Lögrétta


Lögrétta - 21.09.1926, Blaðsíða 4

Lögrétta - 21.09.1926, Blaðsíða 4
4 LÖGRJETTA þegar ríkið og sveitafjelögin greiddu 6%. Innkaupaupp- hæðin telst vera að meðaltali 37,26 sterlingspund árið 1914, en fyrir stríðið var hún að meðaltali 28 pund. Þeg- ar litið er á þá verðbreytingu, sem orðið hefur, kemur í ljós afturförin með vörumagnið á hvem fjelagsmann að meðaltali. Þetta er alvarlegt atriði og hvílir að nokkru leyti á hinu víðtæka avinnuleysi, sem nú ríkir á Mikla- Bretlandi. Neytendafjelögunum er venjulega stjórnað af stjórn- amefnd, sem valin er af fjelagsmönnum til 1, 2 eða 3 ára. Kosningin gerist annað hvort með upprjetting handa á fjelagsmannafundum, sem haldnir em á hverjum árs- fjórðingu eða missiri eða hún er gerð með leynilegri at- kvæðagreiðslu á þessum fundum, eða þá á stjórnarnefnd- arsamkomunum. Fjöldi stjómarnefndarmanna er mis- munandi, en er vanalega frá 10 til 14. Stjórnamefndar- menn fá dálitla borgun fyrir starfa sinn, annaðhvort um árið, eða fyrir hvern fund. Þeir halda með sjer fundi einu- sinni eða tvisvar í viku í öllum fjelögunum, nema þeim, sem em mjög smá, og í ákveðnum málum velja þeir undir- nefndir til að annast um sjerstakar deildir málefna. — Skrifarar fjelaganna og forstjórar hinna ýmsu deilda gefa stjómamefndinni skýrslur og fá reglur frá henni. Vitan- lega er það stjómarnefndin ein, sem ræður starfsfólkið og segir því upp vinnu. Hún kveður á um laun þess. 1 stóm fjelögunum eru stjórnarnefndarstörfin mjög erfið. Og tvö þessara fjelaga hafa nýlega tekið það upp að greiða stjóm arnefndarmönnunum árslaun. Þeir líta svo eftir starfsfólk inu og framkvæmdunum. Á almennu fundunum, sem haldnir eru á ársfjórðungs- eða missirisfresti, leggur stj órnarnefndarformaður fyrir fjelagsmenn skýrslu, á- samt jafnaðarreikningi. Nú orðið ber ráðnum starfsmönn- um í sumum fjelögum að vera í stjómarnefndinni. Það fyrirkomulag þykir mjög eftirbreytnisvert. Framh. mm Útrýmið rottunum! Ratin jeta rottur og mýs af mlk- illi græðgi og fá af þvi smitandi sjúkdóm, sem verður þeim að bana. Ratinin d r e p u r rottur A 1—2 dögum eu smitar ekki á sama hátt og bakteriuefnið Ratin. Bæjarstjórnir og hreppsnefndir ættu að senda pantanir sínar til Ratin-Kontoret, Köben- havn K. Nánarí upplýsingar læt jeg i tje, ef óskað er. Ágúst Jósefsson heilbrigðisfulltrúi. Reykjavik. Nýtt. Nýtt. „SYLVIA“ SKILVINDAN er nýasta og ódýrasta skilvindan, sein fáanleg er. „Sylviau no. 0 skilur 40 ltr. á klukkustund og kostar kr. 66.00 „Sylviau — 7 — 60---- — „— — — — 80.00 „Sylviau — 8 — 90---- — — — — 90.00 „Sylviau — 9 — 130 — —- — - — 115.00 „Sylviau — 9£ — 170-- — „— — — — 125.00 Skilvinda jþessi er smíðuð af hinni heimsfrægu skilvindu- verksmiðju Aktiebolaget Separator, Stocholm (sömu verk- smiðju sem býr til Alía-Laval skilvindurnar). Er það full trygging fyrir því, að ekki er hægt að framleiða betri eða fullkomnari skilvindur fyrir ofangreint verð. Varahlutir fyrir- liggjandi í Reykjavík. „Sylvia“ fæst hjá öllum sambandskaupfélögum og í heild- sölu hjá Sambandí ísl. samvinnufélaga. „Moaii á Holi" ,Mjcr var boðið margt að ajá, manndáðin þó sofi: Út af froðu flugust ú feðgamir á Hofi“. Hvað segir nú Ólafur í Vest- mannaeyjum um annað eins og þetta: Að „óvirða“ svona „Ing- var bónda á Mixma-Hofi“ og fara með slíkan „staðlausan rógburð“ um hann og' sonu hans? Og hlaupa svo með þvílíkar gróu- sögur í opinber blöð þar á ofan?! Er það nokkur furða þó honum ofbjóði?! Eða er ekki stakan þessi um þá? Þeir fegðar höfðu a. m. k. engu meiri ástæðu til að taka til sín smásöguna um bænduma á Hofi, sem eg sagði í grein minni: „Af austurvegum“ og Ólafur hefur upp orðrjetta eftir mjer í grát- lega glópslegri skammaklausu, sem hann fyrir nokkru síðan sendi mjer í Lögrjettu. Hver annar en ólafur getur sjeð og sagt að þar sje óvirtur Ingvar faðir hans, bóndinn á „Minna-Hofi“ ? — Jeg vona, að fátt sje nú orðið til af svo van- læsum vesalingum. Það er að vísu algengur sjúkleiki margra manna í landi voru að setja hverja sögu, sem sögð er eða skrifuð, stutt eða löng, í samband við ein- hverja ákveðna menn, sem þeir sjálfir þekkja. Hjá þeim skyn- villuskerjum komast víst fáir klakklaust er sögur færa í letur. Er litla sagan mín í Lögrjettu- greininni, þar eitthvert yngsta og ljósasta dæmið. Jeg skal nú taka það fram í eitt skifti fyrir öll, að jeg læt mjer slíkar sögubætur liggja í fremur ljettu rúmi. Á þeim verð- ur hver að bera ábyrgðina sjálf- ur. Jeg mun ekki skyrrast við, að segja það sem mjer sýnist gott, af ótta við reiði ólafs eða annara, fremur hjer eftir en hingað til. Það sem allri ógæfunni olli að þessu sinni var það, að jeg nefndi „Hof“. En hefði eg nú nefnt Holt eða Dal; var þá ekki íull ástæða til þess að einhver Holt-búi eða Dal-verji ryki upp til handa og fóta reiður eins og mannýgt naut. Svo myndi líklega Ólafi hafa sýnt, ef frá bæ með því nafni hefði verið. Vel má Ólafur fyrir mjer „fara í mannjöfnuð um þá Guðmund bónda á Stóra-Hofi og föður“ sinn á Minna-Hofi. Mjer er alveg sama hvort maður heitir Ingvar eða Guðmundur. Sje hann dug- andi drengur, þá dái jeg hann og því meir, sem duglegri er. Jeg sagði það eitt um bóndann á Stóra-Hofi og búnaðinn hans, sem jeg sá og satt er. Að Minna- Hofi hef jeg hinsvegar aldrei komið og veit sama sem ekkert um bóndann þar eða atorkuna hans. Enda gat jeg hans ekki einu orði, hvað þá að jeg „bæri honum á brýn leti og ómensku“ eins og Ólafur þóttist sjá í grein minni. Mjer dettur ekki í hug að rengja það sem Ólafur gefur í skyn um dugnað hans. Og þvísíður að hann hafi hvatt þá sonu sína til starf- anna. Þurfti þá að hvetja kapp- ann Ólaf? Og var það kanske fyrir þá sök, að afhvatt væri tii starfanna heima, að hann fór heiman að úr Hofi og gerðist vikapiltur við verslun í Vestmannaeyjum?! Spyr sá sem ekki veit! En einsdæmi væri það ekkert. Það hefur fleiri hent en hann að þykja það „fínna“ að afhenda brjóstsykur í gramma- vigt og sígarettur í stykkjatali, en að hirða kýr og ganga að gróðurverkum heima í sveitinni sinni. Mjer er annars ánægja að lýsa því yfir, að samkvæmt góðum heimildum, veit enginn til þess, að Ingvar bóndi á Hofi eigi neitt skylt við söguna, sem ólafur seg- ir að um hann eigi að vera, eða aðra nokkra slíka. Og í sjálfu Fos-Normal nærfot ráðleggjast, öll ur sjerlega góðu og hlýju efni, til þess að vernda heilsuna. Fást aðeins í Kronprins- ensgade 2, Köbenhavn K. C. Jespersen. sjer þykir mjer hálfvegis vænt um að sonur hans skyldi gefa mjer ástæðu til þeirrar yfirlýsingar, ef einhverjir fleiri skyldu hafa mis- skilið mig jafnflónslega og hann. Bæði fyrir þetta og drenglyndið, sem þrátt íyrir alt skín í gegnum greinarómyndina hans Ólafs, þótti mjer vert að svara honum, Lnda þó í raun og veru væri honum fullsvarað í athugasemd ritstjóra Lögr. Jeg tel Ólafi það fyrst til drengskapar að hann hefur það orðrjett upp eftir mjer, sem hann aeilir á mig fyrir. En það er meira en algengast er í skammagreinum nútíðarinnar. Og í öðru lagi það, hve sárt honum er um föður sinn og hve fús hann virðist vera til að bera blak af honum. Það er lítill vafi á því, að sá karl hefði hefnt föður síns, ef á vígaöld hefði uppi verið, og þess hefði þótt þurfa. Og það er varla vafi á, að höfuðið hefði hún kostað mig og minna ekki, sagan mín „svohtla“, ef slíkt er harðfylgið Ólafs, sem orðvonskan í skamma- klausu hans. Sjálfsagt er að þakka Ólafi svo fyrir heilræðin sem hann sýnilega af góðum hug vill gefa mjer. En jafnframt vil jeg þá biðja hann að vera sjálfan ofurlítið minnugri, næst en nú, á þau heilræðin sum, er góðir menn hafa á undan hon- um gefið. Það er að segja, sje hann ekki gersamlega upp yfir öll önnur heilræði hafinn en þau er hann sjálfur semur. Þá þykir mjer og mjög vænt um það heit Ólafs, er hann lofar að „elta“ ekki „ólamar“ sínar meira við mig eða það sem jeg skrifa. Mjer er fremur lítill fengur í at- hugasemdum þeirra manna, er eigi sýnast skilningsbetri nje víð- sýnni en hann, eftir greininni að dæma. Kveð svo Ólaf sem vin minn og vona, að næsta ritgerð hans sýni það ljóst, að maðurinn sje á vegum til meiri vitsku. Helgi Hannesson. ----o----- Leiðrjetting. I síðasta tölublaði stendur í ummælum þeim, sem höfð eru eftir Jóni Þorlákssyni forsætisráðherra og tekin úr dönsku blaði: „Lága fiskverðið mun án efa skapa aukna fram- leiðslu11, en á að vera: neytslu. Heiðursverðlaun úr sjóði Krist- jáns konungs IX. fyrir dugnað í jarðabótum hafa þeir íengið nú í ár Magnús Stefánsson í Flögu í Vatnsdal og Guðmundur Lýðs- son á Fjalli. Framboð. 1 Rangárvallas. hefur nú boðið sig fram prófessor Páll E. ólason gegn Einari bónda á Geldingalæk, og í Rvík Jón Ólafs- son og Þórður Sveinsson læknir af hálfu íbáldsflokksins. Prentsm. Acta. - —v. ......... arstjóranum fyrverandi í Montreuil-sur-Mer. Javert var kallaður til Parísar til þess að gera hægra um eftirleit- ina með skýrslum sínum, og hann studdi mikið að því, að Jean Valjean náðist. Chabouillet, sem var skrifari yfir- lögreglustjórans, Angles greifa, og áður hafði látið sjer ant um Javert, tók eftir dugnaði hans og ráðkænsku, er hann sýndi við þetta tækifæri og setti hann í lögreglu- liðið í París, en þar var hann til nytsemdar á ýmislegan og — já, það virðist vera fjarstætt að nota það orð í þessu sambandi — heiðarlegan hátt. Hann hugsaði ekki meira um Jean Valjean — þess- háttar hundar gleyma ávalt úlfinum, sem þeir voru að elta í gær, vegna þess, sem þeir elta í dag —, þegar hann sá nafnið Jan Valjean af tilviljun í dagblaði í desember- mánuði 1823. Dagblaðið gat þess, að Jean Valjean væri iátinn, og það fullyrti þetta með svo ákveðnum orðum, að Javert efaðist ekki um, að þetta væri rjett. „Þá höf- um við lokið okkur af með hann“, sagði hann, lagði blað- ið frá sjer og hugsaði ekki meira um það. Nokkru síðar bar það við, að lögreglan í Seine-et-Oise sendi lögregl- unni í París skýrslu um það, að barn hefði verið numið á Jarott með einkennilegum hætti í Montfermeil. Lítil telpa sjö eða átta ára að aldri, sem hafði verið komið fyrir til fósturs hjá veitingakonunni þar, hafði verið num- in brott af óþektum manni, var sagt í skýrslunni. Litla telpan hjet Cosetta og var dóttir stúlku, sem Fantina hjet og hafði dáið í sjúkrahúsi, mönnum var ekki kunn- ugt um hvenær og hvar það hafði verið. Javert sá þessa skýrslu og hann fór að hugsa um margt. Hann mundi vel eftir nafninu Fantina. Hann mundi eftir því, að hann hafði farið að skellihlæja, þegar Jean Valjean hafði beð- ið hann um þriggja daga frest til þess að sækja barn þessarar kvensniftar. Hann mintist þess, að Jean Val- jean hafði verið tekinn fastur í París, þegar hann var að fnra upp í vagninn til Montfermeil. Ýmisleg atvik höfðu þá þegar komið honum til að halda, að hann hefði notað þennan vagn einu sinni áður. Hvað var hann að gera í Montfermeil? Enginn hafði þá getað giskað á það. Nú skildi Javert það. Dóttir Fantinu var þar, og Jean Val- jean hafði ætlað að sækja hana. Og nú hafði þetta bam verið numið á brott af óþektum manni. Hver gat þessi ókunni maður verið? Skyldi það vera Jean Valjean? En Jean Valjean var dáinn. Javert fór með vagninum til Montfermeil án þess að minnast á það við nokkum mann. Hann bjóst við að fá mikilsverða vitneskju þar, en fjekk í raun og veru enga. Thenardiershjónin höfðu ekki getað lialdið sjer saman fyrstu dagana fyrir gremju sakir. Það hafði vakið nokkra athygli í bænum, að lævirkinn var horfinn. Sagan var sögð á ýmsa vegu, og loks var það bamsrán, og það var orsök að skýrslu lögreglunnar. En þegar gremja fyrstu daganna var horfin, skildist Thenar- dier fljótlega, sökum frábærrar eðlishvatar sinnar, að það er sjaldan holt að ónáða yfirríkissóknara hans hátignar konungsins, og að kæmr út af „brottnámi“ Cosettu gátu hæglega orðið til þess, að árvökur augu rjettvísinnar tækju eftir honum sjálfum og ýmsum miður þægilegum málefnum, sem hann var við riðinn. Hann sneri því við blaðinu, lagði fyrir konu sína að halda sjer saman og setti app stakasta undmnarsvip, þegar einhver mintist á „brottnumda bamið“. Honum vár algerlega ókunnugt um það. Hann hafði reyndar barmað sjer yfir því í fyrstu að bamið, sem honum hafði þótt svo vænt um, hafði verið „tekið frá“ honum, því að honum hefði verið kær- komið að mega hafa það hjá sjer nokkra daga enn, en það var „afi“ telpunnar, sem hafði sótt hana, og ekkert var í raun og veru eðlilegra. Hann bjó þessa sögu til, þeg- ar Javert kom til Montfermeil. En Javert spurði hann samt nokkurra spuminga, til þess að þreifa fyrir sjer. „Hver var afinn og hvað hjet hann?“ Thenardier svar- aði með mesta sakleysissvip: „Það var ríkur óðalsbóndi. Jeg sá vegabrjefið hans. Ef jeg man rjett, þá hjet hann Guillaume Lambert“. Lambert er nafn, sem lítil líkindi em til að veki grun. Javert sneri aftur til Parísar. „Jean Valjean er dáinn“, sagði hann við sjálfan sig, „og jeg hef haft sjálfan mig að ginningarfífli“. Hann var aftur að því kominn að gleyma þessari sögu, þegar hann heyrði í marsmánuði 1824 talað um einkennilegan mann, sem ætti heima í St. Medard-sókn og væri þektur undir nafninu „betlarinn, sem gefur ölmusur“. Sagt var að hann lifði af eignum sínum; enginn vissi fyrir víst hvað hann hjet, og hann hafði litla telpu, átta ára gamla, hjá sjer, og eng- inn vissi heldur neitt um hana, nema það eitt, að hún hafði komið frá Montfermeil. Montfermeil! Þetta nafn kvað aftur og aftur við eyrum Javerts. Gamall betlari, sem var í þjónustu lögreglunnar, fyrverandi kirkjuþjónn, sem þessi maður var vanur að gefa ölmusu, ljet honum meiri vitneskju í tje. Maðurinn var ómannblendinn — fór aldrei út fyrir dyr fyr en á kvöldin — talaði aldrei við neinn nema endrum og sinnum við einhvern fátæk- linginn — og ljet engan koma nálægt sjer. Hann gekk í hræðilegum, gömlum, gulum frakka, sem var margra miljóna króna virði, vegna þess að hann var allur fóðr- aður með bankaseðlum. Alt þetta vakti alhygli Javerts. Hann fjekk einu sinni lánuð föt betlarans, til þess að fá að sjá þennan merkilega mann vel, án þess að styggja hann, og settist á staðinn, þar sem þessi gamli sporhund- ur sat á hverju kvöldi og þuldi bænir um leið og hann njósnaði. „Maðurinn grunsamlegi“ kom líka eins og til var ætlast til Javerts í dularbúningnum og gaf honum öl- musu. Javert leit í sama bili upp, og Jean Valjean varð hvert við, er hann hjelt sig hafa þekt Javert, og Javert varð hvert við, er hann þóttist þekkja Jean Valjean. En honum gat hafa missýnst í myrkrinu. Dauði Jeans Valjean hafði verið tilkyntur opinberlega. Javert var enn í mikl- um vafa, og þessi samviskusami maður lagði aldrei hend- ur á neinn meðan hann var í vafa. Hann elti hann að húsi Gorbeaus og fjekk gömlu konuna til þess að leysa frá skjóðunni, og var það ljett verk. Hún staðfesti það, sem hún hafði heyrt aðra segja, að frakkinn væri fóðraður með miljónum, og sagði honum frá þessu einkennilega at- viki með þúsundfrankaseðilinn. Hún hafði sjálf bæði skoð-

x

Lögrétta

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.