Norðurland - 28.02.1914, Side 1

XIV. ár.
Bændur á þingi.
II.
^þingistíðindin gefa að vísu ekki
%ga hugmynd uni alla þingmensku-
i ^semi þingmanna. Meðal annars er
'^ljóður
%
r á ráði þeirra, að þau gera
'"dum lítilhæfa og ónýta þingmenn
tHeðal-lags þjóðfulltrúum, ef þeim
sömu er sýnt um að „lagfæra“
^Urnar sínar áður en þær eru prent-
,,^n í þessu efni, hvernig bændur á
ln8> varðveiti þar hag alþýðu íslands,
Cru. Þau ábyggileg og óyggjandi.
^ þinginu í sumar var borið fram
Iru
st<
rnvarp, sem varð að lögum, um
H;
;°fnun
svonefnds »Bjargráðasjóðs«
,tln á að vera til bjargráða í harð-
^Un’> en þau lög eru slík handa-
°nim, vanhugsuð á alla vegu og
aus f eðli sínu, að eg vil sem minst
, ^ þau tala. Tilgangur höfundar þeirra
l^ir líklega verið góður og mannúð-
5Ur> en bændur þingsins sem áttu
. vera þar á verði fyrir áganginum
j stéttarbræður sína — þeir gleyptu
t"%arpið hugsunarlaust og skilnings-
| p eins og hungraðir sauðir gras.
^ v< hver er aðalþráður laganna,
>uig á að stofna »Bjargráðasjóð-
því að leggja ne/skatt á alla
^Pýðu ivieð því að fara ofan í budd-
þína, bóndi sæll, og kreista und-
þínum blóðugu nöglum a/gjald af
^riunum þínum á ómagaaldri. Með
^ 1 að láta þig borga skatt af foreldr-
J11 Þínum, sem þú hefir tekið að þér.
því að láta þig borga toll af
u^UtTl þér og konu þinni, af ykkur
l ,Urn, sem ef til vill eruð farin að
tj|llsu> af löngu og þungu striti fyrir
! Cerunni> °g rétt á grafarbakkanum.
j Hit verður þú að borga!
| hvers vegna?
e8na þess að fulltrúi þinn — bónd-
sem þú valdir til að gæta réttar
I ^ þinginu af því hann »veit bezt
Kl, skórinn kreppir að« — hann sam-
lög um þetta.
^tlarðu svo að kasta bóndanum
svo lofsverða frammistöðu?
^Ugsaðu þig nú vel um!
i l9l^ta dæmi má taka frá þinginu
Þá var borið upp frumvarp
ý , iaunahækku n þingmanna. Bœndur
ef^pnu he/ðu vel getað felt það
ekk' r flefðu viljað. En þá langaði
tnikllSV° mikið ti]i Þess- ^a langaði
■neira í aura-viðbótina úr land-
lil að llatlcia sjálfum sér. Pá langaði
j 'áta »bóndann borga*, þó þeir
k°snir til þess að spara útgjöld
v^a Ullnar- Þa langaði til þess að
j h^i, *sIa,fum sér næstir« — og þeir
5 íac,UðU kaupið sitt um fÍórar krónur
^énu' kaskkuðu bað ur sex UPP 1 tíu
etlnilega p,afa þejr hugsað sem svo:
'ofaði nú reyndar kjósendum
, skyldi reyna að spara útgjöldin

Þetta er
Ur
skrambi slæm »bit« fyrir
°g búalið, mig sjálfan eins og
Akureyri 28. febrúar 1914.
Íslands-vísur Jónasar Guðlaugssonar.
(Laus þýðing.)
Ó, svarið oss /mukar /rá Herjans forna sal,
sem horfðuð /yrst á œginn er strendur vorar fal
og /réttuð síðan forlög vor um fjöll og grund og dal.
Varð frelsið ei vor eign fyrir afreksverk og blóð?
Varð ísland ei þin varðstöð, þú Norðurlanda þjóð?
Og varð það eigi frægt fyrir vit og hetjumóð?
Vor fósturjörð er spottuð, vor frelsisþrá er smáð;
en Frón skal rétt sinn verja með kra/ti, lífi og dáð;
vort tungumál og vilji er vorn af drottins náð.
Hvort þekkið þér þau kynstur, er þjáðu vora þjóð,
svo þrurna mættu steinarnir rauna vorra Ijóð
og kveða helgan hásöng um þol og þrek og móð.
Peir riku rnenn í hásölum hlusta á söngsins dls
og höfuðskáldin kveða þeirra stórvirkja pris
en fátt er sagt um fólkið, sem berst við bál og is.
En lifi fólk það samt, og sýni að það sé þjóð:
er þylur hálfri veröldu ódauðleg ijóð;
þá spotti þeir sem vilja minn einfalda óð!
Að verja sitt upphaf, sem höfðu gleymt,
svo alt varð að gulli, sem minnið hafði geymt:
það er stœrra en sú fordild, sem fíflin hefur dreymt!
Á bróðirinn að gjalda að giftu slíka bar?
Ó, gefið Sviar, Norðmenn og Danir oss svar.
Hvað ísland er, þér vitið, eti ekki hvað það var.
Og svarið oss nú haukar frá Herjans forna sal,
sem horfðuð yfir æginn, er strendur íslands fal
og fylgduð vorri sögu um sveitir, fjöll og dal.
Hvort lifir ekki enn þá vor aldna, djúpa þrá,
og itursnjalla tungan sem landnámstímum á
er hetjuljóðin kveður, sem himinskautum ná?
Pvi grœnn er enn vor hólmi með hjarnís og glóð
og hulinshjálm í augum ber enn þá sveinn og fljóð:
Setjið oss í sólskin, þá þekkist íslands þjóð!
M. J.
þá. En af því eg á sjálfur að fá við-
bótina, sem þingmaður, stend eg bet-
ur að vígi, sem bóndi, að bera »bit-
ina«. Og stéttarbræður mínir heima í
sveitum, þeir verða búnir að gleyma
þessu þegar kosið verður næst.« —
Og segðu mér nú eins og er bóndi
góður og segðu mér satt. Varstu ekki
alveg búinn að gleyma þessu?
Jú, eg sé það á þér, þó þú svarir
ekki. En nú þegar eg minni þig á það,
veit eg að þú áttar þig. Eg veit að
þú ert eins og gömlu íslendingarnir,
að þú gleymir því ekki, ef einhver sem
þú hefir treyst á, svíkur þig í trygðum.
En þér dettur þó vonandi ekki f
hug að »kasta bóndanuin« við kosn-
ingarnar í vor, eftir svona dáðríka
frammistöðu?
Nei blessaður gættu að hvað þú
gerir. Nú er hann að »æfast« í þing-
menskunni! Og vonandi ferðu ekki að
gera þér grillur út af því í hverju,
eða á hvern hátt hann »æfir« sig sem
þingmaður! Hvort hann »æfir« sig í
að gera gys að vilja kjósenda sinna
og leggja á þá nýja nefskatta, eða »æf-
ir« sig í að hækka launin sin á þingi.
Þú verður vonandi ekki svo hlálegur
að gera neitt veður út af því, þegar
hann kemur til þfn, næstu daga, til
þess að útlista fyrir þér hversu ákaf-
lega það sé nauðsynlegt að kjósa —
bóndann á þing! — — — —— —
Franihald.
Eyfirðingur.
X
NÝJAR BÆKUR.
sendar »NORDURLANI)I«.
Nokkur smákvœðí
eftir \ ÓWfu Sigmrðar-
dóttir. Akureyri fOdá-
ur Björnsson) i913>
í fjölmennu samsæti sem haldið var
hér í bænum í vetur, var meðal
annara þátt-takenda kona ein, roskin
nokkuð, sem flestum var ókunn og
ýmsir voru að leiða getur að hver
væri. Andlit hennar var fjörlegt og
gáfulegt, og augun og svipurinn sögðu
til, að hún fylgdi með athugalli eftir-
tekt og fullum skilningi öllu sem fór
fram í veizlusalnum. Þegar hin »opin-
beru full« voru tæmd og »orðið varð
frjálst« stóð maður einn á fætur, og
talaði iyrir minni skáldkonunnar Ólaf-
ar á Hlöðum. Og á því, hvert hann
beindi máli sínu, varð mönnum Ijóst
hver hún var, utanbæjarkonan, sem
þarna var komin. Flestir eða allir þektu
nafnið, og skál hennar var tæmd með
sýnilegri samúð á hverju andliti.
Ölöf á Hlöðum er ekki hávær kona
né fasmikil, heldur þægilega laus við
þá sundurgerð er einkennir margar
konur, sem á einhvern hátt koma fram
opinberlega, í ræðu eða riti, eða á
»kvenfrelsisfundum.« Og eins eru kvæð-
in hennar. Þau láta ekki mikið yfir
sér. Og fyrir einkunnarorð bókar sinn-
ar hefir hún valið sér þetta spakmæli
Steingríms;
„1‘ann úrkost á sá sem l örbyrgð er smár
að unna þvl göjuga og stóra,“
og það lýsir sér < gegn um öll kvæð-
in að þetta er engin uppgerð hjá höf.
En samt er hún ekki eins »smá« og
hún lætur. Það sýna t. d. kvæðin um
ættjörðina, sem eru fremst í bókinni,
eins og það er þó marg-gresjað í þeim
garði. Aðra hlið á skáldskap hennar
sýnir þetta erindi:
/ lyngmónum kúrir hér lóan mtn
hún liggur á eggjunum sinum.
— Nú fjölgar þeim, fuglunum minum i —
Hve brióstið er hreint og hver fjöður fin
og fegurð í vaxtalínum!
Það fara ekki sögur af fólkinu þvi,
en fegurð þó eykur það landinu i,
i landinu litla mínu.
í hrjóstuga, litla landinu þinu og mlnu!
Hér eru sýnishorn af tækifærisvísum:
Náttúrunnar nývökt sál
neytir fyrsta þorsins:
Snarar yfir á alheimsmál
ástasöngum vorsins.
, Inn með lónum leiftri slœr
lengra sjónum bendir :
Gengur á sjónum Glóey skœr
geislaprjónum hendir,
»Sólstöðuþula« er gott kvæði. Þar er
þetta:
Komast loks i einrúm aftur
eftir sólarhring,
til að þrá sinn unga unað
yndis-sjónhverfing /
Faliegar og vel gerðar eru einnig
vfsurnar um sólbráðina:
Sólbráðin sezt upp d jakann
sezt inn l fangið á hjarni,
kinn sína ieggur við klakann
kát eins og augu í barni o. s. frv.
Mörg af kvæðunum eru um ástamá!
og þrár skáldkonunnar, og afþvf,Nl.‘
hefir heyrt, að ýmsir hafi fundið að
kvæðabók Ólafar út af þeim kvæðúm,
vill það taka fram, að ekki sér það,
að nein ung stúlka geti haft iltaf að
lesa þessi kvæði. Það væri sannarlega
»kynlega upplögð drós« er léti leiða
sig langt á glapstigu, af þeirra völd-
um. — Annað mál er það, að skað-
laust hefði verið fyrir höf. sem skáld-
konu, að fella sumar vfsurnar burtu
úr bók sinni, sem um þau efni fjalls
— og eru það helzt gamanvísurnar.
X