Norðurland - 04.07.1917, Blaðsíða 1

NORÐURLAND.
Ritstjóri og útgefandi: JÓN STEFANSSON.
26: blað.
MagnúsSigurðsson
kaupmaður og óðalsbóndi á Grund
hinn þjóðkunni atorku- og fram-
kvæmdafrömuður varð sjötugur að
aldri í gær, fæddur 3. júlf 1847.
Eyfirðingar og margir Akureyrar-
búar heimsóttu hann, til þess að
færa honum hamingjuóskir sínar og
þakklæti fyrir liðna tímann, fyrir
hinn langa og dáðríka starfsdag
hans. Hér í bænum var flaggað af-
mælisbarninu til virðingar.
»Norðurl." óskar Magnúsi Sig-
urðssyni allra heilla og vonar að
hann eigi enn langt líf fyrir hönd-
um. Hann er hraustur óg ern lík-
amlega og andlega og hefir óbil-
aða starfskrafta, svo mikils má enn
vænta af honum þótt aidurinn sé
þegar orðinn nokkuð hár.
X
Vélbáta-útgerð.
Grein sú er hér fer á eftir er tekin upp
úr »Ægir« og er eftir Sveinbjörn Egilsson
ritstjóra »Ægis«. Þykir »NI.« sem hún sé
injög þess verð að sjómenn taki eftir
henni og lesi hana og vill því gera sitt
til að fjölga lesendum hennar.
— »Menn,viIja ekki skílja það, að
vélarnar á velreiddum bátum eru
hjálpartseki, sem nota á þegar segl
verða einhverra hluta vegna ekki
notuð, en þau ber að nota hvenær
sem færi gefst, og með notkun þeirra
á að spara hina dýru vöru, olfuna
— til þess eru seglin. Séu þau ekki
til þess, þá er það bein hugsunar-
villa, að taka ekki möstur úr hverj-
um einum einasta bát og hafa engin
segl, því að möstur taka vind, það
stendur f þau og í hverjum túr fara
nokkrir pottar af c-líu til að yfirvinna
mótstöðukraft þann, og þeir pottar
geta orðið að tunnum. Segl þau, sem
aldrei eru leyst úr böndunum, fúna
fljótt og vel, svo að það getur aldrei
orðið neinu vátryggingarfélagi huggun
að vita að bátar hafi segl, sem þeim
geti orðið til bjargar bili vélin, eigi
það að verða algeng regla hér að
ndta þau aldrei nema þegar mest ligg-
ur á, enda er það búið að sýna sig
hvað þau duga, þegar í nauðir rekur,
seglin fúin, hnútar á íölum (dragreip-
uro) og illa »benslaðar« fclakkir. —
Eitt at þvf marga, sem gerif mót-
orbátaútgerðina dýrari en þarf, eru
hinir of kraftmiklu mótorar, sem sett-
ir eru f bátana, eflaust án þess farið
sé þar eftir nokkrum reglum. Hinir
aflmiklu mótorar eyða miklu meiri olíu
en hinir, og þótt dregið væri 20 hkr.
af t. d. 6o hkr, vél, þá eyðir hún
meiri olíu með hinum notuðu 40 hkr.
en 40 hkr, mótor mundi gera og mun
vart gefa jafngóða ferð, í það minsta
ekki meiri. Þar sem 40 hkr. vél er
nægileg fyrir bát, þá er alt þar fram
yfir óþarft og aðeins til eyðslu Það
þarf enginn að hugsa það, að gefi 40
hkr. mótor 6 mflna hraða, að þá hljóti
80 hkr. mótor að knýja hinn sama
bát áfram 12 mflur. Við vissan hraða
bátsins sem fer eftir byggingarlagi
hans, er takmark sett, þann hraða
Akureyri 4 júlí 1917.
XVII. árg.
kemst hann en ekki hraðara, hverjum
brögðum sem beitt er, og svo er eitt
ennþá.
Útgerðarmaðar, sem einnig er skip-
stjóri og mótoristi, og sem sjálfur
hefir verið formaður á bátum sínum
hefir sagt mér, að á mótorbát sem er
eign hans og í hverjum er 36 hkr.
vél var olfueyðsla 2 föt á sólarhring,
en hann lét hann aldrei ganga fyrir
meira afli en 26—28 hkr. þ. e dróg
af honum 8 —10 hestaöfl, og með þvf
gekk báturinn ágætlega, en ef hann
notaði alt afl mótorsins þá eyddi hann
3 fötum af olíu á sólarhring en hrað-
inn sem þetta 3ja fat og hin io hest-
öfl gáfu fram yfir hina vanalegu ferð
var aðeins lU úr mílu; sýnir þetta
dæmi það Ijóst, að það er ódrjúgt að
láta mótora ganga fyrir öllu því afli,
sem þeir geyma, en hjá óvönum
mönnum mun það altítt, að svo sé
gert, þar bætist við að segl eru aldrei
og þá er ekki að furða þótt þessi
liður útgerðarinnar verði álitleg upp-
hæð. —
Bátar, sem stunda eiga alskonar
veiði, sem eiga að vera tilbúnir hve-
nær sem er, að geta breytt um veiði-
aðferðir, verða á endanum svo dýrir,
að enginn rís undir og því sfst, séu
ekki þeir menn á skipum, sem kunua
til hlýtar hverja aðferðina fyrir sig,
og þurfi ekki að byrja lærdóminn þeg-
ar nota á þau tæki til veiða sem
kosta of fjár.
Hugsum oss t. d. 40 þús. króna
mótorbát. Hann á að vera tilbúinn í
alt, og til hans eru keyptar lóðir,
þorskanet, snurpinót, reknet, máske
botnVörpur, hákarlaveiðarfæii, svo sem
drekar, sóknir, pertlína m fl. auk
breytinga á sjálfum bátnum og snurpi-
báta Hvert er ekki verð bátsins orð-
ið þá, hvflfka upphæð þarf ekki hér
að renta, og hvflfkir snillingar f veiði-
aðferðum þurfa þeir skipstjórar ekki
að vera. sem trúað er fyrir þannig
útreiddum bátum, með það fyrir aug-
um, að úthaldið verði ábati en ekki
halli. —
Þegar nú hingað er komið, þá ættu
menn að reyna að koma sér saman
um eitthvað ákveðið um veiðiaðferðir,
útveganir til útgerðar, mynda einhvern
lélagsskap milli eiganda skipa, þar
sem þeir, sem þekkja hvað er að gera
út skip styrkja þá, sem ekki kunna
það, áður en öll útgerð mótorbátanna
fer f kalda kol.
í félagsskap og samvinnu geta þeir
sem eru allri útgerð óvanir, fengið
þær bendingar hjá þeim, sem kunna
sem geta bjargað miklu; en þar sem
einn og einn er að þreifa sig áfram
fyrirhyggjulftið þar getur oft farið
illa. —<
X
V é 1 s k i p i ð »S t e 11 a«
eign Snorra kaupmanns Jónssonar, kom
frá útlöndum á miðvikudaginn. Rögn-
valdur Snorrason kaupm. er dvalið hefir
ytra síðan f haust og kom heim á
»Stellu« gat loks fengið leyfi Breta-
stjórnar til þess að »Stella« fengi að
fara heim án þess að koma við í Bret-
landi, en undir margar skuldbindingar
og skilmála varð hann að skrifa f sam-
bandi við það, og hvorki mátti hann
Kviðslitsumbúðir
eru nýkomnar í
Lyfjabúð Akuieyiat.
r
Agœfar
rullupilsur og
saltkjöt
af fé að norðan, fæst hvergi eins gott og ódýrt
eins og í verzlun
J. V. Ha vsieen
Öllum þeim mörgu, sem hafa
tekið þátt f okkar þungu sorg
við fráfall og jarðarför okkar
elskaða eiginmanns og föður
Friðfinns Pálssonar, vottum við
okkar innilegasta þakklæti.
Skriðu 28. júní 1917.
Steinunn Jónsdóltir.
Pálína S. Friðfinnsdóttir.
Jón Steinberg Friðfinnsson.
Adólf Friðfinnsson.
hafa blöð né bréf meðferðis til íslands.
»Stella« fór frá Kaupmannahöfn (hlaðin
nauðsynjavörum, mest matvörum) 3.
júnf og hélt þegar yfir Eyrarsund, und-
ir strendur Svíþjóðar og svo norður
með þeim til Gautaborgar. Þar stans-
aði hún nokkra daga og fór svo enn
með ströndum fram (nema þvert yfir
Kristjanfufjörðinn norðarlega) til Man-
dal, þaðan til Bergen og svo enn norð-
ur með Noregi til Aalesund. Þaðan
lagði hún á haf út og var aðeins rúma
þrjá sólarhringa til Norðfjarðar, lékk
gott veður yfir hafið en þó nokkurn
mótbyr alla leió og sá hvorki þýzka
kafbáta né brezk herskip.
Skipstjóri á »Stella« heitir Þórður
Þórðarson og skipverjar eru flestir ís-
lenzkir. Farþegi var, auk Rögnvaldar
Snorrasonar, Theodor Jakobsson kand.
phil. frá Svalbarðseyri.
Vel hreinar alullar
PRJÓNATUSKUR,
og vel hreinat ónýtar Skóhlífar
(og annað úr gúmmí) eru keyptar
hæsta verði kontant. Bald. Ryel.
selur milliveggjapappa, loftrós-
ettur af fleiri stærðum, veggfóð-
ur (betræk), trélím, portiera-kúl-
ur og hringi o. fl.
Sig. Bjarnason.
Norðmenn 02 bannlðain.
í »Nationaltidende« 26. f. m. er
birt símfregn frá Noregi, um að norska
stjórnin hafi lagt fyrir þingið frumv.
til laga um að nema úr gildi leyfi
skipa að flytja brennivfn úr landi »til
eigin þarfa«, án þess að greiða toll
af, þegar ákvörðunarstaðir skipanna
eru lönd þar sem aðflutningur á brenni-
vfni er bannaður. — Það er látið
fylgja fregninni, að tilgangurinn með
þessari ráðstöfun sé að koma f veg
fyrir að brennivín verði flutt frá Nor-
egi til íslands. (Vfsir.)