Norðurland - 16.12.1905, Blaðsíða 1

NORÐURLAND.
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
Akureyri, 16. desember 1905.
14. blað c.
Hérmeð tilkynnistheiðruð-
um viðskiftamönnum
Carl Höepfners verzl-
unar á Akureyri, að |eg
hætti forstöðu nefndr-
ar verzlunar 1. janúar 1906, og tekur
Kristján Sigurðsson bókhaldari við
forstöðu verzlunarinnar frá þeim
tíma; jafnframt vil eg þakka viðskifta-
mönnum verzlunarinnar fyrir traust
þeirra og velvilja mér til handa, með-
an eg veitti henni forstöðu.
Virðingarfylst
Akureyri, 15. desbr. 1905.
Jóh. Christensen.
Isambandi við ofanritaða aug-
lýsingu skal þess getið, að Carl
Höepfners verzlun á Akureyri
mun jafnan framvegis, eins og
hingað til, gera sér far um að
hafa:
Nœgar og góðar vörubyrgðir.
Fljóta og áreiðanlega afgreiðslu.
Oreið og sanngjörn viðskifti.
Vona eg því, að viðskiftamenn
verzlunarinnar sýni henni hið satna
traust og velvild og áður, með fram-
haldandi viðskiftum.
Jafnframt skal eg þó geta þess,
að verzlunin mun ekki keppa eftir
viðskiftum J^eirra manna, er þurfa
árlega að skulda mikið, með því að
markmið verzlunarinnar mun fram-
vegis verða það, að hönd selji hendi. —
Þar á móti bíður verzlunin þeim
mönnum, sem verzla skuldlítið eða
skuldlaust, svo hagstæð skifti sem
frekast er unt.
Akureyri, 15. desbr. 1905.
Xristján Sigurðsson.
■-•■ • ♦ ♦ » •
25 þúsunda lygin.
Viljið þér, hr. ritstjóri flytja fyrir
mig kveðju mína til ritstjóra »ísafold-
ar«; hann hefir skrifað greinarstúf í
74. blaði »ísaf.< út af frétt, sem mér
var skrifað úr Reykjavík um 25,000
kr. borgun til Marconi-félagsins fyrir
tilraunastöðina við Rauðará. — Hann
sýnir mér þá kurteysi, að nefna mig
eigi fullu nafni, og auðkennir mig dá-
lítið skökku marki, en frá minni hlið
var honum alveg heimilt að hafa þetta
eftir mér, ef að eins rétt var heimt
frá mínum orðum. Það er rétt, að mér
var skrifað það, að þetta væri »í al-
mæli«, »á margra vitorði« og »talið
áreiðanlegt«, lántakandinn nafngreind-
ur (það var ekki B. J.), en aðrir ekki.
Bréfritarann þekkjum við báðir og höf-
um fram að þessu verið samdóma um,
að hann væri meðal áreiðanlegustu og
samvizkusömustu manna í Reykjavík. —
Uppruni sögunnar, sem ritstj. »ísaf.«
skýrir frá, var mér vitanlega allsendis
ókunnur, hér f öðrum landsfjórðungi.
Þetta áleit eg »frjálst framborið« og
ekkert launungar mál, fremur en hver
önnur afskifti manna af opinberum
málum. Ekki dettur mér í hug, að
draga það í vafa, að þetta sé ósönn
frétt úr því hann lýsir því yfir í blað-
inu, óhugsandi að slíkt hefði verið
framkvæmt svo að ritstj. »ísf« ekki
hefði hönd í bagga með, þótt ekki
væri hann til nefndur, en hinsvegar
— og þar skýtur dálítið skökku við í
greininni — datt mér ekki f hug að
telja þetta neinunv vansa, alveg þvert á
móti. — Maðurinn, sem annaðhvort
beint eða á aðra hönd skrifaði þetta
til ritstj. »ísaf.« hefði gjarnan mátt
láta fréttinni fylgja þau orð, sem eg
bætti við, þegar eg var búinn að
svara spurningu hans um bréfið til
mín: »Þetta sýnir þó altjend, að
þessir menn eru sannfærðir um máls-
stað sinn og að þeir vilja leggja
mikið í sölurnar fyrir sannfæring sína.
Betur að fleiri hugsuðu svo í þessu
landi« — og sú er mín skoðun, þó
að eg líti öðrum augum, en ritstj.
»Isaf.«, á efni þessa máls.
Allan síðari hluta greinarinnar um
»viðbótina við þessa sögu« tel eg
ekki til mín talaðan — mundi heldur
ekki hafa virt greinina svars, ef eg
hefði litið svo á.
Um hitt sem ritstjóri segir, að það
land og sú þjóð sé illa farin, sem
ekki eigi þá menn, sem leggja vilji
fé og starfskrafta f sölurnar, þegar
landsheill býður svo, jafnvel þó að
þeir 'fái vanþökk og óvinsældir að
launum — um það er eg honum al-
veg samdóma; vonandi að þeim mönn-
um fjölgi hér á landi, en fækki ekki
og eg býst við, að við förum seint
að brigzla hvor öðrum í alvöru um
»kaupamensku«, ritstj. »ísaf.« og eg,
þó að sitt kunni hvorum okkar að
sýnast í einstökum málum.
En það er líka önnur krafa, sem
heill og framtíðarvelferð þessa lands
og þessarar þjóðar gerir til allra
þeirra manna, sem nú standa framar-
lega í hinni pólitisku oriahríð, sem
yfir landið gengur, hvern flokk sem
þeir svo skipa. Hún er sú, að hafa
betra taumhald á geði sínu og tungu.
Betur að þeim mönnum fjölgaði í land-
inu.
Eg bið yður, hr. ritstj. fyrir þessar
lfnur af því, að eg verð búinn að
gleyma málinu, eigi það að bfða næsta
pósts. En hinsvegar vildi eg svara
greininni, af því að hún, að því leyti
er mig snertir, er rituð í stillilegum
orðum.
Akúreyri 13. des. 1905.
Guðl. Guðmundsson.
* *
*
Ekki er það nema gleðilegt að,
bæjarfógeti Guðlaugur Guðmundsson
vill ekki draga það í vafa að fréttin
um 25 þúsundirnar til Marconifélagsins
sé ósönn eftir að ritstjóri ísafoldar
hefir lýst söguna uppspuna einn og
ósannindi. Vér viljum heldur ekki ve-
fengja það, úr því hann segir það
sjálfur, að hann hafi litið svo á, að
það væri vansalaust fyrir þá menn,
sem áttu að hafa þurft að borga fé-
laginu þessar 25 þúsundir, að gera
það.
En hvað sem því líður, þá er það
alveg víst, að ekki var sagt svo frá
þessari lygasögn hér í haust, sem
hún væri vansalaus fyrir þessa menn.
Hún átti þvert á móti að sanna það
að fylgi þjóðræðisblaðanna við loft-
skeytin hefði stafað af því, að eig-
endur þeirra og flokksbræður hefðu
þurft að borga þetta fé, ef þeir fengju
ékki þingið til þess, að ganga að
samningi við Marconifélagið. Naumast
þarf heldur sérlega gáfumenn til þess
að sjá hvort sagan hafi verið smfðuð
í því skyni að gera ritstjóra ísafoldar
og félögum hans sæmd með henni.
Vitanlega er frásaga þessi ekkert
annað en ósvífið framhald þess róg-
burðar, sera birtur var í málgagni
ráðherrans í sumar, tilraun til þess
að blása í hann nýju lífi eftir miður
sæmilega útreið á þinginu.
Ritstjóri.
X
!Frá Jíoregi.
Frá fréttaritara Norðurlands.
Khöfii 25. nóv. ’05.
MÁKON 7. NOREOS-
KONUNG UR.
Eg hætti þar síðast, er Friðþjófur Nan-
sen var hér f Kaupmannahöfn að semja
við Carl Danaprins Friðriksson að gerast
konungur Norðmanna. Allálitlegur flokkur
hafði þá krafist þess, að það yrði ekki á-
kveðið um, hvort Noregur skyldi vera
konungsríki eða lýðveldi án þess, að því
yrði skotið undir atkvæði þjóðarinnar. En
ráðaneytið Michelsen var því mótfallið að
einum manni undanskildum. En konungs-
ættin danska krafðist þess þá, að almenn
þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram um, hvort
Norðmenn óskuðu þess, að Carl prins yrði
konungur þeirra. Varð þá ráðaneytið að Iáta
undan síga. Bar það tillögu upp um, að
kjósendur yrðu látnir greiða atkæði um,
hvort þeir vildu, að Carl prins yrði kon-
ungur Noregs. Þeir áttu að segja já, er
vildu það, hinir nei. Lýðveldissinnar mæltu
móti því, að greitt yrði atkvæði um það,
en vildu í þess stað láta ganga til at-
kvæðagreiðslu um, hvort Noregur skyldi
vera konungsríki eða lýðveldi. En þeir
urðu í miklum minni hiuta á þinginu. Var
svo haldinn fjöldi funda um alt land og tóku
helztu og mestu menn Noregs þátt í þessari
kosningahríð, svo sem Björnson, Nansen,
Sars, ráðherrarnir, skáldið Gunnar Heiberg,
er hélt hverja ræðuna annari betri fyrir
lýðveldinu Leikslok urðu þau, að Carl
prins var kosinn konungur með eitthvað
kringum 260 þúsundum atkvæða, eitthvað
um 70 þús. sögðu nei. Laugardaginn 18.
nóvember fór konungskosning fram á þingi
Norðmanna með hinni mestu viðhöfn. Allir
þingmenn voru skrautklæddir og hátíðablær
á öllu. Tveir menn úr flokki Iýðveldissinna,
vinstrimaðurinn Castberg og foringi jafn-
aðarmanna, presturinn Eriksen, lýstu yfir
því fyrir hönd flokka sinna, að þeir beygðu
sig fyrír vilja þjóðarínnar í þessu móli. Var
svo gengið til atkvæða um dagskrána, er
hljóðaði svo: »Stórþingið kýs Carl prins frá
Danmörk sem Noregskonung.< Var viðhaft
nafnakall og sögðu 116 já, enginn nei. Eftir
það var kosin 8 manna nefnd til þess að
fara til Kaupmannahafnar og sækja Carl
V. ár.
prins. Var Berner stórþingisforseti, nafn-
kunnur merkismaður, kjörinn formaður
hennar. Samdægurs héldu þeir af stað til
Kaupmannahafnar. í gær (mánudag 20.
nóv.) fengu þeir áheyrn hjá konungi. Fór
þar alt fram með hinni mestu dýrð og við-
höfn, og var þar viðstatt fjöldi stórmennis.
Hafði Berner forseti orðið fyrir nefndar-
mönnum og bað Kristján konung 9. að
veita samþykki sitt til, að Carl prins,
sonarsonur hans, yrði konungur í Noregi.
Svaraði konungur máli þeirra með stuttri
ræðu og kvað já við, og óskaði Noregi allra
heilla og hamingju. Eftir það ávarpaði hann
sonarson sinn nokkurum orðum og áminti
hann að gegna svo vandasamri stöðu með
trúlyndi og réttlátu hugarfari, og árnaði
honum alls góðs. — Var mikið um dýrðir
dag þenna á »hæstu stöðunrw. Krónprins-
inn gat þess f ræðu, er hann hélt, að hinn
nýi konungur hefði numið það hér í Dan-
mörku og á fósturjörðu konu sinnar, Eng-
landi, að engin stjórn hefði krafta til að
gegna byrgðarmikilli köllun sinni, nema
hún hefði traust fylgi þjóðar sinnar.
Mikill viðbúnaður í Kristjaníu að fagna
konungi og drotningu og varið til þess
ærnu fé. Sum frjálslynd blöð hafa bent á,
að betra væri að hafa eitthvert hóf á því,
því að nú væri harðæri mikið í Noregi,
atvinnuleysi og hungursneyð, skattarnir
háir o. s. frv. En orðum þeirra enginn
gaumur gefinn.
Carl prins hefir tekið sér nafnið Hákon
(á norsku: Haakon) 7, en sonur hans, korn-
ungur, sem nú er norskur krónprins, hefir
verið kallaður Ólafur. Konungar Noregs
heita því á víxl Hákon og Ólafur.
Guðmundur Hannesson,
héraðslæknir, hefir fengið tilboð frá
íslendingum í Dacota um að flytja
þangað; tilefnið auðvitað það, að það
kom til orða að hann sækti héðan af
Akureyri. Honum heitið 12 til 15 þús-
undum kr. tekjum. —
Vonandi þarf Nl. ekki að færa aðra
sönnun en þessa fyrir því að G. H.
mundi geta fengið læknisstörf sín betur
borguð annarstaðar en hér, þó sú kenn-
ing sýnist hafi hneykslað suma smæl-
ingja hér í bænum.
Húsbruni.
í Reykjavík varð mikill húsbruni 9.
f. m. Brann þar Félagsbakaríið og í-
búðarhús, sem var eign sama félags.
Húsin voru f vátryggingu fyrir 50 þús.
kr., en óvíst þó hvort eigendur verða
skaðlausir. Hinn almenni mentaskóli var
lengi í mikilli hættu og alt út úr honum
borið. Slökkvitól bæjarins reyndust ekki
í góðu lagi.
Rjómabúsfélag Möðruvalla
hélt aðalfund sinn 3. þ. m. á Möðrttvöll-
um í Hörgárdal. Búið starfaði að eins Iið-
uga tvo niánuði í sumar, svo framleiðslan
varð lítil, tæp 4 þúsund pund. Meiri hluti
sntjörsins seldist allvel, en fyrsta sendingin,
sent Faber í New-Castle seldi, náði 78 aura
verði. Meðalverð smjörsins varð engu að
síður að frádregnum kostnaði unt 74 aura
með væntanlegum verðlaunum, og má telja
það ágætt. Voru félagstnenn yfirleitt mjög
ánægðir og taldist flestum svo til að þeir
hefðu bæði fengið meira smjör og betra
verð en nokkuru sinni áður. Ýmsir eru enn
á fétagssvæðinu utan félags, en nú er von-
andi að þeir sjái sér hag í því að ganga í
félagið. Því fleiri sent eru í félaginu og
framleíðslan er meiri, er arðurinn vissari,
því kostnaðurinn er nálega hinn sami hvort
búið er lítið eða stórt. - Bústýra er Helga