Reykjavík - 14.01.1904, Blaðsíða 2

6
♦ ♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦*♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦♦ — ^ ♦♦
« ® ® «
♦ *> ft
H „Vín og ðtkjallarinn í £iverpool“ «
♦♦ ♦ ♦
|| er fluttur ||
♦ w '*> ^
♦♦ ♦♦
it í ið nýia hús |.|
$$ t%
tt HR. ÚRSMIÐS CÚÐJÓNS SIGURÐSSOKAR. $$
♦♦ ♦♦
♦♦ ijm, gm, ♦♦
♦♦ W W <••♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦ ♦
’e’s-verslu
selur
ojnkoi og steinoiin „Royal Daylight" óðýr-
asi aj
Að íengnu ieyfl iandshöfðíngja 21. Desember síðastliðinn hefir
„Múr- og Steinsmiðafélagið" í Reykjavík áformað að halda Tombólu til á-
góða fyrir styrktarsjóð sinn, 6. og 7. Febrúar, og eru því tílmæii vor til
allra þeirra, sem unna góðum félagsskap, að styrkja þetta fyrirtæki okkar
með gjöfum, sem. afhendist til einhvers af okkur undirskrifiiðum,
Reykjavík 11. Júní 1904.
Gísli Þorkelsson, Þórður Ólafsson,
Guðjón Gamaiíelsson, Árni Zakaríasson.
Stefán Egilsson, Kristján Sigurðsson,
Páll Óiafsson, Þorkell Ólafsson,
Magnús G. Guðnason, ,Kr. Kristjánsson,
Guunlaugur Sigurðsson, Erlendur Zakaríasson.
-var framið (5 — 6 vóru fjarverandi,
sjiikir), vóru reknir úr skóla eftir
úrskurði „stiftis“-yfirvalda. Þess má
geta, að rektor gaf piltunum frest
fyrst, til þess að þeir annaðhvort
segðu til ins seka pilts eða hann
'gcefi sig fram sjálfur, og yrðu þá
‘ ekki aðrir reknir. Þess var nú eng-
in von, að neinn piltur færi að segja
eftir. En hins hefði mátt vænta,
að pilturinn hefði sjálfur haft þann
dreugsliup að segja til sín og firra
f>annig aðra (bæði meðseka og sak-
lausa) afleiðingunum af spellvirki því,
sem hann hafði þó einn framkvæmt.
Ilann hefðí enga þyngri refsing
fengið, en þá, sem harin fékk hvort
heldur var — burtreksturinn, og hann
var ekki bættari með að baka fieir-
um sömu forlög. Allir hefðu virt
hontun það til drengskapar, bæði
yfir völd og aðrir, og hann sjálfsagt
uotið þess á ýmsan veg síöar.
En hann kaus ekki þann veg, og
mun öllum þykja hann drengur að
verri fyrir — því að allir vita, hver
bann er.
Auðvitað urðu með þessu móti
xeknir fáeinir saklausir piitar ásamt
inum seku, því að fáeinir af þeim
sem í tímanum vóru, áttu engan
þátt í þessu eða sök, aðra en þá að
viija ekki segja eftir bekkjarbræðrum
sínum. Hins vegar er ekki loku
fyrir skotið, að eirin eða fieiri af
þeim sem veikir vóru urn daginn
(og því eliki reknir), hali verið með-
sekir í samtðkunum.
Fjárhaldsmenn þessara reknu pilta
áfrýjuðu „stiftis“-yfirvalda úrskurðin-
um til landshöfðingja. Hr. Magnús
Stephensen átti sjálfur son í 2. bekk.
og var sá einn inna reknu; vildi
hann því eigi fella neinn úrskurð, en
fól það háyfirdómara L. E. Svein-
björnson. Harm fe'di svo úrskurð,
sem þeim þykir merkilegur, er heyrt
hafa. Kvað hann byrja á því, að
hann sjái ekki næga ástæðu til að
fella úr gildi úrskurð „stiftis“-yfir-
valdanna:, skjóta þvi þai næst til
þeirra, hvort þau vilji eigi sýna þá
miskun, að reka að eins þrjá pilta,
er tveir höfðu sýnt af sér staka ó-
svífni við kennendur skólans meðan
á áfrýjuninni stóð, en einn ekkert
sérstakt til saka urinið; og svo kvað
hann loks enda á því, að fyrirskipa
„stiftis“-yfirvö!dunum að gera þetta,
en gera hinum kost á að koma inn
í skólann aftur, ef þeir biðji fyrir-
gefningar.
Svo þegar þessir vóru nú búnir
að biðja fyrirgefningar og komnir
inn aftur, byrjuðu þeir margir á því
að heimta að farið. væri að lesa með
sér aftur það sem lesið hafði verið,
dagana sem þeir vóru á braut, með
hinum piltunum, sem kyrrir vóru í
bekknum. Sýnist það þó ekki hafá
verið oíætlun þeirra að lesa þá daga
svo, að þeir gætu fylgst með. Það
mega piltar gera, sem veikir eru,
að vinna upp sjálfir sem bezt þeir
geta það sem úr hefir fallið fyrir
þeim. — Þegar svo kennari neitar
þeim um. þetta, þá ganga þeir burtu
og neita að sækja tíma. Svo eru
þeir reknir í annað sinn fyrir óhlýðni,
að neita að ástæðulausu að sækja
tíma. Þetta er gert með „ stiftis “ -
yfirvaldaúrskurði; en í þetta sinn
var sonur Magnúsar landshöfðingja
ekki með, svo að nú úrskurðaði
Magnús sjálfur, er til hans var á-
frýjað, af aðstandendum tveggja
piita, og hann ónýtti úrskurð
„ stiftis“-yfirvaldanna.
Þetta bætir ekki andann í skólan-
um eða dregur úr óhiýðni og ó-
spektum, ef óknyttapiitar þykjast
eiga sér landshöfðingja vísanaðbakí,
til að ónýta allar refsingar fyrir ó-
hlýðni eða óknytti. En hans valda-
dagar eru nú þá og þegar taldir, og
er hugsanlegt, að þeir sem að skól-
anum standa, þótt vinir hans só
suinir, sjái ekki sjö augum eftir, er
hann sleppir nú valdi yfir skólanum
um mánaðamótin.
Þá verða næstu og ískyggilegustu
tíðindindin næsta sunnudag fyrir Jól.
Sá er siður í skóla að lrafa 2. bekk
ólæstan á helgidögum og leggja þar
í ofn, svo að piltar, sem vilja, geti
komið þangað og hafst þar við.
Að kvöldi þessa dags hittist svo
á, að enginn piltur var þar uppi í
skóla, svo menn viti. En þá hafði
einhver læðst inn með púður all-
mikið í blikk-kassa, og vafið utan
um (vír ?), og látið þetta í ofninn. —
Þegar eldurinn hitaði kassann, hefir
kviknað í púðrinu og alt sprungið í
loft upp: ofninn brotnaði, hurðar-
brotin úr honum köstuðust út um
glugga, mörkuðu þar skoru í skúrþil
og komu niður nokkra faðma frá.—
Er enginn efi á, að hefðj maður verið
á gangi (sem títt er mjög) bak við
skólann og orðið fyrir brotunum,
hefði hann beðið bana af éða örkuml,
eftir því hvar á hefði komið.
Það er nú vitanlegt, að enginn
skólapiltur var valdur að þessu glæp-
samlega tilræði. Höfunda þess er
víst óhult að leita meðal þeirra er
burt vóru reknir og þeirra er sagt
höfðu sig úr skóla (úr 2. bekk).
Engin gangskör var ger að því að
komast fyrir, hverjir að þessu glæfra-
verkí væri valdir. Skólapiltum var
gefið Jólafrí tveim dögum fyrri en til
stóð, enda hefði ekki verið auðið að
hafa tíma í 2, bekk þessadaga; fyrst
þurfti að gera við herbergið.
En jafnframt og þetta frí var gef-
ið, gerði rektor það með þeim orð-
um, sem betur hefðu vevið ótöluð..
Hann hótaði piltum því, að ef á nokkr-
um óspektum bólaði í skólanum eft-
hátíðarnar, yrði skólanum tafarlaust
lokað (allri kenslu hætt), Þessi hót-
un hlaut að hafa eg hefir haft inar
verstu afleiðingar. Húu ól upp strák-
inn í óknyttapiltúnum reknu, til að
gera nýja óknytti í hlóra við skóla-
pilta. Þeim muodi ekki þykja ónýtt
að fá skólanum lokað ogreynaþann-
ig að láta siðsömu piltana sýnast
„jafnskitna sér“; og persónulegum
og pólitískum óvinum rektors, sem
nú reyna að æsa lærisveina hans
gegn konum, mundi ekki þykja það
ónýtt, að skólanum væri lokað og
kenslu hætt. Það mundu þeir telja
þrotalýsing rektórs og ljósa sönnun
þess, að hann væri ekki því vaxinn
að stjórna skólanum. Önnur óheilla-
afleiðingin, sern þessi fljótræðislega
hótun hafði í för með sér, og hún
ekki sú bezta, var sú, að draga kjark
og áhuga úr þeim siðsömu piltum,
sem ekkert hafa verið við neinn ó-
skunda riðnír, en hafa í kyrþey beitt
ser til þess að hefta samtök til þess
er verr gegndi. Þeir sjá það, að
þeim er ekki auðið að sporna við
því, að einhver óþokkinn utan skóla
eða innan geri einhvern óskunda,
sem ekki kemst upp, og þá á að
loka skólanum, sem er sama sem aó
reka alla pilta, seka sein saklausa,
úr sköla. Þeir geta hér ekkert við
gert, sjá því ekki annað til, en að
léggja árar r bát, taka að vísu ekki
þátt í neinum óskunda sjálfir, en
skipta sór heldur ekki af neinu.
Sumir þessara eru farnir að segja sig
úr skóla, og er það mjög óheppilegt.
Oss virðist það siðferðisleg skylda
fjárhaldsmanna pilta, að segja ekki
óknyttalausa og siðprúða pilta úr
skóla, meðan nokkur kostur er aun-
ars. Það er skylda við stofnun þá
sem svo mikið gerir fyrir lærisvein-
ana og þar með fyrir nám í landinu.
Svo vór höldum nú sögunni áfram,
þá var á Laugardagsmorguninn síð-
asta gerð púðursprenging i forstofu
skólans 5 — 10 mínútum eftir að tím-
ar vóru byrjaðir. Á því þarf engínn
efi að leika, að enginn þáverandi
skólapiltur var valdur að því. Út af
þessu hefir lögreglustjóri verið beð-
iun að hefja rannsóknir, og ýmsum