Norðurljósið - 25.03.1893, Blaðsíða 1

Kemur út þrisvar í mánuí)i
(5—15.—25.), 36 blöð á ári.
Verb 2 kr. (erlendis 3 kr.).
Gjalddagi 15. júlí.
NÖRÐDRLJOSIÐ.
Afgreiðslustofa Þinc/holtsstr.
Uppsögn skrifleg, bundin við
áramót, ógild nema hún sje
komin til ritstjórans fyrir
1. október.
VIII. ár.
Reykjavík laugardaginn 25. marz 1893.
9. blað.
r
Utlendar frjettir.
Kaupinanmihaíri 8. marz 1893.
Stjörnarbreytingar og þingkosningar. Snemma
í vetur sagði Szapary ráðherra forseti á Ungaralandi
og f'jelagar hans af sjer vegna ósamlyndis í ráðaneyt-
inu, og tókst Wekerle á hendur að mynda annað í
staðinn; Szapary var foringi vinstri mannna. A Italíu
fóru fram þingkosningar í vetur og urðu stjórnar-
menn ofan á; skipa þeir meir en 2/3 sæta á þingi. A
Spáni urðu einnig ráðherraskipti í vetur: Castillos fór
frá eptir að hafa reynt til að klóra yflr einhverjar
misfellur, sem bæjarstjórnin í Madrid var völd að;
Sagasta tók við af honum. Fyrir nokkrum dögum
fóru kosningar þar fram; urðu þjóðvaldsmenn ofan á
í Madrid, en annars unnu stjórnarmenn (vinstri menn)
sigur; þeir hafa nærfellt SOO á móti um 100 aptur-
haldsmanna og 30 þjóðvaldsmanna. — Nyiega urðu
ennfremur ráðherraskipti í Portugal; fór Dias' Pereira
frá, en Hintzo Ribeiro tók við. A stjórn þar að berj-
ast við meir en bágborinn fjárhag og ekki sýnna en
að ríkið verði bankarot áður en iangt um líður.
Balkanríkin. Uppreisn var hafln í vetur gegn
Nikita fyrsta í Crnagora (Montenegro); vildi klei’ka-
lýðurinn reka hann frá völdum og setja Danilo son
hans í staðinn, en ekki varð af því; slóst í bardaga
og fjellu þar 40 manna og um 100 særðust; margir
voru teknir fastir, þar á meðal 34 prestar. Mílan
uppgjafakonungur í Serbíu sættist hjer á dögunum
við Nathaliu drottningu sína, sem hann heflr verið
skilinn við nokkur ár, fyrir milligöngu Rússakeisara;
en hvert það heflr nokkur áhrif á rás viðburðanna er
eptir að vita. Ferdinand Bulgariufarsti kvongaður
Mariu prinsessu aí Bourbon, dóttur hertogans af Parma.
Ameríka. Á Sandwicheyjum gjörðu mnnn i jan.
uppreisn móti Kamakameha Lilinokalani drottningu,
sem kom til ríkis fyrir tveimur árum eptir bróður
sinn, Kalakana; var hún rekin frá völdum vegna þess
hún vildi takmarka frelsi þegna sinna, að sagt er, en
það sanna mun vera, að Ameríkumenn hafa róið und-
ir, enda hafa Bandaríkin nú kastað eign sinni á eyj-
arnar, að bón eyjarskeggja, segja þeir; drottningunni
ætla þeir að gefa 20,000 dollara á ári til viðurværis.
Bandaríkin voru í vetur komin á fremsta hlunn með
að banna alla mannflutninga til rikjanna, að minnsta
kosti um nokkur ár, en ekkert varð þó af þegar á átti
að herða. Það bér ekki svo sjaldan við, að Ameríku-
menn láti »lynch dómara» útkljá mál, þegar þeim
leiðist að bíða eptir úrskurði dómstólanna eða ekki
Vieva fullt traust til þeirra, það er þó sjaldgæft að
Jafnmargir setji upp tærnar við það sem í vetur í
Bakersville. Borgarar bæjarins tóku sig saman, brutu
upp fangelsið og tókst þeim að ná i sökudólginn og
að kremja úr honum öndina, en svo kom lögreglulið-
ið, og í bardaganuin,, 9ém ® byrjaði, fjellu 25 borg-
arar og 7 lögregluþjfenar, svo að 33 lágu í valnum á
•eptir.
Uppreisnir og uppreisnartilraunir hafa víða verið
í þjóðveldunum í Suðuramertku í vetur, sem ann-
ars er ekki nein nýlunda.
írska málið- Morley jarl byrjaði stjórn sína með
því, að afnema undantekningarlögin fyri írland og
leyta ráða til að setja inn aptur hina útbornu leigu-
liða, en erfitt veitir það ef ekki á að ganga rjetti ann-
ara of nærri. Á aðfangadagskvöld jóla var honum
veitt banatilræði með dynamítsprengingu; hann slapp
óskaddaður, en höll hans laskaðist til muna og aðrar
nálægar byggingar; enn sem fyr eru morð og spell-
virki algengari á Irlandi enn í nokkru öðru landi. —
Seinast 1 jan. var parlamentið sett og eins og til stóð
lagði Gladstone fram nýtt lagafrumvarp um sjálfsfor-
ræði Ira. Eptir því eiga Irar að fá sitt eigið parla-
ment með tveimur málstofum og á sú neðri að vera
skipuð 103 þingmönnum, kosnum eptir núgildandi
kosningarlögum eða líkum, sú efri 48, og til þess hafa
þeir kosningarrjett, sem gjalda minnst 20pundiskatt
um árið; jarl skal kosinn til 6 ára og hefir hann full-
komið framkvæmdarvald ásamt með ráðherrum þeim,
er hann heflr sjer við hlið ; írland fær nýtt lögreglu-
lið, sem stendur undir hinu nýja framkvæmdarvaldi;
írar skipa þar að auki 80 sæti í parlamenti Stórbreta-
iands, en ekki eiga þeir þar atkvæðisrjett í málum,
sem eingöngu varða Stórbretaland, þar á móti í öll-
um alríkismálum. Þar að auki inni halda lögin á-
kvarðanir um jafnrjetti ríkjanna, fjárhagsaðskilnaðinn
o. s. frv. Ekki heflr lögunum gefið byrlega til þessa,
svo vandsjeð er hvort þau ná fram að ganga, ogenn
þá vandsjeðara, hver áhrif þau hafa, komist þau á.
Parnellingar eru óánægðir með með þau, og prótestant-
ar á Irlandi hóta jafnvel uppreisn ef þau verði sam-
þykkt; þeir vilja ekki verða undirlægjur kaþólskra,
sem þeir verða eptir lögunum, þegar þeir eru í minni
hluta á írlandi. í Wales og á Skotlandi heimta menn
líka sjálfsforræði ef írar fái það; og þingmenn Skota
segjast jafnvel gjöra það að skilyrði fyrir atkvæðis-
gjöf sinni.
Svíþjóð og Noregur. í Svíþjóð kvaddi konung-
ur á aukaþing í haust, og samþykkti það ný herlög
og herþjónustulög og er herlið Svía við það aukið
að mun; Norðmenn urðu æfir við, því þeir hjeldu, sem
verið getur að rjett sje, að til þeirra væri meint, ef þeir
ekki hjeldu sjer í skefjum. Á reglulegt þing gengu Svíar
í janúar og Norðmenn skömmu seinna, en ekkert
heflr gjörzt ennþá. Svíar hafa boðið ýmsar ívilnanir
i sambandsmálinu, en helzt lítur út fyrir, að Norð-
menn (það er að segja vinstrimenn) vilji hafna öllum
sættaboðum; einkum vílja þeir eindregið heimta, að
þeir fái sína eigin konsúla og að vera Svíum óháðir
hvað utanríkisstjórn viðvíkur, en hvernig þeir orða
tillögúr sínar og kröfur, hafa þeir ekki komið sjer
saman um til þess.
Danmörk. Á þingi sama þóflð sem vant er; fjár-
laga frumvarpið nýkomið yfir í landsþingið eg talið
öllu betra útlit en áður til að regluleg fjárlög komist
á, en mjög er það tvísýnt enn þá. Skæð munn- og
klaufasýki heflr gengið hjer í vetur og gengur enn,