Norðurland - 21.12.1916, Blaðsíða 2

Hl.
212
Alþingistíðindi.
Samgöngumálanefnd. í Efri deild:
Guðjón Guðl., Sig. Eggerz, Halld.
Steinsen, Kr. Daníelsson, Guðm.
Ólafsson. — f Neðri deild: Pórar-
inn Jónsson, Björn Stefánsson, Bened.
Sveinsson, Porst. Jónsson, Magnús
Pétursson.
Sjávarútvegsnefnd. í E. d.: Kr.
Daníelsson, Magnús Kristjánsson,
Halldór Steinsen. — í N. d: Bj.
Stef., Matth. Ól., Pétur Ottesen, Sv.
Ólafsson, jörundur.
Fjárhagsnefnd. í E. d.: Hafstein,
M. Torfason, Sig. Eggerz. — í N.
d.: Pétur á Gautlöndum, Stefán í
Eagraskógi, Einar Árnason, Porleif-
ur, Skúli. . '
Fjárveitinganefnd. í E. d.: Eggert
Pálsson, Hjörtur, Jóhannes, Karl,
Magnús Kristjánsson. — í N. d.:
Sig- Sig., Gísli Sveinsson, Matthías,
Björn Kristj., M. Pétursson, Jón
Hvanná.
Landbúnaðarnefnd. 1 E. d.: Sigurð-
ur Yztafelli, Eggert, Hjörtur. — I N.
d.: Einar Geldingalæk, Stefán, Pétur
Pórðarson, Jón Hvanná, Einar Árna-
son.
Mentamálanefnd. I E. d.: Sig. Jóns-
son, Guðjón, Magn. Torfason. I N.
d.: Gísli Sveinsson, Bjarni Vogi,
Einar Geldingalæk, Magnús Guð-
mundsson, Sveinn Ól.
Allsherjarnefnd: I E. d.: Hafstein,
Jóhannes, Karl. — I N. d.: Jón Magn.,
Þórarinn, Hákon, Porleifur, Þor-
steinn.
X
Hvernig er hljóðið
í ófriðarþjóðunum?
Eg fékk með póstinum þrjú bréf
frá vinum mfnum, sem eg skrifast á
við erlendis, og er einn enskur, annar
franskur, og sá þriðji þýzkur. Af því
að þessi bréf sýna Ijóslega hvernig
hugaað er hjá hverri þjóðinni fyrir
sig, set eg hér lítinn útdrátt úr þeim
almenningi til fróðleiks.
Englendingurinn skrifar þannig
» . . . Systur mínar tvær eru hjúkr-
unarkonur, en bróðir minn læknirinn
og tveir systursynir eru læknar í
stríðinu, og lfður þeim ðllum vel, en
einn systursonur minn liggur á sjúkra-
húsi á Egyptalandi. Tveir frændur
mfnir eru fangar á Þýzkalandi, og
sendum við þeim bögla með ýmsu
góðgæti öðru hvoru. Ekki álftum við
að allir Þjóðverjar séu jafn slæmir, en
þeir hafa farið miklu ver roeð okkar
fanga en nokkur skyldi ætla; þeir hafa
ekki einasta svelt þá, heldur hafa þeir
stundum vanrækt að bjúkra þeim í
veikindum, hafa skilið þá eftir alls-
lausa, aðframkomna af útbrotatauga-
veiki, án meðala og umbúða. Eg held
að okkar þjóðar menn mundu heldur
leggja lífið f sölurnar en gera sig seka
í svo glæpsamlegri vanrækslu. Við
látum okkur ekki lengur mjög bilt
við verða, þegar Zeppelins loftskipin
eru á ferðinni. Blessuð gamla konan,
hún mamma, er alls ekki smeik við
þau, heldur sezt út við glugga tíl að
horfa á þau og sjá skothrfðina. Svona
fer lfka flestum, en auðvitað skjóta
þau sumum skelk f bringu, þvf ætfð
vinna þau eitthvert tjón og verða ein-
hverjum að bana.
Þegar seinasta Zeppelins loftskipið
var skotið niður gekk mikið á og
voru mikil fagnaðarlæti, þegar sá dólp-
ungur vsr að velli lagður.
Alstaðar eru særðir hermenn.
Börnin í skólanum, þar sem sýstir
mín kennir, fara einu sinni á viku til
að heimsækja hermannaspftala, hér f
grendinni, og þau hafa meðferðis sæl-
gæti — ávexti og »cigarettur«. Þar
eru einnig 250 þýzkir hermenn, en
þeir eru hafðir sér og geta börnin
aðeins séð þá af þeim, sem á fótum
eru, en þau mega ekki heimsækja þá
eða færa þeim neitt. Börnin bera samt
hlýjan hug til þeirra og langar oft til
að gera þeim einnig úrlausn af góð-
gætinu. Það er voða dimt á kvöldin
af því engin götuljós eru kveykt. Mat-
væli eru orðin dýr, en nóg er af öllu,
nema sykri, hann er orðinn af skorn-
um skamti.
Á flestum heimilum er sorg og
söknuður, því svo margir ágætir dreng-
ir hafa orðið að láta líf sitt. Það var
gott að við vissum það ekki í byrj-
uninni hvflíkt hræðilegt lfftjón mundi
verða samfara þessu strfði, en —
spyrjum að leikslbkum, og þú munt
sjá að bandamenn skulu sigra. Við
höfum altaf fundið það á okkur, en nú
erum við að fá meiri og meiri vissu
fyrir því. . . .«
Frakkinn, sem er læknir, skrifar
þannig:
» . . . Nú er ég skipslæknir á stóru
spítalaskipi, sem flytur særða og veika
hermenn frá Saloniki til Toulon. Skip-
ið er stórt farþegaskip, 162 metra
langt, svo að herskipið »Lavoisier«
er harla lítið f samanburði við það.
Það tekur átta hundruð sjúklinga.
Ferðirnar geta ekki heitið hættulegar,
en þó gæti komið fyrir að þýzkir kaf-
þátar reyndu að sökkva okkur, því f
Svartahafinu hafa þeir sökt tveimur
slíkum skipum.
Allir hér á Frakklandi eru sann-
færðir um sigur, og vilja alt á sig
leggja með allri þeirri þolinmæði, sem
á þarf að taka. En vfða er sorg og
harmur f hljóði. Stöðugt eigum vér
einhverstaðar sigri að hrósa, einkum
nú upp á síðkastið. Hvað segirðu um
sigurinn við »Verdun«, þegar vér á 4
kl.t. tókum alt það land, er Þjóðverj-
ar höfðu verið að taka í 4 mánuði?
Eg sendi þér úrklippu úr blaði um
þetta þrekvirki. Og þó er þetta ekki
nema byrjun sigursíns. Eg sagði þér
það í fyrra og eg segi það enn, að
við munum ekki sigra þá með svelt-
unni, heldur með vopnum f höndum,
en við verðum að hafa þolinmæði
enn þá.
Dr. Lemarchand sem svo mörgum
er kunnugur á íslandi er við stór-
skotaliðið. Hann skrifar mér viðl og
við og er mjög hrifinn af hve nýju
risabyssurnar eru stórvirkar. Ef til
vill kemur hann til íslands í sumar,
en þangað til er spítalaskipið hans,
»La France«, látið eltast við kafbáta
í Miðjarðarhafinu. Það þykir fremur
vanþakklátt verk, því oftast er eifitt
að finna þá syndaseli, en enn þá
erfiðara er að sökkva þeim, en oft
tekst að koma þeim tii að hafa hægt
um sig og það er þó fyrir miklu.
Þjóðverjinn, sem reyndar er íslend-
ingur en skrifar á þýzku, er búsettur
f Berlín og skrifar hann þannig:
»Eg las bréf þitt í ísafold, sem þú
hafðir skrifað um dvöl þína í Berlín,
en mér mislíkaði ýmislegt, sem þú
skrifar þar. Eg nenni nú ekki að týna
til öll atriði, aðeins vil eg drepa á
það, sem mér féll verst, en það er
að þér fanst »ógæíusamlegir« ásýnd-
um þýzku hermennirnir, er þú sást
ganga um götuna, því það tel eg þig
sagt hafa eingöngu af því að þú hefir
verið fullur fordóma. Það hefir til þessa
verið annað ofan á teningnum en að
þýzku hermennirnir væru »ógæfusam-
legir«, því -fyrir ágæta æfingu og aga
hefir sigurinn fylgt þeim alstaðar og
þeim verður það að þakka aðcbráðum
kemst friður á.
Þetta eru engar öfgar heldur hreinn
sannlcikur.
Þegar Rúmenía var dregin fram f
strfðið í sumar, héldu flestir að þá
væri úti um Þýzkaland og Austurríki.
Rúmenía var hinsta hjálparhella Rúss-
iands. En hvað hefir skeð? Rúmenía
hefir fengið makleg málagjöld heimsku
sinnar, Pólland er orðið konungsríki
og allir vona að Rússlsnd hætti alveg
að treysta sínum bandamönnum og
semji sérstaklega frið við Þýzkaland.
Hér f Berlía er alt við það sama
og alt f sömn skorðum og þú sást
með eigin augum í fyrra. Þegar mað-
ur geugur um göturnar dáist maður
að því Iffi og fjöri, sem þar er að
sjá, þó margur hafi um sárt að binda.
Alt er uppljómað á kvöldin og ekki
verið að spara Ijós eins og í Kaup
mannahöfn, þar sem aðeins er kveikt
á öðru eða þriðja hverju götuljósi.
Veitingahúsin, leikhúsin og aðrirskemti-
staðir eru tíoðfullir. Annað veifið sér
maður örkumla menn og konur f sorg-
arbúningi, en það breytir ekki þeirri
skoðun, sem verður aðallega niður-
staðan, og er sú að Þýzkaland hljóti
að bera sigur úr býtum og að hinu
dýra blóði hafi ekki til einki's úthelt
verið.
Vér, sem erum útlendingar hér í
Berlín, verðum ekki fyrir neinum ó-
þægindum. Einu sinni kom það fyrir
mig, þegar jeg sat inni á veitingahúsi,
að roskinn maður horfði lengi á mig,
kom síðan til mfn 04 sagði: »Hvers
vegna eruð þér, ungur og hraustur
maður, ekki í strfðinu? Ég svaraði
hor.um að eg væri útlendingur og það
lét hann sér nægja og bað mig for-
láta. Matvæli sum eru auðvitað af
skornum skamti, en vel er það við-
unandi og manni lfður vel
Fyrir ágætt skipulag og stjórnsemi
þarf ekki lengur að óttast að Eng-
lendingar geti svelt okkur. Tilraun
þeirra í þá átt hefir aðeins orðið til
þess að kenna allri þjóðinni að treysta
á eigin mátt og megin. . . .«
Akureyri 14. des. 1916.
Steingrímur Matthíasson.
X
Opnið augun fyrir
fóðuraukning.
Framh.
Þótt ekki deyi nema eitt einasta
lamb af hverjum hundrað fyrir fóður-
skort, þá fullyrði eg, að með því verði
er var á lömbum í haust er leið, hefði
það eina lamb að hausti getað borgað
rentuna af mánaðar heyforða. Trúið
þið þessu? Nei, það er ekki von, þið
hafið ekki athugað þetta nógu vel.
En dæmið er einfalt og er svona:
JOO kindur þurfa f einn mánuð 1400
pd. af rúgmjöli, það kostar 210 kr.
(30 kr. t.) renta af 210 kr. með 6%
gera 12 kr. 60 aur. — Gcrði ekki
margur dilkurinn þessa upphæð í haust ?
Það er ekki til neins fyrir einstaka
menn »gamla f tíðinni«, að halda þvf
fram, að ekkert vit sé í þvf, að fóðra
búpening á öðru en heyi, því það eru
ósannindi.
Allar menteðar þjóðir fóðra búpen-
ing meira og minna á mat, til hagn-
aðar, heilsubótar og heydrýginda. Það
er því engin skömm, og getur ekki
verið skaði fyrir okkur íslendinga, að
kaupa fóðuraukning og fóðurbæti frá
úllöndum, ef ekki fœst innanlands, og
láta f staðinn ffnasta kjöt með all-
háu verði.
Það lftur út fyrir enn þann dag í
dag, að öll lög, öll skrif og skraf
manna um heyleysi hafi lftið sem
ekkert að þýða eða hafi að litlu gagni
orðið úr því emi getur orðið fellir.
Eu hvað er annað til ráða, en auka
heyin, fóðrið með fóðurbæti úr því
að menn geta ekki lifað sómasamlegu
Iffi á svo fáu fé sem þeir geta trygt
Vort innilegasta þakklæti
vottum við öllum þeim,
sem með nærveru sinni
við jarðarför konu minn-
ar, tengdamóður og
móður, Kristínar M. Benediktsdótt-
ur, eða á annan hátt heiðruðu
minningu hennar.
Björn fóhannson.
Jenny Björnsdóttir.
Pórhallur Björnsson.
Tómas Björnsson.
fóður með heybirgðum og neyðast
þvf til að setja »á vogun«.
Er því ekki sjálfsagt að framkvæma,
og það strax á þessu ári; »af beztu
mönnum hverrar sveitar,« það eina
sem vel er hægt að gera, að sveit-
arstjórnirnar og allir skepnueigendur
komi saman fyrir slátt, semji sér lög
og reglur, er aliir skrifi undir, sem
hetðu þessar eðasvipuðar höfuðgreinar:
1. gr. Að mjólkandi kú séu ætlað-
ar 80 v., geldneyti 40 v., hestum 20
v., trippum 15 v., lambá 3—4 v.,
geldri kind 2 — 3 v , hrútum 7 v.,
og að auk eins mánaðar aukafóðui* (t.
d. lýsi, sfld, sfldarmjöl, hafra, maís-
mjöl og hey).
2. gr. Forðagæzlumenn hreppsins hafi
fyllra vald en lög nú ákveða, til þess
að skipa fyrir, og framkvæma f slát-
urtfð á haustin, og endranær að fækka
á fóðrum ef þeim.f samráði við hrepps-
nefndina þætti þess þörf, samkvæmt
heyásetningsreglum þeim er gilda í
hreppnum.
3. gr. Að allan veturinn á V2 mán-
aðar fresti séu vigtuð tfunda hver
kind, og forðagæzlumönnunum fengin
vigtarskýrslan, þegar þeir óska þess.
4. gr. Að enginn hreppsbúa megi,
hvorki búandi né búlaus, eða í félags-
skap, sá sem á skepnur, selja eða
lá'ta af hendi hey út úr hreppnum
sem f honum er heyað. Ekki heldur
taka á fóður, gripi eða fé utanhrepps-
búa, nema með fullu leyfi forðagæzlu-
manna og hreppsnefndar.
5. gr. Að hreppsnefndin sé skuld-
bundin til þess, að koma upp einu
eða tveimur forðabúrum, og að ábyrgj-
ast f eitt til tvö ár, lán fyrir fóður-
auka hreppsbúl.
6. gr. Forðagæzlumenn og hrepps-
nefnd sé skyld að sjá um kaup á fóð-
uraukanum, fyrir sem lægst verð, og
að hann sé til f kauptúninu á hanstin
eða um veturnætur.
7. gr. Samþykt þessi gildi f næstu
5 ár. Hver sem brýtur hana vfsvit-
andt, hlýði dómi 5 valinua manna, og
sé lægsta sekt ákveðin 500,00 kr. er
geti hækkað upp í 2000,00 kr. eftir
atvikum, og renni sektin í sveitarsjóð.
Sé nokkur alvara eða heil brú í
hugsun manna, um velfetð lands, sveita
og einslaklingsins, þá sé eg ckki ann-
að eu þannig lagaðar frjálsar samþykt-
ii meirihlutans, væru hið ódýrasta,
tryggasta og réitasta sem hægt er að
gera. Það á að koma hverjum þeim
manni sjálfum í koll, sem skorast und-
an að setja traustan fót undir vel-
megun hvers sveitarfélags, og með
þessu er hægt að láta svo verða. Það
verður þá, ef þttta dugar ekki, að
knýja þá fáu sem yrðu þessu mót-
fallnir með hœrra, já, langtum hærra
svei/arútsvari, en í fljótu bragði virð-
ist sanngjarnt að leggja á »eftir efn-
um og ástæðum*.
Það fyrsta sem við vitum um héy-
ásetning hér á landi er, að Blund-
Ketill vildi skera af fóðrum.
Torfi f Ólafsdal komst seihast að
þeirri niðurstöðu, að bændur söfnuðu
alment heýfyrningum, hefðu rækilega
forðag 1 zlu, fóðurforðabúr og vátrygg-
ingarsjóð.
Guðmundur landlæknir og biskup-
inn okkar vilja láta leggja járnbrautir.
Einn helsti maðurinn f höfuðstað lands-
K