekk
út úr rúminu. Jean Valjean lagðist á knje hjá þessari
hönd, lyfti henni hægt upp og kysti hana.
þá stóð hann upp, sneri sjer að Javert og sagði:
„Nú er jeg reiðubúinn að koma með yður“.
Javert afhenti Jean Valjean í fangelsi bæjarins.
Handtaka herra Madeleines vakti feikilega athygli í
Montreuil-sur-Mer. því miður er ekki hægt að dylja það,
að orðin „Hann hefir verið á galeiðunum“ nægðu til þess
að nærri því allir snerust á móti honum. Á minna en
tveimur tímum var alt það góða, sem hann hafði gjört.
gleymt, og hann var ekki annað en „galeiðuþræll". þó er
ekki nema sanngjamt að bæta því við, að menn vissu enn
þá ekki nákvæmlega um það, sem gjörst hafði í Arras.
Ekki voru nema þrír eða fjórir menn í öllum bænum, sem.
mintust þess staðfastlega, hvað hann hafði verið. Ráðsr
konan gamla, sem hafði verið hans eina hjú, var ein þeirra