Reykjavík

Tölublað

Reykjavík - 12.05.1906, Blaðsíða 1

Reykjavík - 12.05.1906, Blaðsíða 1
Útbreiddasta biað laudsins. Upplag: 3000. Askiifendur i bænura yfir 900. Otgef.: HLCTAFÉLAOIB „RKrffJAVÍl, Telefónapi Nr. 29 (Laufásv. 5) 80 (þmghúsið) — 71 (Prentsaaiðjan), IRcphjaptk. VII. árgangur, La ugardaginn 12. Maí 1906. 21. tölublað. feS" ALT FÆST í THOMSENS MAGASÍNl. -3^ l—IIIIIIIJ'l 'IIIIIIIIH1 Oflia <><£' eldavélar selur Kristján Þorgrímsson. Ofíiar oS eldavélar „RETKJAVÍK 00000000000000 I 8 ^ ÍlS, m Heiðruðu höfuðbæjarbúar! Hvenær sem yður vanhagar um g-óðar og ódýrar 11ÝI,EI1I>UVÖRIIR, þá hringið upp Telefón Nr. 66, þá gelið þér beðið um flest það, sem hjartað kætir og lífið bætir. — Enda munu fáir lengi í vafa um, að þar muni bezt að verzla, er þeir vita, að það er in nýja . HÍniirilíl Edinfcorgar í Austurstræti 9, sem það númer hefir, og getur því hver sem vill komist í beint talsimasamband við hana. Um leið og alilutt er nú í þessa nýju búð, býður verzlunin alla velkomna, og vonar að geta fullnægt þörf- um þeirra, eigi síður en margar inar glæsilegu og stóru n^denduvörubúðir annara höfuðborga heimsins. TaKid til greina 5°|0 afslattinn. oooooooooooooooooooo ooooooooooooooooooo Árg. [60 -70 tbl.] kostar ínnanlands 1 kr.; erlendis kr. 1,60—2 sh.—50 cts. Borgist fyrir 1. -Túlí. Auglgsingar innleúdar : á 1. bls. kr. 1,26; á 2. bls. 1,16; á 3. og 4. bls. 1,00 [á fastákveðnum stað á 3. og 4. bls. 1,15]. — Utl. augl. SS'l^lo hærra. — Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst. Kitstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri: Jón Olafsson. Afgreiðsla Baufásvegi 5, kjallaranum. Ritstjórn: ---„ stofunni. Áskrifendur „Rcykjavíkur44 sem liafa bústafta- skifti nú, eru beðnir að gcra aðvart um það í afgreiðslustof- nnni (e k k i til burðar-dreng- janna). Annars mega þcir sjálf- uni sér um kcnna, ef þeir fá ekki blaðið. Utanförin, „ísa“ og hjáleigublaðið. Þegar konungsboðið kom til íslands, þá vonzkaðist „Í.saí.‘‘ og bjáleigublað hennar Fj.konan og hömuðust með illyiðum og háðungurn gegn ráðherr- anum, sem engan þátt átti í því annan en þann, að hann mun ekkert hafa geit til að teija konung eða ríkisþing frá þessu. „ísaf.“ kallar það (14. Marz) „beina óhœfu að vera að heimsarkja samríkisþjóð vora í full- trúamensku skyni“ nú. „Að ímynda sér“, segir Isaf. (17. Marz), „að Þjóð- ræðisflokksmenn gerist taglhnýtingar heimastjórnarliðsins í þá skreiðarferð, það nær þó naumast nokkurri átt“. Ferðina nefnir blaðið „matarferð“, og er rni eftir 3 daga koinið á þá skoð- un, að hugmyndin sé úr „dönskuhöfði" [vitaníega, konungsins]. 7. Apr. segir blaðið. að jafnvel heimastjórnarmenn ját.i, að það sé „of barnalegt þetta, að flokkarnir ættu að fa.ra að þrasa um landsstjórnarmál frammi fyiir konginum". „Það var ekki von að mönnuiri rynni slík einfetdni niður“. Þessum orðum beinir ísaf. sýnilega til Jóns sagnfræðings, sem rit.að hafði og vildi láta alla þiggja boðið. — Fjórum dögum siðar (11. A.pr.) snýr hún við blaðinu og segir, að „það væri vit, í þríu — að nota ferðina til að ræða stjórninál!!! Hjáleigu-blaðið (Fj.konan) át alt eftir, sem bóndinn á heimabúinu (ísaf.) tugði í það — var að eins enn þá skömmóttara og gífuryrtara, og kúfventi svo alveg eins og ísaf. En orsökin til kiífvendingarinnar var reyndar sú, að laindvarnarmenn gerðu uppreisn gegn þeim sjálfkjörnu forsprökkum, gen. Birni og séra Einari. En Skúli Thoroddsen, sem er formaður Þjóðræðisflokksins á þingi og er vitrari maður en þeir „sjálfkjörnu", reis öndverður gegn fásinnu þeirra í þessu hiáli og hafði með sér fylgi þing- flokksmanna sinna. Þingflokkur þjóð- i'æðismanna samþykti, að ráðlegt væri að þiggja heimboð konungs. Tsaf. og hjáleigu-blaðið hafa síðan engst sem í krampateygjum í málinu: fyrst létu þau í veðri vaka, að þjóð- íæðisþingflokkurinn hefði afráðið að kjósa sendinefnd til að fara til Hafnar í sumar í stjórnraálaerindum, og gæti vel verið að hún yrði á ferð þar „um sama leyt,i“ sem matgogg- arnir (þingmenn meirihlutans). Jafn vel gefið í skyrf, að hættulaust myndi, að slikir úrvalsliðar (sendinefndin) þægi matog drykk hjá konungi og ríkisþingi. Landráð yrðu það naumast talin. Siðar var geflð i skyn, að „sendi- nefndin" mundi vítalaust mega þiggja far á skipinu, sem sækti boðsgestinn. Auðvitað var allur þessi sendinefnd- ar-fyrirsláttur eintómur skáldskapur inna sjálfkjörnu forsprakka. Engin sendinefnd kosin, og ekkert, slíkt ályktað, eftir skýrslu „Þjóðviljans", sem ugglaust má trda í þessu máli, þvi að það hlað eitt viðurkenna þjóðræðisþingmenn sem málgagn sins flokks. „Eímreiðin" hefir aldrei verið mál gagn flokksins, enda Yaltýr afsettur sem flokksforingi fyrir mörgum árum, þó að hann sé einlægt að telja Dön um t.rú um, að hann sé „Forer" o: flokksforingi. En „lsafold“ heflr mist alt traust og fylgi þjóðræðisþingmanna; hún er einskis nrálgagn nú nema Bjarnar Jónssonar og Yaltýs. „Fj.konan" heflr aldrei á ævi sinni verið málgagn neins þingflokks. Nú er hún ekki annað en máltól anda trúarinnar og físibelgur Isafoldar. Utanförin og heimastjórnar- flokkurinn. Fyrst lét.u þau ísaf. og físibelg- ur hennar „Fj.kouan" háðulega um það, að af heimastjórnar flokknum, rneiri hluta þjóðfuiltrúanna, væri einskis að vænta annars en flatmög unar fyrir Dönuin og öllu dönsku. Þeir og ráðherrann væru meno, sern ekkert viidu annað en níða og svrkja ættjörðu sína og svifta hana frelsi go kúga hana undir yflrráð danskra manna. „Þýlyndi", „Danasleikjuskap- ur“, „skriðdýrsnáttúra" eru að eins fá af þeim prúðyrðum ins alræmda ísafolda.r munnsafnaðar, sem uin þá var hafður í þeim heiðursblöðum. í utanförinni á konungsfund átti erindi þeii-ra að vera það eitt, að kýla, vömb sítia, snikja sér út krossa (eins og rit.stj. ísaf.!) og nafnbætur — og telja konungi og Dönuin trú urn, að frekara sjálfstæðis óskuðum vér ís* lendingar ekki, en þess er vér hefð- um nú. Eftir að þau urðu nú, bæði þessi heiðursblöð, að kúfvenda í utanfarar- málinu og éta í sig alla sina fyrri endileysu um það, hver „óhæfa" það væri íslenzkum þingmönnum að þiggja, boðið konungs, þá heflr nú „físibelg- urinn“ byrjað á því að leggja koll- húfurnar og mælast til þess við heimastjórnarþingmenn, að þeir taki nú höndum saman við þjóðræðis- þingmenn um það, að fara að leggja skipulag sérmála vorra undir DaniH Hann vill ekki eiga það undir íslenzku þjóðinni lengur. að hún raði stjórnar- skrá sinni sjálf á lögleean hátt fyrir aðgerðir fulltrúa sinna á bingi. Hvað kemurannars Dönum'það við, hvort, vér höfum hér ráðherra að eins, svo sem nú, eða landstjóra meðráðgjöf- utn. Það niál eiga Islendingar við sjálfa sig' að eins og konung sinn. Danir eiga þar ekkert atkvæði um, ekki meira atkvæði en vór eigntn um breytingar, er Danir kynnu vilja gera á sinni stjórnsrskrá. Ef það hefði verið heimastjórnar- ménn, er frain komu ineð slíkt, þá hefði víst, mátt heyra þeim brugðið um „þýlyndi", „dansklund", „land- ráð“ o. s. frv. Og það hefði ekki verið að ástæðu lausu. En svona evu nú þessir þjóðræðis-forverðir .íslands sjálfstæðis innan rifjal Hitt er alt annað mál, að leita hófa við Dani um breyting á stöð’dögunum, rýnrkun á sjálfstæði voru í samband- inu. Því rná óhæít treysta, að heima stjórnarmönnum mun það eigi síður ríkt í huga, en neinum öðrum, að fá ýmsar róttingar oss í vil á þeim lögum. Til þess rnunu þeir óefað beita áhrif- um síiium hvar sem því verður við lromið. Hvort menn vilji nú þegar hefja stjórnmálabaráttu við ina dönsku þjóð um þetta, ef það er ófáanlegt góð- mótlega nú, það er mál, sem kjós- endur íslands verða úr að skera, er til kemur. Andlega frelsið í landinu. Andatrúar-málgögnin hér ern hvað eftir annað að barma sér yfir því, að verið sé að skerða „andlega frelsið“ í landinu. Þeir kvarta um „ofsóknir11 ' og „svívirð- ingar,“ sem beitt sé við postula og klerk þeirrar trúar. í hverju eru þessar „ofsóknir“ þá fólg- nar? — .Tú, viti menn, í því, og í því eiilll. að ýmsir menn, sem aðra trú hafa en þeir, láta þá skoðun í Ijósi. Öndung- um finst frelsi sitt slcert, et nokkur mót- mælir þeim. Þeir vilja hafa einir frelsi til að hugsa og trúa og láta hugaanir sínar og trú í Ijósi. Ef nokktir mælamóti þeim eða andæfa trú þeirra, þá nefna þeir það óðara „rostagaspur,11 „vanþekkingarvaðal,“ „ljósfæfni,“ „sannleikshatur“ „skólageng- inna og óskólagengmna fáfræðinga,“ ásamt ótal fleiri ísafoldarlegum prúðyrðum. Þá eru nú „svívirðingarnar!" Ofannefnd ummæli peirra um mótstöðu- menn sína verða naumast talin virðingar- orð. En of djúpt væri þó í tekið árinni, að kalla pað svívirðingarorð. En meiri stóryrði hefir enginn viðhaft um pá á pronti né í opinberum umræðum. Ef þeir telja umyrði vor andstæðinga um sig „svívirðingarorð.“ þá verða þeiraðjáta, að þeir hafi sjálfir viðhaft um oss meiri svívirðingarorð, eða jafnmikil ”að minsta kosf.i. Er nú andlegu frelsi þeirra misboðið af því. þó að andstæðingar þeirra láti þá heyra bergmál sj&lfra þeirra raddar? Eða má enginn hafa sama frelsi hér á landi sem þeir? Vér höfum aldrei „svívirt“ þá hérra önd- unga, en skop höfum vér að þeim gert og hlægilega höfum vér gert þá — og mnn- um gera. Megum vér það nú ekki heldur? Má nú fólkið ekki lengur hlæja að fá- ránlegum hérvillum? Hversu ant sem „ísafold“ og „Pj.kon- unni“ er um, að leggja alt undir einveldis- isstjórn afsetta „generalsins,11 þá mega þær eiga visa von á því, að aldrei lætur þjóðin svifta sig hláturfrelsinu. Fyrr gerir hún almenna uppreisn! Úr andaheiminum. Ég kom við í Bárubúð á Laugardags- kvöldið var til þess að hlusta á nýjustu

x

Reykjavík

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Reykjavík
https://timarit.is/publication/206

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.