Norðurland - 09.12.1911, Page 2

Nl.
186
Kaupið aðeins gagnlegar JÓLAGJAFIR, og kaupið þær í BRAUN8 VERZLUjM.
Svuntuefni úr silki og ull. 2.00 — 12.50. Tilbúnar ullar- svuntur við peysuföt. Kvenslipsi silkiklútar frá 0.90. Skinnbúar af mörgum tegunduin frá 1.10 — 13.00. Húfur. ... Millipils smekkleg úr Moire og ull frá 2.00—7.50. Kjólatau úr ull og bómull. Musselin frá 0.26—0.85. Stór sjöl Og Ullar-höf- uðklútar. Regnhlífar hunda dömum 1.75—5.00. Hanzkar úr hvítu skinni, ullar og atrakan- hanzkar.
Alfatnaðir, frakkar, stór- treyjur. Unglinga- og drengja- föt og frakkar Smekkleg karlmanns- vesti úr »Plyds« og ull. Tau- buxur frá 3.20 — 10.00. Fallegar manchett- skirtur hvítar og mis- litar frá 3.50—6.00. Hálstau, slaufur, bindi, axlabönd. Skinnhúfur, enskar húfur af mörgum tegundum. Peysur handa drengjum og fullorðnum. Vindlar í '/2 Og 1/4 kössum.
Með »Mjölni« kemur afar mikið af nýjum varningi.
Símfrétiir.
Reykjavík, 9. des.
Loftskeyti í Svíþjóð.
Það þykir stórtíðindum sæta, að
Svíar hafa sagt sig úr sambandi við
stóra norræna ritsímafélagið og ætla
að koma á loftskeytasambandi hjá
sér innanlands.
Sæsíminn er slitinn
einhversstaðar milli Færeyja og ís-
lands. Búist er við að hann verði
ekki kominn í lag fyr en að 8 — 9
dögum liðnum, í fyrsta lagi.
Nafnbætur.
Eiríkur Briem fyrv. prestaskóla-
kennari hefir verið sæmdur prófes-
sorsnafnbót, og Jensen vélarstjóri á
Botníu er gerður riddari.
Minningarsjóður
Skúla Magnússonar fógeta.
Reykvíkingar hafa gefið á fjórða
þúsund krónur til minningarsjóðs
Skúla Magnússonar. Eru það eink-
um kaupmenn og atvinnurekendur
sem mest hafa gefið.
Edinborgarverzlun, „Miljónafélag-
ið" og H. P. Duus verzlun hafa
gefið 500 krónur hver, og Björn
Kristjánsson bankastj., Th. Thorstein-
son kaupm. og Quðjón Sigurðsson
úrsmiður hafa gefið 200 krónur
hver.
Minningarhátíðin.
Jón Jónsson sagnfræðingur heldur
alþýðufyrirlestur um Skúla Magnús-
son á 200 ára afmæli lians, næsta
þriðjudag, og fjölment samsæti verð-
ur haldið um kvöldið.
Hannesi Hafstein
var haldið samsæti í Rvík á afmæli
hans 4. þ. m. Voru það einkum
pólitískir fylgismenn hans, sem sam-
sætið héldu.
Boinia kom til Reykjavíkur í nótt.
X
Skutrzasvelnn.
Um nýársleytið í vetur cru liðin 50
ár síðan leikritið Skuggasveinn, eftir
Matth. Jochumsson, var fyrst leikið
hér á Akureyri. Hefir leikendum bæ-
jarins þótt vel hlýða, að sýna nú leik-
inn á 50 ára aímæli hans, og er þeg-
ar byrjað að undiibúa sýninguna.
Skúli landfógeti.
í 200 ára minningu hans hefir Sig.
bóksali Kristjánsson gefið út æfisögu
hins mikla manns, með mikilli snild
og kostnaði. Er það 400 bls. bók á
5 kr. (í bandi); er dýrleikinn, sem þó
er hæfi'egur, það eina er oss sýnist
sem að henni megi finna — úr því
hún átti að vera aiþýðubók — varð
að vera það. Almenningur kaupir ekki
í snatri svo dýra bók, en nú á að
minnasi Skúla 12. þ. mán.! En hitt
er satt: minning mannsins deyr ekki
þótt fáir kaupi bókina, fyrir næstu jól,
og það er bótin. Bókin er 2. prentun
æfisögu Skúla eftir Jón sagnfrœðing,
er prentuð er í »Safni til sögu íslands*
og samin var fyrir 15 árum, nú auk-
in og endurbætt með ýmsu, er hinum
ágæta sagnameistara þótti ábótavant.
Nú fylgja og sögunni 2 myndablöð—
af Viðeyjarhúsum annað, en hitt af
Reykjavík á dögum »Innréttinganna«;
svo fylgir og sýnishorn af rithönd Skúla,
svo og mjög fróðleg »FylgiskjöU : bréf
og skýrslur, ádeilu og skopkvæði, sem
alt bregðuF upp íyrir oss lifandi ljós-
mynd samtímans, — bregður upp fyrir
oss skuggsjá þjóðar vorrar fyrir rúmri
öld sfðan í þá verandi hversdagsbún-
ingi máls og menningar! Hvílík ger-
breyting á svo örstuttum tíma — þá
samanborið við nú\ Flettið upp, góðir
lesendur, kaflanum C »Frietter um ís-
land«, sem byrjar svo:
»Forkiert vending under Færejum
forþienaðe manaðarlegu i Arendal i
Noreg.« Ef íslenzka á að heita, líkist
það helzt hádanskri skötustöppu soð-
inni í horblöðkuvatni og hnerrirót!
Og þó eru fyrirtaks glepsur til fagn-
aðar og fróðleiks ( og saman við!
Bókin er dýrgripur og þjóðargersemí.
Eg hygg og að ísland hafi aldrei fram-
leitt veigameiri mann eða stórfeldari
skörung en Skúla síðan Egill var vatnr
ausinn. Og blessaður sé karlinn eins
fyrir brestina sína! hann lagði þá ekki
í lágina, og þegar út af flaut, fór
hann heim og söng Hallgrímss'álma!
Og vel sé meistara vorum Jóni sagn-
fræðingi! Ríkir menn erum vér enn,
íslendingar, að eiga að m. k. þrjá
sögumenn, þá Jón, Björn og Boga,
sem allir eru hafnir yfir hugmóð og
hlutdrægni! Alt annað má fyrirgefa en
óréttvísi gagnvart gyðju sögu og sann-
oLVn0Zs7 UNIVERSAL.
leika, svo sem t. d. í því, að láta
pólitíska hleypidóma og erjur glepja
sig svo, að viðurkenna ekki velgerðir
Dana, þegar þeir eiga það skilið.
M. J.
Hvað er Universal?
Erlend tíðindi.
Höfn 22. nóv. 1911.
Nobel-verðlaunin í bókmentum í ár
fær Frakkinn Maurice Maeterlinck.
Er hann nafnfrægur maður fyrir sjón-
leiki sína (hefir samið 12 sjónleiki; af
þeim er einna kunnastur Monna Sanna,
sem nú er leikinn í 75 leikhúsum á
Þýzkalandi, og auk þess víða annars-
staðar). Auk þess hefir hann fengist
mjög við þjóðfélagsfræði og ritað fjölda
bóka um það efni, og getið sér mik-
inn orðstír fyrir.
I efnafrœði fær þau frú Curie í Par-
ís fyrir radíumrannróknir sínar. Fekk
hún þau einnig, ásamt manni sínum,
fyrir nokkrum árum.
Eoringjaskifti í afturhaldsflokknum á
Englandi hafa nýlega orðið. Baíour
er stjórnað hefir afturhaldsmönnum
síðan 1903, lét nýlega af flokksstjórn.
Kvaðst hann vera orðinn of gamall
(63 ára). En orsökin mun vera klof-
ningur sá, er varð í flokk hans, með-
an á veto-málinu stóð, eins og skýrt
hefir verið frá: Halsbury og félagar
hans vildu berjast til þrautar og draga
veto-málið þannig á langinn, en Bal-
four vildi láta undan, eins og varð.
Nú hafa Halsbury og áhangendur hans
gert Balfour upp á sfðkastið ýmsar
skráveifur, og hefir hann því látið
undan síga. Eftirmaður hans var kos-
inn af floknum Bonar Law ofursti, er
vart mun skipa sætið eins vel og Bal-
four, er alkunnur var íyrir dugnað
sinn og stjórnmálaspeki.
Á Þýzkalandi var nýlega rætt um
Marokko-málið, er nú er á enda kljáð,
í þinginu þar. Þykja Frakkar hafa unn-
ið í þeim samningum, og réðuat ýms-
ir þingmenn því á kanzlarann, v. Beth-
mann-Hollweg og utanríkisráðgjafann.
Hefir kanzlarinn orðið ósáttur við flokk
sinn, og mun þetta hafa töluverð á-
hrif á kosningarnar, er fram eiga að
fara eftir nýárið. En mestum tíðindum
þótti sæta, að ríkiserfinginn þýzki dró
taum þeirra, er réðust á kanzlarann,
og sýndi þess ótvíræð merki, meðan
á deilunum stóð; sat hann í hirðstúk-
unni í þinginu, kinkaði kolli til þeirra
er réðust á kanzlarann, o. s. frv. Keis-
aranum geðjaðist ekki að þessu og á-
vítti son sinn fyrir á eftir, og segja
nú þýzk blöð, að keisarinn hafi dæmt
son sinn í 30 daga stofufangelsi.
»Nordland♦ heitir nýtt tímarit, er
gefið er út á Þýzkalandi; á það ein-
göngu að flytja greinar um Norður-
lönd, svipað og franska tímaritið Re-
vue Scandinave. Einn er ritstjóri fyrir
Noreg og Danmörku og annar fyrir
Svíþjóð og Finnland. Mætti ske, að
límaritið kæmi íslandi að gagni, þó
. ekki sé sérstakur ritstjóri fyrir það,
eins og franska tímaritið, þar eð blað-
ið mun hafa þarfir ferðamanna fyrir
augum, og flytja myndir hvaðanæfa að
frá Norðurlöndum.
Uppreisiin í kjna. Vér lukum þar
sfðast við, er lýðveldinu hafði verið
lýst yfir í fjölda mörgum borgum.
Uppreistarmönnum gekk nú enn betur,
og náðu meðal annars Kanton og Nan-
king á sitt vald. í Nanking varð skæð-
ur bardagi, og flúðu 70,000 manns úr
borginni, meðan á þessum skærum
stóð. Keisarinn var flúinn úr Peking
og kominn norður til Mukden.
Tókust nú samningar milli stjórn-
arinnar og uppreistarmanna, og lauk
þeim á þá leið, að stjórnin fól Juan-
Shi-Kai að mynda ráðaneyti.
Ófriðurinn milli ftala og Tyrkja.
Honum heldur enn áfram, og verður
ekki enn séð fyrir endalok. Lið ítala
er nú dreift yfir stærra svæði. Nálægt
Akaba við Rauða hafið hafa Tyrkir
safnað 10,000 manns herliðs, af því
þeir hafa búist þar við árás af Itölum,
sem þó hefir ekki orðið enn. Tyrkir
eru nú farnir að missa von um að ná
Tripolis á vald sitt aftur, og hafa því
enn á ný leitað friðar; kváðust þeir
vilja viðurkenna yfirráð ítala í Tripolis
gegn því, að þeir (ítalir) gyldu þeim
álitlega fjárhæð í skaðabætur, en ítal-
ir gengu ekki að þessum kostum. -—
Smáorustur hafa verið háðar hér og
hvar, t. d. við Manir, þar sem ítalir
mistu 150 manns. Herkostnaður ítala
er talinn 1'/2 miljón líra daglega (1
líri — 72 au.). Eftir síðustu fréttum
búast Tyrkir við árás af hendi ítala
austur frá við Saioniki; hefir ekkert
spurst til flota ítala í nokkra daga,
og er því búist við að hann sé á leið-
inni austur og muni leggja einhverja
af eyjum Tyrkja undir sig til þess að
ógna þeim.
X