Lögrétta - 09.11.1927, Blaðsíða 2

LÖGRJETTA
LÖGRJETTA
3
LÖGRJBTTA
Utgefandi n<r ritstjóri
Þoritelnn (J í ? 1 a » o n
Þingholt»«tr*tí 17. Sirni 178.
Innheimta og afgreiðila
i Miðstrmtt 3.
Að ala á ríg og óvild milli sýsln-
anna hjer austanfjalls. Er bágt
til að vita, að þeir skuli verða til
þess, sem virðast þó hafa á því
nokkum áhuga að auka menning
og framfarir hjeraðsins og hafa
til þess aðstöðu að vinna þörf
verk á því sviði.
Eru ekki Ámes- og Rangár-
þing eitt og sama hjeraðið með
samtviimaða fortíð og samþætta
framtíð? Og býr ekki beggja
megin Þjórsár eitt og sama fólk-
ið, við svipuð kjör og sömu þarf-
ir? — Eða em líkur til að af-
farasælla verði að skjótast á ó-
vildarörvum yfir ána, en að tak-
ast á yfir hana bróðurhöndum, í
samvinnu og samúð? Svari því
hver sem honum sýnist. Jeg
svara fyrir mig. Og jeg segi
þetta: Allur smákóngahroki, sem
elur ríg, en eyðir samvinnu milli
sýslnanna hjer syðra —og hvar í
sýslu eða sveit sem er — í því
skyni að auka hróksveldi ein-
hverra skjóðu-heims-höfðingja,
eða af öðm slíku smásmugu-
andleysi, má ekki spannarvítt
friðland fá í heimkynni nokkurs
hugsandi manns! —
En eins og jeg áður sagði:
Jeg vona það, að sundrungaröfl-
in, sem orðið hafa hingað til,
skólanum sunnlenska til mestrar
tafar, sjeu nú að mestu úr sög-
unni. Og eigum við ekki að vona
það og vinna að því öll?
Jeg hef sjálfur sjeð og reynt
og veit það vel, hvers virði það
er heimaöldum unglingum, sem
eigi hafa verið annað sendir til
menta en suður með sjó að róa
eða í reykvíska eyrarvinnu, þegar
best Ijet, að komast heiman að og
í heilnæmi góðs alþýðuskóla einn
til tvo vetur. Jeg hef sjálfur sjeð
og fundið stakkaskiftin, sem
flestir unglingar taka við það. Jeg
hef raunstudda tröllatrú á slíkri
mentastofnun, hvar í sveit sem
hún er sett. Og jeg vildi óska
þess öllu ungu fólki, að það ætti
þess kost að vera þar að vistum.
Og síðar meir ætla jeg að svo
muni verða. En í bili tel jeg það
bærilegt, þó eigi sje meira en
einn skóli góður í landsfjórðungi
hverjum. Jeg tel það oftast betra:
að ætla sjer hæfilega dagleið og
ná í áfangaastað, en oflanga og
verða úti. Áfangi sjerskólamann-
anna okkar er oflangur að sinni.
Æskulýðurinn austan fjalls hefur
nú þegar beðið oflengi eftir skól-
anum sínum, þó sú bið yrði bráð-
um á enda. Og hver er sá Sunn-
lendingur, sem verða vill þar
þröskuldur á vegi? Segi hann til
sín!
Helgi Hannesson.
----o----
Forsætisráðherrann hefur í við-
tali við fulltrúa danska blaðsins
Politiken sagt, að stjómin hafi í
hyggju að athuga möguleika
þess, að verðfesta íslensku krón-
una í núverandi gengi. Einka-
sölur ríkisins á olíu og tóbaki
segir hann að stjómin ætli ekki
að endurreisa, að minsta kosti
ekki fyrst um sinn.
Norðmannafjelag er nýstofnað
hjer í bænum.
læknir á Seyðisfirði.
Hann andaðist aðfaranótt 6.
þ. m. á heimili sínu á Seyðis-
firði eftir langvarandi veikindi,
57 ára gamall, fæddur 16. sept.
1870 á Sýmesi í Reykjadal, en
þar bjuggu foreldrar hans þá:
Kristján Jónsson og Kristbjörg
Finnbogadóttir, er síðar fluttust
að Litluströnd við Mývatn. Móðir
Kristjáns á Litluströnd, Krist-
jana Kristjánsdóttir frá Hluga-
stöðum, var systir Kristjáns
amtmanns á Akureyri. Tók amt-
maður Kristján lækni til sín á
bamsaldri og ól hann upp, en
eftir lát amtmanns fluttist
Kristján með ekkju hans til
Reykjavíkur. Hann tók stúd-
entspróf í Rvík vorið 1890 og
próf í læknisfræði við háskólann í
Khöfn í janúar 1897. Varð þá um
vorið læknir á Seyðisfirði og
gegndi því embætti til dauðadags.
16.sept.1904 kvæntist hann Krist-
ínu Þórarinsdóttur kaupmanns' á
Seyðisfirði, Guðmundssonar, og
lifir hún mann sinn. Eiga þau 4
uppkomna syni og er Kristján
söngvari, sem nú er að verða þjóð-
kunnur maður, elstur þeirra. Hin-
ir heita Þórarinn, Gunnar og
Ragnar. Tveir hinir fyrnefndu
eru símritarar á Seyðisfirði, en
Ragnar verslunarmaður á Norð-
firði.
Kristján læknir var gáfumað-
ur og vel að sjer, smekkvís og
listhneigður, söngmaður ágætur
og fjekst einnig nokkuð við
sönglagagerð. Gleðimaður var
hann á yngri ámm og mjög vin-
sæll meðal skólabræðra sinna.
Hann mun og hafa notið al-
mennra vinsælda til dauðadags
fyrir mannkosti sína og góða við-
kynningu, því öllum, sem kynt-
ust honum, kom saman um, að
hann væri besti drengur. Á síð-
ari árum gat hann ekki gegnt
embætti sínu til fullnustu sakir
heilsubilunar og varð þá að taka
sjer aðstoðarlækni. Hefir Egill
Jónsson frá Egilsstöðum á Völl-
um verið aðstoðarlæknir hans nú
um nokkur ár.
Um eitt skeið hafði Kristján
læknir töluverð afskifti af al-
menningsmálum, var í bæjar-
stjóm Seyðisfjarðar ög í ýmsum
nefndum, sem höfðu til meðferð-
ar málefni kaupstaðarins.
Töframagn helgisiða.
Eftir Jón Ámason.
Flutt í Reykjavíkur-stúku
Guðspekifjelagsins, 14. okt. 1927.
Athafnir.
Eins og að framan er sagt, þá
er tilveran bygð upp og henni
haldið við með sveiflum og sjer-
stakar sveifluhræringar munu
einnig eyða henni á skemri eða
lengri tíma.
Það má eftirgera að grípa inn
í þessar sveifluverkanir.
Rúmið er fylt efni. Komist
einhver röskun á þetta efni, þá
leitast náttúran ætíð við að koma
því aftur í samt lag eða skapa í
því jafnvægi.
Þetta skilja menn best, ef at-
hugaðar eru hita- og kuldahrær-
ingar.
Allir vita,að þegar kuldastraum-
ar leita frá heimsskautum til
miðjarðarlínu, þá veldur það því
að hiti hlýtur að streyma aft-
ur á móti frá miðjarðarlínu til
heimsskautanna.
Komi einhver röskun á í efn-
inu, þá hlýtur hún að framleiða
nýja hreyfingu, sem miðar að
því að ná fullu jafnvægi á ný.
Hver hreyfing, sem gerð er,
hvort sem hún er mikil eða lítil,
hvert hljóð eða tónn, sem fram-
leiddur er, hvort sem hann er
hár eða lágur, hlýtur að grípa
inn í og raska hinum lögmáls-
bundnu hræringum í efninu eða
framleiða þeim óháðar verkanir.
Þetta er gert í helgisiðunum.
Við sjáum hreyfingarnar og
heyrum hljóðið, en við getum
ekki sjeð verkanimar, því þær
birtast í hinum fínni og sam-
feldari efnalögum í náttúrunni,
en eigi sýnilegar í þeim grófu
efnalögum, er við alment skynj-
um. En margir finna þessi áhrif
og verkanir þeirra.
Við helgiathafnir eru notaðar
hreyfingar, mælt mál, tón, högg
og klukknahringingar.
Hreyfingar móta ákveðin form
eða lögun, t. d. krossmarkið, sem
presturinn dregur, birtist sem
ljóslínur og ákveðin mynd í hin-
um fínni efnalögum og verður
að farvegi fyrir andlega orku.
Mælt mál myndar mismunandi
hljóð og framleiðir ákveðnar lita-
og ljpssveiflur í æðri efnalögum
og knýr öfl til starfa, sem ann-
ars hefðu eigi látið á sjer bæra.
Tón eða söngur. Sama er um
það að segja og mælt mál, að
það framleiðir ljós- og litasveifl-
ur og hefur vald á náttúruöfl-
um, sem eru í samræmi við það.
Tónar þessir og tónasambönd
eru bygð með sjerstökum hætti,
því orðin og tónamir verða í
sameiningu að framleiða sjerstök
hljómbrigði. — Þessvegna má
eigi þýða latneska tónið, því þar
er þessum skilyrðum fullnægt,
en þegar þessu er raskað, t. d.
með þýðingu textans á annað
mál, hefur það mist hinn upp-
runalega kraft sinn. Tón þetta og
tónasambönd eru töfraþulur eða
Mantram, eins og það er nefnt á
sanskrít.
Högg hafa einnig ákveðnar
verkanir í þessu tilliti, en þau
verða að vera gerð eftir nákvæm-
lega fyrirskipuðum reglum, eigi
þau að hafa hin tilætluðu áhrif.
Kaþólska kirkjan notar þau eins
og mörgum er kunnugt.
Hringingar. Að hringja klukk-
um til tíða, halda menn að sje í
því skyni gert að boða söfnuðin-
um messu — og má vel vera að
svo sje. En jeg hygg, að hjer
sje meira um að gera. Það sje
einnig verið að gera æðri verum
aðvart, sem eiga að aðstoða við
messugerðina.
PrestafjelagsFitlð.
Tímarit fyrir kristindóms-
og kirkjumál. — Ritstjóri
Sigurður P. Sivertsen. —
Níunda ár, 1927.
Þessi árgangur er, sem hinir
fyrri, mjög myndarlega af hendi
leystur. Hefur ritstjórinn ekki
sparað neina fyrirhöfn til þess
að gera ritið sem best úr garði,
bæði með því að rita í það sjálf-
ur og fá ýmsa aðra góða og mikil-
hæfa menn til þess að leggja til
sinn skerf, og eru það þá einkum
andlegrar stjettar menn, svo sem
gefur að skilja; en vel mundi fara
á því, að fleiri leikmenn legðu og
þar nokkuð til, því að í þeirra
hóp eru án efa ýmsir vel ritfær-
ir menn, er áhuga hafa á kristin-
dóms- og kirkjumálum.
Hjer verður ekki reynt til að
gagnrýna erindi þau, er ritið flyt-
ur til nokkurrar hlítar, heldur
verður hjer aðeins gerð grein fyr-
ir efninu í sem stystu máli.
Ritið hefst á alllangri ritgerð
eftir biskup, doktor Jón Helgason,
um Guðbrand Þorláksson, Hóla-
biskup, þriggja alda minning
þessa höfuðskörungs íslensku
kirkjunnar í lúterskum sið. Eins
og höf. tekur fram, er þar ekki
rakinn æfiferill Guðbrands bisk-
ups, heldur er um hann vísað til
„Menn og mentir“ eftir Pál E.
Ólason prófessor. Það sem höf.
leggur áherslu á, er að „gera
grein fyrir starfi hans, að því er
varðar kristnihaldið í landinu, og
hvað hann fjekk afrekað þau 56
ár, er hann sat á Hólastóli, því
til viðrjettingar, sem og hversu
siðaskiftin hjer á landi algerast
fyrir áhrif frá stórvirkni hans í
embætti". Er þessu lýst í ritgerð-
inni vel og fjörlega, og maklegu
lofi lokið á þetta kirkjulega stór-
menni. Ritgerðinni fylgja fjórar
myndir af Guðbrandi frá efstu
árum hans. Þá er næst „Trúarlíf
Pascals. Erindi flutt í Eiðahólma
o. v.“, eftir sjera Ásmund Guð-
mundsson skólastjóra.
Þetta erindi er hugnæm lýsing
á þessum ágæta franska snillingi
17. aldarinnar, sem var hvor-
tveggja, frægasti vísindamaður
og, eftir langa baráttu, einlægur
og heitur trúmaður. Lesi menn
frægustu lýsinguna á honum,
sem tilfærð er í erindinu.
Næst koma bráðabirgðatillögur
synódusnefndar, er kosin var
1925, um breytingar á Helgisiða-
bók ísl. þjóðkirkjunnar. Má bú-
ast við að um það efni verði
nokkuð skiftar skoðanir, og vænt-
anlega á það nokkuð í land að því
máli verði ráðið til lykta.
Þá er erindi flutt á Akureyri
og víðar eftir ritstjórann, er nefn-
ist: Kristileg festa. Tekur höf.
aðallega þrjú atriði til athugunar:
Festu í guðsdýrkun, festu í lífs-
skoðun og festu í siðferði. Er er-
indi þetta mjög tímabært, eins
og nú er högum háttað í and-
legum efnum.
Næst kemur synóduserindi
sjera Friðriks J. Rafnar, er hann
nefnir: Eftir dauðann. Er það út-
dráttur úr bók Sadhu Sundar
Singh, þessa alkunna dultrúar-
og vitranamanns.
Þá kemur Kirkjudagur og
Kirkjudagsræða eftir sjera Þor-
stein Briem. Vill höf. vekja upp
hinn foma kirkjudag feðra vorra,
með þeim breytingum, er teljast
mættu hæfa eftir breyttum ástæð-
um. Færir hann mörg og góð rök
fyrir því, að slíkur sjerstakur
hátíðisdagur mætti vel verða til
þess að glæða ást safnaða til
kirkju sinnar, glæða og göfga
minninguna um látna ástvini o.
s. frv. Kveður höf sig vita til
þess, að í einum söfnuði hafi
kirkjudagshaldi verið komið á aft-
ur og orðið öllum þar til ánægju
og blessunar.
Þá er erindi sjer Sveinbjam-
ar Högnasonar flutt á presta-
V. Hugo. VESALINGARNIR.
í homið og sallaði yfir hana ýmsum orðum um það, hvað
hún væri Ijót. — Þegiðu, vínsvelgurinn þinn, sagði Cour-
feyrac. — Farðu eitthvað annað og sofðu úr þjer vímuna,
sagði Enjolras, sem stóð uppi á virkinu með byssuna í
hendinni. Hjer er þörf á hrifningu, en ekki drykkjuskap.
Þú mátt ekki gera virkinu smán. Þessi orð verkuðu þann-
ig á Grantaire, að hann virtist verða algáður. Hann sagði
að það væri best, að hann fengi að sofa þama, en Enjol-
ras vildi reka hann burtu. — Jeg má sofa hjerna, þangað
til jeg dey. Enjolras horfði fyrirlitlega á hann og sagði
— Grantaire, þú getur hvorki trúað, hugsað, viljað, lif-
að eða dáið. Grantaire svaraði alvarlega — Þú skalt nú
sjá það. Svo drafaði hann nokkur fleiri óskiljanleg orð
og fjell svo sofandi fram á borðið.
Bahorel var mjög hrifinn af virkinu og Courfeyrac
var að reyna að hugga veitingakonuna. Hann sagði, að
þeir skyldu hefna þess, sem hún hafði sjálf kvartað svo
sáran um, að vinnukonan hennar var nýlega kærð fyrir
það, að hrista rekkjuvoð út um gluggann. Frúnni virtust
þessar aðfarir lítil raunabót. Afstaða hennar minti á ara-
bisku konuna, sem kærði það fyrir föður sínum, að maður
hennar hefði lostið hana kinnhesti og var að launum
lostin öðmm löðmngi á hinn vangann með þessum orðum
— Gleddu þig nú, því þín er hefnt. Maðurinn þinn hefur
barið dóttur mína, en jeg hef barið konu hans.
Uppstytta var komin. Flokkurinn efldist. Verka-
mennimir höfðu falið í fómm sínum púður, vítríólsflösk-
ur, blys og mislita lampa, sem þeir höfðu geymt frá því
á hátíðahöldunum á afmælisdag konungs. öll götuljósker
í nánd við virkisstaðinn vom brotin. Enjolras, Combe-
ferre og Courfeyrac höfðu stjómina á hendi. Þeir ljetu
reisa tvö virki. 1 öðra þeirra, sem var fremur veikbygt,
vora fimmtíu verkamenn og var það fremur hjákátlegur
hópur á að sjá, en þrjátíu þeirra vora vopnaðir. En allir
voru eins og bræður, þótt þeir þektust ekki hót í eldhús-
inu var bál kynt og á það varpað öllum tináhöldum húss-
ins, könnum, skeiðum og göflum, og var drakkið fast á
meðan kúlur og skotfæri ultu um borðið milli glasanna.
Hái maðurinn, sem slegist hafði í förina, var góður liðs-
maður við virkisbygginguna, en ungi maðurinn, sem
spurt hafði eftir Maríusi heima hjá Courfeyrac var horf-
inn aftur.
En götustrákurinn var í essinu sínu. Hann þaut fram
og aftur, fullur af fjöri og kátínu og æpti af ánægju.
Hann hjelt kjarkinum uppi hjá öllum hinum og geystist
um alt eins og hvirfilvindur. Hann eggjaði þá, sem daufir
voru, hvatti þá, sem latir voru, bljes lífi í þá þreyttu,
gladdi suma, stríddi öðrum og kom alstaðar á lífi og
fjöri, hrópaði og baðaði út höndunum og bar að virkinu.
•
Blöðunum skjátlaðist, þegar þau sögðu frá því. að
hið ramgerða virki í Rue de la Chanvrerie hefði náð upp
í fyrstu hæð hússins. Sannleikurinn var sá, að það var
ekki nema sex eða sjö feta hátt. Það var þannig reist, að
þeir, sem í því börðust, gátu hvort sem þeir vildu, varist
inni í því, eða gengið upp á það að innanverðu. Að utan-
verðu varð ekki gengið upp á það. Milli þess og húsanna,
sem fjærst vora veitingahúsinu, var bil, sem maður gat
skotist í gegnum. Vagnstöngin var fest upp með reip-
um og settur á hana rauður fáni, sem blakti yfir virkinu.
Minna virkið í Mondétourgötu sást ekki, því veitinga-
húsið skygði á það. Flokkurinn hafði því einskonar varn-
argarða á fjóra vegu og var aðeins op á einu svæði í
Mondétourgötu, því þeir Enjolras og Courfeyrac vildu
halda opnu einhverju sundi til umheimsins og óttuðust
þar að auki ekki umferð úr þeirri átt, því gatan var erfið
umferðar. Virkisvinnan var unnin óhindrað í klukku-
stund, án þess að nokkuð bólaði á hermönnum. Þeir borg-
arar, sem ennþá dirfðust það, að ganga um þessar slóð-
ir flýttu sjer burtu, þegar þeir komu auga á virkið.
Þegar virkisbyggingunni var lokið og fáninn dreginn við
hún, var borð borið út úr veitingahúsinu og skreið Cour-
feyrac upp á það. En Enjolras kom út með kassann og
opnaði hann. Hann var fullur af skotfærum. Þegar þau
sáust fór titringur um W& hugrakkastir vora og sló
andartaksþögn á hópim1, H^feyrac deildi skotfærunum
meðal manna brosandi °^ekk hver þrjátíu patrónur.
En margir höfðu sjálf^ og fóra að bræða blý í
kúlur. Púðurtunnan stóð ®sJer á borði rjett við dyrn-
ar og var geymd þangáð phma.
Um alla París voru h4ur barðar. En enginn veitti
lengur athygli þessu tilbr41£arlausa hljóði. Byssurnar
vora hlaðnar hægt og h^ja. Enjolras setti þrjá verði
utan við virkin, sinn 1 hve.£ötuna. I þessum hræðilegu
smágötum var öll umferð 3 sug 0g húsin auð og dauða-
leg og skuggamir lengdu3 , rökkrið vafðist um þau og
alt var á að sjá eins og e’^að hörmulegt og hryllilegt
vofði yfir. En meðan oU^essum herbúnaði fór fram,
drógu nokkrir hinna uD^.^hna sig út úr og settust í
eitt hom veitingahússin® ,|SUngu ástavísur, en hölluðu
hlöðnum byssunum upp vJ|5tólbökin. Æskuminningam-
ar, stjömurnar, sem fóru blika. á himninum, hin öm-
urlega kyrð í mannlauSUItl|ötUnum, ósveigjanleg örlög-
in, sem í nánd voru, alt vaJ)etta skáldlegum blæ á ljóð-
in, sem Jean Prouvaire, ljúfa, hvíslaði í rökkrinu.
Á minna virkinu vSg vrikt á mislitum lampa, en
yfir því stærra brann bbar bjarmann á fánann.
Gatan sjálf og virkið C^ri hulið og sást ekki ann-
að en rauði fáninn, í uh^^Um eldrauðum bjarma. Al-
dimt var orðið, en enhF,i.st enginn vottur ófriðar. í
fjarska heyrðist glamraI1(vv^ði og byssuskot endur og
eins langt í burtu. Frest( Jíl> sem gefinn var, benti á
það, að stjórnin færi ^ega og safnaði öllum her-
styrk sínum. Fimmtíu átt von á árás sextíu
þúsunda. Enjolras fann b .^ar óþolinmæði, sem altek-
ið getur hugrakka ment j7. 't' beir bíða ægilegra átekta.
Hann gekk til götustráK^V^m Var að búa til skotfæri
inni í einni stofunni. A ^ llUi loguðu tvö kerti og var
púðri dreift um það alt- hugsaði strákurinn meira
um annað en skotfærin. ^ T'hn úr Munkastræti var ný-
kominn inn í stofuna ^ist í skuggann með byssu
sína. Hingað til hafði strákurinn haft annað skemtilegra
að skoða en hann, en nú fór hann alt í einu að virða mann-
inn fyrir sjer. Maðurinn hafði athugað gaumgæfilega
virkisbygginguna og uppreisnarmennina, en eftir að hann
kom inn í stofuna varð hann mjög hugsi og virtist ekki
veita því neina athygli, sem fram fór í kringum hann.
Strákurinn fór að læðast á tánum í kringum þennan hugs-
andi mann. Svipurinn á barnsandlitinu, sem var í senn
frekur og alvarlegur, lýsti nú bæði efa og óvissu. Það var
eins og hann segði við sjálfan sig: Getur það verið? Nei,
jeg sje sýnir — og samt . . . Hann krepti hnefana í
vösum sínum og teygði álkuna. Hann var eins og yfir-
geldingur á ambáttamarkaði, sem finnur kjörkvendi í
stelpnahóp, eða eins og safnari, sem finnur Rafaelsmynd
í myndakös, sem talin var fánýt. Það var bersýnilegt,
að hann hafði komist á snoðir um eitthvað. En í miðjum
þessum hugleiðingum hans kom Enjolras til hans og
sagði — Þú ert lítill og enginn sjer þig. Farðu út fyrir
virkið og læðstu meðfram húsunum og skygnstu dálítið
um og segðu mjer hvers þú verður áskynja. Strákurinn
reisti sig dálítið og sagði — Það er þá svo, að strákar era
til einhvers nýtir. Það kemur sjer vel. Nú skal jeg fara.
En næst skuluð þjer reiða yður á þá litlu, en vara yður á
þeim stóra. Um leið og hann sagði þetta teygði hann upp
höfuðið og bætti við í lægri róm en áður og benti á mann-
inn úr Munkastræti — Sjáið þjer háa manninn þama?
— Hananú, hvað er um hann? — Hann er lögreglunjósn-
ari. — Ertu viss um það? — Það er ekki nema hálfur
mánuður síðan hann tók mig niður af brúargrindum, þar
sem jeg var að fá mjer frískt loft. Enjolras gekk sam-
stundis burtu og hvíslaði einhverju að verkamanni einum.
Hann hvarf og kom að vörmu spori með þrjá aðra kröft-
uga menn. Enjolras gekk til ókunna mannsins og spurði
— Hver eruð þjer? Maðurinn hrökk við. Svo horfði hann
beint í augu Enjolras, eins og til þess að lesa hugsanir
hans, brosti einstaklega háðslega og svaraði svo í stoltri
alvöru — Já, jeg skil, það er öldungis rjett. — Eruð þjer
lögreglunjósnari ? — Jeg er vörður laganna. — Hvað
heitið þjer? — Javert. Enjolras gaf mönnum sínum
bendingu, og áður en Javert gat áttað sig, var honum
kastað niður og hann ramlegá bundinn. Þegar leitað var
í vösum hans fanst þar lítið spjald, límt milli tveggja
glerja. Öðramegin á því stóð skaldarmerki Frakklands
með einkunnarorðunum: Árvekni og skyldurækni og hin-
um megin: Javert, lögreglufulltrúi, fimmtíu og tveggja
ára, og svo undirskrift lögreglustjórans. Pyngju sinni
fjekk hann að halda, en í henni voru nokkrir gullpening-
ar. Hjá úri hans, í vestisvasanum, fanst miði og skrifað
á hann með eigin hendi lögreglustjórans: Þegar Javert
fulltrúi hefur lokið stjórnmálaerindi sínu, á hann að leita
upplýsinga um það, hvort rjett sje að misyndismenn hafi
bækistöð á hægri Signubakka, nálægt Jenabrúnni. Þegar
rannsókninni á Javert var lokið, voru hendur hans bak-
bundnar og sjálfur var hann reirður með reipi við stoð í
stofunni miðri. Strákurinn hafði horft á þettá alt og
samþykt það með augnaráðinu og gekk nú til Javerts og
sagði — Nú hefur músin komið kettinum í gildruna. Alt
hafði þetta skeð með slíkum hraða, að því var lokið áður
en nokkur utan veitingahússins vissi um það. Javert
hafði ekki bært á sjer. Coufeyrac og fleiri komu hlaup-
andi þegar þeir sáu hann bundinn við stoðina. Hann
horfði á þá rólegur eins og sá, sem aldrei hefur sagt .ó-
satt orð. Enjolras sagði þeim, að þetta væri lögreglu-
njósnari og sneri sjer svo að Javert og sagði — Þjer
verðið skotinn tíu mínútum áður en virkið verður unnið.
Fanginn svaraði skipandi röddu — Því þá ekki undir eins.
— Nei, við þurfum að spara púðrið. — Gerið þið þá út af
við mig með hnífsstungu. — Njósnari, svaraði Enjolras
virðulega, við erum dómarar en ekki morðingjar. Síðan
sneri hann sjer til stráksins og sagði — Gerðu það sem
jeg sagði þjer. Og strákurinn fór með byssu Javerts.
Meðal þeirra, sem af tilviljun höfðu slegist í för með