Reykjavík - 15.06.1907, Blaðsíða 2

144
REYKJAVlK
um við Akureyrarspítala, ef hann
með nokkru móti yrði fáanlegur til
þess“.
10. Traustsyfirlýsing til stjórnar-
innar. Orðrétt eins og áður er hermt
í síðasta blaði.
Ritstj. ,Þjóðólfs‘
telur sig eina heimastjórnarmanninn
á þingi nú!
Víst er um það, að annaðhvort
er svo, eða þá að hann er alls ekki
heimastjórnarmaður lengur.
Heíir hann athugað það, að allir
heimastjórnarmenn á Alþingi gáfu
út yfirlýsing í vetur, þar sem þeir
lýstu hann »einan á bandi« allra
heimastj ómarmanna ?
Hvort er heimastjómarflokkurinn:
þeir 26 alþingismenn, sem eru sam-
dóma sín á meðal, eða hann einn,
sem hefir tjáð sig ósamdóma þeim
öllum?
Hvað félagið »Fram« snertir, er
það í fullu samræmi við Heima-
stjórnarffokkinn, miðstjóm hans
(sem hefir útilokað H. Þ. að sinni)
og landsstjórnina.
Hr. H. Þ. sagðist í vetur verða
að játa, að hann hefði jafnan Land-
varnarmaður verið. Hví stendur
hann þá ekki við það? Hví vill
hann vera að gylla sig nafni Heima-
stj.flokksins, sem hann berst á móti
nú með hnúum og hnjám?
Hann hefir nú nokkrar vikur haft
smala úti, til að reyna að fá menn
til að segja sig úr »Fram«, en hvar
er árangurinn?
Bókmentir.
Ný kyrkjusöngshók.
Það er kyrkjusöngsbók Jónasar sál.
Helgasonar, endurskoðuð af Sigfúsi
Einarssyni, sem nú er nýlega komin
fyrir almennings sjónir, og má ekki
minna vera en hennar só getið að ein-
hverju.
Ýmsar villur vóru í bók Jónasa'r inni
fyrri, og var það ekkert tiltökumál;
sumar af þessum villum eru leiðréttar
í þessari nýju útgáfu, en miklu fleiri
villum hefir endurskoðarinn bætt við,
svo að öllu samtöldu er þessi útgáfa
töluvert lakari en in fyrri. — Það er
leiðinlegt, að Sigfús, sem dæmir svo
óbilgjarnt og hvatvíslega um raddset-
ningu annara, skuli ekki vanda radd-
setninguna betur sjálfur en þetta, hvort
sem það er af því, að hann getur ekki
gert það betur eða af því, að hann
hirðir ekki um að gera það betur, og
mun það síðara líkiegra , því ver.
— Og þó að Sigfús lesi þessa grein ef
til vill aldrei, og þó að hann hafi heitið
því að virða það einkis, sem ég kynni
að skrifa um raddasetningu hans fram-
vegis —, líklega, af því, að hann er svo
hátt hafinn upp yfir það —, þá vona
ég samt að sem flestir söngfróðir menn
á landinu beri grein þessa saman við
bókina og sjái við þann samanburð, að
ummæli mín um bókina eru á fullum
rökum byggð. Skal ég svo nefna nokk-
ur dæmi máli mínu til sönnunar.
Fyrsta lagið, sem ég fletti upp, þegar
bók þessi barst mér í hendur, var lag-
ið: Sá Ijósi dagur liðinn er; það lag
hafði ég tekið úr Grallaranum, raddsett
það (í lýdiskri tóntegund) og látið það
í kyrkjusöngsbók mína. Var mér nú
forvitni á að sjá, hvort Sigfús hefði tekið
þetta lag í sína bók og hvort hann hefði
ÚRSMlöA-YINNUSTOFA.
Vönduð Ér og Hlukkur,
Bankastræti 12.
Helgi Hannesson.
•-----------------------•
Monarch
01íu-el<ia.vélar. — fVotlcaaai-tiltsögfa sérprentuö fylgir hverri vél (út-
dráttur). -— Þi'ssi uotkanartilsö^n gildir fyrir iaar ýmsa KYEIK-
LAUSIJ OLÍUYÉLAR, sem gerðar era eftir framvélinni „MONARCH". —
1. Fyll efra olíuhylkieð með steinolíu, set það svo á sinn stað niður á neðra olíu-
hylkið, en við það prýstir á fjaðrapinnann og olían rennur inn með jafnri, stöðugri pressu. — 2. Opna olíuleiðsluna til brenn-
arans, með því að snúa snerlinum til vinstri handar nokkra snúninga. — 3. Lolca þá olíuleiðslunni aftur, eftir l/i—1 mínútu
eða svo, þegar eldhringurinn er gegnblautur orðinn af olíunni alt í kring, með því að skrúfa snerilinn til’hægri alla leið.
Lyft þá brennaranum upp (eða tak hann alveg upp úr) og kveik með logandi I eldspítu á eldhringnum, á 3—6 Jstöðum. Lát
þá brennarann aftur niður og gæt jþess að hann jfalli vel niðurjí stellingu sina. — 4, Þcgar hér er komið, þá’opna strax
olíuleiðsluna aftur, með því að snúa snerlinum til vinstri ‘/*—1 snúning. Þegar svo að loginn hcfir hafið sig upp alt í kring,
þá er að snúa snerlinum ögn [áfram eða til baka, til að auka eða minka logann eftir vild. — 5. Þegar á að slökkva á vél-
inni, þá skrúfa fyrir olíuleiðsluna, vel þétl, en |þó ekki of fast, og deyr þá loginn sjálfkrafa eftir litla stund: — 6. Olíuvélin
skal ávalt standa lárétt —|það er: *jbrennarastandurinn — þá er á henni logar, — 7. Haf brennarannjogjspor hans ævinlega
vel hreinsað, laust við rusl, og eldhringinn sömuleiðis, og hann þarf að hreinsa við og við þegar á hann kemur brunaskorpa
eða gjall, og skal þá takajhann upp úr nót sinni, liðlega, og skafa af honum harzlið með hníf, á ská innan og utan frá, (en
ekki ofan af brúninni), og ér þá gott að snúa honum við um leið, því upp sem niður var. — 8. Ef vélin rýkur, þegar kveikt
er, þá er það annaðhvort af því, að of mikil olía hefir runnið í og umhverfis eldhringinn áður en kveikt var, eða af þvi, að
ekki hefir verið nógu vel lokaðjfyrir olíuleiðsluna, þegar síðast var slökt, og olía þess vegna runnið til eldhringsins í milli-
tíðinni og brotist út um brennarastandinn og brennarann. — Þess vegna skal varast að opna olíuleiðsluna, nema þegar
kveikt er á vélinni.----Vélar þessar taka, samjafnaðarlaust, öllum oliuvélum langt fram, að öllu leyti, þær ósa ekki né
lykta, og eru auk þess hættuminni og auðveldari i meðferð en allar aðrar olíuvélar, Sé þessari tilsögn vel fylgt, reynist
vélin öllum vel og fullkomlega svo vel sem eg hefi af henni látið. Hún ætti að vera til á hverju einasta heimili, því hún
sparar verðið sitt á skömmum tíma í olíusparnaði, á móti hverju sem hún er metin til samanburðar. — Eldhringir og brenn-
arar eiga að geta endst lengi með réttri meðferð. En aðrir partar þessara véla, nema eldhr. og brennarinn, ættu að endast
fleiri áratugi, eftir því sem séð verður. — Einka-útsali fyrir ísland á þessum olíurélnm og Ideal Suðnskápum er S. B.
Jónsson í Reykjarík. — Útsölumenn óskast út um landið. Reynt verður að hafa stöðugar birgðir af þessum vélum í Rvik.
— Verðið i Rvík er sem fylgir: |Monarch nr. 1 með 1 brennara Kr. 20,00, nr. 2 með 2 brennurum Kr. 32,00 og nr. 3 með 3
brennurum Kr. 45.00. — Flutningsgjald frá Rvík með skipum og umbúðum að auki 2 kr. fyrir nr. 1; 3kr. fyrir nr. 2og4kr.
fyrir nr. 3.
Fulljborgun, með flutningsgj. verður að fylgja hverri pöntun eða að borgast við eða fyrir afhending hér.
Allar pantanir sendist eftir þessari áritun:
Stefán B. Jónsson
• # IÍ«-y lí j íiv-ílt. (Pósthólí 15 A.).
Ég undirritaður votta hér með, að suðuskápurinn, sem ég keypti af hr. Stofáni B. Jónssyni í Reykjavik, er það
bezta búsáhald, sem nokkur maður getur átt í sínum húsum. — Eftir minni eigin reynslu, er maturinn úr honum miklu
betri, en soðin á annan hátt; auk annara þæginda, sem hann hefir i för með sér. Hverjum húsföður er því áriðandi að
eignast hann, og það sem fyrst. Þess mun engan iðra.
Litlalandi, Reykjavík, 28/is—’06. Einar Þórðarson.
Undirrituð hefir keypt eina af inum nýju olíuvéum (Monarch) frá hr. kaupm. S. B. Jónssyni í Rvík og hefir hún
reynst svo vel að ég þekki enga [olíuvél, sem jafnast á við hana að hitaflýti, olíusparnaði og hvað hreinlæti snertir. Ég
ræð því húsmæðrum til að kaupa þessa olíuvél. Það mun borga sig.
Reykjavík, 8. Júní 1907. Vitrdís Ei~leii<lfs<löttii-.
notað raddasetningu mína að nokkru
eða engu leyti. Lagið hafði hann tekið
og raddasetninguna að nokkru leyti;
hann var of lærður til þess að halda
henni alveg; en ekki fór breytingin bet-
ur úr hendi en það, að hann setti inn
tvær stóreflis raddsetningarvillur í sömu
hendinguna, á orðunum liœgan gef oss,
og er hvorug þeirra í minni bók; hér
gengur 1. og 3. rödd í kvintum, ekki
einu sinni, heldur hvað ofan í annað,
og svo er nótan f í bassanum mjög
óheppileg.
* Þá fletti ég upp því eina lagi, sem
öigfús heflr sjálfur búið til að öllu leyti
í þessari bók, nr. 151, Við freistingum
gæt þín. Um lagið sjálft ætla ég ekki
að dæma, það er bezt að reynslan skeri
úr því, hversu vel fólki fellur það í geð.
En ekki þarf lengi að líta á radd-
setninguna til þess að sjá þar tvær
stórvillur, auk ýmislegs smávægis, sem
óþægilegt virðist. Þesar villur eru opnir
kvintar milli 3. og 4. raddar á atkvæð-
inu freist- í byrjun annarar hendingar,
og sömuleiðis á milli 1. og 4. raddar
á orðinu Jesúm í síðustu hendingu.
Hvorugt þessara laga var í Jónasar
bók innr eldri. Nú datt mér í hug, að
bera saman þessa nýju endurskoðuðu
útgáfu við ina eldri, og tók lagið á
blaðsíðunni á móti, nr. 150, Vér trú-
um állir á einn guð, og þá fyrst varð
ég alveg hissa. Lagið sjálft er alveg
eins og í Jónasarbók og Berggreens,
en hvorki helir Sigfús getað notað
raddasetningu Jónasar né Berggreens,
sem þó eru báðar réttar og góðar, þótt
sin sé með hvoru móti, heldur hefir
hann komið með ina þriðju, sem er
frábrugðin hinum báðum meðal ann-
ars í því, að í henni eru að minsta
kosti þrjár stórar villur fyrir utan aðrar
smærri, og eru þær eflaust Sigfúsar
eigið „fabrikat". Óleyfilegu kvintarnir,
sem einkenna raddsetningu hans, ganga
hér ljósum logum eins og diabolus in
musica á miðöldunum, og er ósköp að
sjá annað eins og þetta, þar sem beint
lá við að nota raddsetniugu Berggreens.
ÚrsmíðaYinnustofa
Carl 1U. Bartels
Laugavegi 5. Talsími 137.
Kann ske þetta eigi að heita Program-
Musik? Fólkið man það kann ske að
Sigfús vildi afsaka fjölda margar kór-
villur i „Hörpuhljómum" með því, að
kalla þær Program-Musik! Léttvægari
afsökun hefi ég aldrei heyrt eða séð.
En villurnar í laginu, sem hér er um
að tala, eru á milli 2. og 3. raddar í
1. takti á orðinu allir, milli 2. og 4.
raddar á orðinu föður í 6. takti og
milli 2. og 4. raddar á orðunum sál
hann í 11. takti. í 1. hendingu endar
2. og 4. rödd á d og byrja báðar á f
í næstu hendingu; þær ganga þannig
í áttundum milli hendinganna; og þótt
ég vildi nú sleppa þessu, og kalla það
meinlaust en óheppilegt, þá dugar það
ekki, því aðsjálfurSigfús hefir dæmt þetta
og annað eins villu hér um árið (sbr.
kvintana við hendingaskiftin síðast í
miðlínunni á bls. 43 í minni bók). Þá
er enn í þessu lagi auðsjáanleg prent-
villa í 2. rödd í 3. takti frá endanum,
c í staðinn fyrir a, en slíkt er fyrir-
gefanlegt.
Nú íletti ég fram fyrir og byrjaði á
nr. 1, og hljóp lauslega yfir bókina
einu sinni, og sá þar margt, sem ekki
hefði átt að sjást í bók eftir Sigfús'
Einarsson, og sízt þar sem annar eins
söngfræðingur og Björn Kristjánsson
hefir lesið prófarkirnar (að fyrri helm-
ingnum). Ég sá þá fyrst, að útgáfan
var endursftod?<ð en ekki endmbœtt.
í nr. 2 ganga 2. og 4. rödd í átt-
undum milli bls. 2 og 3; þannig er
þetta í Jónasarbók, en ekki í minni bók.
í nr. 4b eru opnir kvintar milli 1. og
2. raddar á orðinu líða í 7. hendingu,
og er sú villa hvorki í. Jónasarbók né
Berggreens. Sigfús hefir í þessu lagi
ekki vikið eina nótu frá því, sem er í
Jónasarbók og Berggreens, nema á þessu
eina orði; en það fór þá lika höndug-
lega, eða hitt þó heldur. I nr. 9 ganga
1. og 4. rödd í opnum kvintum á milli
5. og 6. hendingar, sá og, og er það
villa samkvæmt áður nefndum dómi
Sigfúsar. Losna hefði mátt við þetta
með því að fylgja raddsetningu Berg-
ÍTr og klukkur,
að eins frá vönduðum verksmiðjum.
Hvergi ódýrara cftir gæðnm.
JÓI II ERílA IISSOI,
Hverfisgðtu 6
greens, sem einnig er í Jónasarbók. í
nr. 12 er prentvilla; þar vantar kross
fyrir framan 19. nótuna í 2. rödd. í
nr. 36 ganga 2. og 4. rödd í kvintum
milli 3. og 4. hendingar, og_ er þar
hvorki þögn né „fermat". í nr. 55
hefir Sigfús vikið ofurlítið frá radd-
setningunni í Jónasarbók og það til mik-
illa skemmda, því að hann hefir sett villur
á tveim stöðum, sem engar eru í fyrri
útgáfunni, og eru það óleyfilegir kvintar
á milli 2. og 3. raddar á orðunum nú
náð og sömuleiðis milli 2. og 4. raddar
í sömu línu á orðinu náðar. Slík endur-
skoðun er verri en engin. í nr. 59
eru opnir kvintar milli 3. og 4. raddar
á milli 1. og 2. hendingar og ekki er
Jónasi um það að kenna, fiví að ekki er
sú villa í fyrri útgáfunni; sú villa hefir
fæðst við endurskoðunina eins og fleiri.
Prentvilla er í nr. 63, dis fyrir d í 2.
rödd 1 7. hendingu á atkvæðinu er.
Þá er í nr. 77 raddsetningarvilla milli
3. og 4. raddar á orðunum dauðann
yjir; þessa villu hefir Sigfús trúlega
tekið upp úr Jónasarbók, en verið of lærð-
ur til að gá að því, að hún er leiðrétt
í minni bók. Bæði í Jónasarbók og
í minni bók er þetta lag í dóriskum
moll, og svo á það að vera, en hér er
það ekki svo. í nr. 79 b er slæm ó-
þarfavilla milli 2. og 4. raddar á milli
4. og 5. takts; lagið er eftir Hartmann,
en ekki er honum um villuna að kenna,
og lagið er tekið úr Bielefeldts kóral-
bók, en ekki er villan heldur þar; hún
er víst Sigfúsar eigið verk; auðvitað á
c að vera í 2. rödd á atkvæðinu allt.
í nr. 91 ganga 1. og 3. rödd í átt-
undum milli 4. og 5. hendingar; verri
er þó kvintgangurinn milli, 1. og 4.
raddar á orðunum burt er í sömu línu.
Nær hefði manninum verið að fylgja
hér hárréttri raddsetningu í Jónasar-
bók, sem er in sama og hjá Berggreen,
eða þá raddsetningunni í minni bók,
úr því hann gat ekki breytt til nema
setja villur í stað ins rétta. í nr. 100 a
eru opnir kvintar milli 2. og 4. radd-
ar á orðunum bón sem í síðustu línu,
og hefir hann tekið þá villu upp úr
Jónasarbók. í þessu lagi virðist miklu
eðlilegra að hafa f í 3. rödd á orðinu
tjón, en fis í 4. rödd á orðinu í (sbr.
lagið: Jesú þínjninning, milli 3. og 4.
hendingar). Auðsæ prentvilla er í nr.
105, í 1. rödd 6. takti; þar er b í stað-