Lögrétta - 12.01.1927, Side 3

LÖGRJETTA
3
verðastur megi teljast. Og um
andlegt líf í Noregi megi það
segja, að þar sjeu áreiðanlega að
gerast góð tíðindi og gleðileg,
frísk og fjallahrein og beri þess
vott rithöf. eins og Kinek, Duun,
Undset o. fl. Og endurreisn dóm-
kirkjunnar í Niðarósi bendi í
sömu átt, því Niðarós hafi ver-
ið, sje og verði hjarta Noregs. 1
fám orðum sagt, eins og Islend-
ingasögur (og vísu ekki síður
konungasögur Snorra, hefði mátt
segja) hafa orðið og eru að verða
Norðmönnum til þjóðlegrar yng-
ingar og til þess að kenna þeim
að átta sig á sjálfum sjer, eins
mættu þeir verða Dönum til
gagns og ánægju, ef þeir ættu
þess kost að kynnast þeim í að-
gengilegu fonni, þar sem bestu
kostir frásagnalistar þeirra fá
að njóta sín.
Um þetta segir G. G. að lok-
um: Sögumar eru bókmentaleg
fuglahræða í þeim danska bún-
ingi, sem þær hafa borið til
þessa. Þær eru danskri menn-
ingu til skammar og til skaða
dansk-norrænum skilningi og
samúð. Við svo búið má ekki
standa. Árum saman fanst mjer
það þung persónuleg skylda mín,
að þýða sögumar — maður gerir
sjer stundum slíkar skyldur í hug-
arlund í bamslegu sjálfstrausti.
Eftir að hafa fengið neitun bæði
frá Gyldendal og Carlsbergs-
sjóðnum, tel jeg mig til allra
heilla leystan frá öllum slíkum
ímynduðum skyldum. Ef til vill
hefði jeg heldur ekki valdið verk-
efninu. En hvað um það: Danir
verða nú sjálfir að taka höndum
til verksins og er það einnig
sanngjaroast. Því frjálsar get jeg
að því unnið, að verkinu sje
hmndið af stað. En vinnast verð-
ur verkið, svo víst sem það er,
að Islendingasögumar og Kon-
ungasögumar eru helstu hym-
ingarsteinar norræns anda. Það
sem reist er á Norðurlöndum á
von. Og þegar líður á nóttina,
sámar mjer ekki framar það,
sem komið hefur fyrir á daginn,
það verða smámunir einir, auk
þess var það einmitt sakir þess,
hve heitt við unnum hvort öðru,
að það vildi til.
Jeg er fædd fyrir þ i g. En það
var margt, sem skildi okkur að.
En þó f u n d u m við hvort ann-
að. Og nú veit jeg til þín. Og
þ ú til m í n.
Svo kemur þú og finnur mig,
þegar þú ert ferðbúinn. Þú ert
karlmaður og átt mikið ógert
enn þá á jörðinni. En j e g bíð
þín. Jeg er kona, og konan er í
heiminn borin til þess, að gefa
manninum styrk og hugrekki til
að inna af hendi það hlutverk,
sem honum er ætlað hjer á jörðu.
Og það ætla jeg að gefa þjer.
é
Jeg held líka að það sje því að
þakka, hve margt fagurt þú hef-
ur sagt mjer, að tilhugsunin um
dauðann er mjer fagnaðarefni.
Þú hefur víst ekki búist við, að
jeg skildi alt, sem þú sagðir. En
því mattu trúa, að við konumar
hugsum líka um tilveruna og
furðum oss á himingeimnum,
öðmm grandvelli, er á sandi
bygt.
Nokkuð var skrifað og deilt
um grein G. G., en ókomið er það
hingað, en niðurstaðan mun þó
hafa orðið sú, að bókaforlag Gyld-
endals ætli að gangast fyrir út-
gáfu nýrrar og vandaðrar þýðing-
ar á sögunum og fá til góða
menn að annast hana. Meðal
þeirra, sem sjá eiga um verkið,
er sagður G. G. og Johannes V.
Jensen og kváðu þeir vera vænt-
anlegir heim hingað í sumar.
----o----
Ofurlítil leiðrjetting.
í því blaði Lögrjettu er út kom
21. des. gætir dálítils misskilnings
viðvíkjandi Alþýðusambandinu.
Þar er sagt að deilt hafi verið
um hvort ganga skyldi í alþjóða-
samband kommúnista eða sócial-
demókrata, það er 3. eða 2.
Intemationale, en þetta er ekki
rjett. 1 3. (kommúnista) Inter-
nationale fá ekki aðrir flokkar
inngöngu en þeir, sem saman-
standa af persónulegum meðlim-
um, þ. e. þar sem hver maður
hefur óskað inngöngu beint í
flokkinn og gefið sig undir hans
stefnuskrá. Flokkar, sem saman-
standa af heilum fjélögum, en
ekki af einstökum meðlimum,
eins og t. d. enski verkalýðsflokk-
urinn (Labour Party) eða Al-
þýðusambandið, geta því ekki
fengið inngöngu, þó svo væri, að
þeir æsktu þess.
Hjer var því alls ekki um það
að ræða, að ganga í 3. Inter-
nationale, því þess var ekki einu
sinni kostur, heldur aðeins um
það, hvort Alþýðusambandið ætti
að halda áfram sömu stefnu og
ákveðin var 1922, sem var það,
að taka enga afstöðu til hinna
deilandi alþjóða-sambanda, eða
þá hitt, hvort það ætti að taka
jörðinni, stjömunum, dauðanum
og öðrum ráðgátum tilverannar.
Skyldum v i ð ekki gera það, við
konumar, sem höfum fundið við
hjarta okkar dásemd fæðingar-
innar.
Það var mesta unun min, þegar
þú talaðir. Þá held jeg, að þú
hafir gefið mjer það besta, sem
þú gatst gefið mjer.
Jeg gerði ekki aðeins að hlýða
á orð þín, jeg fann, hvemig þú
fanst til þess, sem þú hugsaðir.
— Margt átti jeg enn eftir
ósagt þjer. En jeg þrái ljósið
dýrlega, sem á að umskapa mig.
Jeg er að fljetta þjer úr hári
mínu kross, sem þú munt finna
með þessum blöðum. Jeg ætla að
biðja þig, að bera hann altaf á
beru brjósti þínu.
Já, jeg veit, að j e g hlýt að
eignast þig að lokum. Jeg hef
hugsað mikið. Jeg held, að það
sje mjög sjaldgæft, að kona hitti
þann mann, sem hún er fædd
fyrir. Það era margir, sem hún
getur elskað, en hún hittir nær
því c'rei þann, sem hún er borin
fy :i . ’’:i verr, má, að því sje
þannig háttað, að sú kona, sem
upp þá nýbreytni að ganga í 2.
(sócialdemókrata) Internationale,
sem var gert.
Tillagan um inngöngu í 2.
Intemationale kom ekki fram fyr
en í lok Alþýðusambandsþingsins,
og voru þá sumir fulltrúar utan
af landi famir heim til sín, en
ekki hafði hún áður verið rædd í
neinu fjeíagi, sem fulltrúa átti
á Alþýðusambands-þinginu.
Að lokum vil jeg benda á að
orðið „jafnaðarmaður“ hefur ver-
ið notað fyrir útlenda orðið
„sócialisti“, en það orð táknar á
öllum útlendum málum alla þá,
er vilja þjóðnýtingu þ. e. að fram-
leiðslutækin, sem náð hafa nægri
þróun til þess, sjeu þjóðareign,
með öðrum orðum táknar bæði
kommúnista (byltinga-jafnaðar-
menn) og sócialdemókrata (þ. e.
hægfara jafnaðarmenn eða þá er
eingöngu vilja nota þingræðis-
leiðina).
Orðið „sameignarmaður“ þýðir
í íslensku sá sem á eitthvað fyrir-
tæki með öðram, þ. e. það sem
Danir kalla „kompagnon“, og
finst mjer því orðið ekki notandi
fyrir útlenda orðið „kommúnisti“.
Vildi jeg mælast til þess við blaða-
ritara, að þeir kölluðu okkur sem
aðhyllumst hina hraðfara jafn-
aðarstefnu „hraðfara jafnaðar-
menn“ eða „byltinga jafnaðar-
menn“ ef þeim finst það of gott
fyrir okkur, að kalla okkur
kommúnista, en það orð virðist
fara fullvel 1 íslenskunni.
Ólafur Friðriksson.
----o-----
Minningarhátíð hjeldu Svíar 4.
f. m. um sigur sinn á Dönum
1676. Átti það upphaflega aðeins
að vera einskonar sigurhátíð á
hermannavísu og var stefnt til há-
tíðarinnar mörgum hermönnum
og konungurinn var einnig við-
staddur. Mentamenn í Lundi vora
samt óánægðir með þetta. Vildu
ekki finnur hann hjer í lífi, hitti
hann síðar, annars heims.
Við, þú og jeg, voram fædd
hvort fyrir annað. Og einmitt
fyrir þá sök mátti ekkert það
vera millum okkar, sem hnekkja
mætti sælu okkar. v
Krossinn er nú búinn. Og sjálf
er jeg ferðbúin. Ást mín er með
þjer hvarvetna. Krossinn á að
segja þjer, að jeg elski þig æfin-
lega hreinni, háleitri ást.
-----Jeg kysti koddann. Vertu
sæll, hjartans vinur! Fagnaðu.
J e g f agna.
Ó, hví gat jeg ekki altaf verið
henni sannur sem fyrst, þegar
jeg óskaði einskis annars, en að
fá að taka hana í faðm mjer,
vera henni blíður og góður og fá
brjóst hennar til að anda hægt
og rótt.
Þá er hún lá á líkböranum
með myrtusveiginn um ennið,
þótti mjer alt í einu sem það
væri ritað upp fyrir augum mín-
um með skínandi letri : Þú komst
í heiminn til að vera sá, sem gæfi
henni frið. Og þú pyndaðir
hana til bana.
þeir ekki láta halda hátíðlega
minningu um hemaðarsigur yfir
bræða- og nágrannaþjóð, því Sví-
um væri enginn heiður að slíku,
en Danir gætu særst af því og
norræn samvinna og eining tap-
aði á því. Hinsvegar vildu þeir,
að haldin yrði í Lundi samnoræn
þjóðhátíð, til þess að leggja
áherslu á það, að óvináttunni
milli þjóðanna væri lokið og til
þess að styrkja vináttuna. Ekki
varð þessu þó komið fullkomlega
í framkvæmd. En jafnframt her-
mannahátíðinni, sem fram fór í
dómkirkjunni, hjeldu stúdentar
mikla samkomu til mótmæla. Þar
talaði Gunnar Gunnarsson og var
tekið með miklum fögnuði: Hinni
norrænu hugsjón verðum við að
vígja alla daga æfi okkar, sagði
hann m. a. Við höfum skilyrði til
þess að verða hamingjusöm og
stór þjóð, ekki fyrir hemaðar-
sigur, heldur fyrir mátt sjálfra
okkar. Slík hátíð, sem nú er hald-
in, má aldrei haldast aftur. Við
höfum engra sigra að minnast
hvorir á öðrum. Einu sinni var
Lundur kirkjuleg miðstöð Norð-
urlanda. Nú vinnur danski mál-
arinn Joakim Skovgaard þar að
listskreytingu sænskrar kirkju.
Hann er á okkar tímum æðsti
prestur norrænnar kristni. Eins
og hann vinnur hjer, eigum við
allir að vinna saman. Og við mun-
um aldrei gleyma því, að í dag
voru íslensku og dönsku fánamir
dregnir við hún jafnframt hin-
um sænska. Seinna um kvöldið
fór fram skrúðganga um 30 þús.
manns og talaði þar m. a. Weibull
prófessor í svipaða átt og G. G.
„Stjörnuspekingur“ (astrolog)
einn í Danmörku J. I. Kronström
gefur árlega út stjömuspádóma
fyrir komandi ár. Hið helsta, sem
hann segir um árið 1927 er þetta:
Sólmyrkvinn 3. janúar boðar dýr-
tíð, atvinnuleysi og tap fyrir
landbúnaðinn. En um miðjan
mánuðinn er þó stjörnuafstaðan
Jeg las brjef hennar, hvað eft-
ir annað, áram saman. Að lokum
færðu þau mjer ró og frið, djúp-
an eins og frið eilífðarinnar.
Líklega h 1 a u t það svo að
vera af því að jeg var þannig
skapi farinn. Hefði jeg ekki verið
það, hefði hún ekki fundið sig
knúða til þess, sem hún gerði.
En jeg þekti mig ekki sjálfur.
Og vera má að lífið og það,
sem kemur til vor utan að, sje
aðeins ætlað til að vera sem bjúg
skuggsjá, sem innri maður vor
vefur sig yfi'r í ótal krókum, eins
og margþætt, snúin fjöður, þar
til vjer sjáum hvem krók og
kima í sjálfum oss.
Jeg hef gert eftirrit af því,.
sem eftir hana liggur. Jeg hef
gert eftnit af því öllu. Það má
vera, að endurtekningar sjeu í
því, eða og ljettvægir kaflar, en
í mínum augum er sál hennar í
hverri línu, og mjer er ekki
unt að gagnrýna það.
Sögu minni er nú lokið. Sólin
er komin upp. Mjer finst hún
skína bjartar og heitar með
hverjum deginum. Jeg elska nótt-
ina, því að hún er auðug sem