Lögrétta - 05.10.1927, Blaðsíða 2

r
2
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA
3
|h------------------------------*,
LÖðRJETTA
Utgefandi ng ritstjóH
l'orsteinn Uíilaoei
Þing'holtsstraeti 17. Slmi 178.
InDheimta og afg-relðsla
i Þingholtsitraetí 1.
I i—' ol
isk lönd. 1 Álpafjöllunum í Sviss
hafa verið skæð vatnsflóð undan-
farið og fólk orðið að flytja úr
bæjum og sveitum. I St. Louis-
borg í Bandaríkj unum geysaði
nýL hvirfilvindur og skemdi um
fimm þúsund hús eða eyðilagði
alveg, velti vögnum á götunum og
deyddi alhnargt fólk. Tilraun var
nýlega til þess gerð, að sprengja
í loft upp Lyon-hraðlestina, og
er byltingagjömum kommunist-
um kent um. Allskörp orðskifti
hafa undanfarið átt sjer stað í
stjómmálaræðum um afstöðu
Þjóðverja í heimsstyrjöldinni og
það hver sök ætti á henni. Hind-
enburg forseti hafði haldið ræðu
við afhjúpun minnismerkis og
borið sökina af Þjóðverjum, en
bæði Frakkar og Belgar taka það
óstint upp. M. a. svaraði Jasper
forsætisráðherra í Belgíu, mjög
hvast. Þjóðabandalagsfundinum
er slitið í allgóðu samkomulagi,
en lítt verður sjeð um árangur
hans fyrir friðarmál þau, sem
hann átti helst að ræða.
----o----
Dómsmákiráðherrann hefur
ákveðið að víkja ekki úr sæti í
bankaráði Landsbankans, en ætl-
ar að gefa Búnaðarfjelaginu laun
sín fyrir þann starfa og skal
stofna af þeim sjerstakan sjóð til
styrktar búnaðarframkvæmdum.
V. Hugo. VESALINGARNIR.
Ljóðabækur.
íslendingar em flestum þjóðum ljóðelskari. Þessar bækur verða
því í eigu allra ljóðelskra manna:
Davíð Stefánsson frá Fagraskógi: Kveðjur (em að verða uppseld-
ar) ób. kr. 7.00, ib. 8,50, betra band 10.00, alskinn 20.00.
Gísli Ólafsson frá Eiríksstöðum: Nokkrar stökur, ób. kr. 2.00.
Grétar Ó. Fells: Glampar ób. 7.00.
Hannes Guðmundsson: Órar ób. 3.00, ib. 4.50.
Jóhannes úr Kötlum: Bí, bí og blaka, ób. 5.00, ib. 6.50.
Stefán frá Hvítadal: Heilög kirkja, kr. 3.50.
Bækumar fást hjá öllum bóksölum, einnig beint frá aðalútsölunni
burðargjaldsfrítt, sé andvirði sent með pöntun. Aðalútsala hjá
Prentsm. Acta h.f., Reykjavík.
Magnús Einarson
dýralæknir.
Hann andaðist á heimili sínu
hjer í bænum síðastl. sunnudags-
kvöld kl. 8i/2. Hafði hann tveim-
ur dögum áður dottið af hjóli og
meitt sig mikið á höfði, hefur að
líkindum fengið aðsvif, því heilsa
hans var ekki traust eftir áfall,
sem hann fjekk á síðastliðnum
vetri, sem var bilun í höfði, og
misti hann þá skyndilega minni,
en náði sjer brátt aftur og virt-
ist vera orðinn að mestu leyti
heill heilsu, svo að hann annað-
ist öll störf sín, eins og ekkert
hefði í skorist.
Magnús Einarson var 57 ára,
fæddur á Höskuldsstöðum í
Breiðdal 16. apríl 1870, sonur
Einars Gíslasonar bónda þar og
konu hans Guðrúnar Jónsdóttur.
Fór hann í Latínuskólann 1885
og varð stúdent 1891. Tók svo
heimspekispróf við háskólann í
Khöfn vorið eftir, en sneri sjer
jafnframt að dýralækninganámi
við Landbúnaðarháskólann og
lauk þar prófi 1896. Kom svo
heim og var þá um haustið skip-
aður dýralæknir í Suður- og
Vestur-amtinu, og er hann fyrsti
lærði dýralæknirinn hjer á landi.
Magnús var ágætur námsmað-
ur, greindur vel og einnig táp-
mikill dugnaðarmaður, vinsæll af
fjelögum sínum á námsárum og
jafnan vel metinn í öllu starfi
sínu, prúðmenni í framgöngu, en
hreinskilinn og einarður * og
fylgdi fast fram skoðunum sín-
um, þegar því var að skifta. Á
starfssviði sínu átti hann oft í
stríði við ýmiskonar hleypidóma,
fyrst og fremst um fjárkláða-
lækningarnar, sem mikið var
rætt um á fyrstu árunum eftir
að hann tók við dýralæknisem-
bættinu, og hefur nú skoðun sú,
sem hann hjelt fram á því máli
frá upphafi, sigrað, svo að mik-
ið fje og mikil fyrirhöfn hefðu
sparast, ef ráðum hans hefði þar
verið fylgt frá byrjun. Hann var
auðvitað helsti ráðunautur þings
og stjó’,nar í öllum þeim málum,
sem atarf hans snertu, þau rúm
30 ár, sem hann gegndi dýra-
læknisembættinu. En oft var
hann sár yfir því, hve erfitt
hann ætti með að koma skoðun-
um sínum fram í löggjöfinni.
Hann ljet sjer mjög ant um, að
verja landið fyrir erlendum
dýrasjúkdómum, og er ekki unt
að segja, hve mikið gagn hann
kunni að hafa unnið með festu
sinni í því máli. 1 fjárbólusetn-
ingarstarfinu viðurkenna allir, að
hann hafi unnið þjóðþrifaverk.
Magnús var vel ritfær maður
°g hggja eftir hann eigi fáar
greinar í blöðum og tímaritum
um þau mál, sem sjerstaklega
snertu starf hans og embætti.
Hann var lengi einn af útgefend-
um búnaðarritsins „Freys“ og rit-
aði töluvert í það. Annars eru
greinar hans til og frá í blöðum,
hinar fyrstu í blaðinu „ísland“,
sem út kom hjer fyrir alda-
mótin.
Ýmsum trúnaðarstörfum
gegndi Magnús fyrir bæjarfjelag
Rvíkur. Nokkur ár átti hann
sæti í bæjarstjóm og lengi í nið-
urjöfnunamefnd, og var mörg
ár formaður hennar. Fyrir Bún-
aðarfjelagið gegndi hann ýmsum
störfum og átti þátt í ýmsum
fjelagsskap til atvinnureksturs,
var m. a. lengi í stjóm útgerðar-
fjelags, og um eitt skeið for-
maður Oddfjelagareglunnar hjer.
2. maí 1901 kvæntist Magnús
eftirlifandi eiginkonu sinni, Ástu,
dóttur Lárusar Sveinbjörnsson
dómstjóra, og eiga þau fjögur
böm á lífi: Láms, Guðrúnu,
Helgu og Byrgir. Magnús var ár
gætur heimilisfaðir og heimilislíf
hans hið ánægjulegasta.
P
Æfisaga Krists
Eftiir Giovanni PapinL
(Ágrip).
Orð, sem ekki skeikar. Það liðu
aðeins fá frá dauða Jesú áður en
tákn hins fyrra spádóms fóm að
koma í ljós. Falskir spámenn,
falskir Kristar og falskir postul-
ar spruttu upp í Judeu eins og
höggormar á hundadögum. Áður
en Pontíus Pílatus fór í útlegðina
kom fram svikari í Samaríu, sem
lofaði að finna hið helga ker, sem
Móses hafði grafið niður í Gheri-
zim-fjalli. Menn trúðu því þá, að
sá fundur boðaði komu Messíasar
og fjöldi manna safnaðist á fjall-
inu, þar til þeim múgi var sundr-
að af sverðum Rómverja. Á
stjómarárum Kúpidusar Fadusar,
sem var landstjóri á ámnum 44—
46, kom fram maður að nafni Te-
uda, sem lofaði undraverkum og
fjekk 400 áhangendur, en hann
var hálshöggvinn og flokki hans
eytt. Eftir hann kom Gyðingur
frá Egiftalandi, sem safnaði
um sig 4000 manna flokki,
tók sjer bólfestu á Olíufjall-
inu og tilkynti, að þegar hann
gæfi merki, hryndu múrar Jerú-
salemsborgar. Felix landstjóri
ljet veita honum aðför og flýði
hann þá út á eyðimörkina. Jafn-
framt þessu ávann hinn alræmdi
Símon Magus sjer mikinn orstír
í Samariu. Hann ærði fólk með
undraverkum og galdrabrellum og
menn trúðu því, að hann hefði
yfirnáttúrleg öfl á valdi sínu.Þeg-
ar hann sá kraftaverk Pjeturs
postula, vildi hann verða kristinn
og hjelt að guðspjöllin væru dul-
fræðirit frá Austurlöndum og að
ekki þyrfti annað en að láta
kenna sjer rjetta meðferð þeirra
til þess að fá vald yfir áður
ókunnum öflum. En Pjetur vildi
ekkert hafa saman við hann að
sælda, og eftir það varð Símon
faðir villutrúarkenninganna. Hann
kendi, að frá guði streymdi efni,
sem hann kallaði ennoia og væri
það bundið í mannkyninu og sjer-
staklega í kvenmanni, sem fylgdi
honum og hjet Helena frá Tyrus,
en hún var vændiskona, og kendi
Símon, að til frelsunar væri
mönnum nauðsynlegt að trúa á
þau. Lærisveinar hans voru þeir
Serinthus, sem er fyrsti lærifaðir
gnostíkanna, en móti honum er
guðspjall Jóhannesar skrifað, og
Menandros, sem kallaði sig fréls-
ara heimsins. Einnig Eukasai,sem
blandaði saman gamla og nýja
sáttmálanum, jók inn í stjörnu-
speki og talaði um mörg fyrir-
brigði hliðstæð Kristi. Sagt er og
frá manni, sem Tebútis hjet og
viðurkendi Messíasartign Jesú, en
hjelt að öðru leyti fast við trú
Gyðinga. í brjefunum til Timo-
teusar varar Páll við ýmsum
mönnum, sem breiði út villutrúar-
lærdóma í hinum fyrstu söfnuð-
um. Zelótar komu á stað hverri
uppreisninni eftir aðra með ræð-
um sínum um að reka bæri Róm-
verja og alla heiðingja út úr
landinu, svo að guð gæti komið
aftur til þjóðar sinnar.
Annað táknið, sem Jesús benti
á, kom einnig brátt í ljós, þ. e.
ofsóknirnar. Undir eins og post-
ularnir tóku að flytja boðskap
sinn í Jerúsalem, var þeirn Pjetrí
og Jóhannesi varpað í fangelsi.
Þeir voru þó litlu síðar látnir
lausis, en gripnir á ný og húð-
strýktir og þeim jafnframt bann-
að að tala oftar 1 nafni Jesú.
Stefán, sem var einn af fyrstu og
áköfustu fylgismönnum hinnar
nýju trúar, var leiddur út fyrir
hlið Jerúsalems og grýttur. Árið
42 ljet eftirmaður Heródesar líf-
láta Jakob postula, bróður Jó-
hannesar, og Pjetur var þá hand-
tekinn í þriðja sinn. Árið 50, eða
þar um bil, gerði Klaudius kristna
Gyðinga útlæga frá Róm. 58 hefj-
ast. ofsóknir gegn kristnum mönn-
um í Róm, er hefðarkonan Pom-
ponía Græsína tekur kristna trú.
Árið 64 kveikir Neró keisari í
Rómaborg og kennir kristnum
mönnum um brunann og verður
það orsök til grimmilegra of-
sókna. Fjöldi kristinna manna
deyr þá píslarvættisdauða bæði i
Róm og í skattlöndum Rómverja.
Píningamar voru hræðilegar.
Sumir voru krossfestir, sumir
klæddir í eldfim föt og síðan
kveikt í, sumum var kastað fyrir
ljón á leiksviði Rómverja o. s.
frv. Pjetur postuli var krossfest-
ur og höfðinu snúið niður. Páll
postuli var hálshöggvinn, og alt
líf hans, eftir að hann snerist til
kristni, var nær óslitin röð af
þjáningum. Tíu árum fyrir dauða
sinn hafði hann verið húðstrýkt-
ur fimm sinnum af Gyðingum og
þrisvar sinnum laminn svipum af
Rómverjum, sjö sinnum hafði
hann setið í varðhaldi, þrisvar
sinnum orðið skipbrotsmaður og
einu sinni hafði hann verið grýtt-
ur, svo að hann lá sem dauður
væri. Og flestir hinna postulanna
höfðu líkar sögur að segja. Tóm-
as dó píslarvættisdauða í Indlandi.
Andrjes var krossfestur í Patras,
Bartolomeus í Armeníu. Símon
Zelotes og Matthías dóu einnig- á
krossi.
Þegar Jesús var líflátinn ríkti
enn friður Ágústusar keisara á
jörðinni. En brátt rís þjóð gegn
þjóð og ríki gegn ríki. Á dögum
Neros sigruðu Bretar Rómverja
og hjuggu þá niður, Parþar gerðu
uppreisn og kúguðu her Róm-
verja, Armenía, Sýrland og Gallía
gerðu uppreisn. Neró flýði og
framdi sjálfsmorð. Á tveimur ár-
fremja 2 keisarar sjálfsmorð og
aðrir tveir eru drepnir. Úr öllum
áttum berast fregnir um stríð og
styrjaldir. Hallæri og landfarssótt-
ir höfðu herjað Rómaborg. Á einu
hausti dóu þar 30 þúsundií
manna. Árin 61 og 62 urðu jarð-
skjálftar miklir í Asíu og Grikk-
landi. Næsta ár á Ítalíu, í Neapel
og Pompei.
I Gyðingalandi voru sífeldar
óeirðir og uppreisnir. Fyrsta
Zelotauppreisnin endaði á því, að
foringjarnir, bræður tveir, voru
krossfestir. Á dögum síðasta
landstjórans, Gersíusar Florusar,
á árunum 64—66, breiddist upp-
reisnarbálið yfir alt landið. Zel-
otar tóku þá musterið og Flórus
varð að fíýja. En svo kemur sú
eyðilegging, sem Daníel hafði
spáð og Kristur talað um. Á
óeirðaárunum hafði musterið orð-
ið hæli morðingja og hinir fögru
garðar höfðu verið ataðir blóði.
Árið 66 settist Sestius Gallus um
Jerúsalem með fjörutíu þúsundir
hermanna, en varð frá að hverfa.
Næsta ár tók Vespasianus Galileu,
og er hann nokkru síðar fór til
Róm, til þess að verða keisari, fól
hann Títusi syni sínum yfirstjóm
hersins, og meðan stóð á páska-
hátíðinni árið 70 kom Títus með
her sinn til Jerúsalem og settist
um borgina. Varð þar ógurleg
hungursneyð áður borgin gæfist
steininum og hypjaðu þig nú. En Epónína var ekki á því
að sleppa honum og fór aftur að gæla við hann — Hvemig
fórstu að sleppa, pabbi, þú verður að segja mjer frá því.
Og hvar er mamma? Hefur hún það gott? — Hún hefur
það sjálfsagt gott, sagði Thénardier, jeg veit ekki vitund
um það. Láttu mig í friði og farðu gráskjótt. — Geturðu
fengið það af þjer að vísa mjer burtu þegar jeg hef ekki
sjeð þig í fjóra mánuði, sagði hún og tók aftur um háls
honum. — Þetta er aumur þvættingur, sagði Babet. —
Við skulum flýta okkur burtu áður en lögreglan kemur,
sagði Guelemer. Epónína sneri sjer nú að hinum þorpur-
unum, nefndi þá með nafni og spurði hvemig þeim liði.
Thénardier varð óþolinmóður og sagði — Jæja þá, nú
verðurðu að fara. — Við höfum annað um að hugsa, sagði
Montpamasse og þegar Epónína greip um hönd hans bætti
hann við — Gættu að þjer, að þú skerir þig ekki, því hníf-
urinn minn er opinn. — Elsku Montpamasse minn, sagði
Epónína blíðri rödd, þið verðið að treysta mjer. Þið báð-
uð mig að ransaka málið og þið vitið að jeg er ekkert fífl.
Jeg hef oftar gert ykkur greiða. Það er ekki til neins að
stofna sjer í hættu vegna þessa húss. Jeg get bölvað mjer
upp á það, að hjer er ekkert að hafa. — Hjer em einstæð-
ings kvenmenn, sagði Guelemer. — Nei, þær eru fluttar.
Ljósið þeirra er að minsta kosti ekki flutt, sagði Babet
og benti á ljós, sem borið var um uppi í húsinu og sást
milli trjátoppanna. Það var ráðskonan, sem enn var á ferli
og hafði verið að hengja upp þvott. Epónína gerði eina til-
raun enn — Þettá em fátæklingar og eiga ekki grænan
eyri. — Farðu til fjandans, æpti Thénardier, þegar við
höfum snúið öllu við í húsinu skulum við segja þjer, hvað
upp úr því er að hafa. Hann hratt henni frá sjer og ætlaði
inn. — Vinur minn, Montpamasse, sagði Epónína, þú ert
góður náungi, þú ferð ekki inn. — Varaðu þig, þú getur
skorið þig, svaraði hann. Epónína slepti hönd Montpam-
asses, sem hún hafði aftur gripið og sagði — Svo þið ætl-
ið þá inn í þetta hús? — Auðvitað! Hún sneri bakinu að
veggnum horfði framan í vopnaða þorparana, sem skuggi
næturinnar gerði að djöflum og sagði lágt en einbeitnis-
lega — En jeg ætla ekki að láta ykkur fara inn. Þeim fjell-
ust hendur. — Vinir mínir, hjelt hún áfram, hlustið þið
nú á. Ef þið farið inn í garðinn, þá æpi jeg, ber á hurð-
ina, vek alla, læt taka ykkur alla fasta, kalla á lögregluna.
— Hún væri vís til þess, sagði Thénardier. — Já, og byrja
á föður mínum, sagði hún. Hann gekk nær henni. — Ekki
lengra, maður minn, sagði hún. Hann hörfaði undan og
tautaði — Hvað gengur að stelpunni? Hann hafði í hót-
unum. — Þið um það, sagði hún, en inn farið þið ekki,
af því mjer þóknast það ekki. Jeg skal ekki hundur heita
til einskis. Jeg gelti ef þið hreyfið ykkur. Jeg er ekki vit-
und hrædd við ykkur. Komið þið, ef þið þorið. Hún gekk
ofurlítið nær þorpurunum. Hún var ægileg og hló — Nei,
jeg er ekki hrædd. Jeg svelt í sumar og skelf af kulda í
vetur. En jeg er ekki hrædd við ykkur. Þó þið sjeuð van-
ir því að stelputuskur, sem þið dinglið við og daðrið, skríði
undir rúmið af hræðslu við ykkur, þá óttast jeg ykkur
ekki — ekki einu sinni þig, pabbi, sagði hún og hvesti
augun á Thénardier. Hvað varðar mig um það, sagði hún
við hina þorparana, þó jeg finnist hjema á stjettinni á
morgun drepin af kuta föður míns eða hvert hræið af mjer
verður slætt upp af árbotni eftir eitt ár. Hún þagnaði og
hjelt síðan áfram — Jeg þarf ekki annað en að æpa, þá
er úti um ykkur. — Jæja, talaðu að minsta kosti ekki
svona hátt, sagði Thénardier. Svo þú ætlar að hindra okk-
ur í starfi okkar, dóttir sæl ? En við þurfum að vinna fyr-
ir okkur alt um það. Þykir þjer ekki framar neitt vænt
um hann föður þinn? — Mjer leiðist þú, sagði hún. —
En við þurfum að lifa, þurfum að jeta . . . — Sveiattan,
sagði hún og settist niður og raulaði vísu og studdi oln-
boganum á hnje sjer og hönd undir kinn. Þorpararnir
undruðust stómm festu hennar og rjeðu ráðum sínum í
skugganum. Þeim þótti það ilt að verða af veiðinni, en
sogðu, að líklega hefði stelpan eitthvað til síns máls, væri
sennilega skotin. — Farið þið hinir inn, sagði Montpam-
asse, jeg skal vera hjá stelpimni á meðan, og ef hún gerir
sig eitthvað uppástönduga, þ'- • . Hann ljet um leið blika
á brugðinn hnífinn við ljósk^laetuna. Thénardier sagði
ekkert og virtist reiðubúinn » hvers sem væri, en Bmjon
dró úr öllu og varð það úr, að'eir fóm burtu. — Hvar eig-
um við að sofa í nótt? sög^ t>eir. — 1 skólpræsunum.
Epónína horfði á eftir þeim * s^epti ekki af þeim augun-
um fyr en þeir hurfu út í mÝkrið og aftur varð alt kyrt
í Plumetgötu.
Meðan þessu fór fraöL tafði Maríus setið hjá Có-
settu inni í garðinum. Hinú^nn hafði aldrei verið eins
stjömubjartur og nú, trjeö ^drei eins fögur og blómin
aldrei eins ilmandi. En CÓS^ v&r hrygg. Hún var rauð-
eygð og hafði grátið, því hennar hafði sagt, að hún
skyldi vera viðbúin, þau f^ máske í ferðalag. Það fór
hrollur um Maríus frá hvirf^ d ilja. Það var eins og hann
vaknaði alt í einu upp af <^Unh. Síðustu sex vikurnar
hafði hann smámsaman ei^ósettu alla. Þegar unnað
er í fyrsta skifti, vinst sálip löngu á undan líkamanum,
síðar er líkaminn tekinn á u°dan sálinni og stundum er
sálin alls ekki tekin, vegna ^Ss að hún er engin, mundu
líkar Faublas og Pradkomö165,^æta við. En slík hæðni er
ástæðulaust guðníð. MaríU5 ^afði lifað fyrir utan lífið
svo að segja. Nú var hann ví ,*nn aftur til lífsins nokkuð
hranalega við fregnina um V > að Cósetta væri að fara.
Hann var orðlaus. En CósetU^ana ag hönd hans var köld.
Hann sagðist ekki skilja hva® nn sagði. Hún útskýrði það
fyrir honum grátandi. —- verður þegar jeg fer og
þú getur ekki komið með? í-s^arðu mig? sagði hann. —
Jeg tilbið þig. Þeim kom saö1^ Urn, að það gæti ekki verið
guðs vilji að þau skildu. ^að hana að bíða sín tvo
daga. Honum hafði dottið ^ug, þó honum virtist það
ómögulegt. Hann hafði tek^ a vörðun í örvæntingu sinni.
Gillenormand varð um leyti níutíu og eins árs
Hann bjó ennþá með dóttiF ^lnni í gamla húsinu og beið
dauðans rólegur. Samt haf$ en£Íð af honum á síðkastið.
Hann rak vinnukonum €kki lengur löðrunga og
barði ekki niður stafnum sínum, þótt alt gengi ekki að
óskum. Júlíbyltingin var honum ekki til gremju nema
svo sem misseristíma og hann las það næstum því rólegur
í einu blaðinu, að borgaralegur maður væri orðinn kon-
ungkjörinn þingmaður. Hann fann til þess með sjálfum
sjer, að honum fór aftur. Hann hafði beðið þess í fjögur
ár að Maríus kæmi einn góðan veðurdag og berði að dyr-
um hans. Honum var óbærileg sú hugsun, að hann sæi ef
til vill aldrei framar strákskömmina. Því þótt hann vildi
ekki viðurkenna það með sjálfum sjer, hafði honum
aldrei þótt eins vænt um nokkra unnustu sína eins og
Maríus. En samt sagðist hann heldur skyldi deyja en
verða til þess að fyrra bragði, að nálgast Maríus aftur.
Gagnvart höfðalaginu í svefnherberginu hafði hann hengt
mynd af móður hans þegar hún var átján ára. Hann
starði stöðugt á þessa mynd og einu sinni sagði hann
ósjálfrátt að þau væra mjög lík, Maríus og móðir hans.
En þegar dóttir hans ætlaði að brjóta upp á því að tala
um „veslings Maríus“ varð hann reiður og sagði — Sá
er nú heldur vesalingur, þorparinn sá ama, hjartalaus
gikkur og strákormur. Svo sneri hann sjer undan til þess
að dóttir hans sæi það ekki að tár hrundu úr augum hans.
Þremur dögum seinna sagði hann, er hann hafði lengi
setið hugsandi — Jeg hafði reyndar beðið þig að nefna
hann aldrei á nafn. Dóttir hans hjelt því að honum væri
enn í nöp við Maríus. En mishepnaðar tilraunir hennar til
þess að koma Theodule í hans stað urðu til þess eins að
gamli maðurinn saknaði Maríusar ennþá meira en áður.
Eitt kvöld, það var 24. júní — sat hann einn í her-
bergi sínu og hjelt á bók, en las ekki í henni heldur hugs-
aði um Maríus og reyndi að venjast þeirri sáru hugsun,
að hann ætti aldrei að sjá „strákskömmina“ aftur áður
en hann dæi. Þá kom þjónn hans alt í einu inn og spurði
— Getur húsbóndinn tekið á móti herra Maríusi? Gamli
maðurinn stóð upp og bliknaði — Hvaða herra Maríusi?
— Það veit jeg ekki svaraði þjónninn og kom fum á
hann, jeg hef ekki sjeð hann, en Nicoletta sagði að ung-
ur maður væri kominn og hjeti herra Maríus. Gillenor-
mand sagði stamandi — Látið hann koma inn. Svo sett-
ist hann, vaggaði höfðinu og horfði hvast á dymar. Þær
opnuðust og inn kom Maríus og stansaði eins og hann
biði eftir því, að sjer yrði boðið að koma nær. Það var
svo dimt að ekki sást hversu illa hann var til fara. En vel
sást hið rólega og alvarlega en undarlega angurværa
andlit hans. Nokkrar mínútur liðu áður en Gillenormand
gæti áttað sig, svo var hann fullur imdranar og ánægju.
Hann sá Maríus í ljósi og ljóma og honum lá við yfirliði.
Loksins! Eftir fjögur ár. Hann virti hann fyrir sjer í
einni sjónhending. Honum virtist hann göfugmannlegur
og fínlegur, fyrirmannlegur í fasi og elskulegur í fram-
göngu. Hann langaði til að þjóta á móti honum, taka
hann í fang sjer, hjarta hans svall af fögnuði og ástúð-
legustu orð fyltu barm hans. En þegar hann ávarpaði
hann urðu orð hans snögg og harðneskjuleg vegna tví-
skinnungsins í eðli hans — Hvaða erindi eigið þjer hing-
að ? sagði hann. Maríus svaraði feimnislega — Herra
minn . . . Gillenormand hefði fúslega viljað, að Maríus
hefði varpað sjer í fang hans. Honum mislíkaði bæði við
sjálfan sig og Maríus. Hann fann til þess að sjálfur var
hann harðneskjulegur og Maríus kaldranalegur og tók
því beiskjulega fram í fyrir dóttursyni sínum — Jæja,
hvert var þá erindið eiginlega? Maríus horfði í fölt andlit
afa síns og byrjaði aftur — Herra ... — Komið þjer
til þess að biðja fyrirgefningar. Hafið þjer sjeð að yður
skjátlaðist? Hann hjelt að með þessu kæmi hann drengn-
ur af stað. En Maríus hjelt að hann ætlaðist til þess, að
hann afneitaði föður sínum og sagði — Nei, herra. Gamli
maðurinn varð óþolinmóður og gramur og sagði — Hvað
viltu þá að jeg geri fyrir þig? — Herra, hafið meðaumk-
un með mjer. Þessi orð höfðu nokkur áhrif á Gillenormand.
hefðu þau verið sögð nokkru fyr hefðu þau hrært hann,
nú komu þau of seint. Hann reis upp úr sæti sínu, studdi
báðum höndum á staf sinn, varir hans voru fölar, ennið
hrukkótt og hann beygði sig yfir Maríus, sem stóð álútur