Norðurland - 27.01.1910, Blaðsíða 3

Jarðskjálftar.
A laugardagsmorguninn síðastliðinn
voru hér allmiklir jarðskjálftar. Að
því er menn vita, byrjuðu þeir á 8.
tímanum f. h. En kl. 7,50 kom afar-
snarpur kippur, er talið er að staðið
hafi yfir nálægt >/2 mínútu- Jsrðskjálfta-
aldan virtist koma frá suðaustri. Hús-
in nötruðu og brast í hverju tré,
munir köstuðust sumstaðar niður af
hillum og ofnar höíðu hrunið að minsta
kosti 1' 3 húsum. Skemdir á tréhús-
um eru hér engar, eða ekki teijandi,
en sprungur komu nokkurar í stein-
steypuveggi. Allan þenna dag voru
menn að' finna hér kippi og jatnvel
2—3 daga á eftir. Veit víst enginn
tölu á öllum þeim kippum
í Reykjavík hafði jarðskjálfti þessi
alls ekki gert vart við sig. í Hrúta-
firði höfðu menn orðið hans varir, en
á Húsavfk álíka og hér. í Þingeyjar-
sýslu yfir höfuð hefir hann orðið mjög
snarpur. Hafði hann valdið skemdum
á húsum á Eyjadalsá, Öxará, Ljósa-
vatni og Landamóti. A Skarði í Dals-
mynni hafði kjallari undir húsinu hrun-
ið niður til stórskemda. A Öxará hrundu
göngin saman. Fólk var inni, en börn
komin út. Óttuðust menn að þau heíðu
orðið undir veggjunum, en þau fund-
ust rétt á eftir heil á hófi. í Mývatns-
sveit hefir ekki frézt um skemdir.
Þykkur ís á Mývatni hafði allur sprung-
ið sundur og óljós frétt um að jörð
hafi eitthvað raskast þar í sveitinni.
Líklegt er að víða að fréttist um smá
skemdir, en hvergi munu bæir hafa
hrunið, eða stórskemdir orðið, né held-
ur slysfarir á mönnum eða skepnum.
X
yjir/ýsing bankastjóranna.
Bankastjórarnir, sem frá var vikið,
sendu út svohljóðandi yfirlýsingu þeg-
ar þeir heyrðu útdráttinn úr niður-
stöðu bankarannsóknarnefndar, þann
sem prentaður var eítir símskeyti í
síðasta blaði Norðurlands:
Til almennimrs.
Skýrsla bankaransóknarnefndarinnar er
ekki enn komin út, oss hefir eigi gefist
kostur á að sjá útásetningar rannsóknar-
nefndarinnar. En þrátt fyrir það hefir ráð-
herrann hvað eftir annað látið »ísafold«
auglýsa ýmislegar sakargiftir gegnjoss. Þetta
sæmir ef til vill ritstj. »ísafoldar« en ekki
ráðherra íslands.
í »ísafold« á laugardaginn er var, eru
enn á ný bornar sakir á oss, og fyrir
þeim borin skýrsla rannsóknarnefndar.
Að svo vöxnu máli látum vér oss nægja
að mótmæla þessum sakaráburði, og sér-
staklega staðhæfingunni um 400,000 kr.
tap bankans, sem er hrein fjarstæða, um
leið og vér mótmælum fastlega öllu atferli
stjórnarinnar gagnvart Landsbankanum,
og bendum almenningi á hið ósæmilega
háttalag, að láta >ísafold« á blaðsins á-
byrgð birta sakargiftir gegn oss, undir því
yfirvarpi, að það séu útdrættir úr skýrslu
rannsóknarnefndarinnar, í stað þess að birta
skýrsluna sjálfa. Vér munum á sínum tíma,
ef skýrslan nokkru sinni kemur fyrir vor
augu, tjá almenningi andsvör vor gegn
sakargiftum þeim, sem stjórn og rannsókn-
arnefnd vili vera þekt fyrir að bera fram
í sínu eigin nafni, sér og framkomu sinni
til réttlætingar.
Tryggvi Gunnarsson.
Eiríkur Briem. Kristján /ónsson.
Asökun bankastjóranna til ráðherra
og ísafoldar er ekki á rökum bygð.
Það eru einmitt þau málgögnin, sem
telja sig málsvara þessara manna og
eru það líka, sem látlaust hafa borið
\
15
Nl.
lognar sakagiftir á ráðherra, síðan
bankamálið hófst. Furðanlegt að full-
tíða menn skuli kvarta undan því, að
ráðherra verji sig fyrir þeim sakar-
giftum og rangfærzlum. Annars málið
þess eðlis, að óhjákvæmilegt var, að
um það yrði rætt í blöðunum.
Þá rugla þeir einkennilega saman
þvf, sem komið hefir fram við þá
sjálfa og því sem komið hefir fram
við bankann, rétt eins og þeir væru
bankinn. Flestir munu lfta svo á, að
þeir séu það ekki. Og hafi bankinn
tapað stórfé við stjórn þeirra og ráð-
stafanir, sýnist það ekki verulega
hættulegt fyrir bankann, að þeir fari
frá honum.
Aðdróttunina um að skýrslan muni
aldrei koma fyrir augu þeirra, hefir
verið drepið á nægilega á öðrum stað
hér í blaðinu.
En hvað mótmæli þeirra gegn niður-
stöðu nefndarinnar sneitir og sérstak-
lega að því er snertir 400,000 kr.
bankalánatapið, er 1 angskynsamlegast
að gera ekki of mikið úr henni, þang-
að til menn hafa séð rannsóknar-
skýrsluna. — Það hefir komið fyrir
áður, að menn eru ekki beztir dóm-
arar í sinni eigin sök.
X
Sjónleikur.
Hér hefir verið sýndur sjónleikur í
3 kvöld samfleytt, sem nefnist Sherlock
Holmes og verður víst sýndur nokkr-
um sinnum ennþá, því áhorfendurnir
skemtu sér mæta vel.
Manni liggur við að furða sig á,
hve mikið er af sæmilegum leikkröft-
um í svona litlum bæ. Væri valið úr
þeim kröftum með smekk og eftir
hæfileikum hvers leikenda, væri hægt
að sýna hér fjölda ágætra leikrita
og fá til þeirra sæmilega leikkrafta.
I þessum leik taka um 20 manns
meiri og minni þátt. Náttúrlega eru
hlutverkin leyst misjafnlega vel af hendi
en ekkert svo, að lýtin séu stórkost-
leg.
Langmest kveður að leik Guðmund-
ar Guðlaugssonar, sem leikur höfuð-
persónu leiksins og ber leikinn á herð-
um sér yfir leiksviðið. Honum tekst
sumstaðar sérlega vel að lýsa, með
leik sínum, þeim yfirburðum, sem
Sherlock Holmes á að hafa yfir alla
þá, sem hann skiftir við í leiknum.
Honum tekst ekki alstaðar jafnvel, en
oftar en hitt er ánægja að horfa á leik
hans.
Glæpamannakongurinn er annað hlut-
verkið, sem bezt er farið með. Það
gerir Jónas Þórarinsson, óvanur leikari,
sem sýndi þó ótvíræða hæfileika í vet-
ur, er hann lék Glob í Hermanna-
glettum. Hlutverkið er alt annað en
aðlaðandi, maðurinn sem hann á að
sýna er samvizkulaus fántur, $n allir
hafa þó ánægju af að horfa á hann.
Þá leikur Margrét Valdemarsdóttir
frú Larrabee að mörgu leyti vel, en þó
einkum síðast í leiknum, þar sem mest
reynir á hæfileikana.
Fleiri leikenda verður ekki getið f
þetta sinn, vegna rúmleysis í blaðinu.
X
Siðustu jarðskiálftafréttir
segja að jarðskjálfta hafi orðið vatt á
laugardaginn bæði í Árncssýslu, á lsa-
firði og á Seyðisfirði, og gera meira
úr jarðskjálftanum í Hrútafirði, en gert er
á öðrum stað hér í blaðinu.
Við vöggu drengsins míns.
Eg hafði oft og einatt átt tal við
bindindismenn um málefni það, er
þeir berjast fyrir: Utrýming áfengis-
nautnar með aðflutningsbanni. Og altaf
hafði eg verið á annari skoðun en þeir
í aðalatriðinu. Raunar var eg ekki á
móti því, að menn gerðust bindindis-
menn, þó eg teldi það óþarft fyrir þá,
er annaðhvort alls ekki neyttu víns,
eða þá svo lítið, að það gerði þeim
engan skaða. Eitt viðurkendi eg þó
fúslega með bindindismönnunum: að
ofdrykkjan væri lands og lýða tjón og
með henni sköpuðu einstakir menn sér
þrautir og þjáningar og eyðilegðu sjálfa
sig. »Já, en þessum mönnum viljum
við bjarga« sögðu andstæðingar mfnir,
»en sumum þeirra að minsta kosti
verður ekki bjargað með öðru en að-
flutningsbannslögum.* Eg gat ekki
mælt á móti þessu, því eg þekti nokkra
menn, sem var ekki sjáanlegt að mundu
láta af drykkjuskap á meðan þeir gætu
náð í dropann.
En svo svaraði eg á þá leið, að
þcssir veslings drykkjubjálfar yrðu þá
að eiga sig, þvf alveg væri fráleitt að
fara að leggja persónulegt haft á alla
þá menn, er neyttu víns í hófi, vegna
þessara fáu ræfla, sem létu freisting-
arnar leiða sig f gönur, í stað þess
að hafa vald yfir þeim.
»Þessi skoðun byggist á engu öðru
en kœrleiksleysi til meðbræðranna*
sögðu bindindismennirnir, og svo héldu
þeir oft langar ræður fyrir mér um
það efni, en þá var mér oftast nóg
boðið og kvaðst eg þekkja æsingarnar
og öfgarnar í templurunum þegar um
mál þetta væri að ræða. Eg mótmælti
því harðlega að þessi skoðun mín
bygðist á kærleiksleysi, heldur væri
hún sprottin af kærleika til persónu-
legs frelsis meðbræðra minna. Svo
þegar við slitum talinu, voru vanalega
báðir gramir. Andstæðingar mínir yfir
því að hafa ekki getað sannfært mig,
og eg yfir kærleiksleysisáburðinum,
sem eg þá var sannfærður um að væri
með öllu rangur. Seinna komst eg á
aðra skoðun og skutuð þið nú fá að
heyra, hvernig það atvikaðist.
Dag einn sat eg í svefnherbergi
mínu glaður í skapi og horfði á fall-
ega litla drenginn minn, sem svaf vært
í vöggunni sinni. Enn var hann ekki nema
fárra mánaða gamall. Þarna svaf hann
svo vært og sakleysisblærinn hvíldi
yfir litla andlitinu. Eg fann glögt, að
þetta var ofurlítill engill, sem eg átti,
laus við alla synd og sorg og óspiltur
af hinu illa í heiminum. Hann var
sakleysisins blóm, sem eg vildi verja
öllu lífi mínu og kröftum til að vernda.
Svo var einsog alt í einu syrti að
í huga mínum. Eg veit ekki enn hvern-
ig það atvikaðist. Eg fór að hugsa
um þá mörgu óhamingjusömu menn,
er eg hafði kynst á Kfsleiðinni og sem
eg fann að höfðu verið orðnir spiltir
og illir. Einhverntíma hefðu þeir nú
samt verið saklausir englar, einsog
litli drengurinn minn var núna og ein-
hverntfma hefðu að líkindum foreldr-
ar þeirra setið við vöggur þeirra fullir
af von og gleði. Og vonirnar þeirra
hefðu svo ræzt á þennan hátt. Einhver
skelfing gagntók mig allan. Hvað skyldi
liggja fyrir þér elsku barn, ef þér verð-
ur lífs auðið? hugsaði eg. Mér flugu
í hug allir drykkjuræflarnir. sem eg
hafði þekt, sem orðnir væru að afhrök-
um veraldar og gjörspiltir af völdum
áfengisins.
Eg sá í anda drenginn minn vera
orðinn að. fullorðnum manni, sá hann
slást í flokk með drykkjumönnum og
súpa úr fyrsta staupinu, hálfnauðugan
þó, svo úr öðru með betri lyst, og svo
sá eg hann halda áfram, fyrst sem
hófdrykkjumann og svo sem ofdrykkju-
mann og seinast verða einn af þessum
afhrökum, sem enginn gæti hjálpað.
Það sló köldum svita út um mig allan
og eg hafði ekkert viðþol. Hvaða sönn-
un hafði eg fyrir því, að þetta gæti
ekki komið fyrir Iitla drenginn minn?
Eg fann að mér mundi þykja það sárt
að sjá hann fölna og deyja svona ung-
an og saklausan og þó væri það eins-
og leikur hjá hinu fyrnefnda. Hvað
gat eg gert? Nú fann eg að eg vildi
leggja alt í sölurnar fyrir barnið mitt,
jafnvel líf mitt, ef því hefði verið að
skifta. Persónulega frelsið mitt varð
létt á metunum, þegar kærleikurinn
til barnsins míns var annars vegar.
Og nú skýrðist alt fyrir mér á auga-
bragði. Bindindismennirnir höfðu haft
rétt að mæla. Það var af kærleiksleysi
til meðbræðranna að eg ekki var að
flutningsbannsmaður. Hefði eg hugsað
um alla á sama hátt og eg hugsaði
um barnið mitt, þá hefði eg fyrir löngu
verið orðinn bindindismaður og þá
hefði eg líka verið eindreginn aðflutn-
ingsbannsvinur. Og nú er eg hvoru-
tveggja- Og nú ann eg þeim málum
mest allra mála. Nú er skap mitt
komið í ró aftur.
Barnið mitt sofandi í vöggunni gat
óafvitandi sannfært mig um það, sem
bindindismennirnir aldrei gátu. En kyn-
lega þykir þeim viðbregða, að eg skuli
vera orðinn ötull liðsmaður þeirra og
innilega glaðir eru þeir yfir því og
þó hefir enginn eins mikla ánægju af
breytingunni eins og eg sjálfur.
Sóltýr.
X
Aukaþingsmeirihluti
í Skagafirði!
Ekki sýnist mjög mikið af honum
að láta, eftir því sem til fréttist. Á
fundinum á Sauðárkróki greiddu 15
atkvæði með aukaþingi, en 11 á móti.
En aðgætandi var, að einn hreppurinn
sendi engan fulltrúa á fundinn, af þvf
kjósendur þar voru andvígir þessu
aukaþingsbraski.
En nú bætist sú fregn við, og er
hún hér höfð eftir skilorðum manni,
sem vel mátti um það vita, að 4 af
þessum 15 aukaþingsfylgjendum hafi
verið kosnir í því skyni, að mótmæla
aukaþingshaldi. Þeir voru þessir: Full-
trúarnir úr Staðarhreppi Jón Jónsson
á Hafsteinsstöðum og sonur hans Árni
Hafstað í Vík og fulltrúarnir úr Haga-
neshreppi síra Jónmundur Halldórsson
á Barði og Páll Árnason á Mói. .
Þeir hafa þá skilið þjóðræðið uppá
sína vísu, fulltruarnir þeir.
X
Veðursímskeyti til JMIs
frá 16. til 22. jan. 1910.
Ak. Gr. Sf. Bl. ís. Rv. Þh.
s. -2.0 - 4-8 , 0.6 0.7 - 2.8 0.2 5-5
M. i-5 - 2.4 1.6 1.6 0.7 - 1.2 4-7
Þ. - i'S 0.0 0.6 - 1.4 - 2.S i-S 4.4
M. - 6.3 -12.0 - 3-2 - 5-5 - 6.7 - 7.0 2.2
F. - 7-0 -12-5 - 4-9 -13-4 - 5-4 - 9-4 - 1.2
F. -14-5 -14.0 - 7-6 -17.0 -11-3 - S'O - 3-0
L. -15.0 -16.0 - 8.7 -10.0 -10.0 - 3-5 - 4.5
Kl. (f.h.) 7 — 7 — 6 — 7 — 7 — 7 — 6