Óðinn - 01.06.1919, Blaðsíða 4

20
ÓÐINN
Eyjólfur Þorkelsson
úrsmiður.
Einn af elstu og gamalkunnustu borguruin
Reykjavíkur, Eyjólfur úrsmiður Þorkelsson, varð
sjötugur 29. þ. m. Hann er fæddur í Ásum í
Skaftártungu þ. 29. dag
júnímánaðar árið 1849.
Voru foreldrar hans
þau merku hjón Þor-
kell prestur Eyjólfsson
og frú Ragnheiður Páls-
dóttir, prófasts Páls-
sonar í Hörgsdal á
Síðu, og áttu margt
barna; er dr. Jón rikis-
skjalavörður eitt þeirra.
10 vetra gamall flutt-
ist Eyjólfur með þeim
vestur að Borg á Mýr-
um árið 1859. Um tví-
tugt fór hann fyrst úr
foreldrahúsum, og þá
til sjóróðra, er hann
stundaði nokkurar ver-
tíðir; en árið 1872 fór
hann til Reykjavíkur
til Páls gullsmiðs Eyj-
ólfssonar og nam hjá
honum gullsmíði, og
veturinn 1875 —1876
dvaldist hann í Noregi
til þess að fullkomna
sig í iðn sinni, er hann
svo rak hjer um hrið,
eftir að hann kom
heim aftur; tók hann
upp hið norska lag á
silfurskeiðum með snúnu skafti, er þykir fallegt,
en hafði ekki líðkast hjer áður. Nokkru síðar
sigldi Eyjólfur lil Kaupmannahafnar og lagði þar
stund á úrsmíði; þótli honum sem það myndi
arðvænlegri atvinna, því að þá voru hjer engir
útlærðir úrsmiðir á landinu. Hvarf hann svo út
hingað aftur að því námi loknu, og er hann fyrst-
ur lærður úrsmiður á íslandi. Höfðu þó ýmsir áður
fengist hjer við aðgerðir á úrum og klukkum, t.
d. þeir Þorgrímur gullsmiður Tómasson, faðir dr.
Gríms á Bessastöðum, Jón á Elliðavatni, Guð-
mundur kaupmaður Lambertsen o. fl. Var Eyj-
ólfur nú einvaldur í landinu og jafnvel út fyrir
landsteinana, því að fyrstu árin fjekk hann til að-
gerðar úr og klukkur frá Færeyjum. Má af þessu
marka álit það, er hann þegar í öndverðu ávann
sjer í iðn sinni. Hafa og allmargir numið af hon-
um úrsmíði. Um hagleik hans er það eitt fyrir
sig, að árið 1888 sendi
hann klukku á sýn-
ingu í Kaupmanna-
höfn og hlaut verð-
launapening fyrir; hafði
hann sjálfur gert þá
klukku, og er hún
hinn mesti kynjagrip-
ur, sýnir t. d. flóð og
fjöru, tunglkomur og
mánaðardaga o. s. frv.
En Eyjólfur er líka
mikill hugvitsmaður og
listfengur, sem þeir
bræður fleiri. — Mun
hann fyrstur manna
hafa fengist við raf-
magn hjer á landi;
kom hann því viða
fyrir um bæinn, fyrir
svo sem 20—30 árum,
bæði til hringinga og
Ijósa — og meira að
segja símtals. Hefur
hann lært það alt af
sjálfum sjer á erlendar
fræðibækur, danskar,
enskar og þýskar.
Hauslið 1875, hinn
15. október, gekk Eyj-
ólfur að eiga Ástu Pál-
inu, dóttur Páls gull-
smiðs kennara síns, hina mestu sæmdarkonu og
ráðdeildar. Verður hún sjötug næsta ár, fædd 8.
september 1850. Er dóttir þeirra, Ragnheiður, gift
Kolbeini húsgagnameistara Þorsteinssyni, óðals-
bónda Þorsteinssonar á Reykjum á Skeiðum. —
Hefur Eyjólfur nú verið búsettur borgari hjer í
bæ siðan 1875, eða i 44 ár. Skömmu eftir 1880
keypti liann húsgrunn þann, er átt hafði áður
Björn yfirkennari Gunnlaugsson, og reisti þar
íbúðarbús silt i Austurstræti 6. Er það nú mikil
eign, þó að ekki lilist sumum það mikill bú-
Eyjólfur Porkelsson,