Norðurljósið - 31.08.1892, Blaðsíða 2

62
NOítÐTJRLJÓSlÐ.
1892
af sér, nð þeir þyrftu ekki lijálpar við — pyrftu ekki að
vera landinu til pyngsla.
Að snara öllu pessu fé út, virðist pví vera frnntur ó-
parft, án pess eg pó vilji nóita öllum eptirlaunum, pví slíkt
væri óðs manns æði; eptirlaun i hófi eru í mörgum tilfell-
um nauðsyuleg og sjálfsögð, en að veita peim styrk sem
með óliófi og eyðslusemi hafa eytt hinum miklu launum
stnum á meðan peir sátu i embætti, sýnist hera lítinn vott
um skynsemi pjóðarinnar.
itð veita 20,000 kr. árlega í eptirlaun virðist vera nóg,
ef peirri upphæð væri hyggilega varið, við pað sparaðist stór-
mikið fé, sem hægt væri að verja þjóðiuni til gagns.*
00.000 krónur kostaði ölfusárbrúin.
En á 3—4 árum gætum vér með pessu móti safnað
nógu fé til að korna upp öðru eins stórvirki.
Og væri pá ekki pvi fé betur varið, en pótt pað gengi
til að seðja maga nokkurra eyðslusamra höíðingja ?
Jú, ^issulega.
þjóðrekur ungi.
Hvaiineyrarskóliiiii.
-=xx=-
Skólinn á Hvanneyri eða búnaðtirskóli suðuramtsins var
stofiiaður vorið 1889, mest fyrir ötula lramgöngu Sveins
Sveinssonar búfiæðings, sem og fyrstur varð forstööumaður
skólans
Um vorið er skólinu var stofnaður kom einn piltur á
skólann og næsta haust bættist skólanum onnar nemandi.
Siðan fjölgaði nemendum skótans smátt og smátt, svo síðast
liðinn vetur, eða á priðja ári skólans, voru orðnir 8 lærisvein-
iir, og uiá kalla að skóiiun sé vel sóttur, enda hafa sumir
kouiið langt að.
Af peim 8 er dvöldu við skófann síðast liðinn vetur,
nískrifuðust 4 í vor.
1. Kristján H Benjamínsson með I. aðaleinkunn (dável4,62)
2. Hjörtur Hansson — II.-------- (vel 4,40).
3. |>órður Sigurðsson — II.-------- (vel 3,98).
4. Gísli þorbjarnarson — II.-------- (vel 3,96).
Sá fyrst taldi úr Eyjafirði, liinir úr Borgarfjarðarsýslu.
Um verklegar framkvæmdir skólans er fremur lítið að
segja sem eðlilegt er, bæði er pað, að skólinn er enn á
bernskuskeiði og var líka stofnaður með litlum efnum, og
jafnvel virðist oss, sem hann hafi verið olnbogabarn pings
og pjóðar, eu pó ástæðulaust. Af jarðyrkjustörfum hefir mest
verið gjört að túnasléttun, enda eru tún á Hvanneyri mjög pýfð,
og var pví brýn nauðsyn að byrja á peirri jarðabót, til pess
líka, að geta koinið við kerru um túnið. J>ar á móti hagar
engi svo til, að eigi var eins bráð pörf að gjöra að pví. þó
hafa skurðir dálítið verið gjörðir piltum til æfingar.
A Hvanneyri hefir garðyrkja verið stunduð af nlúð, og
hafa verið gjörðar par tilraunir með ýmsar káltegundir og
matjurtir, sem eigi eru almennt ræktaðar, og heppnast mikið
vel, enda er jörð par góð til garðræktar.
*) Uér erum á pví, að engin föst eptirlann ættu að vera
til, heldur ætti pingið að veita pau í pað og pað skipti,
pegar næg ástæða virðist til pess. svo sem ef embættis-
maður verður á unga aldri að sleppa embætti tyrir lieilsu-
leysi, eða ef pjóðin vill veita duglegum og máske efna-
litlum embættismanni eptirlaunastyrk, svo hann geti
sóniasamlega og áhyggjulítið ent út elli sína. — En samt
sem áður álítum vér ekki nauðsynlegt að lögbinda em-
bættismenn til að safna sér ellistyrk. Menntaéir menn
ættu að vera haínir svo liátt, að ekki pyrfti að skylda
pá með lögum til að sjá sér fyrir ’ elliforða. En
löggjafarvaldinu væri skylt að annast um, að elli-
styiks-söfnunarstofnun væri til i landinu, og liggur pað
næst liinum islenzka Söfnunarsjóð að hafa slíkt starf á
heudi. Kitstj.
Hin andlega eða bóklega fræðsla á Hvanneyri hefif verið
álitin í betra lagi, sem líklegt er, pví óhætt mun að full-
yrða, að hinn látni forstöðumaður skólans Sveinn Sveinsson
hafi verið með lærðustu og feýndustii búfræðingum láiids
vors, og skólinn hafi misst mikið við fráfuil hans í vor. í
skólanum hafa einungis verið kenndar liinar ýmsu greinir
búfræðinnar verklega og bóklega. þar hefir verið mjög lítið
farið út í gagnfræðina, og alls ekki neitt I »Sögu« eða
»Landafræði«. Ekkert lesið um »póstafgreiðslustaði« eða
aukapósta. Ekkert ininnst landafræðislega á »Noreg«, »Sví-
pjóö« og »Rússland«. Já, ekki einusinni á fjölliu á Spáni!
Skólinn heitir búnaðarskóli, sem sjá má hér að framan,
og pað sem af er aldri lians, liefir hann einungis leitast við
að beina nemendum sínuin í áttina til að verða nýtir og
praktiskir búmenn. Hann hefir ávalt forðast allt »samkrull«
búfræði og gagnfræði, sjáandi, að slikt er einungis til að
gjöra kák úr öllu saman, pegar um svo stuttau námstíma
er að ræða. 10.
KAUPFÉL AGAFUNDUR.
Ár 1892, 9. dair júlímánaðar var fundur haldinn á Ak-
ureyri í kaupfélögum Norðurlands. Pyrir fundarhaldi
pessu liöfðu peir gengist Pétur Jónsson á Gautlöndum og
Hallgrímur Hallgrímsson á Rifkellsstöðum. Tilgangur
fundar pessa var að koma á nánara sambandi milli kaup-
félaganna en áður hefir verið. Pundinn sóttu 11: einn úr
félagi Skagfirðinga, 2 úr félagi Evfirðinga, og sínir 4 úr
hverju félnganna í þingeyjarsýslu. Funclarsjóri var kosinn
Pétur Jónsson á Gautlöndum, en skrifarar Benedikt Jóns-
son á Auðnum og Hallgrímur Hallgrímsson á Rifliells-
stöðum.
1. Yar rætt um stefnu og tilgang kaupfélaganna. Sást
pá á að stefna allra félaganna var liin sama: að út-
rýma skuldaverzlun, stuðla að vöruvöndun, og draga
verzlunararðinn itin í landið.
2. Sambandi vildu menn koma á á milli félaganna, og
vor gjörðar ákvarðanir nokkurar í pá átt hveruig pví
sambandi skvldi varið. Skyldu formenn félaga peirra
sem í sambandinu væru, mynda einskonar yfirstjórn
félaganna, er gerði ákvarðanir um ýms atriði er purfa
pætti.
3. Var rætt um skaða pann, er kaupfélag Fljótsdæla beið
á vörum síuum af skriftufalli í sumar. Yar álit fund-
armanna, að hin kaupfélögin tækju pátt í skaða peirra
með einhverju fjárframlagi og var fundarniönaum falift
aft gangast fyrir pvi.
4. þá var pvi og lireyft, að félögin kynntust sem bezt
bókfærslu, reikningsfærslu og vöruvali hvert lijá öðru
og lögum þeim og reglum er pau liafa sett sér. Var
nefud kosin til pess að safna sliku saman, og nndirbiia
pað, og senda síðau aptur formönnum félagsins.
5. Ákvarðauir voru gjörðar um ábyrgð á útfiuttum sauð-
um félaganna. Skal leggja í ábyrgðarsjóð V2£/0 af
söluverði sauðanna, er kostnaður allur er frádreginn,
og borga svo úr peim sjóði, að pví er hægt er, skaða
pann, er kann að verða á sauðam frá pvi peir eru
innfærðir á farmskrár og par til þeir koma að Iandif
ef haun nemur meira en 4% af verði peirra, og á-
bvrgðarsjóðir hafa eigi bætt pað upp.
6. Lagt var til, að ráðstafanir væru gjörðar til pess að
lögð væri fyrir alþing breytiug á lögum um innfluttrv-
ingsbannið 17. marz 1882, svo að pau næði yfir sauð-
fé, geitfé, hross, nautgripi og svín.
7. Ákvarðanir voru gjörðar um, að allt fé, sem félögin
sendi út, væri skoðað í liaust af tveim valinkunnum
mönnum, til pess að ongiu skepna færi, simii hetði
nokkurn sýnilegán kvilla.