Norðurland - 26.05.1917, Blaðsíða 1

NORÐURLAND.
Ritstjóri og útgefandi: JÓN STEFANSSON.
Akureyri 26. maí 1917. j XVII. árg.
Svínafeiti
ágæt til að steikja úr fæst í verzlun
Péturs Péturssonar.
20. blað.
H e i 1 s u f a r
í y\kureyrarhéraði 1916.
(Útdráttur úr skýrslu til landlæknis.)
Fólksfjöldi héraðsins var í árslok
5335. Héraðsbúum fjölgaði um 67 á
árinu. í Akureyrarprestakalli fjölgaði í-
búum um 109, en í sveitum héraðs-
ins fækkaði fbúum um 38. Er þetta
Ijóst dæmi þess, hvernig straumurinn
gengur úr sveitinni til kaupstaðanna
eða í grend við þá.
Sjúkleiki var töluverður og mann-
dauði sömuleiðis. Alls dóu 71, þar af
28 í Akureyrarprestakalli, en í skarð
þeirra fæddust 111 lifandi börn, en 12
andvana. Vér læknarnir (Vald. Steffen-
sen, Friðjón Jensson og undirritaður)
skráðum alls 4962 sjúklinga (V. St.
2240, F. J. 1327, eg 1394). Fyrstu 3
mánuði ársins var eg fjarverandi og
var þá Sigurjón læknir Jónsson í Dal-
vík skipaður héraðslæknir, en dagleg-
um störfum mínum gegndi Friðjón
læknir Jensson. — Út um héraðið
fór eg 49 ferðir.
Farsöttir sem gengu voru þessar
helstu:
Mislingar bárust hingað með skip-
um frá Suðurlandi í maf og breiddust
smámsaman út um héraðið. Veikin
varð skæð á sumu eldra fólki en á
unglingum var hún væg, og yfirleitt
vægari hér en annarstaðar 'eftir frétt-
um að dæma. — í skýrslum prest-
anna eru 60 taldir dauðir beinlínis úr
mislingum, en í rauninni munu misl-
ingar hafa óbeinlínis valdið dauða
fleiri manna með eftirköstum sfnum,
einkum lungnakvefi og lungnabólgu.
Mörg sveitaheimili vörðust mislingun-
um, einkum frammi í Eyjafirði, í
Öxnadal og Hörgárdal. Farsóttin hélt
þó áfram að slæðast út um sveitir
eftir áramót. Af hálfu hins opinbera
var engra sóttvarna gætt.
Rauðir hundar komu fyrir á ein-
staka heimilum meðan mislingarnir
voru að ganga og má vera að sum-
staðar hafi þeim verið gefið mislinga-
nafn, þar sem læknis var ekki vitjað.
Taugaveiki kom fyrir á tveim heim-
ilum í Hörgárdal en breiddist ekki
frekar út. Hér á Akureyri hefir ekki
borið á veikinni síðan nýja vatnsveit-
an kom.
Kveýsótt og lungnabölga var alltíð
fyrri helming ársins.
Iðrakvefsótt kom fyrir alla mánuði
ársins, en mest um sumarmánuðina.
Holdsveiki kom fyrir á einum sjúkl-
íngi, ungri konu, og fór hún suður á
holdsveikraspítalann.
Berklaveiki. 38 nýir sjúklingar leit-
uðu læknis úr héraðinu og ennfremur
8 utanhéraðssjúklingar. En alls töld-
ust vera 65 berklaveikir heimilisfastir
í héraðinu í árslok,
Sullaveikí. 3 sjúklingar leituðu
læknis.
Samrœðissjúkdómar. 18 sjúklingar
leituðu læknis. Af þeim voru 6 út-
lendingar.
Slysfarir voru þessar helstar:
Maður varð á milli báts og skips-
hliðar og fór úr liði um mjöðm.
Barn fór úr liði um olboga og
brotnaði upphandleggur.
8 beinbrot komu fyrir á handleggs-
beinum.
4 brutu fótleggi, en aðeins þó aðra
beinpípu leggsins í öll skiftin.
1 maður nefbrotnaði.
Drukkinn Svíi rak hníf í norskan
sjómann hér í bænum um nótt. Skar
hnífurinn 3 þuml. langan skurð gegn-
um síðuvöðvana neðan við herðablað
og nam við beini. Var það djúpt sár
og Ijótt, en greri þó vel eftir að vera
saumað.
5 manneskjur biðu bana af slysum:
2 urðu úti; piltur og stúlka á Vaðla-
heiði.
2 drukknuðu — annar á Akureyr-
arhöfn, hinn í Eyjafjarðará.
1 maður danskur hrapaði úr skips-
reiða og dó samstundis.
Konur í barnsnauð. 17 sinnum var
okkar læknanna vitjað við fæðingar,
en verulegar erfiðar voru aðeins 2
þeirra. í aðeins eitt skifti þurfti að
taka barn með töng. Konunum öllum
heilsaðist vel, en fimm af börnunum
komu andvana.
Sjúkrahúsið.
Aðsóknin var mikil, svo að oft var
erfitt að rúma sjúklingana, nema með
því að fylla fordyri og gang. Sjúkl-
ingar voru samtals 188 og legudagar
þeirra 4906.
Af sjúklingunum voru 31 héðan úr
kaupstaðnum, 79 úr sýslunni utan
kaupstaða, 64 úr öðrum sýslum lands-
ins og 14 útlendingar.
13 sjúklingar dóu. Dauðameinin
voru þessi: 3 dóu úr lungnatæringu,
3 úr berklum annarstaðar í líkaman-
um, 1 úr ellihrumleika, 1 úr heila-
bólgu, 1 úr krabbameini í maga, 1 úr
æðastíflu, 1 úr mislingum, 1 úr hjarta-
bilun, 1 úr brjósthimnumeini.
44 meiri háttar skurðir voru gerðir
og 40 minni háttar skurðir og að-
gerðir. Af sjúklingunum dóu 2 —
annar úr berklum, hinn úr brjóst-
himnumeini (ígerð í brjóstholi). Hin-
um sjúklingunum heilsaðist vel.
Akureyri 31. marz 1917.
Sleingrimur Matthiasson.
Frá blóðvellinum.
Bandamenn ræða ýmsar breyt-
ingar á væntanlegum friðarskilmál-
um eftir ósk Rússa. Brezki ráðherr-
ann Henderson segir að þar eð
Þjóðverjar hafi ekki enn látið af á-
formi sínu um að reyna að kúga
allan heiminn eða séu ekki enn
vonlausir um að það takist, hljóti
friðargerðin að eiga langt f land.
Háværar raddir gera vart við sig
meðal þýzkra jafnaðarmanna um að
stjórnarbreyting verði gerð í Þýzka-
landi og þar sett á stofn lýðveldi.
Svíar láta mjög ófriðlega við Þjóð-
verja út af því að þýzkir kafbátar
söktu þremur stórum kornflutnings-
skipum sænskum. Mikil kornmatar-
ekla í Svíþjóð. Sænsk blöð heimta,
að allir Þjóðverjar, þó búsettir séu
í Svíþjóð, verði tafarlaust reknir úr
landi.
Þjóðverjar hafa sökt spánska fólks-
flutningaskipinu »Capri". Fjöldi
148
þó það ef til vill komist ekki til þín og þá veit eg
að hugsanir mínar og skoðanir á hörmungum ófrið-
arins eru ekki dauðar þó eg sé úr sögunni. »Eg
hefi sagt það« skal vera huggun mín þegar eg verð
að kveðja Iffið.
Það voru fimm dagar síðan þetta bréf var dag-
sett og tveir dagar síðan það kom. Hvílíkar hörm-
ungar geta ekki skeð þar sem orustur geysa á fimm
sólarhringa tímabili? — Hversvegna hefir ekkert bréf
komið frá Friðrik í gær eða dag? Ef að hann er
lifandi hefir hann nú að öllum líkindum fengið fregn-
ina um að eg sé úr allri hættu fyrir veikindunum,
en ef hann — —
Pabbi varð að fara heim til Grumitz því hann átti,
mjög annríkt þar og þegar eg yrði ferðafær áttum
við Rudolf að flytja þangað til hans svo eg gæti
notið hins heilnæma sveitalofts fjarri bæjarglaumnum.
María frænka varð eftir hjá mér til þess að gæta
þess að eg færi gætilega og gerði enga heimsku, en
systur mínar Lily og Rósa fóru báðar með pabba.
María frænka lagði ferðaáætlun okkar í ró og næði
án nokkurra andmæla frá mér, en með sjálfri mér
var eg þó fastlega ákveðin í að fara til Slésvíkur
jafnskjótt og eg yrði ferðafær.
Enginn vissi um þessar mundir hvar herdeild
Friðriks var. Það var þvf alveg ómögulegt að senda
bréf eða símskeyti til hans. Heilsa mín batnaði hægt
því hin stöðuga angist sem eg var í út af Friðrik
tafði fyrir batanum. Og einusinni þegar eg var að
145
sem menn fengu til þess að safna kröftum, áður en
blóðbaðið byrjar í dag. Eg hefi litið til hinna særðu
í smérgerðarhúsinu. Við verðum þvf miður að yfir-
gefa þá nær hjálparlausa og þar voru þó margir sem
mig dauðlangaði að gera sama gustukaverkið á eins
hestinum. Það hefði verið góðverk gagnvart þeim,
því ekkert nema dauðinn getur linað kvalir þeirra,
en hann kemur oft svo seint, þar sem hans er mest
þörf. A einum var neðri kjálkinn alveg skotinn burt,
á öðrum —nei, eg get ekki lýst, hve hörmulega þeir
voru útleiknir.------Svona^er það. Dauðinn hefir svo
mikið að gera, að hann má ekki vera að því að
finna þá, sem óska komu hans tafarlaust. Mun hann
þá ekki hlífa þeim, sem biðja hann vægðar af hug
og sál? Ó, hlífðu mér, því heima bíður mín elsku-
leg og hjartfólgin eiginkona!
Eg verð að hætta. Lifðu heil og sæl, Martha! —
Lifðu heil og sæl — ef þú lifir! Þinn Friðrik.«
Til allrar hamingju fann eg í pakkanum bréf, sem
var dagsett síðar en þetta. Þar skrifar Friðrik:, »Við
sigruðum og eg er ósærður. Það eru gleðilegar frétt-
ir, önnur fyrir pabba þinn og hin fyrir þig. En hve
mörgum þúsundum manna, kvenna og barna sá dag-
ur hefir flutt takmarkalausa sorg og aðrar hörmung-
ar, er ekki rannsakað.* — í öðru bréfi sagði Friðrik
mér, að hann hefði séð Godtfreð, einkason Kornelíu
móðursystur sinnar. »Hann reið frerastur í flokki
einnar hersveitarinnar, glaður og ánægður á svip. En