Reykjavík - 16.09.1904, Blaðsíða 2

164
Heimsendarma milli.
— 0—
Fregnir til 5. þ. m., kl. 5,35 síðd.
—0---
Reykjavík, 12. Sept.
Um afdrifin við Ljá-Yang berast nú
ýtari fregnir, og þó ekki fullséð enda-
lok öll enn. — Sunnudagsmorgun 4.
þ. m. hóldu Japanar inn í Ljá-Yang
kl. 9 að morgni. Rúsar höfðu kvöld-
ið áður kveikt í birgðahúsum sínum
og brent nær hálfan bæinn, en Jap-
önum tókst að stöðva eldinn og náðu
ógrynni herfangs, meðal annars yfir
200 failbyssum (Rúsar höfðu haft í
orustunni um 300 fallbyssur). Sýnir
þetta, hve skyndilegur flótti Rúsa
hefir verið.
Um 11 mílum norður af Ljá-Yang
liggur þverbraut af aðal-járnbrautinni
til Mukden og Harbin. Þessi þver-
járnbraut liggur austur að kolanám-
unum í Yentai, og er yfir 20 mílur
á lengd. Yentai liggur fullum 25
mílum n. a. frá Ljá-Yang. Kuropat-
kin og herleifar þær er hann hafði
með sér, virðist ekki hafa getað not-
að jámbrautina til flótta, heldur lent
miklu austar með lið sitt fótgang-
andi. Hann hafðist við, að hann sjálf-
ur segir í skeyti til Rúsakeisara, sunn-
an við þverbrautina til Yentai, rétt
við Yentai, og því all-langt fyrir aust-
an aðalbrautina. En Japanar sífelt
á hælum honum.
Kuroki hólt á Laugardaginn nokkr-
um hlut liðs síns þvert í vestur, til
að reyna að ná aðalbrautinni, en hitt
liðið mun hafa veitt Kuropatkin eft-
irför. — Hvort Kuropatkin tekst að
bjarga meginbluta herieifa sinna norð-
ur, eða ekki, er ekki fullséð enn.
Fyrstu Pétursborgar-fregnir eftir
orrustuna sögðu, að leifarnar af her
Stackelbergs, rúsneska hershöfðingjans,
hefðu náð að sameinast herleifum
Kuropatkins við Yentai. En siðari
Pétursborgar-fregnir, seint um Sunnu-
dagskvöldið, játa, að Japanar hafi ein-
angrað Stackelberg með öllu hans iiði,
25000 manna, og hafi hann flúið vest-
ur í land, en Japanar elt.— Á Mánu-
daginn kemur svo sú fregn frá Pót-
ursborg, hvort sem sönn reynist eða
ekki, að hann og allur hans her muni
hafa strá-fallið.
Það fylgir þessari fregn (frá fregn-
rita frakknesks blaðs í Pétursborg),
að nú sé Rúsastjórn svo hrædd orðin
heima fyrir, að hún þori ekki leng-
ur, að láta birta fregnir frá stríðinu.
Um Ljá-Yang orrustuna fá rúsnesk
blöð ekki að geta annars, en að Kuro-
patkin sé að halda Jiði sínu norður,
til að ginna Japana á eftir sér(l).
Um það leyti Kuropatkin var að
flýja úr Ljá-Yang, var nýr liðsauki,
um 100,000 manns (?), að leggja af
stað frá Harbín suður tii móts við
hann. En Kuiopatkin símaði norð-
ur, og bannaði liðinu að halda suð-
yr til Múkden, en bauð því að stað-
næmast á járnbrautarstöð nokkurri
milli Múkden og Harbin, þó nær
Harbin (?). Er það órækur vottur
þess, að hanu ætli sér ekki að stað-
næmast í Múkden, þótt hann nái
þangað, heldur flýja alla ieið norður
tiJ Harbin, eins og vér höfðum fyrir
löngu spáð, þar sem Múkden er
varnarlaus borg.
Pétursborgarfregnir segja, að Sín-
verjar láti nú mjög ófriðlega,
Hershöfðingi Sínverja, sá er Ma
heitir, fór í vor með mikinn her til
landamæra Mongolíu og Mandsjúrís,
til að gæta þar lands. Með honum
er sagt að jafnan sé japanskur hers-
höfðingi til ráðaneytis og aðstoðar.
Stórveldin óttuðust að þetta kynni
að leiða til þess, að Sínverjar sætu
eigi hlutlausir hjá, og báðu Sínverja-
stjórn að láta Ma halda her sínum
burt frá landamærum, og var það
gert. En eftir orrustuna við Ljá-Yang
er Ma nú sem óðast að halda her
sínum til landamæra á ný.
Port Artliur er enn ófallin, en
þó þrengir þar einlægt að Rúsum.
27.—31. f. m. var þar látlaus skot-
hríð, en síðan hafa Japanar látið sér
hægra um, en halda þeim stöðvum,
sem þeir hafa náð. Þeir segja nú,
að hugsanlegt sé, að Port Arthur
fái varist enn um hríð, ef til vill
fram til Október-loka. Aftur er á
Rúsum að heyra nú, að þeir óttist
mjög, að setulið sitt í Port Arthur
fái sannar fregnir af c 1 örum Kuropat-
kins og gefist þá upp; því að vörn-
in hefii verið þreytt svo scigt í P.
A. í þeirri von, að Kuropatkin kæmi
þá og þegar að norðan til liðs við
borgina.
Um mannfall í orrustunni við Ljá-
Yang og fyrirfarandi daga, vita
menn ekkert enn með vissu frá
hvorugri hlið; það eitt vita menn,
að það hefir gífurlegt verið hjá hvor-
umtveggju, og óefað meira á Rúsa
hlið.
Frá Kúslandi var það helzt að
frétta, að Laugardaginn 3. þ. m.
slapp morðinginn, sem banaði Plehve,
úr varðhaldinu, og hefir ekki náðst.
Sagan um það er svo sögð, að um
kvöldið kom fanga-vagn að díblizunni,
þar sem morðinginn var í haldi. í
vagninum vóru vopnaðir lögreglu-
menn og höfðu með sér skriflegt skjal
frá einum ráðherranum, skipun um.
að morðingjann skyldi þegar flytja til
yfirheyrslu fyrir dómara. Fangavörð-
ur seldi fram manninn; en er tvær
stundir liðu, og ekki var komið með
hann aftur, þá fór hann að spyrjast
fyrir, og kom það þá upp, að skip-
unarskjalið var falsað, og höfðu inir
vopnuðu lögreglumenn verið duibún-
ir félagar morðingjans.
l^jóðverjalaiid. Krónprinzinn
þýzki, Friedrich Wilhelm (f. 6. Maí
1882) hefir sér heitmey festa, Cecilíu
hertogynju af Mecklenburg (f, 29.
Sept. 1885), systur stórhertogans af
Mecklenburg-Schwerin.
Danmörk. Gustav Esmann var
upphaflega blaðamaður, síðan rithöf-
undur og skáld, sagnaskáld og eink-
um leikskáld. 4. þ. m. fanst hann
dauður heima hjá sér, skotinn með
skammbyssu í hnakkann, en í innra
herbergi lá skækja hans í andarslitr-
um; hafði skotið hann fyrst og sig
á eftir. Hann hafði áður skilið við
konu sína.
‘Landshornatma tniUi.
—:o:—
Hörmulegt voðaslys vildi til á
Patreksfirði 4. þ. m. „Bergþóra,"
fiskiskip Guðmundar Ólafssonar á
Nýjabæ á Seltjaruarnesi var nýkomið
þar inn á legu. 13 af skipverjum
lögðu til lands á báti, þar á meðal
skipstjóri og stýrimaður. Ofhlóðu
þeir bátinn svo af mönnunum, að
hann komst að eins fáa faðma frá
skipshlið; þá fylt.i hann og sökk og
drukknuðu allir, er á vóru, en þeir
vóru þessir (að því er „Fjallk." telur):
Sigurður Ouðmundsson skipstj., urn
þrítugt; Guðni Teitsson stýrim., 23
ára; Kristinn Þorsteinsson 22 ára;
Magnús Þorsteinsson 21 árs; Sig-
urður Þorsteinsson 21 árs; Sigurð-
ur Ólafsson 19 ára; Ólafur Guð-
mundsson 22 ára; Guðjón Magnús-
son 36 ára; Gísli Guðmundsson 28
ára; Vigf. jfónasson 27 ára; Hafliði
Jónsson 25 ára; — allir þessir héðan
úr Reykjavík; Olafur Olafsson, 32
ára, frá Byggarði* Yngvar Guðmunds-
son, 20 ára, frá Nýjabæ — báðir hér
af Seltjarnarnesi. Hafliði var ný-
kvæntur, allir hinir ókvæntir, en 9
trúlofaðir.
IRepkjavífc oö örenð.
Kjósendafundar boðuðu inir sam-
einuðu stjórnarfjendur til með stutt-
um fyrirvara 9. þ. m. í Iðnar-
mannahúsinu. Töluðu þar 12 menn
af hendi fundboðenda, en 6 af hendi
stjórnasinna. — Það þýðir ekki, svona
eftir dúk og disk, að gefa ágrip af
því er þar var talað. Þess eins má
geta, að við skop-lof “ísafoldar" hafði
Einar Ben. fengið svo mikið traust
á sinni „töfrandi mælsku“, að hann
fullyrti, að hann með fortölum sínum
gæti „sannfært hvern einasta kjós-
anda í Reykjavík, utan einn — þing-
mannsefnið Guðmund Björnsson".
Næsta dag svöruðu kjósendnr því
þegjandi með sínum heimullegu, al-
frjálsu atkvæðum.
Hjalti skipstjóri Jónsson talaði þar
einn af hendi sjómanna og mæltist
vel; iýsti hann trausti sínu á Guðm.
Bj. og fylgi við hann, í sínu nafni
og fjölmargra sjómanna annara".
A1 þingismaður annarfyrir Reyk-
javík var kosinn hér 10, m. Vay
kosíð í 3 deildum ; í fyrstu deild kusu
þeir kjósendur, er á kjörskrá stóðu
undir upphafsstöfunum A—G; í ann
ari deild H—M; í þriðju N—Ö. Alls
greiddu atkvæði 704 kjósendur, og
reyndust 10 seðlar einir ógildir, svo
að gild atkvæði vóru greidd 694.
Kosinn var Gfuðinundur Iíjörns-
son héraðslæknir með 867 atkv.
Jón Jensson yfirdómari fékk 327 atkv.
Kosningin stóð lengst yfir i 1. deild.
7 menn, sem höfðu orðið of seinir
að kjósa í 2. og 3. dsild, fóru þang-
að að greíða atkvæði; en þau vóru lát-
in öll í eitt umslag sér, en ekki í
atkvæðakassann, þar eð kjörstjórn 1.
deildar var í vafa um, hvort hún
ætti að taka við þeim, þótt þeir hefðu
vottorð um, að þeir hefðu ekki greitt
atkv. í hinum deildunum.
Þessi atkvæði tók yfirkjörstjórnin
ekki gild, með því að kjósendur hefðu
ekki látið þau í kassann. Umslagið
með þeim í var alls ekki opnað.
Óvenjulcg sorgarsjón var það
að morgni 14. þ. m. að sjá 12 lik-
kistur, hverja með líki í, bornar í
einu suður í iíkhús hér, en fánar
blöktu allan þann dag í hálfa stöng
um allan bæinn. Þetta vóru líkin
af 12 af þeim 13, er drukknuðu á
Patreksfirði, (sjá hér að framan).
Mær í lögreglu-þjónustu.
Sannar sögur
eftir Miss Loveday Brooice.
IV, Tygilhnífurinn,
Framh.
„Nei, það er ekki von að neinn
maður botni í því; en ég skal reyna
að skýra það fyrir yður. In unga
mær, sem þið hjónin tókuð í hús
ykkar og hugðuð vera dóttur forn-
vinar yðar, var reyndar alt önnur en
hún lézt vera. Þessi stúlka var eng-
in önnur en þerna sú er Miss Monroe
fékk sér um borð á skipina, eftir að
hún hafði látið gömlu sínversku þern-
una sína fara í land á Malta. Eins
og ég sagði yður áðan, heitir þessi
stúlka, sem verið hefir í húsi ykkar,
Mary O’. Grady. Hún hefir reynst
Miss Monroe ágætlega til aðstoðartil
að framkvæma þá fyrirætlun, sem
þau Miss Monroe og unnusti hennar,
Mr. Danvers, hafa auðsjáanlega gert
áður en hún fór frá Peking.“
„Hvað er þetta!" mæiti séra Hawke
forviða. „Hvernig vitið þér ait þetta?
Segið mér alla söguna."
„Já, fyrst skal -ég segja yður alla
söguna og svo skal ég á eftir skýra
yður frá, hvernig ég fór að komast
að þessu. — Eftir því sem fram hef-
ir komið, virðist mér Miss Monroe
hljóta að hafa bundið það fastmæl-
um við Mr. Danvers, að hann skyldi
leggja af stað frá Peking tíu dögum
eftir að hún var farin, halda sömu
leið á eftir henni og lenda í Plymoutli j