Norðurland - 01.10.1901, Blaðsíða 1

CV
cv
co
co
NORÐURLAND
Ritstjóri: Einar Hjörleifsson.
1. blað.
/Ikureyri, 1. október 1901.
I. ár.
jíorðurland!
Þú fjórðungur, sem fyltir landið hálft,
í fyrri tíð — pú bjarta Norðurland!
Frá elztu tíð pú áttir með pig sjálft,
og utan frá ei pektir haft né band;
nú hýmir þú við hafsins kalda sand,
sem hreld og gömul, særð og rúin álft!
Pín Hóla-dýrð, pín háa frelsistrú,
pín heimastjórn, pín réttu fjórðungsvöld,
sem fjöri og kepni fylti’ alls landsins öld,
pín fjögur klaustur, hundrað rausnarbú,
pitt aðalskyn, pín fræðimanna fjöld,
pín frægð og sómi — hvar er petta nú?
Þitt fyrsta tjón, pitt fyrsta voða-sár,
pú fekst, er yfir bezta manns píns hrer —
við höggstokk hans — pú feldir trega-tár,
en trúlaust, dáðlaust fleygðir síðan pér
að fótum sendum sjóræningja her,
og svörnum eiði keyptir skömm og fár!
En verst eg kveð pau kotungs-svikaráð —
pað „kongavit", er reyndist allra tjón —
er stól og skóla steypti jöfurs »náð"
og stofn pinn klipti, gamla Norðurfrón;
peir hefðu grett sig, Guðbrandur og Jón,
ef gefist hefði að sjá pann Loka-práð.
Þú skyldir vakna nú með nýrri tíð,
ó Norðurland, og rísa dauðum frá.
Þú átt að heimta aftur völd pín fríð,
pú áttir Iöngu blygðun pína að sjá.
Pú átt að boða ævarandi stríð,
unz önnur gullöld roðar fjöll pín á.
En við hvern stríða? Við pig sjálft, já sjálft!
Þú veizt peir gömlu erfðu knappan sjóð,
en gerðu pó úr fjórða hluta hálft]
peir höfðu trú og prek og frjáls manns blóð. —
Ó drúp ei meir sem dæmd og rúin álft:
Með drengskap fram og nýjan guðamóð!
En fyrst og seinast vertu pinna vörn!
Því vissulega horfir alt í strand,
ef foreldrin ei fræða sjálf sín börn,
pví fræðslan heima blessar pjóð og land.
Og heima vex á hjartalífsins rót
pað helgilyf er skapar siðabót.
Hef menning pína, samhug, dáð og sæmd
til sigurfrægðar, unga Norðurland!
Og verði fremd pín ferfalt meira ræmd
og frelsið innra giftu pinnar band.
En fánýtt er pitt frelsis skrum og raus,
sé fólkið deilt og pjóðin höfuðlaus!
Maffh. Jochumsson.
„ftorðurland.“
Með ráði nokkurra vina minna
leyfi eg mér, að því er til rit-
stjórnarinnar kemur, að bjóða
Norðlendingum sérstaklega og ís-
lendingum yfirleitt nýtt blað.
Kostnaðinn við fyrirtækið ber
hlutafélag, er stofnað hefir verið
í sumar. í forstöðunefnd þess fé-
lags eru Stefán Stefánsson, al-
þingismaður á Möðruvöllum for-
maður, Ólafur Briem alþingis-
maður á Álfgeirsvöllum og Sig-
urður Hjörleifsson héraðslæknir í
Grenivík.
betta félag hefir samið við
mig um ritstjórn blaðsins.
Til fyrirtækisins er stofnað af
tilfinningu fyrir ríkri þörf á nýju
blaði á Norðurlandi.
Þeir tímar hafa verið, er Norður-
land hefir á engan hátt verið eftir-
bátur annarra landsfjórðunga. Á
Norðurlandi hafa verið engu ó-
glæsilegri höfðingjar veraldlegir
og andlegir en annarstaðar. Á
Norðurlandi hafa verið engu minni
lærdómsmenn og mentafrömuðir
en annarstaðar. Á Norðurlandi
hefur þjóðin verið engu miður
mönnuð og framtakssöm, heldur
betur, en víðast eða nokkurstaðar
annarstaðar á landinu.
Þeir tímar hafa verið, er öllum
mönnum hefir verið þetta ljóst —
svo ljóst, að Norðurland hefir
verið litið öfundaraugum eigi að
eins fyrir þá djörfung, þá fram-
takssemi og þá menning, er þar
átti heima, heldur og fyrir það,
hve mikið kapp væri á það lagt,
að gera mönnum þá menningu
skiljanlega.
Óhætt er að fullyrða það, að
Norðurland er enn í fæstum grein-
um eftirbátur annarra landshluta.
Það sér hver maður, sem ferðast
um þetta land með opnum og
skynjandi angum. Það veit hver
maður, sem kynnist þeirri líkam-
legu og andlegu atgjörfi, sem
heima á norðanlands.
En því íhugunarverðara er það,
að um norðlenzka starfsemi, fram-
takssemi og menningu er mönn-
um nú orðið ókunnara en um
flest annað, er færa má í frásögur
af þessari þjóð.
Þetta stafar auðvitað af því, að
á Norðurlandi hefir nú um nokk-
um tíma ekki verið gefið út neitt
fréttablað, er því nafni geti heitið.
Á Suðurlandi em þrjú öflug blöð,
auk annarra smærri. Á Austur-
landi tvö. Á Vesturlandi hefir um
mörg ár verið gefið út blað, sem
nú er reyndar flutt suður, en mun
sinna Vesturlandi engu síður eftir
en áður, með því að ritstjórinn
er þar nákunnugur, og á þar mikil
viðskifti. Samt er vissa um að eitt
blað nýtt verður stofnað á Vest-
fjörðum í haust og líklegast tvö.
Norðurland hefir orðið mjög út
undan í þessu efni.
Úr þessari vöntun vill nú hið
nýja blað, NORÐURLAND, bæta.
Það vill leggja sérstakt kapp á að
skýra frá þvf, er á Norðurlandi
gerist, allri þeirri menningarstarf-
semi, er menn hafa hér með hönd-
um, jafnframt því sem það vonar
að þurfa ekki að standa öðmm
blöðum landsins á baki að því,
er öðmm fréttum viðkemur.
Blöðunum er ekki eingöngu
ætlað að færa lesendum sínum
fréttir; þau eiga jafnframt að ræða
mál þjóðarinnar.
Það liggur í hlutarins eðli, að
blaðið NORÐURLAND vill eink-
um leggja kapp á að framfara-
mál Norðurlands verði rædd sem
bezt. 011 atvinnumál Norðlend-
inga vill það gera sér sérstakt far
um að styðja. Talsmaður vill það
gerast fyrir öllum sanngjörnum
kröfum þeirra.
En vitanlega hygst ekki hið
nýja blað að binda sig við