Norðurland - 14.11.1914, Qupperneq 2

KL
aftur á bak, en þeir gera samt enn
áköf áhlaup.
Rússaher á ófarnar að eins 20
enskar mílur til Krakau.
London, fin’tudag 12. nóv.
Þýzkur neðansjávarbátur réðst að
breskri flotadeild við Englandsstrend
ur skamt frá Deal og gat skotið
brezkan fallbyssubát „Niger" í kaf
áður en hans varð vart og flýði
síðan. Skipshöfninn af „Niger« varð
allri bjargað.
í Frakklandi og á vestur-herstöðv-
unum er háður sami hildarleikurinn.
Við Newport og þar fyrir norðan
hafa Bandamenn unnið á og hrak-
ið Þjóðverja, en í morgun tóku
Þjóðverjar Dixmuyden eftir voða-
legt mannfall. Að öðru Ieyti er her-
línan óbreytt.
Höfuðher Rússa er á Ieið til Krak-
an. Áður en Þjóðverjar hörfuðu
undan, hafði verið hvíldarlaus or-
usta í 12 sólarhringa og hersveit-
irnar skutust á í níðamyrkri nótt
eftir nótt. Mannfallið er ógurlegt.
Rússar tóku 52 fallbyssur og mikið
annað herfang þegar Þjóðverjar flýðu.
Ennfremur tóku þeir 22 þúsund
þjóðverja til fanga. Þjóðverjar auka
her sinn móti Rússum af öllum
kröftum.
%
J'Jýjar bœkur
Páll borkelsaon;
Frtkknesk - íalenzk orða-
bók. Rvfk 1914,
Af því hinn heiðraði höf. hefir sýnt
mér þann sóma að senda mér bók
þessa, verð eg að minna á hana, þótt
eg kunni lítt þá tungu, sízt að tala
hana, — minna á hana, segi eg, og
mæla fram með henni, sem ódýrri og
hentugri handbók fyrir byrjendur. Að
mörg orð, jafnvel algeng, vanta í
hana, er ekki að furða, því sá sami
galli fylgir öllum litlum orðabókum.
Fyrir mitt leyti hefði eg heldur kosið
enn þá færri orðin, hefði vísbending
um framburð helztu orða fylgt, þvf
byrjendur, sem enga munnlega tilsögn
hafa, geta hvorki lært franska né
enska tungu numið að nokkru ráði
ella. Einkum villir p' frönskunni) að
endastaf orða, s., t. o. s. frv., er
oftast slept í frb., og er því nauðsyn-
legra, að þess sé minst a. m. k.,
hvenœr sá stafur sé látinn heyrast.
Þarf og slíkt lítið að lengja slfka bók.
Væri því æskilegt, að sú bót fengist
bætt, ef bók þessi yrði aftur prentuð.
Að flestu leyti finst mér bókin vel
samin og réttum málfræðisreglum ná-
kvæmlega fylgt; og orðaþýðingar, það
sem þær ná, heppilegar, og jafnvel
skemtilegar, svo fágætt er um orða-
bækur. Höf. er vfða smellinn og fynd-
inn að hitta á tilsvarandi orðskviði og
dæmi úr voru máli móts við frönsk-
una, þótt hann stundum sé þar heldur
djarftækur; kemur þar eitthvað fram,
sem bendir á móðurfrænda hans, skáld-
ið bráðskarpa frá Bægisá, því að Guð-
rún amma hans (ljósmóðir mín) var
dóttir hans.
Eg ætla þeim, sem færari eru, að
meta og dæma orðabók þessa, svo
gagn sé að, en sómi er það íslend-
ingum, að óskólagenginn maður skuli
tilsagnarlaust (upphaflega) ná fullri
kunnáttu og leikni f jafnfjarskyldri
tungu sem franskan er voru máli, og
164
loks koma slíkri bók á prent. Bókin
er vel prentuð og með skýru letri;
á útgef. hr. Guðm. K’ Guðmundsson
þakkir skilið, enda er bókin seld með
bezta verði.
Matth. fochumsson
%
Mannfallið í stríðinu.
Eftir Steingrím lækni Matthíasson.
Niðurl.
Látum oss nú íhuga, hvað margt
manna rr.uni, eftir þessu að dæma,
. falla í valinn og verða óvígir i styrj-
öldinni, sem nú stendur yfir. Hve
margir hermenn berast nú á hana-
spjótum í Norðurálfunni f Um þetta
vita menn ekkert með vissu enn þá,
því flestar þjóðirnar reyna að halda
sem lengst leyndum herafla sfnum.
Við byrjun stríðsins hefir danskur vís-
indamaður, Markus Rubin, gert laus-
lega áætlun um liðsaflann hjá ófriðar-
þjóðunum. Hugleiðingar hans eru á
þessa leið: í fransk-þýzxa stríðinu
höfðu Þjóðverjar 12 hundruð þúsund
manns und r vopnum. Á þeim tfma
var manntal Þýzkalands, svipað og
Frakklands nú, eða 40 miljónir En
nú eru Þjóðverjat orðnir 68 miljónir.
Eftir þeirri fólksaukning, geta þeii nú
dregið saman her, sem nemur tveim
miljónum, með jafnhægu móti og 1870.
En nú gera þeir sér miklu meira far
um að auka her sinn, en þá. Senni-
lega geta þeir nú safnað saman þrem
miljónum manna undir vopn, og senni-
lega er þeim eigi fært að fara lengra.
Allir karlmenn á milli tvítugs og fer-
tugs á Þýzkalandi eru að eins nálægt
9 miljónir. Af þessum 9 miljónum er
hugsanlegt, að helmingur standi her-
stjórninni til boða; en þegar á á að
herða, mun tæplega meira en þriðj.
ng ur koma að gagni til herþjónustu
á vígvöllunum. Gerum nú ráð fyrir,
að Frakkar safni liði að sama skapi
sem Þjóðverjar, þá er sennilegt, að
þeir geti safnað tveim miljónum liðs-
manna. Rússar heldur hann, að muni
tæplega geta mætt með fleiri liðsmenn
en Frakkar. Og Austurríkismenn heldur
hann, að geti mætt með hálfa aðra
miljón. Englendingar, Serbar og Mont-
enegrómenn, heldur hr. Rubfn, að vart
muni geta fengið fleiri menn hervædda,
en hálfa miljón samtals. Og þannig
reiknast honum, að samtals muni sam-
bandsmenn að eins geta haft hálfa
fjórðu miljón manna á móti hálfri
fimtu miljón Þjóðverja og Austur-
rfkismanna, eða að alls verði níu
miljónir manna undir vopnum. En
sennilega er þetta alt of lágt reiknað,
því allar líkur benda til þess, að sér-
staklega Rússar og Englendingar hafi
þegar safnað miklu meira liði, en hann
gerir ráð fyrir. Og liklegt þykir, að
Þjóðverjar hafi enn meiri her yfir að
ráða, en hann gizkar á.
En setjum nú svo, að að eins níu
miljónir manna lendi í strfðinu, hve
mikið verður þá mannfallið, ef vér
eins og áður var getið um, gerum
ráð fyrir að 4 % falli og tala særðra
og fallna, verði samtals 14 0/0. Svar;
350 þúsund manns láta lífið, og rúm-
lega 1 !/4 miljón falla og verða særðir.
Hryllilegur er sá valköstur og þær
limlestingar, sem þessi hópur verður
að líða. Ofurlítil huggun er i því að
vita, að a/io hluti hinna drepnu hefðu
Uppboð.
Laugardaginn þ. 21. þ. m. kl. 1. e. h. verður
húseign dánarbús Ouðlaugs sýslumanns Ouð-
mundssonar, nr. 59 við Hafnarstræti, boðin upp
á ný við opinbert uppboð, er fer fram í húsinu,
sem selja á. Uppboðsskilmálar sömu og áður.
Einnig boðið upp grjót i fjörunni fram undan
lóðinni.
Uppboðsráðandi Eyjafjarðarsýslu, 13. nóv. 1914.
Pál/ Einarsson.
Góða og hieina
Haust-
iHlt Ull
kaupir hœsta verði í alt haust
dáið, hvort sem var, á sama tfma,
samkvæmt manndauðaskýrslum á frið-
artímum. En ekki eru öll kurl komin
til grafar með þeim, sem falla á víg-
vellinum, því reynslan sýnir, að í öllum
stríðum deyja langt um fleiri hermanna
af ýmsum sjúkdómum, sem stríðunum
'ylgja, en úr sárum á vígvellinum. Og
hér við bætist, að hallæri og alls
konar ólán og eymd, sem strfðunum
ylgir, eykur manndauða að miklum
mun í öllum þeim löndum, sem þátt
eiga í stríðinu, einnig meðal þeirra
manna, sem ekki eru undir vopnum.
Hins vegar má segja, að ekki þurfi
Norðurálía að kvíða fyrir fólksleysi,
þó eins margt falli og gert var ráð
fyrir. Tala þeirra, sem nú eru at-
vinnulausir í Evrópu, mun verða langt
um meiri en þeirra, sem falla og
verða frá verkum, svo nóg er í skarðið.
Og þar sem að Norðurálfan sendir
árlega meira en I */4 miljón manna f
aðrar heimsáifur, þá sést, að mann-
tjónið þolist furðanlega vel frá hag-
fræðislegu sjónarmiði. En enginn skyldi
þó halda, að með þessum bollalegg-
ingum sé nándarnærri gerð grein fyrir
því feiknatjóni, sem stríðin hafa í för
með sér. Alt það verðmseti, sem verður
fyrir eyðileggingu,sársaukinn og sorg!í!>
sem af stríðunum leiðir, er svo miklu
meiri, en menn fái með orðum lýsL
Stefán P. Björnssofl
frd Veðramóti
dng
Var
lézt á Vffilstaðahælinu fyrra fim!°
5. þ. m. eftir 27 mánaða legu-
það tvent sem þjáði hann, sull'rgu
lifur og berklar f lungum, og ^
hann seinast f gröfina eftir Þn®a °^.
hraustlega vörn af hans hend'-
lengi eigi milli sjá hverjir sigra mU
þó hann ætti við ofurefli a^ e<^n
svo mikið var þrekið, lffsÞr6tt^rfa
og lífslöngunin, löngunin 0* * stið
og verða að liði. En upp a SjaUða«
var það ljóst að hersveitir »hvítS ^
og bandalið hans, mundu s'^. ,*
, , „ . , buist v.o
lokum, og flestir munu ha"1
að það yrði fyr en raun var^ as
Stefán sál. var rúmleg3 sept.
aldri þegar hann dó, 3,„önd,
,880 að Háagerði ■ j6(,
sonur Björns Jónssonar .
og dbrm. frá Háageroi, yknfl3'
skeið hefir búið á Veðramó gtcf'
firði og konu hans ÞorbJarga